Жаңа сабақ.
1.
Массалық үлес бірліктерімен: а) ω = m еріген
зат
m ерітінді
немесе
процентпен өрнектеледі: ә) ω%= m еріген зат
. 100%
m ерітінді
Оқушылардың
физика мен математика сабақтарынан алған есептеу біліктерін қолдана
отырып, еріген заттың массалық үлесін есептеуге жаттығу жұмыстары
жүргізіледі. Ол үшін, мысалы 25% -дық ерітінді туралы сөз болғанда,
оқушылар 100г мұндай ерітіндіде 25г тұз бар екенін білуге қажет.
Ол есептеу жүргізу барысында пропорция құруды жеңілдетеді. Бұл
жерде процент дегеніміз – санның жүзге қатынасы екенін де
ескерген жөн, яғни 25 % дегеніміз 25 , бұл жағдайда
пропорцияның мәні өзгеріп,
100 мындай түрде өрнектеледі.
20 = 25
не 0,25=25%
80
100 Бұл пропорцияда оның кез келген
мүшесі есеп шартына орай белгісіз болуы мүмкін:
- х
=
25 2. 20 = 25
3. 20 = х
80
100 х 100 80 100
Бірінші пропорцияға мынадай есеп сәйкес келед: 80г 25% -тік тұз
ерітіндісі берілген. Еріген тұздың массасы қандай?
Екінші пропорция: 20г тұзды ерітіп, 25% -тік ерітінді алу үшін, судың
қандай массасын алу қажет?
Үшінші пропорция: егер 80г ерітіндіде 20г тұз бар екені белгілі болса,
еріген заттың массалық үлесі қандай?
Осылайша мұғалім бір белгісіз бар теңдеуді шешу арқылы ерітінді
дайындау үшін тұздың, судың қандай массасы қажет екенін, еріген заттың
массалық үлесін табуға болатынын оқушыларға басқа пәндерден белгілі
әдістермен түсіндіре алады. Сонымен қатар еріген заттың массалық үлесін
анықтауға арналған формулалардан:
m еріген зат = ω% (ер.зат) · m ерітінді
100%
еріген
заттың және судың массасын біле отырып, массалық үлесі белгілі ерітінді
даярлауға болатындығын оқушылар өз бетінше қорыта алады.
.
Егер 100мл ерітіндіде 0,5 моль зат еріген болса, оның концентрациясын
анықтау үшін 1000мл осындай ерітіндіде еріген заттың қанша молі бар
екенін табу керек.
0,5
· 1000 = 5 моль, яғни ерітінді 5М. Көрсетілген концинтрация түрінің
100
өзіндік
ерекшелігі бар екеніне көңіл аудару қажет.
Мысалы,
100г 10% -тік ас тұзы және қант ерітіндісінде көрсетілген заттар 10г
болады. Сарамандық жұмыста – оқушыларды түрлі концентрациялы ерітінділер
даярлауға дайындау мақсатында мынадай есептеулер жүргізуге жаттықтыру
қажет.
Есеп: 0,4М 100мл глюкоза ерітіндісін даярлау қажет.
Глюкозаның
формуласы С6Н12О6 салыстырмалы малекулалық
массасы 180.
Молярлық
концентрациясы анықтамасы бойынша 1000мл, 0,4М ерітіндіде 0,4 моль
еріген зат болады, яғни 180г/моль · 0,4моль =72г Ал 100мл ерітіндіде,
еріген зат бір литрдегіден 10 есе аз болатындықтан, мұндай ерітінді
даярлау үшін 7,2г глюкоза өлшеп алу қажет болады. Мұндай есептеулер
жүргізген соң, оқушыларға молярлық ерітіндіні даярлау барысында өлшеуіш
колба мен өлшеуіш цилиндр қолдану ыңғайлы екені ескертіліп, онымен
жұмыс істеу технологиясы көрсетіледі.
Оқыған материялды бекіту үшін орындалатын жаттығу жұмыстары.
1.
Оқулықтағы 2, 3, 4, 5 ,6–жаттығу.
2.
50мл ерітіндіде 0,1 моль еріген зат бар. Ерітіндінің молярлық концентра
циясы қандай?
3.
Қай ерітіндіде зат көп мөлшерде болады: 150г 10% -тік натрий
хлоридінің ерітіндісіне ме, әлде осы тұздың 0,1 моль 1л ерітіндісіне ме?
|
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.