Күні:17.03.15 Сынып : 9а,б
Қош келдің , Наурыз!
( Сыныптан тыс сабақ)
Мақсаты: Білімділік: Оқушыларға Наурыз-жыл басы, яғни дін мейрамы емес, ұлт мейрамы екендігін тарихи маңызын түсіндіру. Ата-бабамыздан ұрпақтан-ұрпаққа беріліп келе жатқан ұлттық тәрбие туралы түсінік беру.
Дамытушылық: Өлең, мақал-мәтелдер арқылы тілдік қорларын дамыту. Өз ұлтына деген сүйіспеншілігін арттыру.
Тәрбиелік: Қазақ халқының салт-дәстүрін, тілін, дінін, әдет-ғұрпын сақтауға, қастерлеуге тәрбиелеу.
Көрнекіліктер: Ұлттық киімдер, салт- дәстүр суреттері,ұлттық тәрбие жөнінде нақыл сөздер, мақал-мәтелдер, наурыз мерекесіне арналған қабырға газеті, көрме т.б.
Түрі: Сайыс
Барысы: а) Ұйымдастыру
ә) Тәрбие сағатының тақырыбын хабарлап, мақсатымен таныстыру.
1Ж: Армысыңдар ағайын!
Бармысыңдар ағайын!
Ұлыс оң болсын!
Әр күніміз жақсы болсын!
Құрметті ұстаздар, оқушылар! Дәстүрімізге айналған Ұлыстың ұлы күні –Наурыз құтты болсын! Күлімдеген шуақты көктеммен бірге қазақ даласына жер әлемді жайнатып, әнші құстарды сайратып, Наурыз тойын тойлатып жаңа жыл келді.
НАУРЫЗ - бұл ежелгі түркі халықтарының жаңа жыл мейрамы.
Парсы тілінен аударғанда «наурыз» сөзі «жаңа күн» деген мағынаны білдіреді. Оны барлық түркі халықтары: қазақтар, қырғыздар, өзбектер, тәжіктер және т.б. атап өтеді.
Бұл мейрам күн мен түннің теңелген мерзімі 22 наурыз күніне сәйкес келеді.
Той құтты болсын! Ұлыс оң болсын! Ақ мол болсын! Ұлы мереке сіздерге тек жақсылық әкелсін!
2 Ж: 22-ші наурызда барлық адамдары Наурыз мерекесін - Шығыс күнтізбесі бойынша жыл басын мерекелейді. Осы күні адамдар бір - біріне қонаққа барады , мерекемен құттықтайды , сыйлықтар сыйлап , жақсы тілектер айтады. Мерекелік дастархан жайып. Наурыз көже пісіреді.Бұл уақытта табиғат қыс мезгілінен оянады, осы күнді қазақ халқы -Ұлыстың ұлы күні деіді .Наурыз мерекесін тойлау бір айға созылады.
1Ж: Наурыз тойы – береке,
Наурыз тойы – мереке.
Наурыз тойы – жыр – аңыз,
Қызық думан құрамыз.
2Ж : Весенний праздник Наурыз сегодня мы встречаем
И дверь, в весну, в который раз, мы снова открываем.
Сегодня, мы соприкоснемся с традициями и обычаями казахского народа. И вам необходимо проявить творческий подход, и, конечно, интеллект.
Празднование всегда сопровождалось массовыми играми, традиционными скачками и состязаниями.
1Ж: Бүгінгі наурызға байланысты сабағымыз сайыс ретінде өтеді. Ортаға 9 сынып оқушыларынан құралған екі топты шақырамыз.
- Екі топ өздерін таныстырып, топ аттарын, девиздерін айтып кетеді.
Сайысымыз бірнеше кезеңдер тұрады:
«Өткел » викториналық сұрақтар
Үй тапсырмасы ( Үйде дайындап келген номерлері: өлең, би, бір тағам түрі т.б)
«Ойлан, тап!» ( 2 топқа мақал –мәтелдері бар 2 конверт беріледі)
Сергіту сәті ( ұлттық ойындарды ойнату. Сақина, асық)
- би билету « Қара Жорға»
Шығармашылық жұмыс ( сурет салу немесе құттықтау қағазын жасау)
- ендеше, балалар, сайысымызды бастайық! 1 кезеңіміз « Өткел»
2Ж: По древнему летоисчислению этот день обычно совпадал с 22 марта - днем весеннего равноденствия. Поэтому казахи назвали месяц март - Наурыз. Считалось, что в этот день происходит обновление в природе, гремит первый весенний гром, происходит набухание почек на деревьях, буйно прорастает зелень. Следует отметить, что Наурыз мейрамы как нерелигиозный праздник весны и обновления имеет общие корни и параллели с проводами зимы и многими другими значимыми моментами в жизни всех народов Казахстана. Если в этот день рождались мальчики, их называли по традиции Наурызбаями или Наурызбеками, а девочек просто Наурыз или Наурызгуль. Если в этот день выпадал снег, то это считалось добрым знаком. Даже девичью красоту в казахских легендах сравнивают с белым снегом Наурыза, поскольку в марте месяце обычно идет мягкий пушистый снег с особенной белизной.
В далеком прошлом казахи называли Наурыз Днем улуса - народа или Великим днем улуса. В народе повелось: чем щедрее будет отмечен праздник Наурыз, тем благополучнее пройдет год. Отсюда - изобилие праздничных обычаев и атрибутов. Накануне праздника весеннего равноденствия люди приводили в порядок жилье, расплачивались с долгами, мирились находившиеся в ссоре, ибо, как утверждали старики, когда Наурыз входит в их дома, все болезни и неудачи должны обходить их стороной. В ночь перед торжеством в знак пожелания обилия молока, урожая и дождя все емкости наполняли молоком, айраном, зерном, ключевой водой, а в день Наурыза все старались быть в добром расположении духа, при встрече заключали друг друга в объятия, высказывали самые добрые пожелания, чтобы все невзгоды и беды миновали их.
2Ж: Наурыз айында мал төлдей бастайды. Оны ешкімге сыйға бермейді, сатпайды. «Наурыз төл» деп атайды.
Наурыз күні ұшып келетін көктем құсы – «Наурызкөк».
«Наурыз шешек» - өте бағалы өсімдік. «Қызыл кітапқа» енген.
Наурыз күні қар жауса, нұр жауды, жаңа жыл жақсы болады, деп қуанған. «Наурызша» - деп атаған.
Бұл күні 7 түрлі дәмнен «Наурыз көже» пісіріледі
«Наурыз тілек.» Әр адам өзіне, от басына немесе жақын туыстары мен дос жарандарын Ұлыстың ұлы күнімен құттықтап, жақсы тілек тілейді, бір бірінің үйіне кіріп дәм татады.
«Наурызнама»- шат шадыман ойын –сауық той. Бұл күні үлкен болсын, кіші болсын осы мейрамға келіп, көңілді ойын сауықтар жасалады. Мұнда шарап ішу, ренжісу сияқты жағымсыз әдеттерге қатты тыйым салынған. Тойға ат жарыс, палуан күрес, ән, өлеңдер, наурыз жырлары айтылады.
«Наурыз бата.» - Халықта батаның түрлері көп. Соның бірі- осы Наурыз бата. Мұнда наурызнама өткізгендерге, осы күнге арнап «Наурыз көжеге» шақырғандарға, тойда өнер көрсеткен ақын, әнші палуандарға бата беріледі.
- Ал, енді келесі кезеңіміз Үй тапсырмасына көшейік.
1Ж: Наурызда күлімдеп,
Күн көзі жылынды.
Өзгеше бүгін леп
Қыс – Тауға тығылды.
Наурызды халкымыз,
Жыл басы деп санайды.
Көнермей салтымыз,
Көн елге тарайды.
2Ж: Народы, живущие в Казахстане, такие разные – у каждого своя история, традиции, обычаи, свой язык. Но это не мешает людям понимать друг друга. Недаром прекрасная пословица казахского народа гласит: «Нам стоит всем хотя бы раз объединиться и дело доброе тот час сложиться»
- Келесі кезеңіміз « Ойлан, тап!» сайысы. Екі тапқа екі конверт ұсынылады.
1Ж: Жазғытұрым қалмайды қыстың сызы,
Масатыдай құлпырар жердің жүзі,
Жан – жануар, адамзат анталаса,
Ата – анадай елжірер күннің көзі.
Жаздың көркі енеді жыл құсымен,
Жайрандасып жас күлер құрбысымен.
Көрден жаңа тұрғандай кемпір мен шал
Жалбандасар өзінің тұрғысымен.
Қырдағы ел ойдағы елмен араласып,
Күлімдесіп, көрісіп, құшақ тасып.
Шаруа қуған жастардың мойны босап,
Сыбырласып, сырласып, мауқын басып.- деп Абай тамыз айтқандай, осындай көктемнің тамаша күндерінде балалар далаға шығып ойын ойнайды. Қазір біз, сіздермен қазақтың ұлттық ойындарын ойнап көреміз.
2Ж: В этот день наступало всеобщее веселье. Люди ходили друг к другу в гости, ездили из аулов в аул. Угощали детей сладостями. У казахов праздник продолжался в течение месяца. Устраивались игры, развлечения, соревнования, борьба, скачки: «Қыз куу» (Догони девушку), «Байга», катание на качелях; звучали песни, стихи, устраивались айтысы (песенные соревнования двух или более певцов – импровизаторов). В этот день были друг к другу добрее, милосерднее, прощали обиды, заключали перемирие. Воины, ранее враждовавшие друг с другом, обменивались оружием. После этого садились за дастархан и ели из одного казана. Батыры, помирившиеся в канун праздника, отныне считались близкими родственниками.
- Сергіту сәті. « Сақина салу», « Асық» ойындарын ойнату.
1Ж: Сүт Наурыз, айран Наурыз, сайран Наурыз,
Қоңыржай қарт көңілді қайран Наурыз.
Сән берген кең өлкеме өзің ғана,
Әр келген қадамынды мейрамдармыз.
Құт Наурыз құда Наурыз , ана Наурыз,
2Ж: Люди, увидев раскрывшийся весенний тюльпан, испытывают радость, улыбаются. И не случайно тюльпан стал символом праздника Наурыз - Мейрамы С тех пор тюльпаны дарят тем, кто счастлив, а тем, кто печален - тюльпаны дарят хорошее настроение. Вот и сейчас своими руками мы создадим кусочек счастья и радости. Группы изготавливают поздравительные открытки с символом праздника Наурыз.
- Келесі кезеңіміз шығармашылық жұмыс
Қорытынды: Топ ұпайларын санау, жеңімпазды анықтау, мараппатау.
1Ж:
Ән қосылсын әңіне,
Сән қосылсын сәңіне!
Ырысты боп жаңа жыл,
Бақ дарысын бәріңе!
Ой қосылып ойыңа,
Бой қосылсын бойыңа!
Аман –есен жетейік.
Келер Наурыз тойына!
2Ж:
Наурыз құтты болсын!!! Қазақстанымыз гүлдей берсін!
Барлықтарыңызға жақсы көңіл-күй, ашық аспан тілеймін! Өмірлеріңізде куантатын сәттер көп болсын!!
№ 1 Ұзынкөл орта мектебі
Қазақстан еліне,қош келдіңіздер!
( Сыныптан тыс сабақ)
Орындаған: Қазақ тілі мен әдебиет мұғалімі
Жаркина С. Қ.
2015 жыл
КММ № 1 Ұзынкөл орта мектебіндегі « Назарбаев зияткерлік мектебінің»3 деңгей қазақ тілі мен әдебиет
мұғалімі Жаркина Самал Қабдығалиқызының орындаған жұмыстары
2015 жыл
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.