Tатар телендә рус алынмалары

• 1 слайд

  Яр Чаллы шәһәренең «Аерым предметлар тирәнтен өйрәнелә торган 35 нче урта гомуми белем бирү мәктәбе» муниципаль автономияле гомуми белем бирү учреждениесе
  
  Tатар телендә рус алынмалары
  
  
  Башкаручы:
  6 нчы в сыйныфы укучысы
  Петрова Карина Валентин кызы Җитәкчесе:
  югары категорияле татар теле һәм әдәбияты укытучысы
  Арсланова Әзһәрия Рафис кызы
  

• 2 слайд

• 3 слайд

• 4 слайд

• 5 слайд

  
  Алынмалар турында
  
  Төрле халыклар, шул исəптəн татар халкы да, башка халыклар, дəүлəтлəр белəн аралашып яшəгəн. Нəтиҗəдə: телгə яңа сүзлəр килеп кергəн.
  Башка теллəрдəн кергəн сүзлəр алынма сүзлəр дип атала.
  

• 6 слайд

  Татар телендә рус алынмалары
  

• 7 слайд

• 8 слайд

  «Дөньяны – кояш,
  ә кешене белем яктырта»
  Татар халык мәкале
  
  Татар телендә рус алынмалары
  Төркиләр славян халыклары белән тыгыз бәйләнештә яшәгәннәр. "Игорь полкы турында җыр"да ук инде төрки сүзләрне күрергә була. Төркиләр славяннардан күп кенә сүзләрне кабул иткәннәр: арыш, мүк, буразна, уҗым, эскерт,әвен, мич, сохарый, чиркәү һ.б.
  Славян халыкларына да төрки сүзләр күпләп кергән: айран, алтын, аманат, амбар, арка, аул, балык, барс, богатырь, деньга, джигит, камыш, караван, карандаш, кетмень, кирпич, лошадь, утюг, ямщик, ясак һ.б.
  Рус алынмалары Казан ханлыгы яулап алынганнан соң күпләп кабул ителә. Рус сүзләренең татар теленә кабул ителүе берничә чорга бүлеп карала:
  I чор - борынгы чор - Казан ханлыгы алынган чор (IX-XVI гасыр);
  II чор - Казан ханлыгы алынганнан соң XVIII гасыр азагы;
  III чор - XVIII гасыр азагы - беренче рус революциясе;
  IV чор - октябрь революциясе чоры;
  V чор - октябрь революциясеннән соңгы чор.
  
  
  

• 9 слайд

• 10 слайд

  Рус алынмаларын тап.
  

• 11 слайд

  Шаблоннар төзүдә түбәндәге чыганаклардан файдаланылды:
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  https://infourok.ru/tatar-telenn%D3%99n-prezentaciya-tatar-telend%D3%99-rus-alynmalary-4533331.html
  https://belem.ru/tatar-tele/vuz-tat/5_____.html
  https://nsportal.ru/shkola/rodnoy-yazyk-i-literatura/library/2021/01/19/tatar-telenen-uz-suzlre-hm-alynmalar
  https://pptcloud.ru/literatura/tatar-telene-z-s-zl-re-m-alynmalar-prezentatsiya
  https://shareslide.ru/uncategorized/prezentatsiya-po-tatarskomu-yazyku-alynmalar-ilend
  Әдәбият
  Татарстан Республикасы мәгариф һәм фән министрлыгы. Төп гомуми белем бирү мәктәбе. Рус телендә сөйләшүче балаларга татар телен һәм әдәбиятын укыту программасы. Төзүче-авторлары: Р.З. Хәйдәрова, К.С.Фәтхуллова, Г.М.Әхмәтҗанова Р. Казан 2013;
  Татарстан Республикасы мәгариф һәм фән министрлыгы. Урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә рус телле балаларга татар телен коммуникатив технология нигезендә укыту программасы (1-11 нче сыйныфлар) Төзүче-авторлар: Р.З. Хәйдәрова, Р.Л.Малафеева. Казан – 2014;
  
  
  
  
  
  
  
  

• 12 слайд

  Игътибарыгыз өчен зур рәхмәт!
  

Краткое описание документа:

При изучении лексикологии татарского языка и литературы часто сталкиваемся с тем, что на татарском языке очень много русских заимствований. Заимствование слов зависит от влияния культуры одного народа на культуру другого, от социальных особенностей словоупотребления, от отсутствия на родном языке эквивалента заимствуемого слова или понятия.В условиях России, особенно начиная с XVI в. русский язык особенно тесно контактировал с татарским языком.Таким образом, целью моей презентации:дать понятие о заимствованных словах,привести примеры,выполнять упражнения.