Сабақ тақырыбы: "Адам портретінің долбарын салу. Портрет салу заңдылықтары"

Сынып	6			Күн	5-10.12.2016
Пән	Бейнелеу өнері
Бөлімі:	Графика
Сабақ реті	13
Тақырып	Адам портретінің долбарын салу. Портрет салу заңдылықтары
Мақсат	а) білімділік:  Бастың негізгі  мүшелерімен таныстыра отырып,  жарық-көлеңкені анықтау,                           бейнелеу әдістерін қолдануға үйрету және орындау. б) дамытушылық: Оқушылардың пластикалық анатомия туралы білімін дамыта  отырып,                                  логикалық ойлау, есте сақтау, шығармашылық ұабілетін дамыту.  в) тәрбиелік:   Эстеткалық,  патриоттық және еңбексүйгіштікке тәрбиелеу
Көрнекілік	проектордан көрнелік көрсету, демонстациялық материал
Әдіс-тәсіл:	түсіндіру, сарамандық жұмыс
Өткен сабақты қайталау:			1. Бейнелеу өнері дегеніміз не? 2. бейнелеу өнерінің түрлерін ата? 3. Кескіндеме дегеніміз не? 4. Кескіндеменің мәнерлеу
Сабақтың барысы : Ұйымдастыру кезеңі Жаңа сабақ			Портрет – бұл адамды бейнелеу. Портретте адамның ұзына бойы, отырған қалпы немесе бет - пішіні ғана бейнеленуі мүмкін. Осы көріністің бәрі - портрет деп аталады. Яғни, жоғарыда айтылған портрет, орындалу тәсіліне қарай 2 түрге бөлінеді. Бір тұлғалы портрет және көп тұлғалы портрет. Портрет кескін көлеміне қарай - бас(иықтан жоғары), кеуде, белге дейін, тізеге дейін, бойды тұтас қамтитын портрет деген түрлерге бөлінеді. Бұл жанр басқа жанрлардан бұрын пайда болды. Ежелгі Египет, Рим мүсіндік, мозайкалық портреттерінен бастау алады. Портреттік кескіндер жанр бойынша да бөлінеді: мифологиялық – ертегілік және мифологиялық кейіпкерлердің кескіні, отбасылық портрет – отбасы мүшелерінің бейнесі, жанрлық портрет – портретте бейнелеушіні белгілі бір образда (мысалы, актрисаның портреті немесе шахтердің портретін және т. б.) беру, автпортрет – суретшінің өзін - өзі бейнелеуі.Бастың негізгі мүшелері болып ; көз, ерін, мұрын,  құлақ саналады. Көз (1) алмасының жалпы формасы шарға ұқсайды, ал көз шарасының пішіні төңкерілген призма, жиек сызықтары төртбұрыш пішіндес болады. Көз ортасымен ось сызықтары өтеді. Ерін (2) алдынан қарағанда – параллелепипедке, ал қырынан қарағанда үшбұрышқа ұқсатуға болады. Ерін алғашқы жобасын  сызғанда сол геометриялық денелерге ұқсатып бейнелеуге тырысу керек. Мұрын(3) жалпы формасы призма пішіндес болады. Мұрынның қыры ұзынша жазық келеді. Оның басталар тұсы тарылып, орта ені кеңейіп, ұшына келгенде домаланып, сүйірленіп бітеді. Құлақтың(4) жалпы пішіні жұмыртқа тәріздес болып келеді. Кейде жарты шеңберге  ұқсатып сызуғ болады. Құлақты мәнерлеу (стилизация) әдісімен сызғанда, ол сыртқы, ортаңғы шеңберден және ішкі дөңгелектен тұрады. Мұнда сыртқы шеңбердің сызығы құлақтың жалпы қалқанының пішінін, ортаңғы шеңбер сызығы ішкі шиыршық  дөңесінің жобасын бейнелейді. Құлақ сырғалығының пішіні дөңгелекке ұқсас. Сондықтан адамның бет пішініне байланысты жеке бөлшекті суретке салып үйрену адам бет әлпетін дұрыс бейнелеуге машықтандырады. Бастың сыртқы құрылысы терімен қапталғандықтан оның мүшелері (көз, ауыз, мұрын,  құлақ) ерекше бір әдемі пластикалық  пішін түзейді. Олар – адам басының ең қажетті  мүшелері, адамның мінез-құлқын, бет пішінінің өзгеруін бейнелеуге тікелей әсер етеді.  Түрлі графикалық материалдармен бейнелеу:көмір, сангина Графика- бұл туынды сызба құралдарының, яғни қарандаш, көмір, қаламұш, фломастердің көмегімен жасалатады. Гректің  жазамын, сызымын, суретсаламын деген мағананы білдіреді. Атақты график суретшілер: Леонардо да Винчи, Микеленджело, Рембрант, Ватто А, Роден О, Мазерель, т.б ІҮ. Сарамандық жұмыс. Бастың негізгі мүшелері болып ; көз, ерін, мұрын,  құлақты бейнелеу.                       Пропорция – латын сөзіне аударғанда шамаластық, сәйкестік, жеке элементтер мен көркем шығарманың толықтай сәйкестігі. Портретті салу жолдары: 1. Бет кескінін доғалдау етіп саламыз, сосын оны көмекші сызықтар арқылы тігінен (симметрия осьімен) теңдей екі бөлікке бөлеміз. Барлық көмекші сызықтар оңай өшірілу үшін жай қарындашпен жай басып, жіңішке етіп сызу арқылы салынатынын түсіндіру. 2. Сосын бас пішінін көмекші сызықтармен көлденеңінен өзара шамалас үш бөлікке бөлеміз. Доғалдау етіп сызылған бас пішінінің жоғарғы бөлігі - маңдай, ортаңғы бөлігінде мұрын мен көз, құлақ, төменгі жағына ауыз бен иек түсіріледі. 3. Шашты салу кезінде шаш қою үлгісінің де өзіндік көлемі мен пішіні болатыны ескерілу керек. 4. Мойын мен иықты бейнелеуді аяқтап, киімін саламыз. 5. Портрет бояуын түсіреміз
Сабақты бекіту
1. Адам басының негізгі мүшелерін ата? 2. Адам басының негізгі мүшелерін бейнелеу үшін бірінші не істеу керек? 3. Адам көзінің құрылысы қандай? 4. Адам еріннің  құрылысы қандай? 5. Адам құлағы мен мұрынның ерекшелігі  қандай? 6. Портрет нені бейнелейді? 7. Портреттің қандай түрлерін өттік? 8. Осы тақырып бойынша сабақ қызықты болды ма?
Үй жұмысы :		қажетті құралдарды толықтыру, есте сақтау қабілеттерін артыру үшін портретті суретін аяқтау. Жұмыс орнын жинақтау.
Сабақты бағалау :			Сабақ соңында оқушылардың жұмысын бағалау және кем тұстарын  айту, сурет көрмесін ұйымдастыру.