(жел өрнегін құру )

Сабақтың тақырыбы: Жел өрнегін сызу, климат картасын оқу

 Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Желдің пайда болу себептері мен оның мазмұнын, маңыздылығын, яғни желдің физикалық заңдылықтар негізінде пайда болатын құбылыс екендігін ұғындыру

 Дамытушылық: Табиғатта ауа температурасының өзгеруін нақты мысалдар келтіріп сызба-суреттер арқылы оқушылардың көру, есте сақтау, ойлау, есту қабілетін дамыту, дүниетанымын кеңейту.

Тәрбиелік: Оқушыларды өз бетінше жұмыс істеуге, өзара тексеруге, ұйымшылдыққа, жауапкершілікке тәрбиелеу. Халықтық педагогика қағидаларын пайдаланып,  ұлттық тәрбие беру. Экологиялық тәрбие беруді жалғастыру.

Күтілетін нәтиже: Жел өрнегін сызу, климат картасымен танысқан тұлға

Сабақтың көрнекілігі: Карта, кесін карта, картатекалар

Сабақтың түрі: Аралас сабақ.

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, тірек-сызба, географиялық есептер

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру:

Оқушылармен амандасу, сынып оқушыларын түгендеу.

II. Үй тапсырмасын сұрау:

1. Жел дегеніміз?

2.Желдің түрлері қандай болады?

3.Желбағдар қандай құрал?

4.Желдің маңызы?

5.Муссондар арабша қандай мағына береді? 6.Тәулігіне бағытын екі рет өзгертетін жел?

7.Жылына бағытын екі рет өзгертетін жел?

8.Қазақстанда желдің қандай түрлері бар,ата?

IІІ. Жаңа сабақ:

Желдің маңызы:
1. Ауа массаларын тасымалдайды.
2. Мухит ағыстарын қалыптастырады.
3. Жел күшін қайықтар, жел диірмені, жел электр станциялары пайдаланады.
Желдің зияны:
1. Апатты дауылдар адам өміріне қауыпты.
2. Су тасқындарын тудырады.
3. Топырақтың беткі жұқа беткі қабатын алып кетеді.

Жел өрнегі — көп жылдық бақылаулар нәтижесінде белгілі бір аймақтағы желдің басым бағытын көрнекі түрде көрсететін векторлық диаграмма. Әдетте, айлық, маусымдық және жылдық болып бөлінеді. Диаграмманың ортасынан түрлі бағытқа қарай тарайтын сәуле-сызық жүргізіледі. Сәуле-сызықтың ұзындығы желдің қайталану мөлшеріне пропорционал келеді. Әр кесіндінің ұштары түзу сызықтармен қосылады. Кейде, арнаулы жел өрнегі жасалады, мыс., сәуле-сызық бойына желмен бірге ауаның температурасы (термиялық жел өрнегі), жауын-шашынмөлшері түсіріледі.Жел өрнегі, әдетте, көп жылдық деректер негізінде айлық, маусымдық немесе жылдық кезеңге арналып жасалады. Шеңбер ортасындағы нүктеден, көкжиектің негізгі тұстарына шашырай бағытталған сәулелерден тұрады. Сәулелердің ұзындығы берілген бағытта соғатын желдердің қайталану жиілігіне пропорционал болады. Сәулелердің ұштары түзу сызықтармен қосылады

IVЖаңа тапсырмалар қалыптастыру:

Бриз-

Муссон-

Тайфун-

Фен-

Пассат-

Жел өрнегі

Сабақ бекіту:

1.      Б.Ү.Ү. кестесі.

2.      Ауаның жер бетіне таяу қабатынан түсетін ылғалдар.

3.      Жауын-шашынды өлшеу

4.       Жел түрлері.

5.      Желді өлшеу.

Білгенім	Үйренгенім	Үйренгім келеді

V. Үйге тапсырма: Жел өрнегін сызу, климат картасын оқу

VІ. Бағалау: