Сабақ тақырыбы: Өтпелі пешка

Сабақ  тақырыбы:    Өтпелі  пешка.

Сабақтың мақсаты:   Оқушыларға   өтпелі  пешкінің  маңызын  және   соңғы  горизонталь-  да  пешкінің  фигураларға  айналу  сәтттеріне  тоқталу  және өтпелі  пешкіні  тиімді  пайдалану  әдістерін  үйрету.

Көрнекілігі:    Шахмат  тақтасы,  әдебиеттер.

Өтетін  орны:   №  28  кабинет

Сабақтың  барысы:                                                                            1.Ұйымдастыру.                                                                                                                                            2.Оқушыларды  түгендеу                                                                                                     3.Жаңа тақырып.                                                                                                                                                      4.Үйге  тапсырма.

        Өтпелі  пешка  -  пешкінің    (ойын  барысында)   алдыңғы   және  көрші  шаршыларда  пешкі  болмаған  жағдайы.  Бұл  пешкінің  алдында  фигура  орналасқан  жағдайда -  ол  пешкі  өтпелі  болып  саналады.  Өтпелі  пешкіні  өз  фигураларыңның  көмегімен  немесе  қарсылықсыз  фигураға  шығаруға  болады.

  Мысалы,  Ақтар:  Крһ2,  Сg2, b7,  е7

                Қаралар:  Крg8,  Лb5, Сf7,  f5, g7,  h7       Ойынды  зерделеп  қарасақ,  қаралардың  фигурасы (ладьясы)   артық,  ал ақтардың  екі  өтпелі  пешкісі  бар,  өтпелі  пешкілерді  пайдалану  арқылы  ақтар  жеңіске  жетеді.  1.Сg2 – d4  жүрісімен f7-  дегі   пілді  байлап  қойды,   ақ пілді    қаралар  ладья  немесе  пілмен  алса  да,  ақтың  пешкісі  ферзіге  шығады.   

               Ақтар:   Крg 1, Фе2,  Л d3,   а4,  b3,  c4, g2,  h3

           Қаралар:    Крg 7, Фс3,  Ле8,     a5, c6, е3, f7,  g6,  h5

          Ақ  жағы   қаралардың  өтпелі  пешкінің   е3 – тегі  пешкісін  алу  мақсатында    1.Лd1 – d3 -  ке  жүрді.  Қаралар  өте  күшті  жасады,  1...  Ф: d3 !!  2.Ф: d3  е2  және  қара  пешка  ферзіге  шығады.

         Ақтар:      Кр f2, Фе3,  С b2,     a2, c2, d5, е3, ,  g2,  h2                                                                                                                                                                                                               

        Қаралар:      Крg8, Фс3, С d7  ,     a3, b5, d3 ,  f6,  g7,  h7

         Ойынды  зерделеп  қарасақ, қаралар d3-тегі  пешкісінен  айырылған  сияқты.

       1...  d3  - d2!!  2.Ф:с3  d2 -  d1К +    бірнеше  жүрістен   ақтар  берілген. 

     Қорытындылау.