Сабақ жоспары " Сабалақ "

Күні: 10.03.2016ж.

Сыныбы: 5«а»

Пән аты: Әдебиет

Сабақтың тақырыбы: Қ. Шаңғытбаев  «Сабалақ» өлеңі

Сабақтың мақсаты: «Сабалақ» өлеңінің деректілік негізі, ақын тілі, ұлтжандылық мәні зор екендігіне көз жеткізу;

Сабақтың міндеттері:

        Білімділік: Қуандық  Шаңғытбаев  өмірімен танысу, өлеңін  меңгере  отырып, ақын  идеясын  ашу, өлең  арқылы  қазақ  халқының  тарихымен  жете  танысу;

        Дамытушылық:  Топтық тапсырмалар арқылы оқушылардың ойлау, сөйлеу, шығармашылық қабілеттерін дамыту;

        Тәрбиелік: өз елін, Отанын сүюге, қазақ  елінің біртуар ғұламаларының елге жасаған игі істерін қадірлей  білуге  тәрбиелеу

Сабақтың типі: жаңа білімді меңгерту

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдіс-тәсілі: сұрақ-жауап, мәнерлеп оқу, әңгімелеу, топпен жұмыс

Сабақтың көрнекілігі: слайд, бейнефильм, сатылай  кешенді  талдау сызбасы.

Пәнаралық байланыс:  Қазақстан тарихы, тіл білімі

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі: 1.Оқушылармен сәлемдесу

                                            2. Оқушылардың сабаққа қатысын тексеру

                                            3. Оқушыларды топқа бөлу

                                                  -Әдебиетшілер

                                                  -Тарихшылар

                                                  -Тілшілер

                                                  -Ақын-жазушылар

                                            4.  Психологиялық дайындық «Жүректен-жүрекке»

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру:

Ж. Молдағалиев «Ар – ұят  туралы» өлеңін талдау.

Әр топтан бір-бір оқушы үй тапсырмасын оқиды. Топ басшылары қалған оқушылардың дәптерлерін тексеріп шығады.

ІІI. Жаңа сабақ

1.Ой шақыру

-Балалар мен сендерге мақал-мәтелдер айтайын сендер жалғасын табыңдар

1.Батыр туса ..... (ел ырысы)

Жаңбыр жауса... (жер ырысы)

2.Қоянды қамыс өлтіреді ... (ерді намыс өлтіреді)

3.Болат қайнауда шынығады ... (батыр майданда шынығады)

Осы мақалдарды не үшін айтты деп ойлайсыңдар?

Ендеше бүгінгі біздің өткелі отырған тақырыбымыз Қуандық Шаңғытбаевтың «Сабалақ» өлеңі.

2.Кіріспе сөз

а)Қуандық Шаңғытбаев туралы бейнефильм көрсету:

ә)Слайд арқылы түсіндіру

3. Тарихтан тағылым

Тарихшылар тобы

-Аңырақай

-Әбілмәмбет

-Абылай

-Қалмақ, ойрат

туралы мәлімет береді.

4. Оқулықпен жұмыс

Оқушыларға «Сабалақ» өлеңінің  әр  шумағын  мәнерлеп, әр  шумақтың  мазмұнын  түсіне  оқыту.

5.Топтық жұмыс

Осыдан  кейін  алдын  ала  деңгейлік тапсырмалардың  сұрақтары  жазылған  плакатты  басшылыққа  алып, оқушылардың  өлең  мазмұнын қаншалықты меңгеріп, өз  ойларын жеткізе  білулері  қадағаланады.

а) Әдебиетшілер тобы: Өлеңді  бөлімдерге  бөліп,  ат  қою,  дәлелдеу.

1.     «Қанды соғыс»

2.     «Келген күш»

3.     «Алғашқы  танысу»

4.     «Арман»    

ә)Тілшілер тобы: мәтіннен көнерген, диалект, тұрақты сөз тіркестері болса тауып оқу.

Көнерген сөздер:

Қылыш, сүңгі, найза, алдаспан – қару түрлері

Шидем шапан – киімнің түрі

Қол – әскер

Сардар – әскер басшысы

Оба – зират

Хан –ел басшысы

Байрақ –ту

Ата нәкес – ата жау

Таралғылар –  Үзеңгіні ерге жалғастыратын, айылбасы бар қайыс бау

Диалект сөздер:

Ояқты да бұяқты – оңтүстік, батыс өңірлерде қолданылатын сөздер

Тұрақты тіркестер:

Бармағын шайнау – өкіну

Жастығын бірге ала кету – жауға кек қайтарып барып өлу

Жүзі жайнау – қуану

б)Тарихшылар тобы:  Көмекке  келген жас жігітке  сипаттама  бер. Оқушылар  өлең  шумақтарынан  тауып,  сатылай  кешенді  талдау  сызбаны  толтырады.

·        Жеңіл шидем  шапан  киген.

·        Қабағы түйілген.

·        Қолында  қаруы бар.

·        Астында  құстай  ұшқан  тұлпар.

·        Қара мұртты.

·        Соңында  ерген  қол.

·        Аққан  жұлдыз  сияқты.

·        «Абылайлап!»ұрандаған.

в)Ақын- жазушылар тобы:  Ақынның арманы қандай? –деген сұраққа өлеңнің идеясын аша отырып жауап беру.

Белгілі ғой айтпасам да аржағын

Сол Сабалақ-Абылай ата тарланың,

Абылай тағы туа ма деп қазақтан,

Тосып келем, сол ендігі-арманым-дейді.

(оқушылар өз ойларын айтады).

Бүгінгі өміріміздің Абылайы кім деп ойлайсыз?

IV. Жаңа сабақты бекіту:

ББҮ кестесін толтыру

V. Жаңа сабақты  қорыту:

1.     Бағалау: топ басшылары бағалайды

2.     Үй тапсырмасын беру.

1.Қ. Шаңғытбаев  «Сабалақ» мазмұндау

2.Абылай хан туралы деректер жинау