Тақырыбы: «Балқаш пен Алакөл»

Ашық сабақ

Тақырыбы: «Балқаш пен Алакөл».

Пән мұғалімі: Мухтарова С.С.

Теміртау қаласы

Сабақтың тақырыбы:         Балқаш пен Алакөл.

Сабақтың мақсаты:            Лексикалық тақырып арқылы оқушылардың

                                                  сөйлеу дағдыларын дамыту.

Білімділік міндеті:                Өткенді еске түсіру;

                                          жаңа лексиканы қолдануға жаттықтыру;

                                                 жаңа материалды меңгерту.

Дамытушылық                    Ойлау, есте сақтау,қабілеттерін дамыту;

міндеті:                                   жинақтау, жүйелеу қабілеттерін жетілдіру;

                                                 ой түйіндеуге, шығармашылықпен жумыс істеуге                    

                                          жұмылдыру.

Тәрбиелік міндеті:               Эстетикалық сезімдеріне әсер ету;

                                                оқушылардың туған жері туралы білімдерін молайтып,

                                                елге, жерге деген сүйспеншілік рухында тәрбиелеу.     

Сабақтың түрі:                    Аралас сабақ

Сабақтың әдісі                     Деңгейлеп-саралап оқыту.

Оқыту формасы:                 Топтық.

Сабақтың көрнекілігі:       Қазақстан картасы, сөзжұмбақ, Балқаш, Алакөл туралы                                                                                            

                                                суреттер. (компьютер)

Пәнаралық байланыс:        География, әдебиет.

Сынып:                                 8 сынып.

Сабақтың барысы:             1.Ұйымдастыру кезеңі

                                                Сәлеметсіңдер ме, балалар.

                                                Қазір бізде қандай сабақ?

                                                Қазақ тілі сабағы.

                                                Балалар, сендер қай мемлекетте тұрасыңдар?

                                                Біз Қазақстанда тұрамыз.

                                                Қазақстан қандай мемлекет?

                                                Қазақстан тәуелсіз, егеменді, көпұлтты, бай мемлекет.

                                                Қазақстанның байлықтарына не жатады?

                                                Қазақстанның байлықтарына өсімдіктер, жануарлар, ор-

                                                мандар, пайдалы қазбалар жатады.

                                               2.Өткен сабақты пысықтау: оқушылар үш топқа бөлін-

                                                ген

                                               Ал, енді, мен сендерге, әр топқа тапсырма беремін

                                               1 топ- табиғат-бұл не?

                                               2 топ –табиғат қандай?

                                               3 топ- табиғатты не істеу керек? Осы сұрақтарға жауап     

                                               береді.

                                                (Оқушыларға ватман және фломастер беріледі)

                                                Оқушылардың жауаптарын тексеру. І топтың жауабы. Та-

                                                биғат – қоршаған орта, өсімдіктер, жануарлар, таулар, ор-

                                                мандар, өзендер, көлдер. ІІ топтың жауабы. Табиғат әдемі,

                                                сұлу, ерекше, ғажап. ІІІ топ. Табиғатты қорғау, сақтау, ая-

                                                лау, ластамау керек. (осы сөздер қандай сөйлем мүшеле-

                                                рі?) Оқушылар: Сөйлемнің бірыңғай мүшелері.

                                                Сөйлемнің бірыңғай мүшелері деген не? (оқушылардың

                                                жауаптарын тыңдау)

                                               3. Жаңа сабақ:

                                                Балалар, ал енді мына сөзжұмбақты шешіп көрейік

Сөзжұмбақты шешіп жаңа тақырыпты анықта

к	ө	з	І                               і
ө	л	к	е
л	а	с	т	а	м	а	у
д	е	н	с	а	у	л	ы	қ
е	л
р	а	х	м	е	т

                                              1.Су – тіршілік ...

                                              2. Қарағанды – көмірге бай ...    

                                              3.Суды  не істемеу керек.

                                              4. ...- зор байлық.

                                              5. Қазақстан – тәуелсіз ...        

                                              6.Алғыс сөз.

                                    Ал, балалар, біз бүгін не туралы айтамыз,қалай деп                            

                                    ойлайсыңдар?

                                    ( көлдер туралы.)                                          

                                    Дұрыс, Қазақстанда қандай көлдер бар?

                                    ( Алакөл, Марқакөл, Балқаш, Зайсан.)      

                                    4. Сабақтың мақсатымен таныстыру

                                   - Балалар, біз өткен сабақта табиғат бізді қоршаған орта және                                                                                                            

                                   біздің байлығымыз екендігі туралы әңгімелегенбіз.

                                   Ал бүгінгі сабағымыз табиғат байлықтарының бірі - көлдер,

оның ішінде Балқаш пен Алакөл жайында болмақ.

5. Мұғалімнің сөзі.

Қазақстанда 48286 көл бар. Осы көлдердің ішінде ең ірі көлдер:Балқаш пен Алакөл. Балқаш – Қазақстанның орталығына жақын жатқан көл. Оның тереңдігі 26 метрге дейін, алабы 17 мыңнан 22 шақырымға дейін жетеді. Көлдің жағасында Балқаш қаласы бар. Солтүстік жағында кеме тоқтайтын орын – айлақ бар. Көл фаунаға бай. Балқашты балық шаруашылығына пайдаланылады. Балқашта балықтың 20 астам түрлері бар. Қазіргі кезде Балқаш көлінің суы азайып – ластанып барады. Балқаш жайында аз айтылып жатқан жоқ. Жетісудың ең үлкен көлі – Алакөл. Алакөлдің ұзындығы – 104 метр. Оның тереңдігі 54 метрге жетеді. Көлдің түсі – ала, бір жері ақ, бір жері – көк. Ақ жерінде су жылы, көк жеріндегі су салқындау. Бұл да табиғаттың бір құпиясы. Көлдің суы тұзды. Бірақ денсаулыққа пайдалы. Көлдің ортасында үлкен және кіші арал бар, демалушылар осы аралдарға келіп тынығады. Дүние жүзінде тек екі – ақ жерді – Швеция мен Алакөлді мекендейтін реликті шағала бар. Бұл көлдер                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                           табиғаттың тамашалары.  Мына суреттерге қарасаңдар осы көлдерді көрүге болады. (компьютерде суреттер көрсетіледі)

Ал енді оқулықтың 75 бетін ашыңдар. Мәтінмен жұмыс істер алдында мына жаңа сөздерді сөздіктеріңе жазып аударыңдар. Және осы сөздермен сөз тіркестерін жасаңдар.

6.Керекті сөздер:

тереңдігі, алабы, айлақ, құпия, арал,  тынығады, шағала, қауырсына, ала   (көлдің тереңдігі; су алабы; үлкен айлақ; көлдің құпиясы;

белгісіз арал; жағасында тынығады; ақ шағала; ала көл; құстың қауырсыны.)

-Кәне, балалар, сөздерді қалай аудардыңдар.

-Қандай сөз тіркестерін жасадыңдар? (оқушылардың жұмыстарын тыңдап тексеріп шығу)

-Біз бүгін топпен жұмыс істейміз. Әр топтың өз аты болады.

   Мұғалім әр топқа аты жазылған бейджиктер береді

-Балалар, 1 топ Балқаш деп аталады

-2 топ Алакөл деп аталады.

-3 топ Көлдер деп аталады.

Әр топ  өз тақырыбы бойынша жұмыс істейді. Топтағы әр

оқушының өз тапсырмасы болады.

«Балқаш»тобының тапсырмалары:

1.оқушы: Балқаш көлінің орналасқан жері,тереңдігі, алыбы

туралы айту

2 оқушы: Балқаш қаласы және кәсіпшілігі туралы айту.

3 оқушы:Балқаш көлі тақырыбы бойынша бірыңгай

мүшелері бар сөйлемдерді жасайды.

4 оқушы: Балқаштың экологиялық жағдайы туралы айту

5 оқушы:Осы тақырып бойынша сұрақтар құрастырады.

.

«Алакөл» тобының тапсырмалары:

1 Оқушы: карта бойынша

Алакөл көлінің орналасқан жері,тереңдігі, алабы туралы

айту;

2 оқушы: Алакөлдегі реликті шағала туралы айту;

3 оқушы:Алакөл тақырыбы бойынша бірыңғай мүшелері бар

сөйлемдер жасайды.

4 оқушы: Алакөл сөзі әр түрлі септікте тұрған сөйлемдер

құрастыру.

5 оқушы: осы тақырып бойынша сұрақтар құрастыру.

«Көлдер» тобының  тапсырмалары:

1 оқушы:Балқаш пен Алакөл ұқсастығы мен айырмашылығы туралы айту;

2 оқушы: көлдер туралы мақал-мәтелдерді тауып жазу;

3 оқушы: ақ өлең жазу;

4 оқушы:  тужырымдар жасайды.

7. Тапсырманы ортаға салу( жауап беру)

-Ал, енді балалар, жауаптарыңды тыңдайық

Әр оқушы өз сұрағын оқып, содан кейін жауабын айтады

- Ал «Балқаш көлі» тобынан бастайық

(оқушылардың жауабың тыңдау)

-Келесі тыңдайтыңымыз «Алакөл» тобының жауабы.

(оқушылардың жауабың тыңдау)

-Ендігі жауап «Көлдер» тобының жауабы.

(оқушылардың жауабын тыңдау.)

8. Сабақты қорытындылау.

- Ал, балалар,сендер енді мына сұратарға ауызша жауап

беріңдер (топтардың сұрақтарын оқытып, жауаптарды

тыңдау.) «Балқаш көлі» тобының сұрақтары.

1. Балқаш көлі қай жерде орналасқан?

2. Оның тереңдігі қанша метр?

3. Балқашқа қандай өзендер келіп құяды?

4. Балқаш көлінің солтүстік жағында не бар?

«Алакөл» тобының сұрақтары:

1. Алакөлдің ұзындығы қанша метр?

2. Көлдің түсі қандай?

3. Суы қандай?

4. Көлдің ортасында не бар?

5. Алакөлді мекендейтін құс?

9. Сабақты қорытындылау.

Ал енді, балалар, осы білгендеріңді қорытындылай келіп

«Балқаш пен Алакөл – Қазақстанның ерекше көлдері»                                        тақырыбына әңгіме құрастырамыз..

10. Бағалау.

Сабақты бекіту.

11. Үйге тапсырма.Осы сабақ туралы өз ой пікірлерін жазып

келіңдер.

.

1. Карта бойынша Балқаш көлінің орналасқан жері, тереңдігі

алабы туралы айт.

2. Балқаш қаласы және кәсіпшілігі туралы айт.

3. Балқаш тақырыбы бойынша бірыңғай мүшелері бар сөйлемдер

жаса.

4. Балқаштың экологиялық жағдайы туралы айт.

5. Осы тақырып бойынша сұрақтар дайында.

1. Карта бойынша Алакөл көлінің орналасқан жері, тереңдігі, суы туралы айт.

2. Алакөлдегі реликті шағала туралы айт.

3. Алакөл тақырыбы бойынша бірыңғай мүшелері бар сөйлемдер

жаса.

4. Алакөл сөзі әр түрлі септікте тұрған сөйлемдерді құрастыр.

5. Осы тақырып бойынша сұрақтар дайында.

1.     Балқаш пен Алакөл  ұқсастағы мен айырмашылығы туралы айт.

2.     Көлдер туралы мақал – мәтелдерді тауып жаз.

3.     Ақ өлең жаз.

4.     Тужырымдарды жаса.

АҚ ӨЛЕҢ.

Көлдер.

Мөлдір, терең.

Тасиды, ағады, толқиды.

Көлдер табиғаттың көркі.

тіршілік көзі.

Тұжырымдар.

Көлдер – су.Су тіршілік.

Көлдерді сақтау керек.

Көлдер адамзатқа керек.

Біз көлдерді болашақ ұрпаққа сақтап қалуымыз керек.

Мақал- мәтелдер.

Көл тазалығы- жан тазалығы.

Көлдің құпиясы- сөздің құпиясы.

Су – тіршілік көзі.

Сөйлемдер.

Балқаш- бұл өте үлкен, терең, тұзды көл.

Көлдерді сақтау, қорғау, ластамау керек.

Көлдер табиғаттың тамаша, ерекше, ғажайып көркі.

Алакөл әдемі, ерекше, сұлу көл.

Алакөлдің суының бір жері ақ, бір жері көк,бір жері жылы, бір жері суық.

Балқаш, Алакөл, Марқакөл – бұлар Қазақстанның көлдері.

Ұқсастығы мен айырмашылығы.

Балқаш та Алакөл де көлдер.

Балқаш та Алакөл де Қазақстанда орналасқан.

Екі көлдің де суы тұзды.

Балқаш Қазақстанның орталығында ал Алакөл Жетісуда орнласқан.

Алакөлде реликті шағала бар.

Алакөлдің суы әр түрлі.

Балқаш көлінің жанында айлақ бар.