Қазақ әдебиеті пәнінен презентация "Ыбырай Алтынсарин шығармашылығы" (9-класс)

• 1 слайд

  Топтағы берілетін рөлдер:
  Лидер/Көшбасшы (Leader)
  Дизайнер (Designer)
  Спикер (speaker)
  Тайм-кипер (Time-keeper)
  Хатшы (Scriber)
  

• 2 слайд

  ЛИДЕР/КӨШБАСШЫ (LEADER):
  Топқа бағыт-бағдар беріп, мақсатқа жетелеп отырады. Соңғы нәтиженің қандай болу керектігін үнемі еске салып, топтың барлық мүшелерінің ой-пікірлерін тыңдайды. Өзінің сезімдерін білдіріп, басқалардың да сездімдерін байқап отырады. Талқылау барысында әрбір топ мүшесінің өз даусы болғанын қамтамасыз етеді. Ұсынылған идеяға байланысты нақтылы фактілер мен анықтамалар беруді сұрайды.
   
  TIME-KEEPER:
  Берілген уақыт пен сөз сөйлеу регламентін бақылап отырады.
   
  ХАТШЫ (SCRIBER):
  Топтың шешімімен қабылданып, мақұлданған ақпарат туралы жазып отырады. Топтың барлық мүшелері ұсынған идеялар мен пікірлер туралы ескертулер мен белгілер жазып отырады.
   
  ДИЗАЙНЕР (DESIGNER):
  Топтың барлық мүшелерін ілтипатпен сыңдайды. Жоба-презентацияның безендірілуіне жауап беріп, оған түрлі ақпарат енгізеді және интернет ресурстармен (түрлі сайттар, суреттерді іріктеу, анимациялар жасау, т.б.)
  
  СПИКЕР (SPEAKER):
  Жоба-презентацияны қорғайды. Тыңдаушыларғы негізгі идеяны жеткізіп, қойылған сұрақтарға жауап береді.
   
  

• 3 слайд

  Топтық ереже
  Өзара сыйласым
  Бір-бірін тыңдау
  Уақытты тиімді пайдалану
  Белсенділік таныту
  Рөлдерді бөлісу
  Ұялы телефонды сөндіру
  
  

• 4 слайд

  Үміт еткен көзімнің нұры – балам,
  Жаныңа жәрдем берсін хақ тағалам.
  Атаң мұнда анаңмен есен-аман,
  Сүйіп сәлем жазады бүгін саған.
  Атаңды сағындым деп асығарсың,
  Оқуға көңіл бөлсең, басыларсың.
  Ата-анаңды өнер білсең, асырарсың,
  Надан боп білмей қалсаң, аһ ұрарсың.
  
  
  

• 5 слайд

  Нағашы атасы Балқожа бидің оқудағы немересі Ыбырайға жазған өлең хаты.
  

• 6 слайд

  Ыбырай Алтынсарин өмірі
  ағартушылық қызметі
  
  (1841 – 1889)
  

• 7 слайд

• 8 слайд

  Ы. Алтынсарин – балалар әдебиетінің атасы. Бүкіл өмірін қазақ балаларын оқытуға арнаған. Сол мақсатпен алғаш рет балаларға арнап мектеп ашып, оқулық жазған. Ағартушы оқулықты жазудағы мақсатын хрестоматияның алғы сөзінде: «Бұл кітапты құрастырғанда мен, біріншіден, осы біздің ана тілімізде тұңғыш рет шыққалы отырған жалғыз кітаптың орыс-қазақ мектептерінде тәрбиеленіп жүрген қазақ балаларына оқу кітабы бола алу жағын, сонымен қатар, жалпы халықтың оқуына жарайтын кітап бола алу жағын көздедім...» деп тұжырымдаған.
  

• 9 слайд

  Алғашқы қазақ оқулығы - “Қазақ хрестоматиясы” 1879 жылы Орынборда басылды.
  

• 10 слайд

• 11 слайд

  1. Білімге шақырған өлеңдері
  «Кел,балалар,оқылық!» , «Өнер, білім бар жұрттар»
  Табиғат туралы «Өзен», «Жаз».
  2. Әлеуметтік теңсіздік:
  «Залым төреге», «Әй, жігіттер», «Азған елдің хандары», «Азған елдің хандары», «Азған елдің билері», «Азған елдің билері»
  3. Орыс жазушыларының аудармалары:
  И.Б.Паульсонның «Книга для чтения и практических упражнений в русском языке», К.Д.Ушинский «Родное слово», Л.Н. Толстой, Крылов.
  4. Қазақ ауыз әдебиеті «Лұқман хакім», «Жиренше шешен», Таза бұлақ», «Қар батыр», «Тазша бала», «Алтын айдар», «Қобыланды батыр»
  

• 12 слайд

  Ыбырай аудармалары
  Паулсоннан
  “Бір уыс мақта”, “Алтын шекілдеуік”,
  “Тәкаппарлық”, “Әдеп”
  Л.Толстойдан
  “Силинчи ханым”, ”Мұңсыз адам”, “Данышпан қазы”
  “Үш ұры” “Жақсылыққа жамандық”, “Жаман жолдас”
  К.Ушинскийден
  “Түлкі мен ешкі”
  “Сауысқан мен қарға”
  И.Крыловтан
  
  
  
  “Қайырымды түлкі”
  

• 13 слайд

  “...Мен балаларды оқытуға қойға шапқан аш қасқырдай өте қызу кірістім” Н.И.Ильминскийге жазған хатынан.
  

• 14 слайд

  Топтық жұмыс
  
  
  І топ. Қазақ хрестоматиясы – тұңғыш оқулық
  ІІ топ. Ыбырай әңгімелеріндегі тәлім-тәрбие
  ІІІ топ. Ыбырай достары, жазған хаттары
  IV топ. Ыбырайдың оқытушылық қызметі
  

• 15 слайд

  Шығармашылық жұмыс
  І топ
  Ыбырай – ұстаз
  ІІ топ
  Ыбырай - аудармашы
  ІІІ топ
  Ыбырай - жазушы
  
  
  Ыбырай – публицист
  
  
  
  ІV топ
  

• 16 слайд

  Бағалау
  Оқушылар өзді-өзін бағдаршам түстері арқылы бағалайды.
  

• 17 слайд

  Үйге тапсырма
  
  Ғафу Қайырбековтің “Дала қоңырауы” поэмасын оқу.
  

• 18 слайд

• 19 слайд

• 20 слайд

• 21 слайд

  Ы.Алтынсаринге қатысты сөздерді талдау
  
  1. «Ыбырай Алтынсарин –қазақ арасынан шыққан тұңғыш кемеңгер адам еді, ол өзінің қараңғы, көшпелі халқының ішіне еуропалық мәдениеттің жарық сәулесін таратты»
  «Оренбурский листок» газетінен
  2. «Қазақ халқы қарапайым, өнері жоқ халық, бірақ біз қарапайымдылықтың өзінен де көп жақсылық табамыз»
  Ы.Алтынсарин.
  «Халық мектептері үшін ең керектісі –оқытушы. Тамаша педагогика құралдары да, ең жақсы үкімет бұйрықтары да, инспектор бақылауы даоқытушыға тең келе алмайды.»
  Ы.Алтынсарин
  4. Қазақтарға-осы дарынды, ақыл-есі мол халыққакешікпей рухани және қоғамдық даму жолына түсетін дұрыс бағыт беру қалай дегенмен де қажет болып отыр»
  Ы.Алтынсариннің (губернаторға жолдаған баяндамасынан)
  

• 22 слайд

  Қазақ хрестоматиясы
  

• 23 слайд

  Ыбырай Алтынсарин қазақ халқының тарихына ғұлама ағартушы, жаңашыл педагог, аудармашы, қоғам қайраткері ретінде кірді. Қазақ балаларының сауатын ашып, білім беру мақсатында 1864 жылы ең алғаш Торғайда мектеп ашады. Қазақтың өз тілінде оқулық жазуды қажет деп тапқан Ыбырай орыс алфавиті негізінде 1879 жылы “Қазақ хрестоматиясы” және “Қазақтарға орыс тілін үйретудің бастауыш құралы” атты екі еңбегін жарыққа шығарды.
  

• 24 слайд

  Алғашқы қазақ оқулығы - “Қазақ хрестоматиясы” 1879 жылы Орынборда басылды.
  

• 25 слайд

• 26 слайд

  “...Мен балаларды оқытуға қойға шапқан аш қасқырдай өте қызу кірістім” Н.И.Ильминскийге жазған хатынан.
  

• 27 слайд

• 28 слайд

• 29 слайд

  Ыбырай аудармалары
  Паулсоннан
  “Бір уыс мақта”, “Алтын шекілдеуік”,
  “Тәкаппарлық”, “Әдеп”
  Л.Толстойдан
  “Силинчи ханым”, ”Мұңсыз адам”, “Данышпан қазы”
  “Үш ұры” “Жақсылыққа жамандық”, “Жаман жолдас”
  К.Ушинскийден
  “Түлкі мен ешкі”
  “Сауысқан мен қарға”
  И.Крыловтан
  
  
  
  “Қайырымды түлкі”
  

• 30 слайд