Қазақ тілі пәнінен презентация "Тұрақты тірсес"

• 1 слайд

  ӨЗДІК ЖҰМЫС
  Тақырыбы: «Үшөлшемдік әдістемелік жүйесі» технологиясы бойынша зат есімнің жалғауларын оқытуда қолданылатын көрнекіліктер
  

• 2 слайд

  Көпір тапсырмаларының сұрақтары.
  Зат есім дегеніміз не?
  Қандай сұрақтарға жауап береді?
  Зат есімнің қандай жалғауларын білесің?
  Көптік жалғауларын ата.
  Тәуелдік жалғауына мысал келтір
  Неше септік жалғауы бар?
  

• 3 слайд

  Жұмбақтардың жауабын тауып, ішінен зат есім жалғаулары бар сөздерді теріп жаз
  
  1. Қырық екі аты бар,
  Танысаңдар – айтыңдар.
  2. Бір қарыс таяқ алдым,
  Алдым да, жұмысқа салдым.  
  3. Темір тілді, күміс үнді.
  4. Ойнақтаса қолыңда,
  Із қалмайды соңында.
  5 Оқушыға күнде еріп жүретін не?
  

• 4 слайд

  Жауап үлгісі
  1. Қырық екі аты бар,
  Танысаңдар – айтыңдар. (Әліппе)
  2. Бір қарыс таяқ алдым,
  Алдым да, жұмысқа салдым.  (Қалам)
  3. Темір тілді, күміс үнді. (Қоңырау)
  4. Ойнақтаса қолыңда,
  Із қалмайды соңында. (Өшіргіш)
  5 Оқушыға күнде еріп жүретін не? (Сөмке)
  

• 5 слайд

  Фрейер моделі
  Зат есім туралы мәлімет жаз.
  Зат есім
  
  
  
  
  

• 6 слайд

  Фрейер моделі
  Зат есім
  Заттың атын білдіретін сөз табы
  Кім? Не? Кімдер? Нелер? сұрақтары
  Көптік, септік, жіктік, тәуелдік жалғаулары бар.
  Мысалы: мектептер, құстарға, кітабым, оқушымын, т.б.
  

• 7 слайд

  «Өз жұбынды тан» ойыны. Ойынның шарты:
  Мұғалім әр балаға бір кеспе береді. Кеспеде Қысқа бойланысты бір сөз ғана жазылған. Мұғалім рұқсат бергенде, оқушылар өз жұбын іздейді. Бірінші өз жұбын дұрыс тапқан балалардың кеспелердегі сөз тіркесі шығуы керек. Мысалы: Қар жауады. Мұғалім басқа жұптарды да тексереді.
  
  

• 8 слайд

  Зат есім жалғауларын қолданып, сурет бойынша әңгіме құрастыр
  

• 9 слайд

  Семантикалық картаны толтыр. Зат есім жалғауларын дұрыс белгіле
  

• 10 слайд

  Үлестірме қағаздардың үлгісі
  Көп нүктенің орнына тиісті жалғауды жалға
  1-нұсқа Тәуелді септеу
  (І.с.) тәрелкең...., (Б.с.) қолы..., (Ж.с.)кәмпиті..., (К.с.)әжесі..., (Ш.с.)бөлмем..., (Т.с.) дәптері....
  
  1-нұсқа Тәуелді септеу (Жауап үлгісі)
  Тәрелкеңнің, қолына, кәмпитінде, әжесімен, бөлмемнен, дәптерін.
  

• 11 слайд

  Идеялар себеті. Оқушыларды топқа бөліп, Сөйлемдер салынған себет ортаға қойылады. Зат есім жалғаулары бар сөйлемдерді жіпке іліп қой. 1- топ септік жалғауы, 2- топ тәуелдік жалғауы
  1. Алматы қаласының халқы өте көп. Алматы өте әдемі. Қаланы еліміздің мәдени, ғылыми орталығы деп атайды. Менің қалам көрікті.
  

• 12 слайд

  Төмендегі кластер арқылы септік жалғауын жалғап, сөйлем құра
  12 ай
  КҮНПАРАҚ
  үстел
  күнпарағы
  
  Апта күндері
  қабырға
  күнпарағы
  365 күн
  қалта күнпарағы
  

• 13 слайд

  Деңгейлік тапсырмалар
  III деңгей 1. Сөздердің тәуелдік жалғауларын тауып, қай жақта тұрғанын анықтаңыз..
  Ата-бабаларымыз, табиғаты, Отанымызды, жерің, байлығы.
  2. Осы сөздермен сөз тіркестерін құраңыздар.
  II деңгей 1. Мәтінді жазып, тәуелдік және септік жалғауларын белгілеңдер. Олардың жасалу жолдарын түсіндіріңдер.
  
  I деңгей Өздерің тұратын жерлеріңнің табиғатын сипаттаңдар.
  

• 14 слайд

  Жауап үлгісі:
  III деңгей 1. Ата-бабаларымыз (1жақ көпше), табиғаты (3 жақ), Отанымызды (1 ж. көпше), жерің (2 жақ), байлығы (3 жақ).
  2. Біздің ата-бабаларымыз, Отанымыздың табиғаты, сенің жерің, табиғат байлығы.
  II деңгей 1. Қазақстанның балығы көп. Еліміздің табиғаты өте сұлу. Биік асқар тау, мөлдір көлдер. Неше түрлі өсімдіктер бар. Осы жерде біздің ата-бабаларымыз, ақындарымыз, ғалымдарымыз.туып- өскен. Қазақстанның жері – кең-байтақ. Біз өз Отанымызды сүйеміз.
  I деңгей Өздерің тұратын жерлеріңнің табиғатын сипаттаңдар.
  

• 15 слайд

  Төмендегі сызба арқылы мақал мәтел құрастыр, зат есім жалғауларын ажырат.
  Күш
  білім
  Көлдің, таудың
  Еңбексіз, сөнген
  

• 16 слайд

  Пирамида әдісі Жауап үлгісі
  Күш – білімде, білім – кітапта
  Көлдің көркі – құрақ,
  Таудың көркі – бұлақ.
  Еңбексіз өмір – сөнген көмір
  

• 17 слайд

  Ендігі тапсырмамыз мақалдарды жалғастырып, жалғауларын дұрыс тауып жаз.
  
  Күш – білімде, білім – кітап…
  Кітап – адам…  досы.
  Туған жер…  туың тік.
  Жауға жаныңды берсең де,
  Сырың…  берме.
  Көлдің көркі – құрақ,
  Таудың көркі –  …
  Отан от…  да ыстық
  Бойыңмен мақтанба,
  Ойың…  мақтан.
  

• 18 слайд

  «Ертегіні мазмұндау» әдісі. Ертегі мазмұнына сай берілген сұрақтарға жауап бере отырып оқушы ертегіні жалғастыру
  Ертегі: 
  « Ерте-ерте ертеде, ешкі жүні бөртеде, зат есім жерінде, қазақ тілі елінде,Септік деген дәулетті, бай шал болыпты.Шалдың қанаттыға қақтырмай, тұмсықтыға шоқытпай өсірген жеті ұлы болыпты. Елде жұт болып, ашаршылық жайлапты. Бұл ашаршылық Септік шалдың үйіне де жетіпті. Шал үйіне келгенде қандай жағдай болды?
  

• 19 слайд

  Атау атты ұлы қайтыс болғанда шал ағашқа аттың қылын керіп, тиегінің орнына қойыпты да, үнсіз егіліпті. Ай өткен соң Ілік  деген ұлы қайтыс болыпты,сонда шал тағы бір ішек тағып, «ненің зияны, кімнің көзі тиді екен ?» - деп егіледі. Ай өткен соң Барыс атты ұлы дүниеден өтеді.
  Сонда шал не істейді?
  

• 20 слайд

  Сонда шал тағы үшінші ішек тағып «кімге айтып жылайын неге ғана өлді екен?»- деп жоқтау айтады.  Табыс  атты ұлынан айырылғанда  « нені айтып, кімді ғана қарғайын?» - деп көзі жасқа толып, ағашқа төртінші ішекті қадайды.Жатыс атты ұлы да аштықтан өлгенде ағашқа бесінші ішек тағылып , « неде, кімде екен себебі?» -деп жылайды. Зұлым аштықтың кесірінен нешінші ұлы өліпті?
  
  

• 21 слайд

  Зұлым аштықтың бір ұшы Шығыс  атты ұлына жеткенде, «неден қайтыс болдың,кімнен сені сұраймын?» - деп ағашқа алтыншы ішекті таққан екен.Жетінші ұлы Көмектесі қайтыс болғанда «кіммен өмір сүрмекпін, немен енді шұғылданамын?» -деп жеті ұлын жоқтап ұзақ жоқтау айтқан екен.
  Содан шал мұңын қалай халыққа жеткізген?
  

• 22 слайд

  Содан 7 ішек, 7 тиек тағылып «жетіген» аспабы пайда болыпты. Осы аспап арқалы шал мұңын халыққа жеткізген деседі.
  
  
  

• 23 слайд

  Ашы.қ тест сұрақтарына жауап бер
  1«Әке» сөзі қай септікте тұрғанын тап
  А) А.с.                                С) Б.с.
  В) І.с.                                  Д) Ж.с.
  Ілік септігінде тұрған сөзді белгіле
  А) Оқушы                          С) Оқушының
  В) Оқушыға                       Д) Оқушыға
  3.Барыс септігінің сұрағын белгіле
  А) Кімге? Неге? Қайда?     С) Кімге, Кімді? Нені?
  В) Кімдерге? Кімді? Нені? Д) Кіммен? Немен?
  4.Табыс септігінің жалғауын белгіле
  А) -ны, -ні, -ды, -ді, -ты, -ті   С) да, -де, -та, -те
  В) -да, -де, -та, -те                 Д)  -мен, -бен, -пен
  
  

• 24 слайд

  Жабық тест сұрақтарына жауап бер.
  1. Зат есім дегеніміз….....................
  2. Тәуелдік жалғауларын жаз.........
  3. Шығыс септіктің сұрақтары...........
  4. Көптік жалғауларының жасалуын түсіндіру.........