Волейбол ойынының негізгі принциптері, мақсаты және қызықты фактілер

Волейбол ойыны: негізгі принциптері, мақсаты және қызықты фактілер

Жылжақсынов Қайрат Кәрімұлы,

Социалистік Еңбек Ері Құдыс Абсаметов

атындағы   орта мектептің дене шынықтыру пәнінің мұғалімі  Жамбыл ауданы Алматы облысы

Волейбол – мектептегі дене шынықтыру сабағының  спорттық ойындарының ең негізгісінің бірі болып табылады. Оқушыларды бұл ойынға үйрету тек орта буында басталады, өйткені волейбол техникалық тұрғыдан алғанда қиынырақ.

Бұл материалда ойынның нақты ережелері емес, негізгі принциптерін қарастыруды жөн көрдім. Не үшін? Мен үш себеп айтайын: осы мақаланы оқыған адамда, тіпті спорттан хабары жоқ болса да, волейбол туралы түсінік пайда болады; үйретуді неден бастау керек деген сұраққа, жас маман жауап тауып алар; мүмкін бір адамды қызықтырып, волейбол атты спортқа алып келер.

          Волейболды дене шынықтыру пәнінің оқытушысы Уильям Морган ойлап тапқан. 1895 жылы теннистің торын 197 сантиметрге көтергенде, оның оқушылары баскетбол камерасын лақтырып ойнаған. Тек 1896 жылы ғана ойын волейбол деп атала бастаған. Ал ойынның ережелері 1925 жылға дейін қалыптасқан.

         Ойын алаңының көлемі 18х9метр. Алаң 2,43м (ерлер үшін, ал әйелдер үшін 2,24м) биіктікте орналасқан тормен бөлінген. Алаңда бір уақытта 6 адам, команда құрамында 14 адамға дейін болады.

         Ойынның мақсаты – допты ұру, қарсыластарының алаңына допты жоғарыдан ұру немесе  допты ұру кезінде қателестіруге тырысу. Допты   бірінші болып ойынға ұруы жеребе арқылы шешіледі. Келесіде ұпай алған командаға допты ойынға қосу кезегі беріледі. Екінші командаға доп беру құқығына ие болған  ойыншылар  өз аймағында сағат тілі бойынша орындарын ауыстырады.

           Ойын  регламенті  25 ұпайға  дейін  және ұпай айырмашылығы 2 болғанша ойнай береді. Үш ойынды жеңіп алған команда жеңімпаз болады.
Бесінші ойында (тай-брейк) ұпай саны 15-ке дейін жүреді. Төртінші ойыннан кейін және бесінші ойында егерде бір командада 8 ұпай болса, командалар ойын аумақтарын ауыстырады.

         Ойын техникасының элементтеріне: 1) бастапқы қалып (волейболшының тұрысы); 2) допты ойынға қосу; 3) допты командалас серігіне беру; 4) шабуылдау  соққылары; 5) тосқаул қою жатады.

Енді   үш қызықты фактіге назар аударайық: 1) волейбол ойыны кезінде доптың жылдамдығы 130км/сағ.жетеді; 2) бразильдік волейболшылар бірінші болып допты ойынға секіріп тұрып  қосқан. Олар 1984 жылғы Олимпиадада  күміс медальді жеңіп  алған. 3) 2002 жылы "Кунео" мен "Сислей" командаларының арасында болған ойын 48 минутке созылған да, 54:52 есебімен аяқталған.

Тест шешіп көріңіз!

1. Волейбол ойыны кезінде допты беруге қанша уақыт беріледі?

  А) уақыт есепке алынбайды; б) 5 секунд;    в) 3 секунд

2. Волейбол командасындағы ойыншылардың ең көп саны

  а) 6.         б) 9 .              в)12.

3. Екі қолмен жоғарыдан допты дұрыс қабылдап алу тәсілі

                   А                                                         Б

                          

4. Волейбол ойынын кім  ашты?

     а) АльфредХолстед.             б) Уильям Морган.              в) Яков Ромас.

5.  Суреттегі судьяның қол сермеуі нені білдіреді?

А) ойыннан тыс;  б) доп алаңның сыртына кетті;  в) блокировканың қателігі