"Сөз мәйегі - мақал-мәтел" (5-сынып)

Мерзімі:                  Пәні: Қазақ әдебиеті                        Сыныбы: 5

Сабақтың тақырыбы: «Сөз мәйегі – мақал-мәтел»

Сабақтың мақсаты:

білімділік: Мақал-мәтелдер қазақтың қысқа әрі нұсқа даналығы, өмірден түйген қорытындысы, тұрмыс айнасы екеніне көздерін жеткізу;

дамытушылық: Ана тіліне қызығушылығын  арттыру. Ұжымдық жұмыс жасауда белсенділіктерін арттыру;

тәрбиелік: Ана тілін сүюге, құрметтеуге, сөз арасында мақалдарды орынды қолдана білуге тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: Дәстүрлі емес сабақ

Сабақтың типі: Аралас сабақ

Сабақта қолданылатын әдіс-тәсілдер: Түсіндіру, сұрақ-жауап, ойын, ұжымдық жұмыс

Сабақта қолданылатын көрнекіліктер: Мақал-мәтелдер жазылған қағаздар, үлестірмелі карточкалар, слайд

Пәнаралық байланыс: Орыс әдебиеті, сурет

Сабақтың барысы:

І Ұйымдастыру кезеңі:

Сәлемдесу, оқушылар түгенделіп, оқу кабинетінің тазалығы тексеріліп, оқушылардың назары сабаққа аударылады.

Шаттық шеңбері.

ІІ Үй тапсырмасын тексеру:

Мақал-мәтелдерге байланысты жасаған альбомдарын тексеріп шығу.

ІІІ Жаңа сабақ:

-         Бүгінгі сабағымыз сайыс түрінде өтеді. Оқушылар 3 топқа бөлінеді,

әр топтың аты, ұраны болуы тиіс:

І топ «Сұңқар». Ұраны: Сұңқардай қалықтаймыз, Ізденуден жалықпаймыз!

 ІІ топ «Тұлпар». Ұраны: Тұлпардай жүйрік болу арманымыз, Жетуге соған тырысамыз!

ІІІ топ «Тапқырлар». Ұраны: Тапқырмыз деп ұрандап,  Өмірде біз келеміз жарқылдап!

·        Қазылар алқасы сайланады.

І Сұрақ-жауап сайысы

Шарты: Қойылған сұрақтарға тез жауап беру.

 - Мақал-мәтелдер деген не?

 - Мақал-мәтелдердің адам тәрбиелеудегі ролі қандай?

 - Мақал-мәтелдердің тақырыптары қандай?

 - Мақал-мәтелдер нені сынайды?

 - Мақал-мәтелдердің көлемі қандай?

 - Мақал-мәтелдер қалай айтылады?

 - Мақал-мәтелдер қалай таралған?

 - Мақал-мәтелдерді кім шығарады?

 - Мақал мен мәтелдің айырмашылығы қандай?

ІІ Білгіштер сайысы

Шарты: Кім қанша мақал айтса , сонша ұпай алады.

         ІІІ Аудармашылар сайысы

Шарты: Берілген мақал-мәтелдерді орыс тіліне аудару. (Әр дұрыс жауапқа бір ұпай беріледі.)

  1.Тазалық – денсаулық кепілі . (Чистота – залог здоровья.)

  2.Еңбек оздырады. (Труд прославляет.)

  3.Не ексең, соны орасың .( Что посеешь,то и пожнешь.)

  4.Отан - оттан да ыстық. (Родина – жарче огня.)

  5.Оқу –білім бұлағы, білім – өмір шырағы. (Учение- родник знаний, знание - лучик жизни.)

  6.Отансыз адам ормансыз бұлбұл.(Человек без Родины, что соловей без леса.)

         ІҮ Мақалдың жалғасын тап:

Шарты: Көп нүктенің орнына керекті сөздің баламасын қазақ, орыс және ағылшын тілінде табу. (Әр дұрыс жауапқа екі ұпай беріледі.)

 1. ………. – инемен құдық қазғандай. (оқу, учеба, study)

 2. Оқусыз ……. жоқ, білімсіз күнің жоқ. (білім, знание, knowledge)

 3. Ашу дұшпан, ақыл –  ……… (дос, друг, friend)

 4. Не имей сто рублей, а имей сто ………(друзей, досың, friends)

 5. Білекті бірді жығады , білімді ….. жығады. (мыңды, тысяч, thousand)

 6. Учение –……. , а не ученье –  тьма. (свет, жарық, light)

         Ү Берілген мақал-мәтелдерді дұрыс құрастыру:

 (Әр дұрыс жауапқа бір ұпай беріледі.)

 Бұрысы:

 1.Құрмет, тілге ,құрмет – елге.

 2. Жерде, тіл, жоқ ұлт, жоқ.

 3. Тас жарады, тас, тіл жармаса, бас жарады.

 1.Тілін біл, жеті түрлі, жеті жұрттың, білім біл.

 2.Ұяда, ұшқанда, соны іледі, не көрсе.

 3. Мектеп, білім – теңіз, кеме.

 1. Мыңды жығады, білекті, жығады, бірді, білімді.

 2. Ыстық,отан, оттан да.

 3. Жау алмайды, досы көпті, ақылы, көпті дау алмайды.

 Дұрысы

  1.Тілге құрмет – елге құрмет.

  2.Тіл жоқ жерде – ұлт жоқ.

  3.Тіл тас жарады, тас жармаса, бас жарады.

  1.Жеті жұрттың тілін біл, жеті түрлі білім біл.

  2.Ұяда не көрсе, ұшқанда соны іледі.

  3. Білім – теңіз, мектеп – кеме .

  1. Білекті бірді жығады , білімді мыңды жығады.

  2.Отан – оттан да ыстық.

  3.Досы көпті жау алмайды, ақылы көпті дау алмайды.

         ҮІ Сурет сайысы

  Шарты: 1.Берілген мақал-мәтелдер бойынша сурет салу.

 2.Сурет бойынша мақал-мәтелдің мазмұнын ашу.

 (Әр дұрыс жауапқа бір ұпай беріледі.)

  Адам досымен мықты, ағаш тамырымен мықты.

  Білім – өмір шырағы.

  Білім –  теңіз, мектеп –  кеме.

Сабақты бекіту:

Осымен сайысымыз аяқталады.Сөзді қазылар алқасына береміз.

Сабақты қорыту:

         1. Бүгінгі сайыс сендерге ұнады ма?

2. Сайыс қалай өтті?

         3. Мемлекеттік тілді үйренуде мақал-мәтелдерді білу не үшін қажет?

Үй тапсырмасын беру:

·        Мақал-мәтелдер туралы баяндама жазып келу.

Оқушылар еңбегін бағалау:

Сабаққа белсенді қатысқан оқушылар бағаланады. Баға талданып қойылады.