Презентация по башкирскому языку "Путешествие в край голубых озёр"

• 1 слайд

  Зәңгәр күлдәр яғына сәйәхәт.
  Маршрутыбыҙ:
  I туҡталыш – «Ололар һүҙе - кәңәштен үҙе»
  II т. – Китапхана;
  III т. – География дәреслеге
  биттәре;
  IV – Башҡорт теле иле: Һүҙьяһалыш;
  V - Морфология;
  VI – Лексика;
  VII – Йомҡлау туҡталышы: Мин атамалар тураһында
  ниҙәр белдем.
  
  
  

• 2 слайд

  Ололар һүҙе – кәңәштен үҙе.
  Түргәйәк күл
  …Эй ҡәҙерле Юғалтма һин
  Күлдәр илем,- Ырыҫыңды,
  Төйәккәйем, Намыҫыңды.
  Һине уйлап Унан бигерәк
  Өҙөлә бит Баш йортондо
  
  Йөрәккәйем. Башҡортоң до!
  Кәтибә Кинйәбулатова
  

• 3 слайд

  Юғалтмайыҡ Баш йортобоҙҙо,
  Өйрәнәйек тыуған яғыбыҙҙы .
  
  Силәбе өлкәһенең төрки сығанаҡлы һыу атамалары.
  

• 4 слайд

  Беҙҙең башҡорт ерендә - Силәбе өлкәһендә -
  …… күп, ни өсөн?
  Бына улар: Арғужа, Ҡомгүл, Ярғояш, Сыбаркүл, Түргеяҡ,
  Өйәлге,Үләнде,Ҡалды,
  Сабаҡты,Йөрәккүл,
  Айҙыкүл,
  Ҡарабалыҡ
  Аткүл, Еткүл,Һырғайҙы
  Һ.башҡалар.
  

• 5 слайд

  II. Китапхана.
  
  Н.И.Шувалов
  Был китапта Силәбе
  өлкәһенең бөтә топонимдары бирелә. Шуларҙың
  араһында иң күбеһе
  - төрки сығанаҡлылары
  

• 6 слайд

  А.И.Слинкин –уҡытыусы-географ,
  Силәбе өлкәһенең күлдәрен өйрәнеүсе, китаптар авторы.
  

• 7 слайд

  Рафаил Йомасолтан улы
  Мөхәмәтйәнов,башҡорт теле уҡытыусыһы.Топонимия буйынса мәҡәләләр авторы.
  

• 8 слайд

  III. География дәреслеге биттәре.
  Топонимдар – йылға,күл, тау,урман, ауыл һ.б. объекттарҙың атамалары.
  Уларҙың үҙҙәренең классификацияһы бар.
  Мәҫәлән, һыу объекттарының атамалары – гидронимдар була.
  Гидро – һыу тигән һүҙ.
  
  

• 9 слайд

  Бөтә топонимдар кеүек, гидронимдар
  ҙа бүленәләр:
  
  Зоонимдарға – хайуандар, ҡоштар исемдәренә бәйле атамалар;
  
  Фитотопонимдарға – составында үҫемлек
  исемдәре булған атамалар
  

• 10 слайд

  Силәбе өлкәһенең гидронимдары
  

• 11 слайд

  Гидронимдарҙы төркөмләгеҙ
  

• 12 слайд

  IV. Башҡорт теле иле. 1) Һүҙьяһалыш
  
  

• 13 слайд

  Ниндәй атамалар күберәк?
  

• 14 слайд

  2. Морфология .
  Һүҙ төркөмдәре.
  

• 15 слайд

  «Сифатлы» һыу атамалары
  

• 16 слайд

  3.Лексика. Күп мәғәнәле һүҙҙәр.
  Силәбе өлкәһендә 40 яҡын гидронимдарҙа – ҡара һүҙе бар ;
  Ҡараһыу
  Ҡара күлмәк
  Ҡарагас
  Мәсьәлә: Өс осраҡта ла ҡара һүҙе төрлө мәғәнәне белдерә.
  Иҫбатларға:
  
  

• 17 слайд

  4. Әҙәби тел һәм диалект
  Балсыҡты, Балыҡты,
  Сабаҡты,
  Талпанды – көнсығыш диалектҡа
  хас күренеш: әҙәби телдәге «л» хәрефенә «д» хәрефе килә.
  
  

• 18 слайд

  VII. Бөгөн мин дәрестә белдем:
  1.
  2.
  3.
  4.
  5.
  6. Силәбе өлкәһенең гидронимдарының
  60% - төрки сығанаҡлы.