Открытый урок по казахскому языку "Мақал-мәтелдер"

Қысқа мерзімді жоспар

Заречный орта мектебінің 

қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі  Шекерова А.Б

                                               [e-mail]

                                               Шекерова Айгуль Базарбаевна

                                               Учитель казахского языка и литературы

                                               «Заречная средняя школа»

Пәні: Қазақ әдебиеті				Күні: 15.10.2015	Сыныбы: 5 (орыс тілді мектеп үшін)
Сабақтың тақырыбы				Мақал-мәтелдер халық даналығы
Сілтеме				Қазақ әдебиеті. Орыс тілінде білім беретені мектептің  5- сыныбына арналған оқулық/ С.Ч.Тұрсынғалиева. Ә.С.Берекенова. «Арман –ПВ», 2015. – 30 бет.
Мақсаты				Мақсаты: Білімділік: мақал-мәтелдер халықтың рухани  даналығы, қазынасы екендігі, олардың өзара ұқсастығы мен ерекшеліктерін, мақалдың ғибраттық, өсиеттік мәні, мәтелдің ишара, меңзеу тұрғысында қолданылатындығын түсіндіру. Дамытушылық: тіл байлықтарын, ойлау қабілеттерінн өз беттерінше салыстыру, қорытынды жасау және таным белсенділіктерін дамыту; Тәрбиелік: мақал-мәтелдерді орынды пайдалана білуге, ұшқыр ойлы сөйлеуге, ұлжандылыққа тәрбиелеу.
Меңгерілетін білім				Мақал-мәтелдер дегеніміз не? Мақал-мәтелдердің тақырыптары қандай? Мақал-мәтелдердің айырмашылықтары қандай? Мақал мен мәтелдерді неге халық даналығы деп атаймыз?
Күтілетін нәтижелер				Топтық, диалогтік жұмыс арқылы білім алмасып, оқушылар бір-бірінен үлгі алады, нені қалай оқу керектігіне өзіндік тиімділігі артады, диалогтік қарым-қатынаста тыңдау және сөйлеу әдебіне көңіл аударады, дарынды оқушыны үлгі етеді, көркем әдеби тілде сөйлеуге, меңгеруге құмарлығы артады, сыни көзқарасын білдіру арқылы сөз байлығы молаяды, өз бетінше ізденіп, жоба қорғауға үйренеді, мақал-мәтелдердің  мән-мағынасын түсінуге, оқуға талпынады.
Сабақтың  түрі				Жаңа білімді меңгерту
Пәнаралық байланыс				Қазақ тілі, орыс тілі
Қолданылатын әдістер				Сын тұрғысынан ойлау стратегияларын қолданамын: қызығушылығын ояту, мағынаны ашу, БЛУМ таксономиясы, жас ерекшеліктеріне сай оқыту, Білім беру үшін және оқуды бағалау тәсілдері бойынша жиынтық бағалау, көшбасшы.
Керекті  жабдықтар				Оқулық,  семантикалық карта, кеспеқағаздар, ватман, стикер, маркер т.б.
Сабақтың  барысы:
Сабақ кезеңдері		Уақыт	Мұғалім  әрекеті			Оқушы әрекеті
Кіріспе		1 мин 3 мин	Ұйымдастыру кезеңі А)Оқушыларды түгендеу Ә)Оқушыларды сабаққа психологиялық дайындау «Жүректен - жүрекке» (тренинг) 2.Үй тапсырмасын тексеру. Оқушылардың өткен білімдерін тексеру. Сұрақтарға жауап: 1.Ертеден мерекеленіп келе жатқан мейрам қалай деп аталады? 2. «Наурыз» қай халықтың сөзі,қандай  ұғымды білдіреді?			Оқушыларға жүрекшелер таратылып, сабақ барысында білім шыңына жету үшін керекті қасиеттерді бір-біріне тілейді. Оқушылар  бір-бірін тыңдау арқылы тексеріп, бағалайды.
		2 мин	Естеріңе түсіріндер: Ауыз әдебиетінің қандай түрлерін білесіндер? (тұрмыс-салт жырлары, аңыз әңгімелер, эпостық жырлар, лиро-эпостық жырлар, айтыс өлеңдері, тарихи жырлар, ертегілер, мақал-мәтелдер, жұмбақтар, жаңылтпаштар)			Оқушылар мұғалімнің қойған сұрағына өткен сабақты еске түсіру арқылы және бүгінгі сабақтың тақырыбын табу арқылы жауап береді.
Негізгі бөлім 1-қадам Білу		5 минут	- Оқушылар, бүгін біз сендермен қазақ халқының ауыз әдебиетінің бір түрі - мақал - мәтелдер туралы өтеміз. Мақал - мәтелдер – фольклордың бір түрі. Халықтың өмірлік тәжірибесінен алынған ой түйіні. Мақал - мәтелдер – халық даналығының бір көрінісі. Онда аз сөзбен көп мағына береді. Мақал - мәтелдер жақсы адам болып шығудың ережесі секілді. Мақал - түйінді ойды білдіретін, ықшамды нақыл сөз. Мәтел - халық поэзиясының айтылатын ойдың ұшағы, тұспалы ғана болатын ықшам сөз үлгісі.			1.Оқулықпен жұмыс, 30 бет. Оқушылар дәптерлеріне қысқаша мақал-мәтел туралы конспект жазып алады.
2-қадам. Түсіну		5 мин	Мақсаты:  Оқушылардың өз бетімен жұмыс істеуін қадағалау. «Мағынаны тану» 1.Оқулықпен жұмыс «Мақал-мәтелдер – халық даналығы» тақырыбын түсініп оқу, мазмұнын түсіну, өз ойларын жеткізу. «Аялдамамен оқу» стратегиясы бойынша талдау. 1.Неліктен мақал-мәтелдер халқы мұрасы  болып саналады? 2.Не себепті мақал-мәтелдердің мазмұны өзгеріп тұрады?			Оқушылар топ болып тапсырманы орындайды, ойын еркін жеткізеді, тақырыпты түсінеді. Топтағы бір оқушы өз тобына мазмұнын түсіндіреді.
3-қадам Талдау		5 мин	Мақсаты: Алған теориялық білімді практикада қолдана білу. -         Сөздікпен жұмыс. ·        Мақал-мәтелдің ұқсастықтары мен айырмашылығы неде? -         Венн диаграммасы арқылы көрсетіндер.
Сергіту сәті		2 мин	«Жылдам жауап» ойыны. Сәйкестендіру тесті. Еңбек түбі -                              Зейнет Бейнет түбі -                             Береке Ұрлық түбі -                             Қорлық Сөз анасы -                               Құлақ Су анасы -                                Бұлақ			Оқушыларға жалығып кетпес үшін сергіту сәтін жасату.
4-қадам Жинақтау		5 мин	Мақсаты: Оқушылардың  қиялдау дағдыларын жетілдіру. Мақал-мәтелдер туралы түсініктерді тірек сызба арқылы көрсетіңдер.			Оқушылар екі топқа бөлініп тірек сызба сызып қорғайды.
5-қадам Қолдану		8 мин	Мақал-мәтелдерді пайдаланып, диалог құрыңдар.			Оқушылар жұппен отырып диалог құрастырып қорғайды.
6-қадам Баға беру		3 мин	Мақсаты: Оқушылар өз қалаулары бойынша таңдап алған мақал-мәтел мазмұнын ашатындай әңгіме құрастыру.			Оқушылар жеке-жеке орындайды.
Қорытынды Рефлексия	3мин		Бүгінгі сабақ несімен ерекшеленді? Не білдім? Не ұнады? Сабақтан алған әсерім			Стикерге өз ойларын жазып, плакатқа іледі.
Үйге тапсырма	1мин		«Мақал-мәтелдер-халық даналығы» тақырыбын оқу 30  бет; 34-35 бет. Оқу, білім, ғылым туралы, Тіл, сөз өнері туралы мақал-мәтелдерді жаттап келу.			Оқушылар күнделіктеріне жазып алады.
Бағалау	2 мин		Мұғалім қорытынды бағаны өзі қояды.			Оқушылар бағалау критерийлер арқылы топтағы көршілестерін бағалайды.