Ағаш материалдарының түрлері және қасиеттері

Түменбаева Светлана Науатбекқызы

№1 Жамбыл орта мектебі МКМ

Технология пәнінің мұғалімі

Ашық сабақтың тақырыбы:  Ағаш  материалдарының  түрлері  және қасиеттері

Мақсаты:

Білімділігі: Оқушыларға ағаш түрлерін, ағаштың қасиеттерін айыра білуге, ағаш өңдеуге және шеберлікке үйрету

Дамытушылығы: Ағаш материалдарын пайдалану, оқушылардың өңдеуге ой-өрісін дамыту, шеберлігін, іскерлігін, икемдеу, дамыту.

Тәрбиелілігі:  Оқушылардың қолөнеріне деген қызығушылығын оятып, еңбексүйгіштікке, іскерлікке, ептілікке, ұқыптылыққа,жұмысты өз бетінше орындауға  тәрбиелеу.

Сабақтың түрі : дәстүрлі сабақ

Сабақтың  типі : аралас  сабақ

Сабақтың әдісі:  әңгімелеу, топтық жұмыс

Пәнаралық байланыс: өсімдіктану,  биология, сызу.

Сабақтың  көрнекілігі:  плакаттар, ағаш  түрлері,  ағаш материалдары, ағаш кесінділері және еңбек құралдары. Анаграмма «Ағаш материалдары», слайдтар т.б

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі: амандасу, оқушыларды түгендеп, сабаққа қажетті  көрнекіліктерді, құрал-жабдықтарды тексеру.

ІІ. Өткен сабақты  қайталау

       1 Оқушылардың үй тапсырмасын тексеру және қорытындылап бекіту.

       2 Өтілген материалдар бойынша экспресс сұрақтар қою арқылы  

           анаграммаларды шешу.

               1.Темір,  ағаш

               2 Соғу құралы

               3 Бекіту құралы

               4 Металды шабу құралы

               5 Негізгі  материалдар бірі

               6 Қайрау құралы

               7 Ең көп тараған материал

               8 Металл қабатын алатын құрал

               9 Ағаштың егеуі

              10 Ұстаға керекті нәрсе

              11 Қыспақтың бөлшегі

              12 Құрал-сайман материалы

              13Тесу құралы, шебері

ІІІ.Жаңа сабақты  түсіндіру ( теория бөлімі)

Ағаш- табиғаттың тамаша туындысы.Ағаш көл өскен жерді халық орман, тоғай деп атаған. Тоғай өртеуге адамдардың негізгі тұрақ жайы болған. Алғашқы адамдар ағашты тіршілігіне қажет материал (жатақ жайы, еңбек құралы( ретінде пайдаланған. Мәселен, олар аң аулауға қажет құрал-саймандарды, аша таяқ, үшкір ағаш найза, қада, жебе т.б. ағаштан жасады.Қазір ағаш ұсталарының жасайтын-әбдіре, кебеже, жүкаяқ, ағаш төсек т.б. үй жиһаздарын көркем еңбек туындысы десек, қателеспейміз.

Ағаш материалдарын өңдеуүшін оның түр-түсінің, ерекшелектері, тығыздығы, жұмсақ, қаттылығы, жылумен ылғал өткізгіштігі т.б. қасиеттері ескеріледі. Ағаштың негізгі екі тобы көп тараған.

Олар:жапырақты ағаштар мен қылқан жапырақты. Негізінен ағашты көп жерлерге пайдаланады. Мысалға: құрылыс материалдары, үй жиһаздары, музыка аспаптары т.б.

Ағаштың негізгі үш бөлігі

Тамыры          Діңі     Ұшар басы

Ағаштың қасиеттеріне тоқталатын болсақ, ағаш материалының түсі оның жасы мен қоршаған ортасына байланысты. Жас ағаш түсі ескілеріне қарағанда ақшылдау болады. Ағаштың қабығы түссе, оның түсі тез қарайып, ескере бастайды.

Тығыз ағаштар өте берік болады. Тығыздығы жоғары ағаштарға шамшат, үйенкі, алмұрт жатады.

Ағаштың дымқылдығы ондағы ылғалдың мөлшеріне байланысты. Жаңа кесілген ағашты өңдеу қиын болады. Себебі ол көлемі мен пішінен өзгертіп, жарылып кетуі мүмкін. Сондықтан өңдеуге қажет ағаш жақсы кебуі тиіс.

Ағаштың біріктігі оған түскен күштің шамасына қарай сипатталады. Егер ағаш сынбаса, шытынамаса ол берік ағаш болғаны. Берік ағаштарға-емен үйенкі, қызыл қарағай жатады. Ағаштың діңі конусқа ұқсас. Құрылыс материалының көпшілігі ағаш діңінен алынады.

ІҮ.Жаңа сабақты бекіту.

1.Ағаш неше түрге бөлінеді?

2.Ағашта ішкі құрылысын ата?

3.Ағашты қандай қасиеттерін білесін?

4.Ағаш неше бөліктен тұрады?

5.Құрылыста ағаштың қай бөлігін көп пайдаланады?

Ү.Жаңа сабаққа байланысты сарамандық жұмыс.

Құрал салатын жәшік құрастыру.

Сарамандық жұмыстың мақсаты:

Ағаш түрлерін ажырата білуді үйрену, оның жасалатын бұйымға әсерін анықтау және ағаштан бұйымды жинау жолдарын меңгерту.

Сабақты қауіпсіздік ережесін түсіндіруден бастаймыз.

1.Жұмыс құралдарын жұмысқа жарақты болсын.

2.Балғамен, қысқашпен жұмыс жасағанда қауіпсіздік ережесін сақта.

3.Жұмыс кезінде жұмыс орнының таза болуын, басқа артық заттардың болмауын қадағалау.

Сарамандық жұмысқа қажетті материалдар, құралдар мен жабдықтар:

Ағаш өңдейтін үстел, фанер, рейка, балға, қысқаш пен шеге түрлері т.б. еңбек құралдары.

Сарамандық жұмыстың орындалу реті:

Жәшікті жасау үшін негізінен қолданатын ішкізаттар:

фанер және рейка, жәшік 4 қабырғадан, түбінен және қақпағынан тұрады. Жәшікті жасау үшін фанер, рейка, шеге және түрлі қағаз қажет. Осы дайын бөлшектерден жәшік құрастарып шығару керек

ҮІ.Жаңа сабақты және сарамандық жұмысты бағалау кезеңі.

Оқушылардың жасаған бұйымдарын салыстыра отырып, берілген сұрақтарға жауап беруіне қарай бағалнады.

ҮІІ.Үйге тапсырма. Ағаш түрлері, ағаштың қасиеттері туралы оқып келу.