Тірек сызба қазақ тілі

Қазақ тіліне ғана тән дыбыстар :

Ә, Ғ, Қ, Ң, І,

Ұ, Ү, Ө, Һ

Дауысты дыбыстар:

А, Ә, Е, Ё, И, О, Ө,

 У, Ұ, Ү, Ы, І,

Э, Ю, Я

Жуан дауысты дыбыстар:

А, О, У, Ұ, Ы

Ә, Ө, Ү, І, Е, И

Жіңішке дауысты дыбыстар

Дауыссыз дыбыстар:

Б, В, Г, Ғ, Д, Ж, З,

Й, К, Қ, Л, М, Н, Ң,

П, Р, С, Т,

Ф, Х, Ц, Ч, Ш, Щ, Һ

 

Сөз таптары	Сұрақтары	Мысалдар
Зат есім	Кім? Кімдер? Не? Нелер	бала, балалар ағаш, ағаштар
Сын есім	Қандай? Қай	жасыл, сұлу, үлкен, биік
Сан есім	Қанша? Неше? Нешінші?	алты, жүз, оныншы, жиырма шақты
Етістік	Не істеді? Қайтті?  Не қылды?	келді, айтты, жүгірді
Есімдік	Кім? Не? Қанша? Қай?	мен, ол, осы, өз, біреу, әлдекім, ешкім, бәрі
Үстеу	Қайда? Қашан? Қайдан? Қалай? Не себепті? Қайтіп?	кеше, жоғары, шапшаң, әдейі
Еліктеу сөз	Қалай? Қайтті?	гүрс, жапыр-жұпыр,
Шылау	-	жөнінде, үшін,ғана, ғой,
Одағай	-	ойпыр-ай, бәрекелді, жә, тәйт, құру-құру, кә-кә

    

1.                                       Жалпы қолданыстағы сөздер

2.     Қолдану аясы шектеулі сөздер

Ø  кәсіби сөз

Ø  диалект сөз

Ø  термин сөз

Ø  кірме сөз

Ø  көнерген сөз

Ø  табу сөз

Ø  нақыл сөз

Ø  тұрақты тіркес

Ø  идиома(лық тіркес)

Сөз мағыналары:

1.                тура мағына

2.                ауыспалы мағына

3.                көп мағыналы сөз

4.                синоним

5.                амоним

6.                антоним

Ø    Тасымал

Ø    Екпін

Ø    Үндестік заңы

·           буын үндестігі

·           дыбыс үндестігі

Ø    Орфография

Ø    Орфоэпия

  Дауысты дыбыс

Ø   Дауыссыз дыбыс

Ø   Буын

Ø   Тасымал

Ø   Екпін

Ø   Үндестік заңы

·                буын үндестігі

·                дыбыс үндестігі

Ø   Орфография

Ø   Орфоэпия

Сөз құрамы

оның 2 түрі бар:

1.       Дара сөз:

·                    Түбір сөз

·                    Туынды сөз

2.       Күрделі сөз:

·         қос сөз

·         біріккен сөз

·         қысқарған сөз

·         тіркескен сөз

Қосымша

оның 2 түрі бар

1. Жалғау:

·                    көптік

·                    септік

·                    жіктік

·                    тәуелдік

3.       Жұрнақ:

·         Сөз тудырушы

·                                 Сөз түрлендіруші

Сөз тіркесі

Жай сөйлем

Құрмалас сөйлем

Сөйлем мүшелері

Пунктуация

Стилистика

Сөз таптары	Сұрақтары	Мысалдар
Зат есім	Кім? Кімдер? Не? Нелер?	бала, балалар ағаш, ағаштар
Сын есім	Қандай? Қай	жасыл, сұлу, үлкен, биік
Сан есім	Қанша? Неше? Нешінші?	алты, жүз, оныншы, жиырма шақты
Етістік	Не істеді? Қайтті?  Не қылды?	келді, айтты, жүгірді
Есімдік	Кім? Не? Қанша? Қай?	мен, ол, осы, өз, біреу, әлдекім, ешкім, бәрі
Үстеу	Қайда? Қашан? Қайдан? Қалай? Не себепті?	кеше, жоғары, шапшаң, әдейі
Еліктеу сөз	Қалай? Қайтті?	гүрс, жапыр-жұпыр,
Шылау	-	жөнінде, үшін,ғана, ғой,
Одағай	-	ойпыр-ай, бәрекелді, жә, тәйт, құру-құру, кә-кә

Пысықтауыш Қайда? Қашан? Қалай? Қайтіп? Неліктен?

Анықтауыш Кімнің? Ненің? Қандай? Қай?

Баяндауыш Не істеді? Қайтті?

Толықтауыш Септіктердің  сұрақтары (Атау, іліктен басқа)

Салалас құрмалас сөйлем

	Түрлері	Жалғаулықтары
1	Ыңғайлас	Да,   де,    та,     те,  және,  әрі
2	Қарсылықты	Дегенмен, бірақ, алайда, әйтсе де, сонда да
3	Себеп- салдар	Неге десеңіз, сондықтан, өйткені, сол себепті, себебі
4	Талғаулы	Әлде,  әйтпесе, не, немесе, я, яки, не болмаса
5	Кезектес	Біресе, кейде, бірде
6	Түсіндірмелі	Сол, сонша, сондай, мынау

Сабақтас құрмалас сөйлем

	Түрлері	Жалғаулықтары
1	Шартты бағыныңқылы	-са, -се,- майынша, -ма+й,  -ған+да
2	Қимыл- сын бағыныңқылы	-а ,-е, -й, -ып, -іп, -п, -ған+дай,    -ған күйі, қалпы
3	Мезгіл бағыныңқылы	-ған+да, -ған+ша, -ғалы, -ған кезде, -ысымен
4	Қарсылықты бағыныңқылы	-ған+ша, , -ған+ы+на, -ма+с+тан, -ған+мен, -а ,-е, -й, -ып, -іп, -п... тұра, тұрып
5	Себеп бағыныңқылы	-ған+дықтан, -ған соң, ма+й
6	Мақсат бағыныңқылы	- у үшін, -мақ, -мек... болып, -айын, -сын, -са+м... деп

Жай  сөйлем

1.           Айтылу мақсатына қарай Сөйлем мүшелерінің қатысына қарай