Адамон сфалдыстады дунейы викторина

            ВИКТОРИНÆ   

        5 – ÆМ КЪЛÆСТЫ

     «АДÆМОН СФÆЛДЫСТАДЫ

                ДУНЕЙЫ»

                                                         2015

 ВИКТОРИНÆЙЫ  ХÆСТÆ:1) Ахуырдзаутæ цы аргъæуттæ рацыдысты, уыдоныл

                                                     афæлгæсын.

                                             Зæрдыл æрлæууын кæнын аргъæутты мидис, сæйраг хъуыды.

                                         2) Сывæллæтты ахуыр кæнын хъуыдытæ раст дзурын, хатдзæгтæ

                                             кæнын, аргъæутты персонажтæн характеристикæ дæттын;

                                         3) Скъоладзауты зæрдæты гуырын кæнын хæлардзинад, лæгдзи –

                                              над, хъæбатырдзинад  æмæ уарзондзинады æнкъарæнтæ;скъо –

                                             ладзаутæм рæзын кæнын тырнындзинад аргъæуттæ кæсынмæ.

 ВИКТОРИНÆЙЫ ÆРМÆГ:Скъоладзауты конд нывтæ алыхуызон    аргъæуттæм,чингуыты равдыст, тухгæ  чингуытæ, разæнгардгæнæн стъалытæ, лæвæрттæ.

                                          презентаци.

ЭПИГРÆФ ВИКТОРИНÆМÆ:  «ЦÆЙ ДИССАГ СТЫ АЦЫ АРГЪÆУТТÆ, ЦÆЙ!»

                                                                                                                     А.С.ПУШКИН.

                                                           ВИКТОРИНÆЙЫ  ЦЫД:

         1. Бацæттæгæнæн рæстæг.

( Скъоладзауты базонгæ кæнын     викторинæйы   хæстимæ, викторинæйы домæнтимæ,

  2 командæйы ахуырдзаутæ сæ бынæтты сбадынц, æвзарынц раздзогтæ )

                а) Цыбыр разныхас рацыд æрмæджы тыххæй, адæмон æмæ литературон аргъæу –

                    тты хицæндзинæдты тыххæй.

2.      Ног æрмæгыл куыст

   Ахуыргæнæг: Нæ викторинæ конд у цæлхдуртæй. Цæмæй урочы кæрон уæ къу-

     хы лæвар бафта, уый тыххæй уæ  хъæуы тынг зæрдиагæй æмæ лæмбынæгæй

    бакусын. Хъуамæ цæлхдуртæ сæрты ахизат, ома сæ раст сæххæст кæнат.

                      Викторинæ презентациимæ

      1 – АГ ЦÆЛХДУР – ФÆРСТЫТÆН ДЗУАПП РАТТЫН..

                    1) Цавæр аргъæуттæ зонут? ( Адæмон æмæ литературон ).

       2) Цæмæй хицæн кæнæм адæмон аргъау литературон аргъауæй?

       3) Цавæр уацмыс хонæм аргъау? Йæ миниуджытæ?

       4) Цæуыл нæ ахуыр кæнынц аргъæуттæ?

       5) Цавæр адæмон аргъæуттæ базыдтам? ( «Фаззæттæ», «Раст лæг æмæ зылын

           лæг»

                    6) Цавæр литературон аргъæуттимæ базонгæ стут? Чи сты сæ автортæ?

                        ( «Лæскъдзæрæн» - Къоста, «Дыууæ зæрватыччы æмæ дыууæ сыхаджы ар –

                        гъау»

                    7) Уырыссаг кæнæ фæсарæйнаг  литературæйæ цавæр литературон аргъæуттæ

                        зонут? Чи сты сæ автортæ?( Пушкин «Сказка о рыбаке и рыбке», «О мёрт –

                        вой царевне и о семи богатырях», Ш.Перро «Золушка», Андерсен Снежная

                        королева» æмæ æнд

         Æххæст æмæ раст дзуапæн – сырх стъалы, æнæххст дзуаппæн – цъæх стъалы

       2 – АГ ЦÆЛХДУР – БАЗОНУТ, КÆЦÆЙ ИСТ СТЫ АЦЫ РÆНХЪЫТÆ:

1)      «Цас ын баххуыс  кодтаид уыцы къæбæр. Уайтагъд та сæххормаг»

( «Раст лæг æмæ Зылын лæг»)

2)      «Алырдæм дæр æй куы барай, Ай нæ хуыздæр хос:

Кæд ды дзырд мæ дзырдмæ сарай, -

Дæу фæуæд мæ фос»

( Къоста «Лæскъдзæрæн»)

3)      «Хъæдгæронæй бахызтысты æмæ иу тæрхъус сæ размæ фæци»

(«Фаззæттæ»)

4)      «Фырцинæй цы ракодтаид,

Уымæн ницыуал æмбæрста

Зыд æмæ кæрæф лæг»

( Нигер «Дыууæ зæрватыччы æмæ дыууæ сыхаджы аргъау»)

5)      «Хурсыгъд бæстæм лæппу бафтыд,

Доны былтæй иу хъæу разынд

 ( Дарчиты Дауыт «Гæмæт»)

6)      « Иудзæвгар куы суади, уæд хæринæгтæ аппæрста æмæ уадидæгæн

дæр мæсыджы цъуппыл фестади» ( « Сарты фырт»)

      3 – АГ ЦÆЛХДУР  - ФÆРСТЫТÆ.

1)      Цавæр кæрдзынтæ уыд Зылын лæгмæ? Раст лæгмæ та?

2)      Цæмæй базыдта Гæмæты мад, йæ фырт тæссаг ран кæй ис, уый?

3)      Аргъау «Фаззæттæ» - йæн йæ автор чи у?

      4 – ÆМ ЦÆЛХДУР – ДЗЫРДБЫД.

1)      Кæфхъуындар цы чызджы хъуамæ бахордтаид, уый ном? (Аминæт )

2)      «Дыууæ зæрватыччы æмæ дыууæ сыхаджы аргъау» -ы автор?(Нигер )

3)      Цавæр аргъауы ис æппæты фылдæр сырдтæ?(«Фаззæттæ»)

4)   Цавæр маргъы адзæбæх кодта хъæддзау лæг? ( Зæрватыкк )

5)  Чи мардта удхарæй  лæскъдзæрæджы? ( Уæйыг

6)  Цы æрзад,зæрватыкк цы мыггаг æрхаста, уымæй? ( Нас )

7)  Мæгуыр лæгæн йæ цæстытæ цæмæй адзæбæх сты? ( Мыд )

 8)Къулбадæг усыл чи фæуæлахиз зондæй? ( Будзи )

      5 – ÆМ ЦÆЛХДУР – БАЗОНУТ, КÆЦÆЙ СТЫ АЦЫ ИЛЛЮСТРАЦИТÆ?

       6 – ÆМ ЦÆЛХДУР – «МАХ – СЫМАХÆН, СЫМАХ – МАХÆН»

                         ( Командæтæ кæрæдзимæ  фæйнæ иу фарсты  дæттынц. Гæнæн ис рагацау

                           бацæттæ кæнын уыцы фарст )

       7 – ÆМ ЦÆЛХДУР – «БАМБАРУТ НÆ ÆНÆ НЫХАСÆЙ»

                         ( Алы командæ дæр, иу ныхас дæр ма скæнæд, афтæмæй хъуамæ равдиса

                           искæцы  аргъауæй чысыл скъуыддзаг, цæмæй йæ иннæ командæ базона,

                        цавæр аргъауæй у, уый. Рæстæг лæвæрд цæуы 2 – 3 минуты бæрц.

       8 – ÆМ ЦÆЛХДУР – УЫЦИ – УЫЦИТÆ БАЗОНЫН, ÆМБИСÆНДТÆ                 КÆРОНМÆ АХÆЦЦÆ КÆНЫН

3.      Кæронбæттæн:

1)      Ныхасы бар жюрийæн( Сæ хъуыдытæ хъазты тыххæй, сывæллæтттæ

куыд куыстой уый тыххæй.Стъалытæ банымайын, хатдзæгтæ скæнын: кæцы ко –

мандæ фæуæлахиз, абоны хъазты чи уыди æппæты рæвдздæр æмæ зондджын-

дæр.)

2)      Ахуыргæнæджы хатдзæгтæ, арфæйы ныхæстæ сывæллæттæн.

3)      Лæвæрттæ раттын.