Статья по теме "История создания памятника черкесам, погибшим во время Кавказской войны"

Урыс-Кавказ зауэм и зэранкIэ адыгэлъэпкъыр Iисраф, икъухьахъури, зэгуэрым хэкубжьыфIэшхуэ ущыта адыгэщIыр Iыхьэ- Iыхьэу нэгъуэщI лъэпкъхэм зэпкъратхъащ. Дунейм и къэралыгъуэ тхущIым нэхърэ нэхъыбэм щикъухьа адыгэхэм (шэрджэсхэм )къалъыс агуауэмрэ хэщIыныгъэ мылъытэхэмрэхуэдэрзигумизыгъэхуфынлъэпкъщыIэукъыщIэкIынкъым, и щхьэмпщIэ хуищIыжущытмэ.

Урыспащтыхьыдзэмиулъэпса, зэтриукIа адыгэлъэпкъхейм и хьэдэхэрапхуэдизкIэ куэдхъути, псэууэкъэнахэрхунэстэкъым, ахэрмуслъымэнхабзэкIэ щхьэхуэ-щхьэхуэу щIалъхьэжын, атIэ зэдэщIыгъуузымащэмиралъхьэти, IуащхьэтращIыхьыжт. КхъузанэкхъэкIэ зэджэ а Iуащхьэхэрнобигъунэжущыплъагъунущди щIыналъэм.

Дикъуажапщэм (Али-Бэрдыкъуэ ) дежщытIуащхьэжьриабыхэмящыщзыщ, ауэ, абы емылъытауэ, ар нобэплъапIи кIуапIи яхуэхъуащ мы дунеймадыгэутетпсоми, сыту жыпIэмэ,дикъуажэмщыщадыгэ щIалэщыпкъэХутэ Михаил и фIыщIэкIэ а Iуащхьэм 1989гъэм и май мазэмтрагъэуващ а лъапсэрыхзауэжьымхэкIуэдаадыгэхэм я фэеплъ сын. А сынымадыгэбзэкIи урысыбзэкIи тра-дзащБемырзэМухьэдин и усэедзыгъуэхэр.АрапхуэдизкIэ лъэщу, гущIыхьэутхащи, уигурмыкъутэу, уинэпскъемыкIуэуукъеджэфынуIэмал иIэкъым, икIи Мухьэдин абы фIэкIа имытхамикъэзы-лъхуалъэпкъым и гумигъащIэкIэ къинэнт, сыту жыпIэмэ,адыгэхэрпсэууэ а фэеплъсынырзэфIэтыхукIэ, абы тетхасатырхэр кIуэдынукъым. Мисахэр:

Лъэпкъ щIыхьымзипсэршэпэIудзхуэзыщIу,

ЯукIыхункIэ биймхуимыкIуэтахэм,

Хьэжрэтумыжурэпэмирихужьэу,

ИстамбылакIуэгъугум текIуэдахэм

Щанапсэнэхухэм я фэеплъщ мы сынри,

Адыгэ, зэтеувыIи, хуэгумэщI…

 Кавказ зауэм и щыгъуэпэкIургъэкъэс мы сынымдежщрагъэ-кIуэкI. Кавказ зауэм и щыгъуэмахуэм дэ къалэнкъытщещIзыщыщлъэпкъым, зэрихьэдинымемылъытауэдэтхэнэ цIыхуми и гъащIэм пщIэ хуэщIын, ар хъумэнхуейуэ. УрысейФедерацэмислъэпкъхэркъэщIэрэщIэжыным,абыдяпэкIи зегъэужьыным и гъуэгугугъудыдэмдытетщ дэ. НобэлъэкIыныгъэпсорищыIэщлъэпкъкуэдзыщыпсэуКавказым, диреспубликэрихэту, къыщыхъущытыкIэ зэхэмыбзхэргъэкIуэдыжауэбеягъым, экономикэмрэщэнхабзэмрэ я гъащIэр зыужьыныгъэмрэефIэкIуэныгъэмрэхуэтшэну. Абы щхьэкIэ къэнэжырлъэпкъпсоми я щIэблэрдызэкъуэувэудикъэкIуэнур фIы зэрытщIынымдыпылъынырщ. Дэ дикъалэннэхъыщхьэщХэкумкъуэпэжудыкъыхущIэкIыныр, ар зэрыгушхуэцIыху дыхъуну

.