"Қазақ тілі - ең бай, ең көркем тіл" мақала

Қазақ тілі-ең бай, ең көркем тіл

Қазақ тілі – қазақ халқының ана тілі. Ол – ұрпақтан ұрпаққа, атадан балаға жеткен ұлы мәдени мұра. Қазақ тілі – бай тіл. Қазақ тілі мемлекеттік мәртебеге ие болды. Қазақстанда тұратын ұлты басқа халықтар қазақ тілін үйренуге көңіл қояды. Олар қазақ тілін балабақшаларда, мектептерде, жоғары оқу орындарында да үйреніп жүр. Н.Назарбаевтың мынадай дана сөзі бар: «Тілден артық қазына жоқ, тілден артық қасиет жоқ». Сондықтан Қазақстан елінде тұратын әр азамат тілімізге құрмет көрсетіп, елімізге де құрметпен қарайды деген сенім бар.

Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкес қазақ тілі мемлекеттік тіл болып табылады, сондықтан жоғарыда баяндалған мемлекеттік тіл мен оның мәртебесіне қойылған талаптар – қазақ тілі біртіндеп, әрі дәйектілікпен жетуге тиіс нұсқаның негізгі өлшемдеріне айналуы керек. Барлық деңгейдегі мемлекеттік органдар мен оның басшылары қазақ тілінің мемлекеттік мәртебесін іске асыруда негізгі жауапкершілікті өз мойнына алады. Әр қазақстандықтың жүрегі «Қазақ тілі – менің тілім!» деп соғып, қазақ тілін меңгеру – қазақстандық патриотизмнің құрамдас бөлігіне айналуы тиіс.

«Қазақстан Республикасының тіл туралы» Заңында Қазақстан Республикасының мемлекеттік ұйымдарда және жергілікті өзін-өзі басқару органдарында орыс тілі ресми түрде қазақ тілімен тең қолданылады делінген. Үкімет, өзге де мемлекеттік, жергілікті өкілді және атқарушы органдар: Қазақстан Республикасында мемлекеттік тілді барынша дамытуға, оның халықаралық беделін нығайтуға; қазақ диаспорасына ана тілін сақтауы және дамытуы үшін көмек көрсетуге міндетті делінген. Қазақ тілін оқыту жастайынан, бесіктен басталу керек. Қазақ даласының ұлы ағартушысы Ахмет Жұбанов өз уақытында былай деген екен: «Әр халықтың ана тілі – білімнің кілті... Біздің қазақ жастарымыз ана тілінде жетік, білімді, мәдениетті болсын». Баяндаманы: «Өзге тілдің бәрін біл – өз тіліңді құрметте!» - деген сөздермен аяқтаймын.

Көп ұлтты мемлекетте қазақ тілінің мемлекеттік тіл мәртебесіне сай қызмет етуін қамтамасыз ету – өте күрделі мәселе. Қазіргі таңда мемлекеттік тілді меңгеруге елімізде өмір сүріп келе жатқан басқа ұлт өкілдерінің де құлшынысы күннен-күнге артып отыр. Бұны қазақ тіліне көрсетіліп отырған құрмет деп түсінуіміз керек.

Еліміз дербестігін алып, тәуелсіздіктің жиырма жылын артқа тастады. Кең далада еркін өскен атам қазақ қашанда азаттықты аңсаған еді. Міне, сол арманның жүзеге асқанына, тәуелсіздіктің ақ таңы атқанына жиырма жыл толды. Жиырма жылда еліміз әртүрлі салаларда көптеген жетістіктерге жетіп, өзін қарқынды даму үстіндегі мемлекет ретінде таныла білді. Мемлекеттік тіл мәселесіне тоқтала кетсек. Мемлекеттік тіл мәртебесін айқындап берген Ата Заңымыздың 7-бабында қазақ тілі мемлекеттік тіл болып танылды.

Қазіргі заманғы қазақстандық үшін үш тілді білу – әркімнің дербес табыстылығының міндетті шарты. Қазақ, орыс, ағылшын тілдерін Қазақстан азаматтарының бірдей меңгеруін меңзегенімен, бұның түпкі негізі, көздеген мақсаты қазақ тілінің халықаралық қолданыстағы орыс, ағылшын тілдерімен терезесі теңестіріліп, әлемдік деңгейде көтеріп, жаһан тілдермен тең қолданылатын биікке жеткізу, болып табылады. Ал бұл мемлекеттік саясаттың ең басты міндеті.

Көзі қарақты, оқыған-тоқығаны мол, өзінің ғана емес, өзге ұлттың да қайғы-қасіретін ұғынатын рухы биік әрбір азамат қазақ тілінің тағдыры, қазақ халқының тағдыры екенін терең түсінуі керек. Жүзі басқа болса да жүрегі бір, тілі басқа болса да тілегі бір дегендей, қазақ еліміздің болашағы – қазақ тілінде деп, мемлекетіміздің келешегі жайлы терең ойлап, мәртебесін көкке көтеруге ұмтылуымыз қажет.