Презентация по марийскому языку "Глагол"

• 1 слайд

  ГЛАГОЛ
  Глаголын значенийже, ойыртемже, предложенийыште верже, спряженийже. Туналтыш формо нерген умылымаш
  

• 2 слайд

  УРОКЫН ЦЕЛЬЖЕ-ВЛАК:
  1) Глаголын значенийже, ойыртемже, предложенийыште верже, спряженийже нерген шинчымашым келгемдаш. Тÿналтыш формо (инфинитив) нерген умылымашым пуаш.
  2) Шонен моштымашым, ойым лывыргын пидмашым вияндаш.
  3) Йылме деке йöратымашым кушташ, пырля пашам ышташ кумыландаш.
  

• 3 слайд

  МУТЕР:
  

• 4 слайд

  ОКУНЬ - ОЛАНГЕ
  

• 5 слайд

  ПЛОТВА - ШЕРЕНГЕ
  

• 6 слайд

  ЩУКА - НУЖГОЛ
  

• 7 слайд

  ЛЕЩ - ЛОВАЛ
  

• 8 слайд

  КАРАСЬ - КАРАКА
  

• 9 слайд

  ГОЛОВАСТИК - КОЧАМА
  

• 10 слайд

  НАЛИМ - МОКШЫНЧО
  

• 11 слайд

  МАЛЁК - МЫЛЕ
  

• 12 слайд

  СОМ - ШИГОЛ
  

• 13 слайд

  Предложенийым лончылымаш:
  Оланге ден шеренгым, нужгол ден ловалым кеч-коат пала.
  
  1 зап. – икгай член-влакым ойыра.
  Предл. пов., воскл. огыл, кок сост., распр., тичмаш, икгай член-влак дене нелемдалтын.
  

• 14 слайд

  Глагол
  Действийым ончыктышо самостоятельный ойлымаш ужашым глагол маныт. Глаголын вашталтдыме да вашталтше категорийже-влак улыт.
  Вашталтдыме пале – переходность, спряжений, залог, видовой значений.
  Вашталтше пале – наклонений, лица, числа.
  Предложенийыште глагол утларакшым сказуемый лиеш, подлежащий лийын кертеш.
  

• 15 слайд

  Глаголын туналтыш формыжо
  Глаголын туналтыш формыжо – неопределенный формыжо – инфинитив действийым лумда, мом ышташ? Мом ыштыман? йодышлан вашмутым пуа.
  Мутлан: каяш - кайыман, толаш – толман, лудаш – лудман.
  Тиде формо действийым лумда гына, числам, лицам, жап ден наклоненийым огеш ончыкто.
  

• 16 слайд

  INFINITIVUS
  Латин йылме гыч неопределённый манмым ончыкта.
  -аш, -яш, -ман мут мучашан лиеш.
  Ок вашталт. Но –аш суффиксан инфинитивын морфологический ойыртемже уло:
  1) притяжательность категорий: тений чот тунемашна логалеш. Тыйже рвезе улат, тунемашет кулеш шуко.
  2) действийын цельжым виянден ончыкташ –лан суффикс дене пырля каласалтеш: Григорий Петрович Чачим утарашлан шкенжымат чаманен огыл.
  -ман форман инфинитивым ыштыме годым II спряжениян глаголыш =ы= ешаралтеш.
  

• 17 слайд

  СПРЯЖЕНИЙ
  Марий йылмыште глаголым вашталтыме годым кок турло ойыртем уло, сандене кок спряженийым ойырат:1- ше ден 2-шо.
  1-ше спряжениян глагол – 1 лицаште шкет числаште –ам, -ям мутмучашан лиеш – лудам, коштам.
  2-шо спряжениян глагол – 1 лицаште шкет числаште –эм, -ем мутмучашан лиеш - мурем, каем.
  

• 18 слайд

  65-ше №-н паша:
  улыт, койыт, ок ызгалт, огыт муро, каен, шыпланен, ынеж муро, шокта, чунга, кычалеш, кычкыралеш, петырналтын, ончалат, кудалеш, кая.
  

• 19 слайд

  МОНГО ПАША
  Теорийым ушештараш.
  73-шо номеран паша, условий почеш ямдылен толаш.