Аңлатма язуы
Документ статусы:
Эш программасы түбәндәгеләргә нигезләнеп төзелде:
- Россия Федерациясенең “Мәгариф
турында” законы № 273 (21.12. 2012 нче ел)
- Россия Федерациясе Мәгариф һәм
Фән министрлыгының 2010 нче елның 17 нче декабрендә чыккан 1897 нче
номерлы “Урта гомуми белем өчен федераль дәүләт белем бирү стандартларын
бирү турында” карары.
- Татарстан Республикасының
“Мәгариф турында” законы № 68-3 РТ 22.07. 2013 нче ел.
- Татарстан Республикасының
“Татарстан Республикасының дәүләт телләре һәм Татарстан Республикасындагы
башка телләр турында” гы Законы, № 443 РТ, 18.07. 2004 нче ел.
- Р.З.Хәйдәрова, Р.Л. Малафеева.”Рус телле балаларга татар
телен һәм әдәбиятын коммуникатив технология нигезендә укыту программасы”.
1 — 11 нче cыйныфлар. Казан: Татарстан китап нәшрияты, 2011 ел.
- К.С.Фәтхуллова “ Рус телендә
урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә татар телен укыту
программасы “ (рус телендә сөйләшүче балалар өчен) 1-11 нче сыйныфлар.- Казан,
2014 ел.
- Р.Р.Нигъмәтуллина,
Ф.С.Фәизова. “Татарча
да яхшы бел”, 5 нче сыйныф. Казан, “Татарстан китап нәшрияты” , 2014.
21-нче урта белем бирү мәктәбе» муниципаль
бюджет белем бирү учреждениесенең 2015- 2016 уку елы өчен укыту планы.
- Эш
программасы турында положение № 52.
Программа елына 105 сәгатькә исәпләнгән, атнага – 3
сәгать татар теле.
Татар
телен укыту максатлары:
Танып белү максаты:
Татарстан
Республикасында яшәүче һәр милләт кешесенә, үз халкы тарихыннан тыш, шушы
төбәктә төп халык булып саналган татар халкы мәдәниятен, гореф-гадәтләрен,
тарихи үткәнен, бүгенгесен, киләчәген белү зарур.
Үстерү максаты:
Фикерләүне үстерү белән бәйле
психик функцияләр: логик фикерләү, сәбәп-нәтиҗә бәйләнешләрен табу, индуктив,
дедуктив фикерләү; хәтерне үстерү (ихтыярый, ихтыярсыз), игътибарлылыкны үстерү;
аралаша белү сәләтен үстерү (аралашучанлык, хислелек, эмпатия хисләре); ихтыяр
көче, максатчанлык, активлык кебек сәләтләрне үстерү.
Тәрбияви максаты:
Башка милләт
вәкилләренең күңелен яулардай, аларда гомумкешелек әхлакый сыйфатларны
тәрбияләрдәй татар әдәбияты өлгеләре белән таныштыру.
Белем бирү максаты: татар теле буенча лексик,
грамматик күнекмәләрне сөйләм эшчәнлегенең барлык төрләрендә дә аралашуда
куллану.
Татар теленә өйрәтүнең бурычлары:
-
Татар
телендә аралашу күнекмәләре формалаштыру.
-
Сөйләм
эшчәнлегенең барлык төрләре буенча күнекмәләр формалаштыру.
-
Укучыларда
татар этнокультура мәгълүматлылыгын үстерү.
Төп гомуми белем бирү мәктәбендә татр телен укытуның
планлаштырылган нәтиҗәләре.
Шәхси нәтиҗәләре:
-
шәхесара һәм мәдәниятара аралашуда татар
теленә карата ихтирамлы караш булдыру һәм аны яхшы өйрәнү теләге тудыру;
-
әхлакый кагыйдәләрдә ориентлашу, аларны
үтәүнең мәҗбүрилеген аңлау;
-
әдәби әсәрләрдәге төрле тормыш
ситуацияләренә һәм геройларның гамәлләренә гомүмкешелек нормаларыннан чыгып бәя
бирү;
-
“гаилә”, “туган ил”, “мәрхәмәтлелек”,
төшенчәләрен кабул итү, “башкаларга карата түземлелек, кайгыртучанлык”, “кеше
кадерен белү” кебек хисләр формалашу.
Укытуның метапредмет нәтиҗәләре
Төп белем бирү баскычында татар теле укыту, танып белү чарасы
буларак, укучыларның фикер йөртү, интеллектуаль һәм иҗади сәләтләрен
үстерүгә, шулай ук, реаль тормышта туган
проблемаларны хәл итү өчен кирәк булган универсаль уку гамәлләрен (танып белү,
регулятив, коммуникатив)формалаштыруга
хезмәт итә.
-
Танып
белү нәтиҗәләре:
-
фикерләүне
үстерү белән бәйле психик функцияләр: логик фикерләү, сәбәп-нәтиҗә
бәйләнешләрен табу,
-
индуктив,
дедуктив фикерли белү;
-
иҗади
һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү, аларны чишү өчен алгоритм
булдыру;
-
объектларны
чагыштыру, классификацияләү өчен уртак билгеләрне билгеләү;
-
төп
мәгълүматны аеру, укылган яки тыңланган мәгълүматның эчтәлегенә бәя бирә белү;
-
тиешле мәгълүматны
табу өчен, энциклопедия, белешмәләр, сүзлекләр,
электрон ресурслар куллану.
-
Регулятив
нәтиҗәләр:
-
уку хезмәтендә үзеңә максат куя,
бурычларны билгели белү;
-
эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра,
нәтиҗәле эш алымнарын таба белү;
-
уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала
белү;
-
билгеләгән критерийларга таянып, эш
сыйфатына бәя бирә белү;
-
укудагы уңышларның, уңышсызлыкларның
сәбәбен аңлый, анализлый белү;
-
ихтыяр көче, максатчанлык, активлык кебек
сәләтләрне формалаштыру;
Коммуникатив
нәтиҗәләр:
-
әңгәмәдәшеңнең
фикерен тыңлый, аңа туры килерлек җавап бирә белү;
-
әңгәмәдәш
белән аралашу калыбын төзү;
-
аралаша
белү сәләтен үстерү (аралашучанлык, хислелек, эмпатия хисләре);
-
мәгълүматны
туплау өчен, күмәк эш башкару;
-
парларда
һәм күмәк эшли белү;
-
әңгәмәдәшең
белән сөйләшүне башлый, дәвам итә, тәмамлый белү.
Предмет нәтиҗәләре:
-
Укучыларның татар
теле буенча
лексик, грамматик күнекмәләре филологик белемнәр суммасы
дәрәҗәсеннән югары булуына ирешү;
-
Сөйләм эшчәнлегенең барлык
төрләрендә дә аралашуда кулланырлык
дәрәҗәгә җитешү.
Сөйләмнең предмет эчтәлеге
|
Предмет буенча билгеләнгән
тематик эчтәлек, якынча сәгатьләр саны
|
Тема буенча предмет нәтиҗәсе,
коммуникатив максат
|
|
Сагынырбыз сине, җəй! (21
дəрес)
|
Беренче
сентябрь турында сөйли белү. Белем бәйрәме белән укытучыларны, башка
укучыларны котлый белү. Бəйрəм белəн телəклəр тели белү.
|
|
Ə
мəктəптə күңеллерəк (10 дəрес)
|
Мəктəп
бинасы турында сѳйли белү. Мəктəпнең тѳрле катларында нинди кабинетлар
барлыгын əйтə белү. Кабинетта нинди җиһазлар барлыгын һəм аларның кайда
урнашуын əйтə белү. Дəреслəрнең һəм тəнəфеслəрнең озынлыгы турында сораша һəм
сѳйли белү.
|
|
Яңа ел котлы булсын! (8 дəрес)
|
Кышкы
табигать турында сөйли белү. Декабрь аендагы
үзгəрешлəр турында əйтə белү. Карның файдасы турында сѳйли белү. Яңа ел белəн котлый
һəм телəклəр тели белү. Яңа ел бүлəклəре турында сораша һəм əйтə белү.
|
|
Тел
кешене дус итə (12 дəрес)
|
Татарстанда
яшəүче халыклар, аларның теллəре турында сөйли белү. Классташларыңның туган
теллəре турында əйтə белү. Үзеңнең адресыңны əйтə белү һəм əңгəмəдəшеңнең
адресын сорый белү. Кѳндəлек буенча атналык
дəреслəр расписаниесе һəм ѳй эшлəре турында сораша
һəм сѳйли белү.
|
|
Гаилəмне
бик яратам (8 дəрес)
|
Гаилəң,
туганнарың турында сөйли белү. Якын туганнарыңның исемнəрен, яшьлəрен,
кайда яшəүлəрен һəм бер-берсенə кем булулары турында сөйли белү. Гаилə
əгъзаларының бер-берсенə нинди сүзлəр белəн эндəшүен əйтə белү.
Классташларыңның гаилəлəре турында сораша белү.
|
|
Мин
əниемə дə, əтиемə дə охшаганмын (8 дəрес)
|
Туганнарның
(классташларыңның) төс-кыяфəтлəрен, холкын тасвирлый белү. Гаилəдə кемнең
кемгə охшаганлыгы турында сѳйли белү. Гаилəдəге
үзара җылы мѳнəсəбəт, ягымлы сѳйлəшү кирəклеге турында əйтə
белү. Əби-бабайларың һəм аларга булган мѳнəсəбəт турында сѳйли белү. Классташларыңның
гаилəлəре турында сораша белү.
|
|
|
|
Фатирыбыз
миңа ошый (8 дəрес)
|
Үзең
яшəгəн йортның нинди булуын (ничə катлы/ подъездлы/ фатирлы) булуын əйтə
белү. Йорт янында нəрсəлəр барлыгы турында сөйли белү. Фатирыңның ничə
бүлмəле булуы, ничəнче катта урнашуы турында əйтə белү. Фатирдагы
/бүлмəлəрдəге җиһазлар һəм аларның кайда урнашуы турында сөйли белү.
Классташларыңның йортлары, фатирлары турында сораша белү.
|
|
Без
өйдə бөтен эшне дə бергə эшлибез (12 дəрес)
|
Өйдəге
эшлəрне əйтə белү. Гаилəдəге эш бүленеше турында сөйли белү. Өйдəге
вазифаларын ничек башкаруына карап, гаилə əгъзаларына бəя бирү (мактый белү,
киңəш бирə белү).
Гаилəдə
бергə эшлəнə торган эшлəр турында сөйли белү. Гаилəнең яраткан ризыклары
турында əйтə белү. Классташларыңнан алрның гаилəлəрендəге эш бүленеше турында
сораша белү.
|
Тел чаралары һәм аларны куллану күнекмәләре
Орфография
Орфография һәм орфоэпия
кагыйдәләрен программага кертелгән эчтәлектә дөрес куллана белү.
Сөйләмнең
фонетик ягы
Сөйләмдә татар
авазларының үзенчәлекләрен саклау, аларны ишетеп аера белү. Транскрипция
билгеләре. Сүз, фраза басымы һәм аның үзенчәлекләре. Басым астында әйтелмәгән
сузыклар. Хикәя, боеру, тойгылы җөмләләрнең ритмик-интонацион үзенчәлекләре.
Санау интонациясе. Сөйләм этикеты үрнәкләренең интонациясе.
Сөйләмнең
лексик ягы
Программа кысаларындагы аралашу тематикасына караган лексик берәмлекләрне тану
һәм куллана белү. Гади тотрыклы гыйбарәләр. Татар сөйләм этикеты берәмлекләре.
Килешлар. Татар һәм рус телләре өчен уртак сүзләр. Алынма сүзләр. Сүз ясалышы
ысуллары: парлы, кушма һәм тезмә сүзләр. Иң продуктив сүз ясагыч кушымчалар.
Күп мәгънәле сүзләр.
Укытуның
нәтиҗәләре.
Укучының төп
гомуми белем бирү мәктәбен тәмамлаганда, сөйләм эшчәнлеге төрләре буенча
түбәндәге нәтиҗәләргә ия булуы планлаштырыла:
Сөйләү
- сорау һәм җавап репликаларын дөрес кулланып, тәкъдим
ителгән ситуация буенча сөйләшү үткәрү (һәр укучының
репликалар саны 7 дән ким булмаска тиеш);
- укылган яки тыңланган текстның эчтәлеге буенча әңгәмә кору;
- җыйнак җөмләләрне җәенкеләндереп, хикәя
төзү;
- лексик тема буенча бәйләнешле текст төзеп сөйләү (җөмләләр саны 8дән ким булмаска тиеш);
- укылган
(тыңланган) текстның эчтәлеген сөйләгәндә, төрле
җөмлә калыпларын урынлы куллану һәм
фикерне эзлекле белдерү.
Тыңлап аңлау
- 1 минутлык бәйләнешле текстны тыңлап, эчтәлеге буенча сорауларга җавап бирү;
-
дәрестә катнашучыларның җанлы сөйләмен тыңлап, эчтәлегенә
төшенү.
Уку
- төрле
жанрлардагы текстларны сәнгатьле итеп һәм
тулысынча аңлап уку һәм төп
мәгълүматны табып әйтү;
- тексттагы таныш булмаган сүзләрнең мәгънәләрен
сүзлекләрдән табып аңлату;
-
шигырьләрне яттан сөйләү.
Язу
- сүзлек диктантлары язу;
- лексик тема буенча хикәя язу;
-
укылган (тыңланган) текстның эчтәлеге буенча сорауларга язмача җавап бирү;
-
җөмләләрне, бәйләнешле текстны үзгәрешләр кертеп язу.
Укучы өйрәнү мөмкинлеге ала:
1.
Татар теленең дөньяда
тоткан урынын һәм 2 дәүләт теле булуын аңлау.
2.
Татар халкының
гореф-гадәтләрен белү.
3.
Татар телендә сөйләшү
теләге булу.
Лексик минимум
1
нче тема. Сагынырбыз сине, җәй!
|
уку
елы
Белем
бәйрәме
тәмамланырга
башланырга
сагынырга
иртә
белән/иртән
кич
белән/ кичен
көндез
төнлә
бәхет
сәламәтлек
теләргә
тәртип
(ле)
игътибар
(лы)
тәрбия
(ле)
|
туган
җир
көн
(ел, ай…) буе
чәчәк
бәйләме
күрше
класс
җитәкчесе
каршы
алырга
котларга
үткәрергə
өлкәннәр
фән
танышырга
очрашырга
канәгать
табигать
бизәк
тап
буй-буй
|
каен
миләш
усак
имән
өрәңге
карама
тал
зирек
юкә
чык
дым
кырау
күренеш
тамчы
диңгез
сары
ачык
сары
караңгы
сары
|
|
2
нче тема. Ә мәктәптә күңеллерәк
|
|
кат
иске
төркем
чит
зинһар
ярый
әлбәттә
рәхәтләнеп
хыял
хыялланырга
өйрәтергə
бүленергə
|
тапкырлау
таблицасы
бетергеч
дəреслек
беркем
каршысында
арасында
астында
киресенчә
уртасында
әйләнәсендә
өстендә
бернəрсə
|
берүзе
киресенчә
эленеп
торырга
басып
торырга
ышанырга
килешергә
|
|
3
нче тема. Яңа ел котлы булсын!
|
|
гади
бизәргә
кәүсә
коры
суынырга
ботак
бозлавык
ярыш
энəле
бозланырга
очлы
очратырга
туңарга
юеш
|
суларга
каршыларга
җепшек
биетергә
юрган
катлам
кар
бөртекләре
тешләргә
озатырга
кар
катламы
куе
капларга
спорт
төре
бәке
шаулашырга
|
күчтәнәч
төрлечә
ватылырга
туктарга
кармак
сайларга
сакларга
сынарга
бөгелергә
|
|
4
нче тема. Тел кешене дус итә
|
|
әдәбият
инглизчә
төрекчә
кагыйдә
мисал
мәсьәлә
киңәш
онытырга
беркайчан
да
кайвакыт
|
быел
үткəн
ел
килəсе
ел
чирек
бирем
төзәтергə
тутырырга
чишәргə
күтәрергə
|
чагыштырырга
ѳлгерергə
алырга
кушарга
тапкырларга
бүләргə
ятларга
иркен
бераз
тарих
|
|
5
нче тема. Гаиләмне бик яратам
|
|
бердәнбер
бертуган
туган
туганнан-туган
аерым
хатын
ир
онык
оныкчык
аерым
|
нәсел
кече
олы
кияү
килен
каенана
каената
нәсел
|
игезәк
кияүдә
туй
өйләнгән
эндәшергә
бергə
|
|
6
нчы тема. Мин әтиемә дә, әниемә дә охшаганмын
|
|
сакал
мыек
йөз
күзлек
таяк
саран
үткен
юмарт
беркатлы
сипкелле
сөйкемле
таләпчән
|
охшарга
елмаерга
буй
гәүдә
юан
ябык
уртача
пеләш
чал
тискәре
сыйфат
бәхетле
шук
|
уңай
тапкыр
өлгер
холык
шәфкатьле
тупас
кире
тыңлаучан
тыңлаусыз
оялчан
рәхимсез
тыйнак
|
|
7
нче тема. Фатирыбыз миңа ошый
|
|
таш
кат
бина
фатир
ишегалды
караңгы
көнкүреш
әйбер
җиһаз
теләгәнчә
|
кәнәфи
келəм
суыткыч
мендəр
уң
(як)
сул
(як)
күчерергə
тəртипсезлек
борылырга
җəяү
|
туры
уңайлы
комлык
ерак
якын
|
|
8
нче тема. Без өйдә бөтен эшне дә бергә эшлибез
|
|
уртанчы
буш
алып
барырга
алып
кайтырга
шатланып
сагынып
урнаштырырга
җыештырырга
шауларга
сөртергә
чыгарырга
себерергə
үтүклəргə
әрчергə
кадак
|
кагарга
тузан
төзәтергə
төймә
тагарга
валчык
шүрлек
олы
уртанчы
кече
сирәк
камыр
басарга
камыр
җәяргə
майларга
вак
бәлеш
|
өлеш
эчлек
тәмләткеч
шулпа
|
|
|
|
|
|
|
|
Календарь
– тематик план.
|
|
|
|
|
|
план
|
факт
|
|
1. Кереш.
1
нче сентябрь - күңелле бəйрəм.
|
1
|
Татар
телендә авазлар системасын истә калдыру.
|
4.09
|
|
|
2.
1 нче сентябрь- күңелле бəйрəм.
|
1
|
Сорауларга
җавап бирү, сыйфатның чагыштыру дәрәҗәсен сөйләмдә куллануны ныгыту.
|
5.09
|
|
|
3.
1 нче
сентябрь- күңелле бəйрəм.
|
1
|
“Өчен”
бәйлеген сөйләмдә актив куллана белү.
Белем
бәйрәме көне турында сөйләү.
|
7.09
|
|
|
4.
Барыгызга
да хəерле көн телим!
|
1
|
Диалог
уку,
сорауларга
җавап бирү.
|
11.09
|
|
|
5.
Барыгызга да хəерле көн телим!
|
1
|
Парлап
һәм төркемнәрдә эшләү, тәрҗемә итү
|
12.09
|
|
|
6.
Барыгызга да хəерле көн телим!
|
1
|
Рәсем
буенча сөйләү
, вакыт рәвешләрен истә калдыру
|
14.09
|
|
|
7.
Җәйне
бик яратабыз
|
1
|
Таблица
ярдәмендә фигыль формаларын ныгыту, сорауларга җавап бирү
|
18.09
|
|
|
8.
Җәйне бик яратабыз
|
1
|
Үрнәк
буенча парлап эшләү, сорауларга җавап бирү
|
19.09
|
|
|
9.
Җәйне бик яратабыз
|
1
|
Җөмләләр
төзү, әңгәмә
|
21.09
|
|
|
10.
Əйдəгез,
таныш булыйк
|
1
|
Тест
биремнәрен язма үтәү.
|
25.09
|
|
|
11.
Əйдəгез,
таныш булыйк!
|
1
|
Тестта
җибәрелгән хаталар өстендә эшләү
|
26.09
|
|
|
12.
Əйдəгез, таныш булыйк!
|
1
|
Диалог
тыңлау. Әңгәмә кору.
|
28.09
|
|
|
13.
Кереш контроль тест!
|
1
|
Белемнәрне
тикшерү
|
2.10
|
|
|
14.
Хаталар өстендә эш
|
1
|
Рәсем
буенча әңгәмә,
парларда эшләү.
|
3.10
|
|
|
15
Шəп
ял иттек!
|
1
|
Тәрҗемә
итү,
сорауларга җавап бирү
|
5.10
|
|
|
16. Шəп ял иттек!
|
1
|
Җөмләләр
төзү, әңгәмә
|
9.10
|
|
|
17.
Шəп ял
иттек!
|
1
|
Таблица
белән эш,
парлап эшләү.
|
10.10
|
|
|
18
Бер
атнада ничә көн?
|
1
|
Рәсем,
үрнәк буенча сөйләү
|
12.10
|
|
|
19.
Бер атнада ничә көн?
|
1
|
Уку,
сорауларга җавап бирү
Бәйлек сүзләр(башы, ахыры,
уртасы).
Бәйлек сүзләр(башы, ахыры,
уртасы).
|
16.10
|
|
|
20.
Бер атнада ничә көн?
|
1
|
Тәрҗемә
итү, сәнгатьле уку.
|
17.10
|
|
|
21.
Сары
яфрак сарымы?
|
1
|
Тәрҗемә
итү, рәсем
буенча эш әңгәмә
|
19.10
|
|
|
22.
Сары яфрак сарымы?
|
1
|
Үрнәк
буенча әйтү,текст
тыңлау, уку
|
23.10
|
|
|
23.
Сары яфрак сарымы?
|
1
|
Сорауларга
җавап бирү, гомуми нәтиҗә чыгару
|
24.10
|
|
|
24.
Тест №1 “Сагынырбыз сине, җәй!”.
|
1
|
Тест
биремнәрен язма үтәү.
|
26.10
|
|
|
25.
Хаталар өстендә эш.
|
1
|
Әңгәмә, хаталар өстендә эш, күнегүләр
эшләү,
|
30.10
|
|
|
26.
Сүзлек диктанты.
|
1
|
Сүзлек диктанты язу
|
31.10
|
|
|
27.
2 чирек Сары яфрак сарымы?
|
1
|
Күнегүләр эшләү.
|
9.11
|
|
|
28.
Мәктәбебез
бик матур
|
1
|
Үрнәк
буенча сөйләү,
уку, сорауларга җавап бирү, тәрҗемә итү.
|
13.11
|
|
|
29.
Мәктәбебез бик матур
|
1
|
Төркемнәрдә
диалогик сөйләм оештыру, гомуми нәтиҗә чыгару.
|
14.11
|
|
|
30.
Юк,
андый мәктәп булмый!
|
1
|
Сорауларга
җавап бирү, диалогик сөйләм оештыру,
рәсем
буенча эш, әңгәмә.
|
16.11
|
|
|
31.
Юк, андый мәктәп булмый!
|
1
|
Үрнәк
буенча әйтү, текст тыңлау, уку, логик фикер йөртү, чагыштыру, анализлау,
нәтиҗә ясау
|
20.11
|
|
|
32.
Тәнәфестә дә тәртип...
|
1
|
Тәрҗемә
итү, рәсем
буенча эш, , әңгәмә, үрнәк буенча сөйләү
|
21.11
|
|
|
33.
Тәнәфестә дә тәртип...
|
1
|
Гомуми
нәтиҗә чыгару,
эш дәфтәрендә алган белемнәрне ныгыту максатыннан күнегүләр эшләү
|
23.11
|
|
|
34.
Бу
класска ни булган!
|
1
|
Рәсем
буенча эш, үрнәк буенча сөйләү, уку, сорауларга җавап бирү.
|
27.11
|
|
|
35.
Бу класска ни булган!
|
1
|
Тәрҗемә
итү,
гомуми нәтиҗә чыгару.Төркемнәрдә диалогик сөйләм оештыру.
|
28.11
|
|
|
36.
Бу дәрестә мин берүзем утырам
|
1
|
Чагыштыру,
анализлау белү
|
30.11
|
|
|
37.
Бу дәрестә мин берүзем утырам
|
1
|
Фикер
йөртү, гомуми
нәтиҗә чыгару
|
4.12
|
|
|
38.
Тест №2 “Ә мәктәптә күңеллерәк”
|
1
|
Тест
биремнәрен язма үтәү.
|
5.12
|
|
|
39.
Хаталар өстендә эш.
|
1
|
Әңгәмә, хаталар өстендә эш, күнегүләр
эшләү,
сүзлек
диктанты.
|
7.12
|
|
|
40.Ак
төс - кыш төсе
|
1
|
Рәсем
буенча эш,төп юнәлештәге һәм йөкләтү юнәлешендәге фигыльләрне чагыштырып
анализла, нәтиҗә чыгару
|
11.12
|
|
|
41.
Ак төс - кыш төсе
|
1
|
Тәрҗемә
итү, сөйләү.
|
12.12
|
|
|
42.
Кар
календарен укый беләсеңме?
|
1
|
Тәрҗемә
итү, җөмләләр төзү, шарт фигыльне төрләндерү таблицасы белән танышу, гомуми
нәтиҗә чыгару.
|
14.12
|
|
|
43.
Кар календарен укый беләсеңме?
|
1
|
Үзлектән
уку, кирәкле мәгълуматны сайлап алу. Җөмләләр төзү. Кар катламы
турында сөйләү.
|
1812
|
|
|
44.
Исемең
ничек, Кыш бабай?
|
1
|
Үрнәк
буенча җөмләләр төзү, сөйләшү, төрле фикерләр әйтү, дәлилли белү.
|
19.12
|
|
|
45.
Исемең ничек, Кыш бабай?
|
1
|
Төркемнәрдә
сөйләшү, сорауларга җавап бирү
|
21.12
|
|
|
46.
Хуш
киләсең, Яңа ел!
|
1
|
Грамматик
структураны куллану
үрнәкләре белән танышу.
|
25.12
|
|
|
47.
Тест №3 “Яңа ел котлы булсын!”
|
1
|
Тест
биремнәрен язма үтәү.
|
26.12
|
|
|
48.
3 чирек
Хуш
киләсең, Яңа ел! Хаталар
өстендә эш.
|
1
|
Гомуми
нәтиҗә чыгару.Хаталарны булдырмау өстендә эш.
|
11.01
|
|
|
49. Хуш киләсең,
Яңа ел!
|
1
|
Уку,
тәрҗемә итү, таблица ярдәмендә сөйләү
|
15.01
|
|
|
50.
Быел яңа фәннәр күп
|
1
|
Үрнәк буенча сөйләү, телдән язманы тыңлау, уку.
|
16.01
|
|
|
51.Быел яңа фәннәр күп
|
1
|
Сорауларга җавап бирү, тәрҗемә итү, гомуми нәтиҗә
чыгару
|
18.01
|
|
|
52. Диктант.
Быел яңа фәннәр күп
|
1
|
Төркемнәрдә диалогик сөйләм оештыру
|
22.01
|
|
|
53.
Расписаниедә
кайсы көн авыр?
|
1
|
Тәрҗемә итү, рәсем буенча эш, гомуми нәтиҗә
чыгару.
|
23.01
|
|
|
54. Расписаниедә
кайсы көн авыр?
|
1
|
Әңгәмә, үрнәк буенча сөйләшү, тыңлау, парлап
эшләү.
|
25.01
|
|
|
55.
Өй эшен күп бирәләр
|
1
|
Тәрҗемә итү, рәсем буенча эш, әңгәмә, үрнәк
буенча әйтү. Сорауларга җавап бирү.
|
29.01
|
|
|
56. Өй эшен күп бирәләр
|
1
|
Чагыштыру, анализ ясау, гомуми нәтиҗә чыгару
|
30.01
|
|
|
57. Өй эшен күп бирәләр
|
1
|
Таблица ярдәмендә сөйләү.
|
1.02
|
|
|
58.
Ничә телдә
сөйләшәсең?
|
1
|
Тыңлау, тәрҗемә итү, рәсем буенча эш, әңгәмә, үрнәк
буенча әйтү.
|
5.02
|
|
|
59. Ничә телдә
сөйләшәсең?
|
1
|
Эзләнү таләп итә торган мәсәләләрне чишү юлларын
үзләштерү.
|
6.02
|
|
|
60.
Әткәм-әнкәмнең
теле
|
1
|
Үрнәк буенча сөйләү, телдән язманы
тыңлау,уку, сорауларга җавап бирү, тәрҗемә итү, гомуми нәтиҗә чыгару.
Төркемнәрдә диалогик сөйләм оештыру
|
8.02
|
|
|
61. Тест №4 “Тел кешене дус итә”
|
1
|
Тест биремнәрен язма үтәү.
|
12.02
|
|
|
62.Әткәм-әнкәм-нең теле.
Хаталар өстендә эш
|
1
|
Әңгәмә, хаталар өстендә эш, күнегүләр эшләү,
|
13.02
|
|
|
63.
Гаиләм белән таныш булыгыз.
|
1
|
Үрнәк буенча сөйләү, телдән язманы
тыңлау,уку, сорауларга җавап бирү,
|
15.02
|
|
|
64. Гаиләм белән таныш булыгыз.
|
1
|
Төркемнәрдә диалогик сөйләм оештыру, тәрҗемә итү, логик
фикер йөртү, чагыштыру.
|
19.02
|
|
|
65
Нәсел агачыңны беләсеңме?
|
1
|
Рәсем буенча эш, проблема табу, аны хәл итү,
гомуми нәтиҗә чыгару.
Билгеләмәне истә калдыру.
|
20.02
|
|
|
66. Диктант.
Нәсел агачыңны беләсеңме?
|
1
|
Үрнәк буенча уку, сөйләү.Сорауларга җавап бирү.
|
22.02
|
|
|
67
Минем әбием –бик тә кызык кеше ул
|
1
|
Рәсем буенча эш , сорауларга җавап бирү, тәрҗемә
итү, җөмләләр төзү,
|
26.02
|
|
|
68
Минем әбием –бик тә кызык кеше ул
|
1
|
Телдән сөйләү,төркемнәрдә
сөйләшү, гомуми нәтиҗә чыгару.
|
27.02
|
|
|
69
Апам миннән -
мин апамнан олырак
|
1
|
Үрнәк буенча сөйләү, телдән язманы тыңлау,уку, тәрҗемә
итү, сорауларга җавап бирү.
|
29.02
|
|
|
70
Апам миннән -
мин апамнан олырак
|
1
|
Логик фикер йөртү, чагыштыру.
Төркемнәрдә диалогик сөйләм оештыру
|
4.03
|
|
|
71. Тест №5 “Гаиләмне бик яратам”
|
1
|
Тест биремнәрен язма үтәү.
|
5.03
|
|
|
72 Апам миннән -
мин апамнан олырак. Хаталар өстендә эш
|
1
|
Әңгәмә, хаталар өстендә эш, күнегүләр эшләү,
|
7.03
|
|
|
73.Бабайлар нинди була?
|
1
|
Сүзлек өстендә эш, уку, сорауларга җавап бирү,
|
11.03
|
|
|
74.Сүзлек диктанты.
Бабайлар нинди була?
|
1
|
Парлап эшләү, әңгәмә, шигырьне тыңла, сүзлек
өстендә эш
|
12.03
|
|
|
75
Кем кемгә охшаган?
|
1
|
Уку, сорауларга җавап бирү, рәсем буенча сөйләшү
|
14.03
|
|
|
76
Кем кемгә охшаган?
|
1
|
Парлап эшләү, сәнгатьле уку
|
18.03
|
|
|
77
Холкың яхшымы?
|
1
|
Сорауларга җавап бирү, текстны, шигырьне тыңлау, сүзлек
диктанты язу, уку.
|
19.03
|
|
|
4 чирек
78.Холкың яхшымы?
|
1
|
Сорауларга җавап бирү, текстны, шигырьне
тыңлау, сүзлек диктанты язу, уку.
|
1.04
|
|
|
79
Шәфкатъле бул син, бала!
|
1
|
Уку, парлап һәм төркемнәрдә эш, рәсем һәм үрнәк
буенча сөйләү
|
2.04
|
|
|
80. Тест №6 “Мин әтиемә дә, әниемә дә охшаганмын”
|
1
|
Тест биремнәрен язмача үтәү.
|
4.04
|
|
|
81 Шәфкатъле бул син, бала! Хаталар өстендә эш.
|
1
|
Әңгәмә, хаталар өстендә эш, күнегүләр эшләү,
|
8.04
|
|
|
82.Шәфкатъле бул син, бала!
|
1
|
Сорауларга җавап бирү, тәрҗемә итү, телдән сөйләү, нәтиҗә
чыгару, тыңлап аңлау, чагыштыру.
|
9.04
|
|
|
83.Тәрәзәм мәктәпкә карый
|
1
|
Сүзлек өстендә эш, парларда эш
|
11.04
|
|
|
84.Тәрәзәм мәктәпкә карый
|
1
|
Тыңлап аңлау, рәсем буенча эш, сорауларга җавап
бирү
|
15.04
|
|
|
85. Сүзлек диктанты.
Һәр әйбернең үз урыны бар
|
1
|
Тәрҗемә итү, сүзлек диктанты язу
|
16.04
|
|
|
86. Һәр әйбернең үз урыны бар
|
1
|
Тыңлау, тәрҗемә итү, рәсем буенча сөйләү.
|
18.04
|
|
|
87. Әнием тәртип ярата
|
1
|
Үзлектән һәм парларда,төркемнәрдә эш
|
22.04
|
|
|
88. Әнием тәртип ярата
|
1
|
Тыңлау, уку, үрнәккә карап җөмләләр төзү
|
23.04
|
|
|
89 Яшәгән ди бер Йорт...
|
1
|
Сүзлек өстендә эш, күнегүләр эшләү
|
25.04
|
|
|
90. Яшәгән ди бер Йорт.....
|
1
|
Рәсем буенча сөйләү, сорауларга җавап бирү, парлап
эш
|
29.04
|
|
|
91. Арадаш аттестация. Тест
|
1
|
Тест биремнәрен язмача үтәү.
|
30.04
|
|
|
92 Яшәгән ди бер Йорт... Хаталар өстендә эш.
|
1
|
Әңгәмә, хаталар өстендә эш, күнегүләр эшләү
|
2.05
|
|
|
93
Теләсәм, бөтен эшне дә эшли алам
|
1
|
Рәсем буенча эш, уку, сорауларга җавап бирү,
тыңлау, парлап эшләү
|
6.05
|
|
|
94. Теләсәм, бөтен эшне дә эшли алам
|
1
|
Рәсем буенча эш, уку, сорауларга
җавап бирү, тыңлау, парлап эшләү
|
7.05
|
|
|
95
Эшчән баладан эш курка
|
1
|
Таблица белән эш, парлап эшләү
|
9.05
|
|
|
96
Эшчән баладан эш курка
|
1
|
Тәрҗемә итү, сорауларга җавап бирү
|
13.05
|
|
|
97. Сүзлек диктанты.
Энемә мин яхшы абый
|
1
|
Сүзлек өстендә эш, әңгәмә
|
14.05
|
|
|
98
Энемә мин яхшы абый
|
1
|
Сорауларга җавап бирү, тыңлап аңлау
|
16.05
|
|
|
99. Өйне үзем җыештырдым
|
1
|
Уку, рәсем буенча эш, тыңлап аңлау
|
20.05
|
|
|
100. Өйне үзем җыештырдым
|
1
|
Уку, рәсем буенча эш, тыңлап аңлау
|
21.05
|
|
|
101. Һәркемгә дә эш җитә
|
1
|
Рәсем буенча эш, проблема табу, аны хәл итү, гомуми
нәтиҗә чыгару, билгеләмәне истә калдыру
|
23.05
|
|
|
102. Һәркемгә дә эш җитә
|
1
|
Үрнәк буенча сөйләү, Сорауларга җавап бирү , парлап
эшләү
|
27.05
|
|
|
103. Әни эшкә өйрәтә
|
1
|
Сорауларга җавап бирү, тәрҗемә итү, җөмләләр төзү,
гомуми нәтиҗә чыгару, сүзлек диктанты язу.
|
28.05
|
|
|
104. Тест №7 “Без өйдә бөтен эшне дә бергә
эшлибез”
|
1
|
Тест биремнәрен язма үтәү.
|
30.05
|
|
|
105. Йомгаклау
|
1
|
Әңгәмә, хаталар
өстендә эш.
|
31.05
|
|
Эш программасына кушымта. Бәяләү
нормалары.
Рус телендә сөйләшүче
балаларның татар теленнән белем һәм күнекмәләрен тикшерү төрләре.
|
№
|
Эш
төрләре
|
Сыйныф
|
|
|
|
5
|
|
1.
|
Тыңлап аңлау
|
0,5-0,7 минут
|
|
2.
|
Диалогик сөйләм
|
5-6 реплика
|
|
3.
|
Монологик сөйләм
|
7-8 фраза
|
|
4.
|
Һәр тема буенча аралаша белү
күнекмә-ләрен ситуатив күнегүләр аша тикшерү
|
4
|
|
5.
|
Уку
|
55-60 сүз
|
|
6.
|
Язу:
|
|
|
7
|
сүзлек диктанты
|
8-10 сүз
|
|
|
сочинение
|
5-7 җөмлә
|
Укучыларның
сөйләм күнекмәләрен бәяләүгә аңлатма.
Рус
телле балаларга татар теле укытуның төп максаты Татарстан республикасында
дәүләт теле дип игълан ителгән татар телендә иркен сөйләшә алган билингваль
шәхесләр формалаштыру. Билгеле булганча, социолингвистика фәне координатив типтагы
(ана телендә һәм өйрәнә торган икенче телдә хатасыз аралашу), субординатив
типтагы (ана телендә хатасыз, икенче телдә хаталар җибәрү фараз ителә), катнаш
типтагы (ике телдә дә аралашуда хаталар булу фаразлана) шәхесләрне аера.
Программа авторлары рус телле балаларга татар телен өйрәтүнең төп максатын
субординатив типтагы тел шәхесләре формалаштыруда күрәләр. Ягъни, рус телле
балалар язма, телдән аралашу процессында хаталар җибәрергә мөмкиннәр, ләкин
алардан программада күрсәтелгән тематика буенча татар телендә сөйләшә-аралаша
белү тәлап ителә.
Чит
телләр укыту методикасында белемнәрне контрольгә алу өчен
“коммуникативно-достаточный уровень – аралашу өчен җитәрлек дәрәҗә;
коммуникативно-недостаточный уровень – аралашу өчен җитәрлек булмаган дәрәҗә”
төшенчәләре яши (В.П.Беспалько). Әгәр үзләштерү дәрәҗәсе 0,7 коэффициентыннан
югары булса, аралашу өчен җитәрлек дәрәҗә дип санала һәм укучыга “4”,
“5”ле билгеләре куела; әгәр үзләштерү дәрәҗәсе 0,7 коэффициентыннан түбән
булса, аралашу өчен җитәрлек булмаган дәрәҗә дип санала һәм укучыга “3”,
“2”ле билгеләре куела. Ягъни, үзләштерү коэффициенты 0,7 булса – “3”ле, 0,8-0,9
булса – “4”ле, 0,9 – 1 булса – “5”ле билгеләре куела.
Үзләштерү
коэффициенты түбәндәге формула белән исәпләнә:
Үк
= а : р, кайда Үк – үзләштерү коэффициенты, а – дөрес үтәлгән биремнәр саны, р
– барлык биремнәр саны.
Әйтик,
сүзлек диктанты 20 сүздән тора. Укучы 5 хата җибәрә. Аның үзләштерү
коэффициенты 15:20 =7,5. Ул “4”ле билгесе ала ала.
Әйтик,
укучыларның сөйләшә алуын тикшерү өчен 5 ситуатив күнегү бирелде. (Позови друга
кататься на лыжах) Укучы 4 күнегүдә сөйләм бурычын дөрес аңлап, аралаша алуын
күрсәтте. Аның үзләштерү дәрәҗәсе коэффициенты 4:5 = 0,8 була. Ул “4”ле билгесе
ала.
Әдәбият исемлеге.
Укытучы өчен:
- Р.З.Хәйдәрова,
Р.Л. Малафеева.”Рус телле балаларга татар телен һәм әдәбиятын коммуникатив
технология нигезендә укыту программасы”. 1 — 11 нче cыйныфлар. Казан: Татарстан
китап нәшрияты, 2011 ел.
- К.С.Фәтхуллова
“ Рус телендә урта (тулы) гомуми
белем бирү мәктәбендә татар телен укыту программасы “ (рус
телендә сөйләшүче балалар өчен) 1-11
нче сыйныфлар.- Казан, 2014 ел.
Укучылар өчен:
- Р.Р.Нигъмәтуллина, Ф.С.Фәизова. “Татарча да яхшы бел”, 5 нче сыйныф.
Казан, “Татарстан китап нәшрияты” , 2014.
Материаль-техник чаралар
-
Мультимедияле
компьютер
-
белешмә материаллар;
-
аудио һәм видео әсбаплар;
-
күрсәтмә әсбаплар;
-
сүзлекләр;
-
татар сайтлары (belem.ru;
tatarile.org.com);
-
“АНА ТЕЛЕ” онлайн-мәктәбе.
Язма эшләр таблицасы.
|
Контроль төре
|
1 чирек
|
2 чирек
|
3 чирек
|
4 чирек
|
Барысы
|
|
Тестлар
|
Кереш. 2.10.
№1. Сагынырбыз сине, җәй
- 26.10
|
№2. Ә мәктәптә күңеллерәк
– 5.12.
№3. Яңа ел котлы булсын”
– 26.12.
|
№4. Тел кешене дус итә –
12.02
№5. Гаиләмне бик яратам –
5.03.
|
№6. Мин әниемә дә, әтиемә
дә охшаганмын – 4.04
Тест.Арадаш
аттестация – 30.04
№7. Без өйдә
бөтен эшне дә бергә эшлибез. 30.05
|
9
|
|
Сүзлек диктанты
|
31.10
|
|
12.03
|
16.04, 14.05
|
4
|
|
Диктант
|
|
|
22.01, 22.02
|
|
2
|
Эш программасына корректировка
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.