Қазақ әдебиеті пәнінен сабақ жоспары. Сәкен Сейфуллин "Ақсақ киік" 5-сынып

Сабақтың тақырыбы: С.Сейфуллин ,,Ақсақ киік`` өлеңі. 5-сынып.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік:

а) ақын жайлы білетін мәліметтерді тыңдай отырып жаңа мағлұматтар алуына жағдай туғызу,``Ақсақ киік``өлеңінің тақырыбы мен идеясын ашу;

ә) өлеңді мәнерлеп оқу, өлең мазмұнын менгере отырып автор шеберлігін тануына көмектесу, өлеңді теориялық жағынан талдай білуге үйрету;

Дамытушылық:

а) шығармашылық жұмыстар арқылы ойлау қабілетінің дамуына, тіл байлығының артуына ықпал жасау; ә) өз бетінше зерттеу, талдау жұмыстарына машықтанып, түйінді ой,өзіндік пікір қалыптастыруына жол ашу;

Тәрбиелік: Отансүйгіштікке, тіл, сөз өнерін және табиғатты қадірлеп, қастерлей білуге,адамгершілікке тәрбиелеу

Сабақтың түрi: дәстүрлі сабақ

Сабақтың әдіс-тәсілі: сұрақ-жауап, баяндау, түсіндіру, Блум таксономиясы

Пәнаралық байланыс: тарих

Көрнекілігі: С.Сейфуллин суреті, шығармалары

Сабақтың барысы:

I Ұйымдастыру кезеңі.

а) Оқушылармен амандасу, түгелдеу.

ә) Оқушы зейінін өлең жолдарымен сабаққа аудару.

``Өнер алды-қызыл тіл``

Анаңдай оны құрметте!

 Қапсымай,талмай үйрен, біл,

Асылын сөздің өрнекте.

Ана тіл-асыл қазына,

Байлығың-білсең ол сенің.

Жеткізер өмір жазына,

Сонымен өсер өркенің, -дей отырып сөз өнерін, асылын,тіл тазалығын сезінетін әдебиет сабағын бастаймыз.

І Білу.

II. Үй тапсырмасын сұрау.

М.Жұмабаевтың «Қысқы жолда» өлеңін жатқа сұрау. Шығармашылық жұмыстарын тексеру. (эссе, сурет салу)

ІІ Түсіну.

III. Жаңа сабаққа кіріспе.  

Сабақтың мақсатымен таныстыру.

Нені білемін	Нені білдім	Нені білгім келеді

  -Балалар, біз бүгін үш бәйтерегіміздің бірі С.Сейфуллин өмірімен "Ақсақ киік " өлеңімен танысамыз. Өлеңімен таныспас бұрын ақын туралы нені білуіміз керек?

 Тарих пәнімен байланыс.

Мәліметтер. -С.Сейфуллин туған жылы, жері. -Ақынның өмір жолы, репрессия құрбаны болуы - тарихи кезең Бетпақдала арқылы Верныйға жетіп кеңес үкіметін құруға атсалысуы.

1.Құрманғазы Сағырбаевтың "Ақсақ киік” күйін тыңдату. Мұғалім өлеңді мәнерлеп оқиды. Оқушыларға оқыту.

ІІІ Қолдану.

Сөздікпен жұмыс. (Дәптермен жұмыс)

-Сегіз көштік-ұзындық өлшемі.

-Таңы-жануардың сұлу мүсіні.

-Қос-шатыр,күрке. -Бетеге- шөп атауы.

-Киік –аталық жануар. -Бөкен-аналық жануар.

3.Өлеңде көркемдегіш тәсілдің бір түрі теңеу кездеседі. Мына жолдарға назар аударайық.

Қап-қара екі көзі мөлдіреген,

Әдемі екі танау желбіреген.

Елеңдеп жас балаша жалтаңдайды,

Жел түрткен жусаннан да селдіреген.

ІV Талдау.

Өлең құрлысына назар аударайық.

Ар-қа-ның Бет-пақ де-ген да-ла-сы бар,11 а

Бет-пақ шөл ой-лы-қыр-лы па-на-сы бар 11 а

Сол шөл-де ел жоқ ,күн жоқ ө-сіп- өн-ген 11 б

Жән-дік-тің киік де-ген ба-ла-сы бар 11 а

1 шумақ, 4 тармақ, 3 бунақ, 11 буынды қара өлең ұйқасы деп аталады.

 - Балалар,енді осы өлеңде басты кейіпкер киік деген жануар емес пе?

- Жануардың табиғи ерекшелігі.

- Мекен ететін ортасы туралы.

Ал енді осы киіктердің бүгінгі күнде өмір сүру деңгейі қандай? Оның сандық көрсеткіші туралы не білеміз?

 -Киіктің дене тұрқы,салмағы,жылдамдығы туралы түсінік беру.

-Міне,балалар,біз сендермен ақ бөкендердің өмірі туралы жалпы мағлұматты алып отырмыз.

V Жинақтау.

VI. Сабақты түсінгенін тексеру.

Балалар,осы өлеңі арқылы ақын бізге нені айтқысы келді? Біз нені түсіндік?

VII. Сөз соңында айтарымыз,ақынның айтайын деген ойы табиғатты қорғау, жан-жануарларды аялау екен. Осыған байланысты қазақ халқының әнші-күйшілерінің шығармасы да жетерлік. Құрманғазының”Ақсақ киік” күйі, Жақсыкелді Сейілов ағамыздың "Жез киік” әні, С.Сейфуллиннің сөзі мен қоса әні де айтылатын "Ақсақ киік” әнінің барлығында жазықсыз жануарға деген аяныш сезімі айқын байқалады. Бүгінде жаңа әннің қатарын "Ақбөкен”өлеңімен толықтырған.

VII .Үйге тапсырма

1.”Ақсақ киік''өлеңін мәнерлеп оқу,үзінді жаттау.

2.”Табиғатты аялайық” ойтолғау жазу.

3.Оқиға желісіне байланысты сурет салу.

Оқушы білімін бағалау.