Баяндама "Тестілеу-оқушылардың білім,білік дағдысын бақылаудың бір түрі"

Тестілеу-оқушылардың білім,білік дағдысын бақылаудың бір түрі

Оқушыларға  мемлекеттік тілді үйретуде жақсы  жетістіктерге жету үшін  мұғалімге,біріншіден,пәнді үйрету,ғылым негіздерімен қарулануы керек, екіншіден,саналы,мазмұнды бағдарлама мен оқулықтар қажет,үшіншіден,әрі тиімді,әрі пайдалы инновациялық  технологияларды  пайдалана білу керек. Сонымен қоса сабақ үстінде оқушылар білімін бақылау түрлері,формалары және әдістері мен бағалаудың маңызы зор.

          Оқу үдерісіндегі бақылау әр түрлі,көп формалы бола келіп,сан қилы әдістермен атқарылады. Педагогикалық тәжірибеде  бақылаудың бірнеше түрін атауға болады; алдын ала, ағымдық, мерзімдік,тақырыптық,қорытынды және өтілген материал ізімен.Соңғы кездері тестік қадағалау көптен қолданылуда. Мұндай  тексерудің негізгі құралы-тест  тапсырмалары.

Тестік бақылау- оқу барысында ұйымдастырылып,білім, ептілік және дағдылардың қалыптасу дәрежесін,сонымен бірге игерілген  материалдың қаншалықты терең және    бекігенін анықтау үшін қолданылады.Бұл бақылаудың тиімділігі – оқушылар біліміндегі кемшіліктер мен олқылықтарды дер кезінде байқап, бағдарлама ақпараттарын меңгеруде көмек көрсетуге мүмкіндік береді.Тестік бақылаудың дұрыс жолға қойылуы оқушылардың әр сабаққа мұқият әрі тыңғылықты дайындалып жүру жауапкершілігін арттырады.

       Тест  сауалдарын оқушылардың білімдерін тексеру,қорытындылау мақсатында жүргізуге болады. Тест жұмыстарын сапалы орындау қазақ тілі сабағының өз деңгейінде өтуін қажет етеді. Оқушылардың білімнің мемлекеттік стандарт талаптарына сәйкестігін бақылауды ұйымдастырудың бір түрі – тесттік бақылау жүйесі.

      Тест  жұмысының  басты  мақсаты  оқушылардың алған білім,білік  дағдыларын,қазақ тілі пәнінен мемлекеттік білім беру стандартының орындалуына сәйкес дұрыс бағалау болып табылады. оқушы білімін саралаудағы бірден-бір көрсеткіш екенін, жыл өткен сайын тест тапсырмалары  күрделеніп, бала білімі мен ұстаз еңбегіне қойылар талаптың күшейіп келе жатқаны  белгілі. Әлемде  тестік тапсырмалар  арқылы білім  сапасы  мен  деңгейін  тексеру,   жоғары  технологиялар қатарына жатқызылады.
Тестілеу әдісі көптеген дамыған елдерде қазіргі білімінің ажырамас бөлігіне айналған жастардың дайындық деңгейін және жалпы білім сапасын болжаудың   тиімді құралы ретінде пайдаланылады.
 Ол оқушылардың өз  бетінше  жұмыс әрекетін арттырып, оқытудың тиімділігіне қол жеткізіп, ойлау қабілетін шығармашылық әрекетін белсендіреді. Осыларға қоса оқушылардың білімдеріндегі оқулықтар анықталып, уақытты тиімді пайдалануға мүмкіндік береді.Мысалы:

   7-сынып оқушыларына берілетін тест 20 сұрақтан тұрады.

Лексика бөліміне 6 сұрақ берілген,онда балалар «Менің отбасым»тақырыбы бойынша өз білімдерін тексереді,сөздердегі қосымшаларды анықтайды.

     Стильдердің түрлеріне 3 сұрақ берілген, онда оқушылар білім,білік дағдыларын тақырып бойынша тексереді.

     Морфология бөліміне 7 тапсырма берілген,тапсырмалар сөз  таптарының түрін және олардың жасалу жолдарын анықтауға арналған.

     «Фонетика»бөліміне 4 тапсырма берілген,оқушылардың дауысты,дауыссыз  дыбыстардың жіктелісін тексеруге бағытталған.

     Әсіресе, тестілік бақылау мен білімді  қайталау  мен  түзетудің  дәстүрлі әдістерінің  бірегей  кешенінде, «жаңа»әдістерді «ескімен» ұштастырудан  тұратын  тестілер  тиімді, олар өз  кезегінде оқушылардың  бойында  бақылау,жалпыландыру,ұқсастықтарын табу,қорытынды  жасау  және оны негіздеу смяқты қабілеттердің дамуына түрткі болады. Қазақ тілі сабақтарында  қолданылатын  тестілерді сабақтың  кез  келген сатысында кез келген тақырыпты  үйренуде, оқудың кез келген кезеңінде қолдануға болатынын атап кеткен жөн.

        Осылайша,тест технологиясын қазақ тілі сабақтарында қолдану  біздің уақытымызда өзекті  болып отыр,өйткені дәл осы тест түрінде бақылау кезінде оқушылардың бойында өз бетінше танымдық қызметтің  белгілері,  мақсат  қою және оған жету,логикалық ойлау қабілеттері  қалыптасады, оқушыларға  үйреніп  жатқан тіл бойынша білімдерін дер кезінде бекітуге,сапасын жүйелендіруге  және арттыруға мүмкіндік беріледі,осы кезде сондай-ақ практикалық қабілеттер мен ақпаратты алу әдістерін  терең меңгеруі  дамып, сәйкесінше, оқушылардың білімді бақылау  мен жалпы  пәнге  деген  қызығушылығы,жалпы орталықтандырылған  тестілеу  технологиясына,бірыңғай ұлттық  тестілеуді  тапсыруға жемісті дайындығы  арта  түседі.

      Жаңа педагогикалық  технологияларды меңгере отырып оқу-тәрбие үрдісін  сапалы  деңгейге  жеткізе аламыз  деп үміттенемін.  Себебі бүгінгі күннің талабы – сапалы  білім.

ТЕСТ сұрақтарына жауап беру

1.Қазақ тіл білімінің неше саласы бар?

А)2      В)3     С)4     Д)5     Е)6

2.Айтылатын және естілетін тілдік құбылыс қалай аталады?

А)үн       В)дауыс    С)өкпеден шыққан ауа   Д)әріп  Е)дыбыс

3.Дыбыстың барлық түрі кездесетін сөзді табыңыз.

А)Бүлікші   В)Құзырет   С)Тамұқ    Д)Жұмақ   С)Ғибрат

4.Буын талғайтын дыбысты табыңыз.

А)у      В)е     С)а     Д)ү     Е)ы

5.Қай септіктің жалғауы буын үндестігіне бағынбайды?

А)барыс с.  В)жатыс с.  С)шығыс с.   Д)табыс с.   Е)көмектес с.

6.Синоним болатын диалектілерді табыңыз.

А)түбек,шүмек  В)ауқат,тамақ  С)былғары,тері  Д)кебеже,сандық  Е)қоржын,қалта

7.Ауыспалы мағынадағы сөзді табыңыз.

А)шалғай ауыл  В)ақ қар  С)кең сынып  Д)жазық дала  Е)құрғақ сөз

8.Антонимді табыңыз.

А)ас татөк   В)ұр да жық   С)құй да төк   Д)ұл  мен қыз   Е)ыстық  та жылы

9.Омоним бола алатын сөзді табыңыз.

А)қағаз   В)мұқаба   С)кітап   Д)оқулық   Е)бет

10.Қазір әдеби сөзге айналған диалект  сөзді  табыңыз.

А)полат    В)кеден   С)бережақ  Д)жар   Е)дуал

ТЕСТ сұрақтарына жауап беру

1. «Ас» сөзінің синонимін көрсетіңіз.

 А)нан,ет      В)алма,,жидек     С)сусын,айран  Д)асхана,аспаз  Е)тамақ,тағам

2.Жіңішке  дауысты дыбысты сөзді табыңыз.

А)кілем  В)Базар    С)Сауысқан   Д)Қауырсын  Е)Қора

3.Қатаң дауыссыз дыбыстан басталатын мемлекет атауын көрсетіңіз.

А)Ресей   В)Қазақстан  С)Украина    Д)Грузия   С)Албания

4.Ашық буыннан ғана тұратын сөзді табыңыз.

А)Тамыр      В)Шам     С)Арқар     Д)Дастарқан     Е)Тамаша

5.Туынды  сөзді  табыңыз.

А)Ас   В)Қол  С)Ана   Д)Оқушы   Е)Аға

6.Көптіік жалғаулы сөзді табыңыз.

А)Өзен В)Көлдер  С)Биіктен  Д)Жағала Е)Тау

7.Бастауыштың  сұрақтарын көрсетіңіз.

 А)Кімнен?Неден?В)Кімде?Неде?  С)Кімнің?Ненің?  Д)Кімді?Нені?  Е)Кім?Не?

8.Дұрыс мақалды табыңыз.

 А) Отан-достықтан  да ыстық В) Отан-шоқтан да ыстық С)Отан-көмірден  да ыстық.   Д) Отан-күннен  да ыстық Е)Отан-оттан  да ыстық

9.Жылдың қай мезгілінде қар ериді,белгілеңіз.

 А)Қыста   В)Жазда   С)Күзде   Д)Көктемде   Е)Қаңтарда

10.Тек ашық буынды сөзді көрсетіңіз.

 А)Арман    В)Баламен   С)Қалаға Д)Өрт   Е)дәптер