"АҚШ-тың туристік нысандары. Сыртқы экономикалық байланыстары" 11 сынып

Сабақ: 42                 Күні: 10.03.2016 ж.               Сынып: 11 «А»            

Сабақтың тақырыбы: АҚШ-ТЫҢ ТУРИСТІК НЫСАНДАРЫ. СЫРТҚЫ ЭКОНОМИКАЛЫҚ БАЙЛАНЫСТАРЫ

Сабақтың мақсаты:

білімділік: оқушыларға АҚШ - тың туристік нысандары мен сыртқы экономикалық байланыстары соның ішінде Қазақстанмен байланысы туралы түсініктер бере отырып, бұрынғы сыныптарда алған білімдерін одан әрі толықтыру.

дамытушылық: интерактивті тақтаны пайдалана отырып практикалық тапсырмалар орындау, картамен жұмыс жасау арқылы оқушылардың шығармашылығын, дүниетанымын дамыту.

тәрбиелік: географиялық білімдерін тереңдете отырып саяси тәрбие беру, табиғатты түсіне білуге, аялай білуге тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: саяхат сабақ
Сабақтың көрнекілігі: Дүние жүзінің саяси картасы, Атлас 11 сынып, презентация, бейнекөріністер.
Техникалық құралдар: Интерактивті тақта

Сабақтың барысы

І. Ұйымдастыру кезеңі

Ø Оқушылармен амандасу

Ø Сынып оқушыларын түгендеу,

Ø Сабаққа дайындығын қадағалау,

Ø Топқа бөлу (Сан-сан, Чипиттс, Босваш)

«Бес» болсын алар бағамыз,

Білімнен бақыт табамыз.

Жер шарын танып білуге,

АҚШ-ты шарлап барамыз.

Қазір барлығымыз  Қазақстаннан сонау алыста мұхиттың арғы жағындағы АҚШ - тың дүние жүзіне әйгілі Нью – Йорк, Чикаго, Флорида штатындағы Майамиге курорты қалаларына саяхат жасаймыз.

       Кезеңдері: /СЛАЙД 1/

І. «Кім жылдам?»

ІІ. «Сандар сөйлейді»

ІІІ. Географиялық есептер. Координата табу

IV. Уақыт айырмасы.

V. Ауа температурасы

VI. Орталықтарын табу

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.

І. «Кім жылдам?» /Мәскеу/ /СЛАЙД 2/

1.   АҚШ - тың экономикалық аудандары?  4 (Солтүстік-Шығыс, Орта-Батыс, Оңтүстік, Батыс)

2.   Бұл аудан «Ұлт шеберханасы» деп атайды? солтүстік-шығыс ауданды

3.   Мал шаруашылығымен және мұнай байлығымен әйгілі штат  (Техас)

4.   Атланта қаласында ХІХ ғасырдың 70 - жылдарында жергілікті дәріханашы ойлап тапқан сусын ( Кока - кола)

5.   Дүниежүзі бойынша АҚШ өнеркәсіп өнімдерін шығару жөнінен нешінші орында? (1)

6.   Ұлы көлдер (Мечиган, Эри, Гурон, Жоғарғы Онтарио)

7.   Мулат  (еуропалық+негр нәсілі)

8.   Пидмонт (батыстағы қыраттар мен жазықтар арасындағы өтпелі жер)

9.   Субурбандалу  (қаланың орталық бөлігінде тұратын адамдардың қала сыртына жаппай көшуі)

10.   «3 авангард» (металлургия, химия және машина жасау)

ІІ. «Сандар сөйлейді»  /СЛАЙД 3/

4      – жер көлемі, (Ресей, Канада, Қытай)

1872     ең алғашқы үлттық парк Йеллоустон ұйымдастырылған
1776   -   жылы Тәуелсіздігін алды

125 -  қаласында автомобиль шығарады

57,7 -  ең ыстық жер Өлім аңғары, жауын-шашын аз түсетін жер 100 мм

10 000 - жауын-шашын көп түсетін жер, Гавай аралы мм

1492     -жылы Х.Колмуб алғаш келген мерзімі

14,2    - туу, 8,6 өлім =5,6 табиғи өсім

48+2    – 50 штат

75 - Ер адамның өмір сүру ұзақтығы, Әйел – 80 жас

18 - орын  1 км² -ге 28 адам

600   -   1000 адамға автокөліктен келеді, яғни 10 адамға 6 автокөлік

ІІІ. Жаңа сабақ түсіндіру

1.  Туризм деген не?

Туризм (франц. tourіsme, tour – серуендеу, жол жүру) – адамның бос уақытындағы саяхаты, белсенді демалыстың бір түрі. Ел ішінде саяхат жасау ішкі (ұлттық) Туризм, ал шетелге саяхатқа шығу халықаралық (шетелдік) Туризм.

 Туризм түрлері:

● тау шаңғысы туризмі
● теңіз жағалауындағы курорттар
● теңізді айналып жүзу (круиз)
● ежелгі қалалар, тарихи ескерткіштер
● қасиетті діни орындар
● табиғаты ерекше жерлер.

2. АҚШ - тың қандай туристік нысандар білесіндер?
● Йеллоустон ұлттық саябағы
● Колорадо каньоны
● Ниагара сарқырамасы
● Диснейленд ертегі патшалығы
● Курортты қала - Майами
● Таудағы демалыс орындары

АҚШ-қа келіп жеттік. Бүгін АҚШ-ң мына қалаларына саяхат жасаймыз:

Ø Нью-Йорк

Ø Чекаго

Ø Лас-Вегас

Ø Лос-Анжелес

Ø Майами

Нью-Йорк – туы, елтаңбасы. Нью-Йо́рк (англ. New York City, 1664 жылға дейін- Жаңа Амстердам)—АҚШ-та орналасқан  әлемдегі ең ірі мегаполис қалалардың  бірі. Халқының саны 8.5 млн адам. Нью-Йорк штатының Атлант жағалауындағы оңтүстік-шығыс бөлігіндегі орналасқан.

Бостандық мүсіні - Америка символы. АҚШ демократия мен теңдесі жоқ символы. Мүсіннің тәжі жеті сәулелер жеті теңізді және жеті құрлықты білдіреді. 31 тонна, ал оның болат Құрылыстың жалпы салмағы -125 тонна мыс жалпы салмағы толқын мүсіннен пайдаланылады. факелдің ұшына дейін жерден биіктігі - 93 метр.

Қала әкімшілік құрылымына қарай 5 ауданнан тұрад: Бронкс, Квинс , Манхэттен, Бруклин, Статен-Айленд.

Негізгі көрікті жерлері Манхэттенде орналасқан. Олардың  ішіндегі: Эмпайр-стейт-билдинг (тарихи нысан), темір жол станциясының ғимараты, Гранд-Централ,

Рокфеллер орталығы,  Метрополитен-Опера өнер мұражайы,  қазіргі заманғы өнер Соломон Гуггенхайма (кескіндеме) мұражайы табиғи тарих америкалық мұражайы

Эмпайр-стейт-билдинг- Нью-Йорктегі Манхэттен аралында орналасқан 102 - қабатты зәулім. 2001 жылы , қашан құлаған World Trade Center мұнаралар, тіреген тағы да Нью-Йоркте ең биік ғимарат табылады.

Қаласында ең әдемі ғимараттардың бірі аттас вагон компаниясы штаб үшін сәулетші Уильям Ван Helen 1930 жылы салынған 319 метрлік Chrysler Құрылыс , болып табылады. Ол 1000 фут биіктігі асып, әлемде бірінші ғимарат болды.

Трамп ғимараты, Нью-Йоркте көшесі.

Джон Рокфеллера адамзат тарихындағы алғашқы миллиардер, Рокфеллер негізін қалаушы, Рокфеллер орталығы 1989 жылдан бері жапондық компания Mitsubishi тиесілі.

Қаланың ең ұзын және ең кең көше, қашықтық шамамен 25 шақырымды құрайды. Көшесі Manhattan, Bronx және басқа да салаларда бүкіл кесіп . « Кең жол » деген мағынаны білдіреді Көше атауы деген сөздер. Бір қызығы , көше Манхэттенде аумағында ең танымал Bradvey , қалалық аудандарда бірнеше кесіп болғанына қарамастан .

Нью-Йорка Орталық Парк - Манхэттен аясында орналасқан әлемдегі ең ірі және ең танымал қаладағы ең ірі парктің бірі болып табылады. Саябақтың ұзындығы 4 шақырым ұзақ және 800 метр кең.

Нью-Йоркте ірі мәдени кешен - Lincoln Center . Ең танымал қала концерт залдары - Карнеги Холл , Нью-Йорк City Center , Avery Фишер залы , Элис Tully залы , опера үй - «Метрополитен Опера» және Нью-Йорк Опера . Нью-Йорк жиі өнер туындылары аталған қалалардың бірі болып табылады.

Біріккен Ұлттар Ұйымының штаб-пәтері. /СЛАЙД 4/

Чикаго - өзінің сәулет, мәдениет, ойын-сауық және бизнес үшін әйгілі. Чикаго - Мичиган көлінің оңтүстік-батыс жағалауында Иллинойс штаты солтүстігіндегі қала. Әкімшілік орталығы Кук округы. Чикаго агломерациясын «Чикаго елі» немесе «Ұлы Чикаго» деп  те аталады.

Чикаго қаласын экономикалық, өндірістік, көлік және мәдени астанасы  болып саналады. Сондай-ақ «Екінші қала» және «Жел қаласы» деп те аталады. Хоум Иншуранс әлемдегі ең алғашқы ғимарат.

АҚШ-ң ең биік ғимараты «Уиллис Тауэр», 2009 ж дейін атауы «Сирс Тауэр» болып келді  (443 м). «Чикаго спайр» - 150 қабаттан тұратын 1993 пәтерлі ғимарат (биіктігі 609 м) .

Мичиган көлінің жағасында Ұлы саябағында үлкен субұрқақ. Көтергіш көпір. Мыңжылдық паркі Чикаго орталығында Мичиган даңғылы  салтанат дүкендер, сауда орталықтары, мейрамханалар, қонақ үйлер. Чикагодағы ең танымал орын - Navy Пьер. Shedd аквариум - Мичиган көлінің жағасында танымал аквариум.

Чикаго - ауыр өнеркәсіп орталығы, мұнай өңдеу, электротехника; коммерциялық және қаржы орталығы, көлік торабы. Қалалық өнеркәсіп және сауда көрмелері өтуде, жыл сайын шамамен 25 млн туристерді келеді. Чикаго – жолаушы тасымалдауда бірінші орында.

Чикаго қаласының  тумалары: олт Дисней, физик Энрико ферма, Луи Армстронг, шахматшы Роберт Фишер, Боб Fosse. /СЛАЙД 6/

Лас-Вегас –ойын құмар елі деп атайды. Лас-Вéгас — АҚШ-ң батысындағы Невада штатында Мохаве шөлінде орналасқан. Қала 1905 ж 15 мамырда құрылды. 1931 ж 19 мамырда құмар ойын ойнауға рұқсат берілді. Қала  арнайы туризм, демалыс және құмар ойындарды орталығы ретінде жабдықталған, үнемі әлемнің түкпір-түкпірінен туристерді келеді. Las Vegas - ойынға құмарлық - ең жұмбақ және қол жетпес адам құмарлықтың қолдау таңғажайып қала.

бірінші қонақ-казино «Мулен Руж» 1955 жылы ашылды. Las Vegas - бірінші орында әлемге әйгілі америкалық қалалық казино және шоу-бизнес көптеген әлемдік астанасы болып табылатын белгілі.

Луксор қонақ үйі. « Венеция » қонақ. «Экскалибур» қонақүйі. Нью-Йорк атты Қонақ үй / Казино. Атақтылардың қалдырған іздері. Әлемдегі ең үлкен шоколад сарқырамасы - Гиннес кітабына енген.

Гранд Каньон - әлемнің табиғи маржаны, әлемдегі ең терең каньондар бірі. Әлемнің жеті кереметі табиғи арасында енгізілген, Grand Canyon 1919 жылы ұлттық парк жарияланды. Каньон ұзындығы - 446 км, Тереңдігі - 1800 м-ге дейін. 1979 жылдан бастап, ЮНЕСКО-ның Бүкіләлемдік мұра тізіміне енгізілген. /СЛАЙД 8/

Лос-Анжелес – АҚШ-тағы Калифорния штатының оңтүстігінде Тынық мұхиты жағасында орналасқан. Америкалық фильмдер түгелдей дерлік Лос-Анджелес қаласының жанындағы Голливудта шығады.

Уолт Дисней концерт залы.Уотс Тауэр. Санта-Моника қала орталығы. 

Қала маңында Голливудты “кино фабрикасы” деп атайды, мұнда әлемге әйгілі киностудиялар орналасқан. Шатырсыз “Голливуд - боул” залында жыл сайын кино өнерінің шеберлерін Оскар сыйлығының марапаттау салтанаты өтетін қала.жұлдыздар алеясында 1960жылдан бастап 2000 жуық танымал әртістер мен әншілер есімдері мәңгі осы жерге қалды. Диснейлэнд -  Лос-Анджелестегі әлемге танымал орталы. Киносеріктестіктердің  негізін қалаушы ағалы-інілілер Уорнер - Бразерс. /СЛАЙД 10/

Майами - Майами (англ. Miami) - Флориданың оңтүстік- шығысында Атлант жағалауындағы Майами-Дейд округінде орналасқан қала. қаржы , сауда , мәдени және ойын-сауық орталығы.

Майами 1896ж 28 шілде ресми түрде қала болды. Майами - АҚШ-ғы ең маңызды қаржы орталықтарының бірі. Ол коммерция, қаржы және бизнес топтарының ірі трансұлттық негізгі орталығы болып табылады. Бостандық мұңарасы. Майами Порт әлемдегі ең ірі круиз кемелер бар.

Майами экономиканың басты саласы - Туризм. Қаланың оңтүстінде Майами-Бич ауданында жағажайлары, тарихи ғимараттар мен дүкендер әлемдегі ең сәнді жерлерінің бірі ретінде танымал. Майами «дауыл зерттеу ғылыми орталығы» және Орталық және Оңтүстік Америка әскери операциялар үшін жауапты АҚШ Қарулы Күштерінің кеңсесінің негізгі базасы. Майами -  басты  теледидар орталықтардың бірі. Аралда «бай және атақтыларды» (Star аралы) көруге мүмкіндік бар. Особняки Глория Эстефан, Элизабет Тейлор, Филипп Аяз, Хулио Иглесиас, Наоми Кэмпбелл мен басқа да атақты көресіз. /СЛАЙД 12/

ІV. Жаңа сабақты бекіту

Географиялық есептер. /СЛАЙД 5/

І. Қалаларының географиялық координатасын табу

І топ - Нью-Йорк  40 с.е. 73б.б

ІІ топ - Лос-Анджелес 42 с.е.83 б.б

ІІІ топ - Детройт 34 с.е. 118 б.б

ІІ. Уақыт айырмасы. /СЛАЙД 7/

а) 81° ш.б. орналасқан Семей қаласында сағат 16.00 болғанда, 74° б.б орналасқан Нью – Йоркта сағат неше болады?

Жер шары 360° : 24 сағ. = 15

1º - Х мин.

15 - 60 мин.

      1° х 60 мин.

Х =                      = 4 мин.

        15°

1° = 4 мин.

Семей 81° ш.б. сағ. = 16.00

Нью – Йорк 74° б.б. сағ. = ?

81° ш.б. + 74° б.б. = 155°

155° х 4 мин. = 620 мин.

620 мин. : 60 мин. = 10 сағ. З0 мин.

16.00 – 10 сағ. 30 мин. = 5 сағ. 30 мин.

            Жауабы: Нью – Йоркта таңғы сағ. 5.30.

ә) Семей қаласында 10 қыркүйектегі таңғы сағат 8.00 болғанда, 117° б.б Сан – Диего қаласында қай күннің қай уақыты болады?

117° б.б. + 81° ш.б. = 198°

198° х 4 мин. = 792 мин.

792 мин. : 60 мин = 13 сағ.

                Жауабы: 19.00 (кешкі сағат 7), 9 қыркүйек

б) Семей қаласында 10 қыркүйектегі кешкі сағат 22.00 болғанда, 118° б.б. орналасқан Лос-Анжелес қаласында қай күнгі қай уақыт болады?

118° + 81° = 199°

199° х 4 мин. = 796 мин.

796 мин. : 60 мин. = 13,2 сағ.

22.00 – 13,2 сағ. = 8.08

             Жауабы: таңғы сағат 8.08 

ІІІ. Ауа температурасы/СЛАЙД 9/

    АҚШ-қа келген туристер материктің табиғатын тамашалап отырып, ең биік нүктесіне шығуға мақсат етті, бірақ ондағы ауа температурасын анықтайтын құралдары болмады. Турстер сізден таудың шыңына шығуына көмек сұрайды. Сұрақ: ең биік нүктесіде шығуға мүмкінділік бар ма, онда ауа температурасы қанша? Тау етегінде температура 26°С.

ІV. Орталықтарын табу /СЛАЙД 11/

1.     2002 жылғы қысқы олимпиада     Солт - Лейк - Сити

2.     Елдің қаржы орталығы және “экономикалық астанасы”  (Нью - Йорк)

3.     “химиялық астанасы” деп те атайды?      (Хьюстон)

4.     Қала маңында Голливудты “кино фабрикасы” деп атайды  (Лос - Анджелес)

5.     АҚШ - тың басты ғылыми және әскери – өнеркәсіп орталығы (Калифорния)

6.     Автомабилдер астанасы – ( Детройт )

7.     . Ғарыштық техника жасау орталығы – ( Лос-Анджелес )

8.      «Боинг» фирмасының алғашқы авиациялық зауыты – ( Сиэтл )

9.      «Мұнай химиясының астанасы» - ( Хьюстон )

10.  Автомобиль штаты    – Мичиган

11. АҚШ-тың полигон штаты Невада

V. Экономикалық байланыстары: /СЛАЙД 13/

І топ – АҚШ-ң ірі сауда серіктестері

ІІ топ – Қазақстан мен АҚШ арасындағы қауіпсіздік салалары

ІІІ топ – АҚШ-тың Қазақстандағы ірі компаниялары

V. Бағалау

VІ. Қорытынды

Ғылымның сырын ұғына,

Шығыңдар білім шыңына

Дарындылық пен тапқырлық

Жеткізеді сіздерді

География сырына дей отырып, сабағымызды аяқтаймыз.

VІІ. Үй жұмысы

1. «АҚШ менің көзіммен» тақырыбына эссе жазу.

2.  АҚШ-тың ең көрікті туристік объектілері туралы мағлұмат жинап, Қазақстанның туристік аймақтарымен салыстыру. Отанымызда туризм саласын дамытуға болатындығын баяндау.