Баяндама "Болашақта еңбек етiп, өмiр сүретiндер – бүгiнгi мектеп оқушылары"

Болашақта еңбек етiп, өмiр сүретiндер – бүгiнгi мектеп оқушылары, мұғалiм оларды қалай тәрбиелесе, Қазақстан сол деңгейде болады. Сондықтан да ұстазға жүктелетiн мiндет өте ауыр.

                                                                                            Н.Ә. Назарбаев

Тәуелсiз ел тiрегi – бiлiмдi ұрпақ десек, жаңа дәуiрдiң алдындағы басты мақсат – бiлiмдi де саналы ұрпақ тәрбиелеу, сапалы бiлiм беру.Ұстаз дегеніміз-ұлы тұлға,қасиетті есім.

«Шәкірттерге дерексіз жақсы сөздерді,үгіт-насихатты көп сөйлей бермей,оның орнына баланың ойын,сезімін,амалын қатар өркендету үшін кез келген жерде аңдып отырып,ереженді іске асыруға талпын. Уағыз,насихат,құрғақ сөз тыңдаушыны тез қажытады»-деп жазған Жүсіпбек Аймауытұлы. Осы сөздерін әркез есімде ұстаймын.

Қазіргі кезде қазақ тілді оқыту-оқытудың жаңаша, тиімді практикалық игеруге баттылған әдіс-тәсілдерін,әлемдік озық технологияларды пайдалануға керек.Қазіргі заң талабына сай қазақ тілі сабақтарында қолданылып жатқан жаңашыл әдіс-тәсілдерді өз сабақтарымда қолданып жүрмін.

Мемлекеттік тілдің жоғары деңгейде оқытылуы оқушы санасына сіңірлетін білімнің сапасымен өлшенеді.

Сондықтан да мен үнемі шығармашылық ізденісте болуым керек.Сабақта негізгі қолданылып жүрген әдіс-тәсілдерім: сын тұрғысынан ойлау , дамыта оқыту,деңгейлік оқыту және компьютерлік бағдарлама арқылы оқыту.

Бұл тәсілдердің берері өте көп. Атап айтатым болсам:

1.     Оқушылардың ойлау қабілеттерін дамытады.

2.     Өз ойын жинақтап,суретті түрде бейнелеп беруге талпындырады;

3.     Жинақтап бейнеленген материалды терең, нақты және сауатты түрде жеткізуге мүмкіндік береді;

4.     Кластер, Венн диаграммасы, бестармақты өлең арқылы оқушылардың жан –жақты мағлұмат алуына бағыт береді.

Бұл әдіс-тәсілдердің ең тиімділігі оқушылардың өз бетімен ізденушілігіне,ойындағы жинақтаған пікірін ауызша да, жазбаша да,бейнелеп көрсету түрінде де сауатты жеткізуіне жол ашады.

Модульдік оқыту технологиясы

     Тапсырмаларды  дайындағанда оқушыларды оқу мақсатына бағыттаймын,оның қабылдауына жағдай жасаймын.

Интерактивті әдіс.

Бүгінгі таңда жаңа технологиялық  әдіс-тәсілдер топтамасына енген интерактивтік әдісті де қолданам.

Себебі бұл әдіс оқушылардың бойында төмендегідей әдет-дағдыларды қалыптастырады:Оқушы өзін-өзі еркін, батыл сезінеді.

Үйреніп жатқан тілге қызығушылығы артады.

Оқушылар топ болып,жұп болып әрекет етуге үйренеді.

Осылайша интрактивтік әдіс оқушыларды мәселені бірігіп шешуге үйретеді. Бірігіп жұмыс істеуге  әрі жеңіл,әрі қызық,әрі тиімді.

Дамыта оқыту технологиясы саласында көптеген зерттеулер жүргізіліп келеді. Дамыта оқытуды ұйымдастыру –балаға ақыл-ой әрекетін меңгеруге жағдай жасау ,яғни, бұл кезде мұғалім дайын білімді түсіндіріп қоюшы ,бақылаушы емес, танымдық іс-әрекетті ұйымдастырудың ,ұжымдық істердің ұйтқысы. Тек осындай оқыту бала интелектісінің көзін ашып,шығармашалығын дамытады,шығармашылықпен ойлап ,өз бетінше тұжырымдар жасау,дерексізден нақтыға көшу алу сияқты байқампаздық қасиеттері дамиды.

Бүгінгі таңда технологиялар өз қолдауларын тауып,оқу үрдісінде қолданылуда.

Қазақ тілі мен әдебиет сабақтарында сыни тұрғыдан ойлау технологиясы қолдануға ыңғайлы, былайша айтқанда, барша үшін қоғамдық маңызы мен мәні зор идеяларынды игеруге болатын нақтылы әдістер және тәсілдер.

Сыни тұрғыдан ойлау дегеніміз не ?

«Оқу мен жазу арқылы сын тұрғысынан ойлауды дамыту» бағдарламасы бойынша ол:

-         шындалған ойлау , кез келген даму деңгейіне байланысты мәселелерге сын көзбен қарау ;

-         күрделі мәселелрді шешуге,аса маңызды,жауапты шешім қабылдауға құштарлық;

-         үйрету мен үйрену бірлігінің,үйренудің қызығұшылығынан тұратын,үйренушінің сеніміне негізделген құрылым.

«Сыни тұрғыдан ойлауды дамыту» технологиясы үш кезен бойынша қолданылады:

1.     Қызығұшылықты ояту;

2.     Мағынаны тану;

3.     Ой-толғаныс.

Осы кезендердің ұтымды өткізілуі мынадай нәтижелерге қол жеткізеді:

-оқушылар басқалармен қарым –қатынас жасай береді;

-басқалары тыңдай білуге, кез келген жауапқа сыйлыстықпен және түсіністікпен қарауға үйретеді;

-өз ойын топ алдына ашық айта алуға,қорғай білуге баулиды;

-керек кезде өз көзқарасын дұрыс өзгерте білуге үйретеді ,оның дамуын қамтамасыз етеді;

-ең бастысы –оқу мотивациясы өзгереді ,өз бетінше ізденуге ұмтылдырады, сабаққа қызығушылығын артып, балалардың белсенділігі өте жоғары болады.

Қазақ тілі әдебиеті сабақтарында тірек сызбаларды қолданамын.

Тірек сызба жаңа тақырыпты жеңіл түсінуге,есте сақтап қалуға,өткен тақырыптарды пысықтауға,жүйеге келтіруге көмектеседі.Оқушылар сызба бойынша  сөйлем, сұрақ құрастыруға, өз ойын жеткізуге үйренеді, сабаққа қызығады,еңбектенуге талпынады.

Қазақ тілі сабақтарында жаңа технологияларды қолдану барысындағы менің жетістіктерім:

1.     Оқушының пәнге деген ынтасы, ,белсенділігі артады, білім сапасы тереңдейді;

2.     Ізденімпаздық ,дербес ойлауға , өзіндік қорытынды жасауға жетелейді;

3.     Оқушылардың қазақ тілінде сөйлеу ,дұрыс сұрақ қойып,өз ойын сауатты, толық жеткізуге дағдылары одан әрі қалыптасады.

4.     өзін-өзі оқыту,өз «Менін» табу, «оқыту үшін оқу» мәселелері жүзіге асады;

5.     Қабілетін,дарынын дамытады ,іскерлік дағдыларын жетілдіреді .

 Шығармашылық дегеңіміз өзі-ізденпаздық. Абай атамыз:

«Өзіңе сен,өзінді алып шығар,

Еңбегің мен ақылын екі жақтап» демей ме?

Ендеше,оқушы да ұстаз да өзіне сеніп,жаңа технологиялық ізденіс үстінде болуы керек. Ал, технология –істегі шеберлік,мақсатқа жету болса,оқыту әдісі дегеніміз-білімді меңгерту тәсілі.

«Маған тірек нүктесін беріңдерші,жер шарын көтеріптастайын» деп Архимед айтпақшы,әдіс-тәсілсіз ештемеге қол жетпейді.

Менің ең көмекші құралым-тірек сызбасы.

Менің ұраным: «Сабақ кілті-көрнекі құрал»