"Ақпаратты өңдеудің технологиялық процесі және оның жіктелуі" семинар сабақ

Шығыс Қазақстан облысы білім басқармасының

 «Рымбек Байсейітов атындағы Семей қаржы-экономикалық колледжі» КМҚК

СЕМИНАР САБАҚ

Пән: «Ақпараттық технологиялар»

Тақырыбы: «Ақпаратты өңдеудің технологиялық процесі және

оның жіктелуі»

Дайындаған оқытушы: Рахымжанова М.Е.

2021-2022 оқу жылы

Курс тақырыбы: Ақпараттық технологиялардағы ақпаратты өңдеудің технологиялық процестері

Сабақтың тақырыбы № 9. Ақпаратты өңдеудің технологиялық процесі және оның жіктелуі

Ақпараттық технологияларды енгізу және тиімді жұмыс істеуі экономикалық объектіде ақпаратты өңдеудің технологиялық процесін ұйымдастыруға байланысты.

Технологиялық процесс бастапқы деректер пайда болған сәттен бастап күтілетін нәтижелерді алуға дейінгі ақпаратты түрлендіреді.

Кәсіпорындарда немесе ұйымдарда ақпаратты өңдеудің технологиялық процесін құру келесі факторлармен анықталады:

-         өңделетін ақпараттың ерекшеліктері;

-         шешілетін міндеттер түрлері;

-         өңделетін ақпарат көлемімен;

-         деректерді өңдеудің кезеңділігіне, жеделдігіне және дәлдігіне қойылатын талаптар;

-         өндірістік процестер мен олардың элементтерінің өзара іс-қимылының уақытша регламенттеріне сәйкестігі;

-         ақпаратты өңдеудің техникалық құралдарының түрлері, саны және сипаттамалары және т. б.

Бұл факторлар технологиялық процесті ұйымдастыруға негіз болады, оған операциялардың реттілігі мен әдістерінің тізімі, мамандардың жұмыс тәртібі және автоматтандыру құралдары, жұмыс орындарын ұйымдастыру, өзара әрекеттесудің Уақытша ережелерін белгілеу және т. б. кіреді.

Технологиялық процесті ұйымдастыру оның үнемділігін, күрделілігін, жұмыс істеу сенімділігін, жұмыстың жоғары сапасын және т. б. қамтамасыз етуі керек.:

ақпаратты өңдеуді интеграциялау және автоматтандырылған деректер банктерін (АБД) пайдалану жағдайында мамандардың жұмыс істеу мүмкіндігі);

ақпаратты берудің дамыған жүйелері базасында деректерді үлестірілген өңдеу;

ақпаратты өңдеудің технологиялық процесін тиісті ұйымдастыру арқылы орталықтандырылған және орталықтандырылмаған басқарудың Ұтымды үйлесімі;

деректерді модельдеу және формализацияланған сипаттау, оларды түрлендіру операциялары, функциялар және мамандардың автоматтандырылған жұмыс орындары;

ақпараттық технология жүзеге асырылатын экономикалық Объектінің нақты ерекшеліктерін ескеру.

Ақпаратты өңдеудің технологиялық процестері операциялардың құрамы мен реттілігімен, оларды автоматтандыру дәрежесімен, яғни машина мен қол еңбегінің үлестерімен, оларды орындау сенімділігімен және т.б. ерекшеленеді.

Осыған сәйкес, кестеде келтірілген әртүрлі сипаттамаларға сәйкес жіктеуге болатын ақпаратты өңдеудің көптеген технологиялық процестері бар.

Кесте-1. Технологиялық процестерді жіктеу

Жіктеу белгісі		Ақпаратты өңдеудің технологиялық процесінің түрі
1.	Технологиялық процесті ұйымдастыру түрі	Ұйымның пәндік түрі ақпаратты өңдеуге және нақты міндеттер кешендерін (еңбек пен жалақыны есепке алу, жабдықтау және өткізу және т. б.) шешуге мамандандырылған және желі ішінде деректерді операциялық өңдеуді ұйымдастыратын параллель жұмыс істейтін технологиялық желілерді құруды көздейді
		Технологиялық процесті құрудың операциялық (ағындық) түрі автоматты режимде орындалатын, бірін-бірі алмастыратын операциялардың үздіксіз реттілігі түрінде ұсынылған технологияға сәйкес деректерді дәйекті түрлендіруді көздейді
2.	Деректерді өңдеуді орталықтандыру дәрежесі	Орталықтандырылған, ақпаратты өңдеу және экономикалық объектінің негізгі функционалдық міндеттерін шешу өңдеу орталығында — компьютерлік желі кәсіпорнында ұйымдастырылған Орталық серверде немесе салалық немесе аумақтық Ақпараттық-есептеу орталығында жүзеге асырылатындығымен сипатталады.
		Орталықтандырылмаған, нақты функционалдық міндеттерді шешу үшін мамандардың автоматтандырылған жұмыс орындарында орнатылған компьютерлік техниканы жергілікті қолдануға негізделген. Орталықтандырылмаған технологиялық процестерде Орталықтандырылған автоматтандырылған деректер банкі жоқ, бірақ пайдаланушыларды желінің жұмыс станциялары арасында мәліметтер алмасу үшін байланыс құралдарымен қамтамасыз етеді.
		Бірлескен мәліметтер базасын қолдана отырып, мамандардың автоматтандырылған жұмыс орындарындағы функционалды мәселелерді шешу процестерінің интеграциясымен және экономикалық объектінің барлық ақпараттарының автоматтандырылған деректер банктерінде шоғырлануымен сипатталатын біріктірілген
3.	Автоматтандырылған басқару процесінің түрі	Деректерді өңдеу жүйелерінде орындалатын технологиялық процестер.
		Шешім қабылдау және сараптамалық жүйелердегі деректерді аналитикалық өңдеудің технологиялық процестері.
		Өнімнің жаңа түрлерін әзірлеуге және автоматтандырылған жобалау жүйелерінде сызба және технологиялық құжаттаманы алуға арналған технологиялық процестер.
		Электрондық құжат айналымы жүйелерінде орындалатын технологиялық процестер.
4.	ЭЕМ-ге қатынасы	Дайындық сипаты бар машинадан тыс технологиялық процестер, өйткені олардың жұмыс істеуі бастапқы деректерді алумен байланысты.
		Алынған ақпаратты сақтауға және өңдеуге байланысты Машина ішілік
5.	Өңделетін Ақпарат түрі	Цифрлық деректерді өңдеудің технологиялық процестері.
		Мәтіндік ақпаратты өңдеудің технологиялық процестері.
		Графикалық ақпаратты өңдеудің технологиялық процестері.
		Мультимедиялық ақпаратты өңдеудің технологиялық процестері.
		Сараптамалық жүйелер негізіндегі технологиялық процестер.
6.	Пайдаланылатын техникалық қамтамасыз ету түрі	Дербес компьютерлер негізінде ақпаратты өңдеудің технологиялық процестері.
		Жергілікті есептеу желілерінде ақпаратты өңдеудің технологиялық процестері.
		Аймақтық желілерде ақпаратты өңдеудің технологиялық процестері.
		Ғаламдық желілерде ақпаратты өңдеудің технологиялық процестері
7.	Ақпаратты өңдеу режимі	Пакетте оның операциялық жүйесінің басқаруымен компьютерлерге арналған тапсырмалар пакеті түрінде жасалған ақпаратты өңдеу қарастырылған.
		Диалогта ақпаратты өңдеу бағдарламаларының жұмыс тәртібіне әсер ететін командаларды енгізуге болатын ақпаратты енгізу құрылғылары (пернетақта және т.б.) арқылы пайдаланушының ЭЕМ-мен интерактивті байланысы қарастырылған.
		Компьютерді бір уақытта бірнеше қолданушы қолданатын уақытты бөлу режимі, әдетте уақытты кванттау жүйесін қолданады.
		Нақты уақыт режимі экономикалық объектіні басқарудың оның өндірістік процестерінің динамикасына сәйкес келетін реакциясын қамтамасыз етеді.
8.	Ақпараттық қамтамасыз ету түрі	Жергілікті файлдарды өңдейтін технологиялық процестер.
		Жергілікті деректер базасын өңдейтін технологиялық процестер.
		Таратылған мәліметтер базасын өңдейтін технологиялық процестер
9.	Қолданбалы бағдарламалық жасақтама түрі	Функционалды кіші жүйелердің мәселелерін шешуді автоматтандыру үшін қолданылатын функционалды бағытталған пакеттерді қолданатын технологиялық процестер.
		Әдісті қолданатын технологиялық процестер-шешім қабылдауға дайындық жүйесі класының мәселелерін шешу үшін қолданылатын бағдарланған пакеттер.
		Әр түрлі деректерді өңдеуге арналған кәсіби бағдарланған пакеттерге негізделген технологиялық процестер.

Ақпаратты өңдеудің технологиялық процесінің түрін таңдау Бизнестің стратегиялық мақсаттарына қол жеткізу үшін экономикалық объектінің жұмыс істеу тиімділігіне негізделуі керек.

Бұл жағдайда ақпараттық технология тұтастай алғанда бизнестің дамуын, оның басқарылуы мен сапасын, бәсекеге қабілеттілігін, бизнес-процестердің құнын төмендетуді және т.б. қамтамасыз етуі керек , ал ақпаратты өңдеудің технологиялық процесі кәсіпорындар мен ұйымдардың бөлімшелері мен құрылымдарының басқарушылық қызметін қолдауы керек, Экономикалық объектінің ақпараттық ағындарын басқаруға негіз болуы керек.

Сұрақтарға жауап беріңіз:

1.   Кәсіпорындарда немесе ұйымдарда ақпаратты өңдеудің технологиялық процесін құру келесі факторлары ?

2.   Технологиялық процесті ұйымдастыру түрі ?

3.   Деректерді өңдеуді орталықтандыру дәрежесі ?

4.   Автоматтандырылған басқару процесінің түрі ?

5.   ЭЕМ-ге қатынасы ?

6.   Өңделетін Ақпарат түрі ?

7.   Пайдаланылатын техникалық қамтамасыз ету түрі ?

8.   Ақпаратты өңдеу режимі ?

9.   Ақпараттық қамтамасыз ету түрі ?

10.    Қолданбалы бағдарламалық жасақтама түрі ?

Оқытушы:                 М.Е. Рахымжанова