1-сабақ. М.Шахановтың «Нарынқұм зауалы» поэмасы.

САБАҚ: 4-бөлім:    Ұрпақ тәрбиесі Тақырыбы:  М.Шахановтың «Нарынқұм зауалы» поэмасы      1-сабақ				Мектеп: №72 мектеп-лицейі
Күні:		Мұғалімнің аты-жөні: Ақтанова Қ.Қ
СЫНЫП: 7		Қатысқандар:	Қатыспағандар:
Оқу мақсаттары	Көркем шығарманың  мазмұны мен пішіні (Т/Ж1); Әдеби шығарма сюжетінің құрамдас бөлшектерін талдау (7.Т/Ж1).
Сабақ мақсаттары	Барлық оқушылар орындай алады:
	Көркем шығарманың мазмұнын меңгереді, құрамдас бөлшектеріне талдау жасайды, тақырыбы мен идеясын анықтайды
	Оқушылардың көпшілігі орындай алады:
	Көркем шығарманың мазмұнын меңгереді, құрамдас бөлшектеріне талдау жасап, тақырыбы мен идеясын анықтайды мәтін мазмұны мен көтерген мәселесі бойынша деректі және концептуалды сұрақтар құрастырады
	Кейбір оқушылар орындай алады:
	Көркем шығарманың мазмұнын меңгереді, құрамдас бөлшектеріне талдау жасап, тақырыбы мен идеясын анықтайды мәтін мазмұны мен көтерген мәселесі бойынша концептуалды және дебат сұрақтар құрастырады, сол сұрақтар негізінде пікірелерін білідіреді, үкім шығарады
Бағалау критерийі	-          Мәтін мазмұнын түсінеді; -          Сюжеттің құрамдас бөлшектерін талдайды; -          Деректі, концептуалды және дебат сұрақтар құрастырады
Оқыту деңгейі	Талдау, қолдану, салыстыру
Тілдік мақсат	Оқушылар орындай алады:
	Сұрақтар құрастыру, жоспар бойынша мазмұнын айту, талдау
	Пәнге қатысты сөздік қор мен терминдер:
	Поэма, залал, үкім, пенделік, шомбал, әдіптеу,нала
	Диалог құруға / шығарма жазуға арналған пайдалы тіркестер:
	–Иә, сөйле, – деді әкесі, – Қандай ерлік көрсеттің, Баласы айтты: – Топ бастадық төрт адам.
	Талқылауға арналған сұрақтар:
	-          Поэмада қандай оқиға баяндалады? -          Оқиға Қазақстанның қай жерінде өтті? -          Шығарма неліктен «Нарынқұм зауалы» деп аталады? -          Нарын құмын Қазақстанның қай жерінде орналасқан? -          «Зауал» сөзінің мағынасын қалай түсінесіз? -          Әкесі неліктен өз баласын өлімге қиды, бұл дұрыс шешім бе? -          Әке үкімі тым қатал емес пе? -          Не себепті ақын Махамбет туралы мұндай поэма жазды деп ойлайсыз?
Құндылықтарға баулу	Өз елінің өткен тарихына құрмет көрсету
Пәнаралық байланыс	Тарих, география, музыка
Тақырып бойынша алдыңғы білім:	Батырлар жыры
Сабақтың барысы
Кезеңдер уақыты	Мұғалім әрекеті			Оқушы әрекеті	Ресурс
Қызығушылық ояту 7        минут	Ұйымдастыру сәті. Амандасу, сыныптың сабаққа дайындығын қадағалау.  Топ ережесін еске түсіру. ·         Сюжеттің құрамдас бөлшектері бойынша сыныпты 5 топқа бөлу: 1-топ – Басталу; 2-топ – Даму; 3-топ – Шиеленісу; 4-топ – Шарықтау; 5-топ – Шешім. * Ширату жаттығуы. Махамбеттің «Жұмыр – Қылыш» күйін тыңдау, бұл күйдің кімнің туындысы екенін сұрау.Содан кейін осы күйдің ақынның қуғынға ұшырап, ел көзінен жырақ жүрген кезінде туғанын, бірде ақын келіп отырған ауылға Баймағамбет сұлтанның тыңшылары келіп қалып, сондай тығыз-таяң қиын шақта ағайынды Жұмыр, Қылыш деген жігіттер Махамбетті үйіне жасырып, аман алып қалғанын, жігіттердің осы қамқорлығына риза болған ақынның оларға арнап, осы күйін шығарғанын әңгімелеп беремін. * М.Шахановтың сүйікті ақыны – Махамбет екені туралы тоқталу			Оқу ортасы қалыптасады	https://www.youtube.com/watch?v=UqloxvoNnXk
Мағынаны тану кезеңі 28 минут	ДАМЫТУ ТАПСЫРМАЛАРЫ: Тапсырма №1. Мәтінмен жұмыс. «Шапшаң іздендіру» әдісі Нұсқаулық. Мәтін бойынша төмендегі сұрақтарға шапшаң жауап береді.   -          Поэмада қандай оқиға баяндалады? -          Оқиға Қазақстанның қай жерінде өтті? -          Шығарма неліктен «Нарынқұм зауалы» деп аталады? -          Нарын құмын Қазақстанның қай жерінде орналасқан? -          «Зауал» сөзінің мағынасын қалай түсінесіз?			Мәтін бойынша сұрақтарға нақты жауап береді F  бағалау «Бағдаршам» әдісі Қызыл – өте жақсы Жасыл – жақсы Сары - қанағат	Интерб. тақта, кесте
	Тапсырма №2. Топтық жұмыс. 1-топ – Басталу. Қаламгер өмірі мен шығармашылығы туралы іздену. 2-топ – Даму.  Шығармаға композициялық жоспар құрады. Оқиғаның басталуы: Махамбеттің өзінің өлерін күні бұрын сезуі. Оқиғаның дамуы: Сұлтан тыңшыларының батырды қапыда өлтіріп, басын алуы. Оқиғаның шиеленісуі: Батырдың басы үшін қымбат сый алған жігіттің әкесіне келіп мақтануы. Оқиғаның шарықтау шегі: Әкесінің ашуға мінуі. Оқиғаның шешімі: Әкенің үкім шығарып, баласын жазалауы. 3-топ – Шиеленісу. Шығарманың тақырыбы мен идеясын анықтайды. Идеясы: Батырдың көрегендік қасиетін көрсету, өлімге бас имеген қайсар рухына бас ию 4-топ – Шарықтау. Деректі және концептуалды сұрақтар құрастырады. -          «Зұлымдықтың жасырынып келетіні жаман-ақ» деген жолдарды қалай түсіндің? -          «Менің бассыз қалғандығымСенің бассыз қалғандығың болмағай!» деген жолдардағы бассыз қалу тіркесі қай кезде тура мағынада қолданып тұр? -          Әкесі неліктен өз баласын өлімге қиды, бұл дұрыс шешім бе? -          Әке үкімі тым қатал емес пе? -          Мұхаммед пайғамбардың «Әкенің ризалығы – Алланың ризалығы. Әкенің реніші – Алланың реніші» деген сөзін мәтінмен байланыстыруға бола ма?. -          Не себепті ақын Махамбет туралы мұндай поэма жазды деп ойлайсыз? 5-топ – Шешім. Дебат сұрақтар құрастырады. Шығарманы қорытындылайды, үкім шығарады. Дескриптор: -          Қаламгер өмірі мен шығармашылығы туралы ізденеді; -          Композициялық жоспар құрады; -          Тақырыбы мен идеясын ажыратады; -          Сұрақтар құрастырады.			Мәтінмен жұмыс жасайды F  бағалау «Құлып пен кілт» әдісі құлып- тапсырма орындалмаса; кілт – тапсырма кең көлемде талданса	кестелер
Соңы 5 минут	Кері байланыс. «2 жұлдыз, бір ұсыныс» -          Сабақтың 2 ұнаған жағы; -          1 қиындық тудырған, ойланыдыратын тұстары			Алған ақпараттарын тұжырымдап, өз жетістіктеріне баға береді
Үйге	Шығармадағы кейіпкерлер бейнесін қарастырып келу