Cценарий постановки "У войны не женское лицо"

Сценарий документально-публицистической, литературно- художественной постановки

«У войны не женское лицо»

Автор: Степанова Т.П.

Учитель Кырыкыйской ООШ

08.12.2015

Экспозиция «Чтобы помнили»

(Экранна проекторынан Ага дойду улуусэриитинтугэннэрэкестеллер.Кыттааччыларсыанаараасеттуттэнкиирэллэруоннасаахыматбэрээдэгинэнтуран «Колокол» музыка догуьуолунансанараллар)

1. Ага дойду улуу сэриитигэр 27 мелуйуонСоветскайкиьиИйэдойдутунтуьугарологунтолукуурбута.

2. БуИйэдойдунуестеехтертенкемускуурсэрии  1418 кун тохтолосуохбарбыта.

3.1418  кун…олаатабиир километр тухарысэттэанаартыьыынчасэриигэохтубутбуойун..

4:Олаата – 1418 куннэ - 27 мелуйуенсэриигэбыстыбытсоветскайкиьиолого.

5:Хас кун аайы 14 тыьыынча..

6:Биирчааска 600 киьи…

7:Хасмунуутэаайы 10 киьисырдыктыына…

8: 27 мелуйуен – олаатахасахсысСоветскай дойду олохтоого.

9:Ейдуугут  дуо эьигисэриигэелбут 27 мелуйуенкиьидиэн тугун?

10:Ескетунхасбиирдиисэриигэохтубутбуойунаайы

11:дойдугакэриэстэбилмунуутэтинбиллэрдэххэ, дойду 43 сылыбыьачуумпурантуруоэтэ…

12:Оннукбуолар 27 мелуйуендиэн.

13:Ити мелуйуеннэристэригэрбаалларабиьигисаастыылаахтарбыт.

14:Оголор.

15:Уолаттар.

16:Кыргыттар.

17:эдэркээнсаастарыгарбыстыбытолохтор…

Бытаанныкхасана-хамсанакыттааччылар «Мин мантансэриигэбарбытым» диэнырыанытолороллор. Поезд айанныыртыаьаиьиллэр.. Илиилэринэндалбаатана-далбаатанаулэфронакиирэр.Атыттартахсаллар.

Диктор Слава: 1942 сыллаахха Саха сиринээгигосрыбтрестсоюзнайсуолталаахтресткауларыйбытауоннабалыгыбултааьынна 1941 сыллаагархас да тегулулаханбылаанытуппута. Ононсибээстээн Саха сиринээгигосрыбтрест 13 000 рабочайдары, сулууспалаахтары, кинилэрдьиэкэргэннэринчилиэннэрин сана тэриллибит балык собуоттарыгаруоннабултууручаастактаргаолохтообута. Дьокуускайкуораккауоннакииноройуоннарга 1449  кэлиикиьиолохсуйбута. 1941 сыллааххаСибиируоннаДальнай Восток училищеларынбутэрбит 376 киьини, 5907 литовецтары, финнары, латыштары, эстонецтарыПрибалтикаттанагалбыттара. 125 киьиГлавсибрыбпромтаннаправлениянанкэлбиттэрэ.

1: «Улэфрона»

Кулуктэринэн театр. Оголоохдьахтар, тирииимитэллэр, иистэнэллэр, ыллыыллар.

Эвен народнайырыата – Ситдикова Л.

            ( ырыакэмигэрдьоннортыынанбалыктыысылдьалларакестер.)

Диктор: Онутаьынансэриикэмигэртурбутсут-кураансылларынансибээстээн, балыгыбултуургаанаанЧурапчыоройуонуттан 4890 киьилээх 41 колхоз хотугуоройуоннаргакеьеруллубуттэрэ. ОлкурдукЗаполярьегахасдаганыбалыгынандьарыктанар сана беьуелэктэр, учаастактартэриллибиттэрэ. БулунуоннаУсть Яна оройуоннарыгаркеьеруллубутдьонтонсастааптаах 18 балыгыбултааччыларартыалларатэриллибитэ. БарытахолбоонЗаполярьега 47 сана балыгытутааччыларартыалларатэриллибитэ.

( Сыанаортотугарураьатурар.Ситдикова Л. ырыатолорор.)

.

 Люба: Мин тереебутдойдубун, дьиэбин, оголорбунолус да агынным.

 Афина: Мин эмиэ. Саатарбиир кун дьиэбэртиийэнтереппутийэбинкербуткиьи. Хайдахолороллоробуолла? Билэбин: биьиэхэ да, кинилэргэ да ыарахандьыллар. Олэрээритуохбааркууспутунтумэнбиьигибуыарахаттарыкыайыахтаахпыт. Мин ийэбинуоскутуохпун, кууьугэркуусугуохпунбагарабын да кинимиигиттэнолусыраах… Соторуэтэннэбарытабутуе, мин ийэбинкыттахайаан да керсуем.

 Аня: Биьигидойдубутугартеьеэрэичигэс. Оннояблоколар, персиктэрситэнэрдэхтэрэ…

 Александра: Миэхэ5 ыйбуолласурук кэлбэтэ5э, о5ом эрэйдээххайдахсылдьаахтыыр…

Марфа: Барытаучугэйбуолуо, харахуутун то5уман, учугэйиэрэыралаан…

2. «Сурук»

Кулук театра «Кетердер»

Марианна: Эллэй «Сэриигэатаарыы»

Эн сэриисиригэрбараргар

Киммит да мунчаарбат-соңурбат.

Бэл диэтэр батта5а маңха5ар

Эн эбэң хара5ын соттубат

Буэбэ элбэ5и көрбүтэ.

Буур5аны тымныыны-итиини

Этинэн-хаанынанбилбитэ

Былыргыкырыыстаахүйэни

О5обут-сэгэрбит кэккэлэс

Мөлүйүөн эн курдукхотойдуу

О5обут-сэгэрбит сэриилэс

Мөлтөөбөтчугуйбатгеройдуу

Өстөө5үн өлүгүнкүдэңңэыһаргар

Баай фашист баандатынбарыыргар

Туох да күүсэйиигинтуппатын

Туох да күүсиннигинылбатын.

Ньургустана: Иннокентий Артамонов «Фронтансуруктар»

Суруктар, суруктаролус да күндүгүт:

Саастыллар, саастахсарньургуһункурдуккут

Үөрүүлээхсуруктар, чыычаахтар буола5ыт.

Айыл5а уһуктар-чугдаараыллыыгыт.

Дьиэахсыныалдьыттыысуруктар сылдьа5ыт

Хайдах? Туох? Сураһыы… сонуну ыһа5ыт

Баарэбээтсуруктар куһа5ан сонуннах,

Дьиэаанынаһаллармуусмаңансаабаннаах.

Сүрэ5ин туттунаа, күн-ийэм охтуо5а…

Соһуйбуткырачаанкуттанан ытыа5а.

Былыттыыбарыйан, кутур5ан сабардыа

Көмүлүөксанньыйан, симиктиксыыгыныа.

Үөрүүлээхсуруктаруердүһэнкөттүннэр,

Куһа5ан суруктар кута5а түстүннэр!

Замир: Эбээ, дорообо! Бусиэниңсуруйабын, санаар5аама мин үчүгэйбин. Атын батальон кэлэринкэтэһэнолоробут.

2 сурук.«Мин кундуийэкэм! Бусурукэйиэхэтиийэрин сагана мин ыраахмуорагабуолуом.  Кыьынхойуккадиэри мин туспунансурахтиийбэтэгинэ да долгуйумаар. Биьигиайаммыткутталлаах да буолларбарытаучугэйбуолуодиисаныыбын. Естеехтер 5-6 кун буомбалаабатахтара, онтонбугунэмиэестеехсамолеттаракуоратыбомбалаанэрэллэр.

Куоратыкеребун:теье да сэриибуолатурдар, кинибугунуратыкыраьыабай.Букуьуннукэмнэкиьиордуккуускэейдуурэбит: олоххайдахкурдуккундутун, хайдахкурдуккиникылгаьын. Киьибукэмнэордукдиринникейдуурэбитбусэрииалдьархайын, киьи-аймахуйэлэртухарыайбытын-онорбутунсэриикул-кемероноророхайдахкурдукхараастыылаагын.

3 сурук Надя: Кыьыл армеец Ермейчуктаптыыркыыьыгарсуруйбутсуруга (20.09.1943г.)

«Кунду Ольга! Мин эйигиттэндууьаныугутттуур, санааныкетегер истин тыллардаахсуруктарытуппатагымиккиссылыгар барда. Ескетун эн билэринэбитэбуоллар, хайдахкурдуккуускэ мин эйигинахтарбын. Мин эйиэхээлбэги да кэпсиэхпинбагарабын.Буиккисылтухары мин угуьу да биллим – кердум.Сэриимиигинэлбэххэуерэттэ, ыстаалкурдукхатарда. Мин урутоготук да санаалаах  этим, билигин мин естеехтенбарытыниэстэьэрсанаалаахдьиннээх эр киьибин.Миниэстэьиэмийэмтохпутхарагынуутуниьин. Ийэмэрэйдээхнемецтэргэбилиэнтубэьэначчыктаанелеехтеебутэбуолуо. Ольга! Мин эйиэхээргиллиэмкыайыы-хотууарыалланан»

           ( уолаттаркерееччулэрзалларынанааьаллар)

3. «Снайпер»

(Видео кестер.Сыанагадьахталлартахсаллар)

Аксинья: Нина, энханнабардын?

Анна: Мин фроннабараргабыьаарынным!

Надя:Хайдах? Эн 48 саастааххын, бинтиэпкэтутансэриигэбарбакка, сиэннэргинкеруеххуннаада.

Анна: биьигиоголорбутфроннасэриилэьэсылдьаллар. Хайдахбарыамсуогай?

Надя:Эйигинонноылыахтарасуога!

( кинилэргэчугаьаанкэлэр)

Анна:Хайдахбуоллугутэьиги? Мин бойобуойбинтиэпкэнэнуоннабэйэмсаабынанолусучугэйдикытабын. Мин ситиьиилэримиьин 30 грамоталаахпынуонна 40 значоктаахпын. Ийэдойдубутугаркутталсуоьуур, мин хайаан да фроннабарыахпыннаада. Санааргааман, биьигиессе да керсуехпут.

( сыанаиннигэртуранхоьоонаагар)

Анна: Дойдубункемускуубараары

Турабын мин бинтиэпкэтутуурдаах

Дьылгабынилиибэртутаммын.

                                Эн киирбитинсэриинэндойдубар

Куораттары, тыаларытэпсэннин

Дьоллоохыалологунаймааннын.

Уолаттар, агаларсэриигэбараллар

                           Мин эмиэилиибэрбинтиэпкэыламмын

Естеехтуунелерсеайаннатурунуом.

( Сыанагалазернайсарданатыктарыллар.Фонограмма №4. Во время стиха картина «В лесу». Сааэстэртыаьаиьиллэр. Кыьыллазернайуоткерееччулэрзалларыгартыктарыллар)

4: «Эйэиьин»

Стих: Подари мне платок голубой

Лоскуток, чтобы был по краям

Золотой завиток.

Не в сундук положу

На груди завяжу

И что ты подарил

Никому не скажу

Пусть и лёд на реке

Пусть и ты в далеке

И платок на груди

Не кольцо на руке

Я одна, не одна

Мне тоска, не тоска

Мне и день не велик

Мне и ночь не горька

Если ж в темную ночь

Иль средь белого дня

Ни за что ни про что

Ты разлюбишь меня

Ни о чем не спрошу

Ничего не скажу

Надаренном платке

Узелок завяжу

Танец «Синий платочек»

Стих: ?????????????

Песня: «Когда мы были на войне»

5: «Урунхалааттаахаанньаллар»

(Проекторынан видеоматериал кестер.Дикторсанатаиьиллэр)

Диктор: Сэрииелерер-алдьатарэрэбуолбатах. Сэриидьонубааьырдан  калека, инбэлиитонороро, киьикыайантулуйбатыарыытынанэрэйдиирэ,сордуура- муннуура.

( выход массовки юноши в белых рубашках.Стих)

Ньургустана: Сэриихонуутуттанбааьырбытсаллаатысоьорборхарагымхаранарара, сэниэмэстэрэ да буоллар

Нина:Туохбааркууспун, тулуурбунтумэнсаллаатыкыргыьыыхонуутуттантаьаарарым.

Маша:ытаьарбытбиьигибэйэбитдойдубутугар, ыараханынырыккэмнэргэ.

Варя:Бааьырбытсаллааттарбиьигини, санитаркалары, куутэллэрэ;кемегеыныралларабиьигиникинилэр.

( уолаттаркыргыттаргаырбаахыларынкэтэрдэллэр.«Мы эхо» диэнырыатолоруута)

( сыанага эр дьоннор)

Коля: Дорообо, сиэстэрэ…Ер да кердеетум мин эйигин ….

Слава:Ер кэмнэейесуохсытан баран… мин биллим эн ааккын, госпиталь аатын…

Христофор: Эн хааннынбиэрбэтэгинбуоллар мин елуеэбиппин…

Павел Н  пробиркагасуруксуогабуоллар…Эн биьиккикерсуьуесуохэбиппит. Олаата эн биьиккидьылгабытиккиэммитигэрбиирхаанынанэрдэттэнсуруллубутэбит …

( тапталтуьунанхоьооннор)

Замир:Мин елуемсуога…

Еллехпунэдаганы мин оккокубулуйуом.

Люко:Сэбирдэхбуолантэлибириэм,

Кутаабуруотабуоланунаараустуом,

Ийэ сир буоланналыйыам-наскыйыам,

Чагылхайсулусбуолануеьэттэнтыгыам.

Замир:Муорадолгунабуоламмын ,

Бэйэмсурэхпинкыйыраахилдьиэм.

Люко: Сииктаммагабуолуом,..

Этиннээхчагылганбуолуом.

              Ого –аймахуеруутэбуолуом.

Сагаххаиьиллэройдуораанабуолуом.

Замир:

Люко: Только б в ночи пела труба!

Вместе: Только б в полях зрели хлеба!..

Эпизод 6: «Мечта»

Проворачиваются ширмы на другую сторону, с 2х сторон. Смена действия. Над экраном появляется балерина.

Диктор: И смотрят в небо лица их,

Где все мечты, как мачты

Под парусами, поднялись

Путь в небо обозначив.

Не ведая границ земли,

Пройдя земные стены,

Плывут по небу корабли

Невинноубиенных.

Картина «кресты»

Вовремя кресты: Они – мечтали, но пришла война. Пришла. Убила.

Так в спину – иль из-за угла - 

Чужой рукой всадила –

Неважно: пулю или нож,

А может, просто слово…

Лежат в земле, где нынче рожь,

Осколки от людского.

На центр ткани выходит балерина – танцует. Стих «Мечта»

Слава:Биьиги бары ырасанаалаахэтибит…

Аня: Мин ыра санаам…

С: Они мечтали…

А: Мы все мечтали…

С: Нас больше нет…

А: Мы здесь всегда…

С: Надежда ты моя мечта…

А. Мой нежный сон…

С: Я не забуду никогда…

А: Я буду помнить…

С: Помнить навсегда…

А: Мечта моя…

С: Хотел я быть…

А: Хотели мы…

С: Актером…

А: Учителем…

С: Художником…

А: Хирургом…

С: Мечта…

А: Мечта….

Вместе: Мечта…

Финал.

Музыка. Выход на звезду (свечи)Картина памяти павшим. Рисунок звезды из свечей. Отрывок из поэмы «Реквием».

Замир: Помните! Через века через года, –

             Помните! О тех, кто уже не придет никогда, –

             Помните!!!

             Не плачьте! В горле сдержите стоны,

             Памяти павших будьте достойны!!!

             Вечно достойны!!!!!

Слава: Хлебом и песней

             Мечтой и стихами

             Жизнью просторной,

             Каждой секундой,

             Каждым дыханием будьте достойны!!!!!

            Люди покуда сердца стучаться, -

            Помните!!! какой ценной завоевано счастье, -

            Пожалуйста, помните!!!!!

Афина: Песню свою отправляя в полет, - помните !!!!

О тех, кто уже никогда не споет, - помните!!

Детям своим расскажите о них, чтоб запомнили!!!!

Люба: Детям детей расскажите о них, чтобы тоже запомнили!!!

Во все времена бессмертной Земли помните!!!!

К мерцающим звездам ведя корабли – о погибших помните!!!

Айта: Встречайте трепетную весну, Люди Земли. –

Убейте войну, Прокляните войну, Люди Земли!!!!

Мечту пронесите через года и жизнью наполните!!!

Аня: Но о тех, кто уже не придет никогда, -

Заклинаю, - Помните!

Минута молчания

Песня «Здесь птицы не поют»