Планирование по предметам интеллектуальной игры "ХХІ ғасыр көшбасшысы"

ХХІ ғасыр көшбасшысы

10-11 сыныптар арасында нтеллектуалдық ойын

Мақсаты:

1.Оқушылардың әр салада білімдерін кеңейту, білім деңгейін, шығармашылық ізденісін байқау.

2.Сұрақтарға толық жауап беру дағдысын қалыптастыру. Сөйлеу шеберлігін жетілдіру, белсенділігін арттыру.

3. ҰБТ-ге дайындалу үшін көмек көрсету және өздігінен дайындалуға тәрбиелеу.

Көрнекі құралдар: суреттер, тақта, таяқшалар, жоспар, сұрақтар интербелсенді тақта арқылы көрсетіледі.
Әдіс-тәсілдер: ойын, сұрақ-жауап.  

Іс-шараның барысы:

Жүргізуші:
Армысыздар, ертеңгі саясат сахнасында тұрлаулы толғам мен толымды ой айтатын мына тұрған жас жеткіншектердің тірегі ардақты ұстаздар, ел ертеңіне қадам басқалы тұрған құрбы - құрдастар. Құрметті мектебіміздің 10-11 сынып оқушылары білім бәйгесіне түсетін мектепішілік Ұлттық Бірыңғай Тестілеуге арналған онкүндік  бойынша «ХХІ ғасырдың көшбасшысы» интеллектуалдық ойынының сайысына қош келдіңіздер!
Сайысқа түсетін оқушыларды анықтап алу үшін ортаға сұрақ тастаймын. Ойынымызға 9 оқушы қатысады.
1. Компьютердің негізгі бөлігін ата.(монитор, перне тақта, жүйелік блок, тышқан)

2. Облысымыз қалай аталады? ( Солтүстік Қазақстан )
3. Оңтүстік астанамызды ата.(Алматы)
4. Жер шарының үлгісі.( глобус)
5.  Алғаш «Қазақ хрестоматиясын» жазған кім? ( Ыбырай )
6. Атақты қазақ күйшісі? (Құрманғазы)
7. Есту мүшесі ( құлақ)
8. Жеті күн (апта)
9. Алфавитте қанша әріп бар? ( 42 әріп)
10. Қазақстан бұлбұлын ата. (Бибигүл)
11. Атақты суретшіні ата. (Қастеев)
Олай болса, 9 оқушымызды таңдап алдық.

Жүргізуші:
Ал, енді алғашқы сынның әділдігін айтатын әділқазылар алқасымен таныстырайық.

__________________________________________________

__________________________________________________

__________________________________________________

__________________________________________________
Ойынның барысы:

 Әсемпаз болма әрнеге,

Өнерпаз болсаң арқалан.
Сен де бір кірпіш дүниеге,
Кетігін тап та бар қалан.

-деген Абай атамыздың сөзін қайталай келе, біздің ойынымыздың шартын түсіндіре кетсек. Сайысымыз 5 кезеңнен тұрады.

I кезең – «Бәйге»

II кезең – «Полиглот»

III кезең – «Ғажайып алаң»

IV кезең – «Қиял әлемінде»

V кезең -  «Жорға»

1 жүргізуші:

1 кезең Бәйгеде сұрақтар берілген, оған  бірінші болып таяқшаны көтерген оқушы жауап береді. Егер де ол жауап бере алмаса, келесі таяқшаны көтерген оқушы жауап бере алады. Әр жауап 3 ұпайдан есептеледі. Кезеңнің соңында Ұпайы аз екі оқушы ойыннан шығарылады.

2 кезең «Полиглотта» әртүрлі сұрақтар берілген оған оқушылар қазақ-орыс-ағылшын тілінде жауап беруге тиіс. Қазақ және орыс тілдерінің жауаптарына бір-бір ұпай беріледі, ағылшын тілінде жауап берілген жауапқа 3 ұпай беріледі. Толық жауапқа 5 ұпай. Ұпайы аз екі оқушы ойыннан шығарылады.

3 кезең «Ғажайып  алаң» оқушылар әр тор көзден өзі білемін деген тор көзді таңдап, егерде жауап берген жағдайда сол ұпайдық жүйе беріледі. Ұпайы аз екі оқушы ойыннан шығарылады.

4 кезең «Қиял әлемінде» Ойыншыларға тақырып беріледі. Тақырыпқа сәйкес қызықты әңгіме құрастыру керек. Ұпайы аз бір оқушы ойыннан шығарылады.

5 кезең «Жорғада» ұпай жоғары 2 оқушы қалып сайысқа түседі. «Жорға»  ережесі бойынша оқушылар жеке-жеке сұрақтарға жауап берулері  тиіс.

Жүргізуші:

«Батылдық- балалық шақта шыңдалады» десек баланы бала ететін тәрбие құралының бірі- ойын екендігі белгілі. Ал енді, бірінші кезеңді бастайық.

1 - кезең «Бәйге»

Сұрақтар:

1.      «Кел, балалар, оқулық!» өлеңінің авторы . /Алтынсарин /

2.      Жасынан ұшқыш болуды армандаған екі мәрте Кеңес Одағының Батыры. /Бигелдинов /

3.      Астанаға дейінгі Қазақстанның астанасы . /Алматы /

4.      Жәңгір ханның хан болып, тарихта қалған баласы. /Тәуке/

5.      Қазақстандағы ең терең көл. /Алакөл /

6.      Жасушасы жоқ ағза? (вирус)
Рейхстагқа жеңіс туын тіккен батыр. /Қошқарбаев /

7.      Бірінші ғарыштық жылдамдық неге тең? (8км/с)

8.      Мендель қандай өсімдікке тәжірибе жасады? (ас бұршаққа)

9.      Қазақстанның оңтүстік шығысында және шығыста шектесетін ел. /Қытай /

10.  «Қазакфильм» киностудиясы кімнің атында екенін белгіле. /Айманов /

11.  «Азия» зерттеу кітабының авторы, белгілі қоғам қайраткері. /Сүлейменов /

12.  Қай ел өте ұзын және жіңішке? (Чили)

13.  Ұлы жүздің төле биі. /Төле би /

14.  Адам ағзасында қанша химиялық элемент бар? (80 - ге жуық)

15.  Қазақ фольклорын зерттеген орыс ғалымы. /Радлов/

16.  Қазақтың батыр қыздары. /Маметова, Молдағұлова/

17.  Тіс ауруын емдеуге пайдаланылатын элемент (фтор)

18.  Алманың жерге түсіп бара жатқанын көрген ғалым, қандай заңды ашты? ( Ньютон, тартылыс заңын)

19.  Алматы және Талдықорған өңірлерінің атауы. /Жетісу/

20.  Қожа Ахмет Йассауи кесенесін салдырған адам. /Ақсақ Темір/

21.  Көмір өндірілетін жер. /Қарағанды/

22.  «Қазақстан бұлбұлы» атанған әнші. /Б.Төлегенова / К.Байсеитова/

23.  Құрманғазы Сағырбайұлының шығармалары. /«Сарыарқа»/

24.  Қабанбай батырдың шын аты. /Ерасыл /

25.  Компьютердің негізгі бөлігін ата.(монитор, перне тақта, жүйелік блок, тышқан)

26.  «Невада-Семей» қозғалысының басшысы. /О.Сүлейменов/

27.  Е.Г. Брусиловскийдің жазған операсы. /«Қыз Жібек» /

28.  Қазақстанның ең алғашқы астанасы. /Орынбор/

29.  Ядролық қаруға қарсы қоғамдық қозғалыстың атауы/«Семей-Невада» /

30.  Соңғы Конституцияның шыққан жылы. /1995/

31.  Астана қаласы Қазақстанның елордасы болған жылы. /1997 /

32.  Елбасының «Казақстан-2030» Жолдауы жарияланған жылы. /1997/

33.  Әнұранның авторы? /Ж.Нәжімеденов, Ш.Қалдаяқов. Н.Назарбаев/

34.  Латын алфавиті қолданылған жылдар. /1929-1939 /

35.  Қазақстан тәуелсіз республика болып жарияланған жыл. /1991/

36.  Қазақстан облыстарының саны. /14 /

37.  Киіз үй неден тұратынын белгіле. /шаңырақ, уық, кереге/

38.  Әбілхан Қастеев- кім? /Суретші/

39.  Бауыржан Момышұлы-кім? /Батыр, жазушы/

40.  Қыран құс баулитын адамды қалай атайтынын анықта. /Құсбегі /

41.  Жеті ғаламшарды алхимиктер жеті металға теңеген, ол қандай металдар? (алтын, күміс, мыс, темір, қорғасын, сынап)

42.  Шешесінің әкесі балаға кім болатынын тап. /Нағашы атасы/

43.  Көшпелілердің баспанасы. /Киіз үй /

44.  Құрманғазыдан бата алған күйшіні ата?. /Дина Нұрпейісова/

45.  Нейрон дегеніміз не? (жүйке жасушасы)

«Бәйге» кезеңі аяқталды. Әділқазылар алқасы  ұпайы аз екі оқушы ойыннан шығарылады.

2 кезең «Полиглотта» әртүрлі сұрақтар берілген оған оқушылар қазақ-орыс-ағылшын тілінде жауап беруге тиіс. Қазақ және орыс тілдерінің жауаптарына бір-бір ұпай беріледі, ағылшын тілінде жауап берілген жауапқа 3 ұпай беріледі. Толық жауапқа 5 ұпай. Ұпайы аз екі оқушы ойыннан шығарылады.

«Жеті тілді білсең, бар әлемді билейсің» деп бекер айтылмаған болар. Осы кезеңде, сіздердің назарларыңызға мақал-мәтелдер беріледі. Керекті сөздің орнын тауып, үш тілде аудармасын табу керек. Кім жылдам, әрі тез болса сол оқушы табысты болады. Әр оқушыға 1 сұрақтан тиесілі. Жауап бере алмаған жағдайда келесі оқушы жауап беруіне болады.

1.Гүл өссе – жердің көркі,

. . . өссе – елдің көркі (қыз-девушка- girl)

2. Ел іші –.. бесік. (алтын – золото - gold)

3. Білімді өлсе,

     Қағазда ... қалар (есімі- имя -name)

4. ... - үлкен мектеп (Өмір – жизнь - life)

5. ... – алтын қазына ( тіл – язык-language)

6. Отан – ...  басталады (отбасы – семья - family)

7.  ... – ақылдың көркі (Білім – знание - education)

8.  ... – ғылым – тілсіз мұғалім ( кітап – книга-book)

9. ... алды – қызыл тіл (өнер – искусство - art)

- Қорытынды жасаймыз. Ұпайы аз екі оқушы ойыннан шығарылады

3 кезең «Ғажайып алаң» оқушылар әр тор көзден өзі білемін деген тор көзді таңдап, егерде жауап берген жағдайда сол ұпайдық жүйе беріледі. Ұпайы аз екі оқушы ойыннан шығарылады.

Қазақ тілі

1. Заттың түрін, түсін, сапасын, көлемін білдіретін сөз табы?(сын есім)

2. Сөз құрамын зерттейтін сала?(Морфология)

3. “Қой үстіне бозторғай жұмыртқалаған заман” тіркесінің мағынасын айт?           (Тыныштық заман)

4. Екі не бірнеше адамның сөйлесуі?(Диалог)

5. Дыбыстың жазба таңбасы? (әріп)

 Математика

1. 5 мысық 5 тышқанды 5 минут ұстаса, 1 мысық 1 тышқанды неше минут ұстайды? (5 минут)

2. Үшбұрыштың 3 қабырғасы берілген 10,15,7, оның периметрін тап? (32)

3. “Миллион” деген сөзді қазақ арасына жеткізген ағартушы?(Ы.Алтынсарин)

4. Дәлелдеуді қажет етпейтін математикалық сөйлем?(аксиома)

5. Геометрияның жазықтағы заңдылықтарын зерттейтін бөлімі?            (Планиметрия)

Физика

1.      Бүкіләлемдік тартылыс заңын кім ашты ?(Ньютон)

2.      Ток күшінің өлшем бірлігі? (Ампер)

3.      Дисперсия құбылысы дегеніміз не ?(Жарықтың спектрге бөлінуі)

4.      Дене су бетінде қандай күштің әсерінен қалқып жүреді?(Архимед күші)

5.      Қысымды қандай құралмен өлшейді ?(Барометр)

 Тарих

1. Тарихтың атасы?(Геродот)

2. Рейхстагқа ең алғаш ту тіккен қазақ жауынгері кім(Р. Қошқарбаев)

3. Тұңғыш қазақ демограф ғалымы?(М. Тәтімов)

4. Адамзат қоғамы туралы ғылым?(тарих)

5. Ақтабан шұбырынды Алқакөл сұлама қай жылы басталды?(1723 ж.)

 География

1.      Әмудария мен Сырдария аралығындағы шөл ?(Қызылқұм)

2.      Экватордың жалпы ұзындығы?(40000 км)

3.      АҚШ-тың солтүстік штаты ?(Аляска)

4.      Ең терең көл? (Байкал)

5. Тайланд астанасы?(Бангкок)

Биология

1.      Құрамында болатын бояғыш заттардың түсіне қарай 3-ке бөлінетін денешіктер?/Пластидтер/

2.      1892 ж темекі теңбілі вирусын алғаш ашқан орыс биологы? /Д7Ивановский/

3.      Сүйекті ,шеміршекті ,майды ,сіңірді , қан сұйықтығын түзетін ұлпа ? /дәнекер/

4.      Бауырмен жорғалаушыларды зерттейтін зоология ғылымының саласы /Герпетология/

5.      Тимус безі орналасады ? /Кеуде бөлімінде/

Орыс тілі

1.      Сколько в русском языке падежей /6/

2.      Как называется слово или сочетание слов ,называющее лицо,к которому обращена речь?

/обращение/------------------------------------------------------------------------------

3.      И шоколадка и планета  /Марс/

4.      Что находится между небом и землей /Союз  И/

5.      Какие слова употребляются в речи для выражения различных чувств: восторга, удивления,страха/междометие/

Құрметті әділқазылар алқасы  ұпайы аз екі оқушы ойыннан шығарылады.

4 кезең «Қиял әлемінде» Ойыншыларға тақырып беріледі. Тақырыпқа сәйкес қызықты әңгіме құрастыру керек. Ұпайы аз бір оқушы ойыннан шығарылады.

«Егер де мен  Ұлттық Тестілеу орталығының басшысы болсам...»

5 кезең «Жорғада» ұпай жоғары 2 оқушы қалып сайысқа түседі. «Жорға»  ережесі бойынша оқушылар жеке-жеке сұрақтарға жауап берулері  тиіс.

1-ші ойыншыға қойылатын сұрақтар:

 1.Қазақтың ұлттық музыкалық аспабы (домбыра)

2. «Дружба» сөзінің қазақшасы қалай? (достық)

3.Халқаралық тіл (ағылшын)

4.Экология апатқа ұшыраған теңіз (Арал)

5. Үш байлық деген не?(денсаулық, ақ жаулық, он саулық)

6. Ұшақтың терезесі (иллюминатор)

7.Италияда Буратинаны қалай атайды? (Пиноккио)

8.Бала дәрігері (педиатор)

9.Астана қаласының символы (Бәйтерек)

10.Мұсылмандар діні (Ислам)

11.Жаздан кейін не келеді? (күз)

12. Күрестің бір түрі. «Өзін-өзі қарусыз қорғау» дегенді білдіреді. Ол күрестің қай түрі? (самбо)

13.Бір жылда 12 не бар? (ай)

14.Наурыз көжеден ауыз тию қандай ұғымды білдіреді? (тоқшылық)

15. 61 жас неше мүшел (5)

 2-ші ойыншыға қойылатын сұрақтар:

1.4-ші мүшел неше жас? (49)

2. Бетінде оюлары бар киізден жасалған үй жабдығы (сырмақ)

3. Солтүстік Қазақстанның бас қаласы (Петропавл, Қызылжар)

4.Қазақтың ішекті аспабы (домбыра)

5.Жер серігі (Ай)

6.Иттер туралы ғылым (кинология)

7.Қазақтың тұңғыш 1909 жылы дүниежүзілік чемпионы атағын алған палуан? (Кажымұқан Мұнайтпасов)

8.Христиандардың ең басты мерекесі қалай аталады? (пасха)

9.Қазақ алфавитінде неше әріп бар? (42)

10.Қыран құсты баулып, аңға салатын адам? (құсбегі)

11. Қазақ қыздарының ұзатылғанда киетін бас киім (сәукеле)

12.Үш арсыз (ұйқы, күлкі, тамақ)

13.Сүйекті пайдаланып ойнайтын ойын (ақсүйек)

14.Құстарды зерттейтін ғылымды қалай атайды? (орнитология)

15.Ең үлкен жұмыртқа салатын құс қалай аталады? (Түйеқұс)

Кезеңіміз аяқталды. Қорытынды.

Әділқазылар алқасы ұпай сандарын есептесеңіздер.

1-оқушыға:

1.      Қазақстанның жер көлемі қанша шаршы километрді алып жатыр?(2717, 3 шаршы км)

2.      Тұңғыш педагог? /Алтынсарин/

3.      Тұңғыш спектакль?/«Қалқаман-Мамыр»/

4.      Бриология ғылымы нені зерттейді? (мүктерді)

5.      Күн жүйесінің ортасында не болады? (Күн болады)

6.      Әйел махаббаты құдайының құрметіне қай планета аталады? (Шолпан)

7.      Халықаралық дәрежедегі госсмейстр. /Болат Асанов /

8.      Фиджи аралы қай жерде (Тынық мұхитында)

9.      Тұңғыш қазақ ғалымы?/ Шоқан/

10.  Жарақаттанған дене бөлігінің қайта қалпына келуін не деп атайды? (регенерация)

11.  Балалар әдебиетінің негізін салушы?/Алтынсарин/

12.  Елтаңбаның авторы? /Ж.Мәлібеков, Ш.Уәлиханов/

13.  Қазақстандағы ең тұщы көл? /Марқакөл/

14.  Ауаның құрамындағы тыныс алуға жарамды газ? (оттегі)

15.  Қалибек Қуанышбаев кім? /әртіс/

2-оқушы

1.      Тұңғыш қазақ газеті?   / «Түркістан уәлаяты»/

2.      Семей полигоны қашан жабылды? /1991жыл/

3.      Жасушаны зерттейтін ғылым? (цитология)

4.      Компьютерді жарыққаламмен басқаратын құрылғы (тышқан)

5.      Шетелде тұңғыш ән салған әнші? /Әміре Қашаубаев/

6.      Фитоцид деген не? (микробтарды өлтіретін зат)

7.      Жүз жасаған ақын? /Жамбыл/

8.       Көлден үлкен, мұхиттан кіші. (теңіз)

9.      Тоқтар Әубәкіровтың туған жері? /Қарағанды/

10.  Домна пештерінде не қорытылады? (темір)

11.  Құрғақ жерде сақтайсың, онсыз тамақ татпайсың. (тұз)

12.  Айда не жоқ? (ауа)

13.  Тудың авторы? /Ш.Ниязбеков/

4 кезең «Қиял әлемінде»

«Егер де мен  Ұлттық Тестілеу орталығының басшысы болсам...»

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Аты-жөні:_____________________________________________

4 кезең «Қиял әлемінде»

«Егер де мен  Ұлттық Тестілеу орталығының басшысы болсам...»

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Аты-жөні:_____________________________________________

4 кезең «Қиял әлемінде»

«Егер де мен  Ұлттық Тестілеу орталығының басшысы болсам...»

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Аты-жөні:_____________________________________________

«Ғ.Қайырбеков атындағы орта мектебі» ММ

/сыныптан тыс жұмыс/

10-11 сыныптар

ДТЖО: Сейдазимова Т.Н.

2015-2016 оқу жылы