Баяндама

Баяндама

Ерте жастағы балаларды тәрбилеу мен оқытудағы дамытушы ойындардың маңызы

Мақсаты:

u Ерте жастағы балалардың дамытушы ойындар арқылы баланын тілін дамытып, сөздік қорын байытып, ақыл ойын қалыптастыру.

Міндеті:

u Ойын өмірде өте ерте жастан басталып, адамның кәсіпті толық мегергенінше жалғасады. Бұл  балалардың білімі мен дағдыларын қалыптастыруға бағыттауына мақсатталуы айқын көрсетеді. Сонымен қатар ойын балаларға қозғау салуға, оларға түрткі болуға да бағытталған. Ойын арқылы  оқыту технологиясының мақсаты дидактикалық, тәрбиелік, дамытушылық, әлеуметтендірушілік мақсатқа жету.

Ойын балалар үшін айналадағыны танып білу тәсілі. Ойын процесінде сөйлесу қарым-қатынасы үлкен рөл атқарады. Ойын бала тілінің дамуына ықпал тигізіп, таным белсенділігінің дамуына жол ашады.

Балабақшадағы дамытушы ойындар оқу-тәрбие үрдісінде маңызды рөл атқарады. Әр бала қоршаған ортаны ойын және ойыншықтар арқылы таниды. Ойын  –  кіші  жастағы балада қоршаған ортаны танудан және  қоршаған заттарды зерттеуімен және оларды салыстырудан басталады. Балалардың үйлерінде  шұғылданған дамытатын ойындардан айырмашылығы, балабақшада дамытатын ойындар тәрбиешімен толық тексеріліп отырады.. Ойын арқылы бала айналасындағы нәрседен өзіне қызықтысына ықыласы ауып, таңдап алады. Ойын бала тілінің дамуына ықпалын тигізіп, таным белсенділігінің дамуына жол ашады. Қай бала болмасын ойынмен өседі, өйткені бала табиғатының өзі тек ойынмен байланысты. Ойын үстінде бала еш нәрсеге тәуелсіз. Ол өзін еркін ұстайды. Ал еркіндік дегеніміз барлық дамудың баспалдағы, бәрін білуге деген талпынысы мен құлшынысы. Баланың білуге деген құштарлығы, сөйлеуі ойын үстінде қалыптасады. Заттарды қарау, сурет қарау,  құрастыру , саяхат, ойын-сабақтарын ұйымдастыру барысында балалардың сөздік қорын дамытады.. Олар шығармашылық қабілеттіліктерінің дамуына жағдай жасайды, логикалық ойлауды қалыптастырады. Арнайы ойын-сабақ және сабақ мазмұнына қарай танымдық, дамытушы ойындарды, тапсырмаларды қолдану, балаларды заттарды бір-бірімен салыстыруға, оларды қасиетіне қарай ажыратуға және оны танып білуге үйретеді. Сөйтіп бала топтағы жасына сәйкес бағдарламалық міндетті меңгереді. 

Ойын ұйымдастыруда тәрбиеші өзі жетекші бола отырып, балаларды ойнай білуге, ойын ережесін сақтауға, әрі оларды ойната отырып, ойлануға бағыттайды, заттың атын немесе қасиетін есінде сақтап қалуға жол ашады, ойынға қызықтыра отырып зейінін, қиялын дамытады. Балалармен ойынды (заттармен, үстел үсті және сөздік ойын) үш түрлі етіп өткізуіне болады.

                     Заттармен ойналатын ойын ойыншықтарды, табиғи заттарды қолдану арқылы өтіледі. Мысалы: «Дәл осындайды тауып ал», «Қай ағаштың жапырағы», «Бірдей ойыншықты тап», «Осындай түсті ойыншықты тауып бер», т.б.

       Үстел үсті ойынын ұйымдастыруда  суреттер қолданылады. Мысалы: «Суретті құрастыр», «Қандай затқа ұқсайды?», «Қай сурет тығылды?», «Төлін тап», «Қиылған суреттер», «Ұқсасын тап».

        Ал сөздік ойын арқылы сөзді орынды қолдана білуге, дұрыс жауап айтуға, сөз мағынасын түсінуге, орынды сөйлеуге үйренеді. Мысалы: «Жақсы-жаман», «Кім қалай дауыстайды?» «Бүгінгі күн қандай?».

Бұл аталған жаттығу, тапсырмалар балалардың сөздік қорын дамыта отырып, таным белсенділіктерін және саусақ бұлшық етін дамытады.

   

Бұл шақта  баланың өзін  қоршаған дүниені  танып-білуге құмарлығы, қызығушылығы ерекше дамиды. Ал танымдық белсенділік баланың сөйлеу, бір нәрсені сұрап білу, өз ойын хабарлап жеткізу қажеттілігін тудырады. Баланың қиялы мен ойы ойын кезінде жарыққа шығатыды. Ойнағанда бала айналасындағы тұрмыстан не көрсе, соны істейді. Жалпы ойын баланың тілінің өркендеуіне көп пайдасын тиггізіп. Тоқтаусыз қозғалып, былдырлап, кұліп сөйлеу білуге әсер етеді және басқа адамдармен араласуға баулиды, өзінің тілін біреуге тындатып, басқанын тілін, сөзін тындай білуге үйртеді.

Қорытынды:

Бұл шақта  баланың өзін  қоршаған дүниені  танып-білуге құмарлығы, қызығушылығы ерекше дамиды. Ал танымдық белсенділік баланың сөйлеу, бір нәрсені сұрап білу, өз ойын хабарлап жеткізу қажеттілігін тудырады. Баланың қиялы мен ойы ойын кезінде жарыққа шығатыды. Ойнағанда бала айналасындағы тұрмыстан не көрсе, соны істейді. Жалпы ойын баланың тілінің өркендеуіне көп пайдасын тиггізіп. Тоқтаусыз қозғалып, былдырлап, кұліп сөйлеу білуге әсер етеді және басқа адамдармен араласуға баулиды, өзінің тілін біреуге тындатып, басқанын тілін, сөзін тындай білуге үйртеді.