СĂВĂСЕМ
Акăш
Акăш
пек хитре тесе калаҫҫě
Чăвашсем
хăйсен пикисене.
Эпир
хитрине вěсем кураҫҫě,-
Юратаҫҫě
ҫавăнпа акăшсене.
М. Юхма
Атăл чарлане
Чарлан, мӗнле пурнатӑн
Тесе ыйтас пулсассӑн
Эп хуравлӑттӑм ҫапла,
Ачасем ӑнланмалла:
Атӑл - манӑн аттеҫӗм,
Атӑл - манӑн аннеҫӗм,
Ҫутӑ хумсен юррине
Эп ҫěклетӗп тӳпене.
Ю. Сементер
Ăмăрткайăк
Ăмăрткайăк,
ăмăрткайăк
Эс
таҫта та вěҫсе кайăн.
Ил
мана хăвпа пěрле
Тӱпене,
ҫӱле-ҫӱле.
М. Юхма
Ăсан
«Ăс»
сăмах пур ман ятра», -
Мухтанать
ялан ăсан.
-
Вěҫсěр-хěрсěр мухтансан,
Хăв
ятна, - теп, - эс пăсан.
М. Юхма
Ăсан
Хура вӑрман хӗрринче
Тӑхӑр ӑсан пурӑнать,
Кашни ӑсан йӑвинче
Виҫ ҫӑмарта курӑнать.
Ачасем, сиртен вара
Ыйтса пӑхма юрать-ши:
Ҫавӑ тӑхӑр йӑвара
Миҫе ҫӑмарта выртать-ши?
Ю. Сементер
Вěлтрен тăрри
Вӗлтрен ҫинче йӑва тунӑран
Мана вӗлтрен тӑрри тееҫҫӗ,
Маншӑн ҫывӑх вӗлтрен мар, вӑрман,
Хаклӑ унӑн пӗтӗм ҫимӗҫӗ.
Вӗлтрен ют алӑран хӳтӗлет,
Тӑшмансене сӑхать, вӗтелет,
Ҫавӑнпа ман хӗпӗртес килет,
Савӑнӑҫ юрри юрлас килет.
Парӑр ҫӗнӗ хӑмӑш шӑхличне,
Эп пуҫлатӑп вӑйӑ кӗввине.
Ю. Сементер
Вěршěн
Вěршěн-кайăк
вăш ҫунатлă
Тӱпере
вěҫсе ҫӱрет.
Ахальтен
мар вěршěн ятлă, -
Вирхěнет
те вирхěнет.
М. Юхма
Вěршěн
- Вӗршӗн, ӑҫта вӗҫетӗн?
- Шыв хӗррине вӗҫетӗп.
- Унта мӗскер ӗҫлетӗн?
- Ҫак ӗҫсене ěҫлетӗп:
Ҫырмара, хӗвел енче,
Ҫӗнӗ йӑва чаватӑп,
Йӑвара пурӑннӑҫем
Ҫич ҫӑмарта тӑватӑп.
Ҫавӑ ҫич ҫӑмартаран
Ҫичӗ чӗп кӑларатӑп,
Чӗпсем вӗҫекен пулсан
Кӑнтӑра ҫул тытатӑп.
Ю. Сементер
Вут хӱре
Горихвостка - вут хӳре,
Пит ӗрӗхсе ан ҫӳре,
Хӗрлӗ тӗслӗ кӑкрупа
Пӗр пекех эс ҫулӑмпа.
Ҫулӑм курӗ те сана
Илсе кайӗ тыткӑна.
Ав ларать кӗрен шӑлан,
Ҫавӑнта кӗрсе пытан.
Вӑрманти кӗренлӗхре
Паллӑ пулмӗ вут хӳре.
Ю. Сементер
Кайăк-кăвакал
Эп
- кайăк-кăвакал, вěҫмешкěн пултаратăп
Тăрнасем
пек ҫӱлте-ҫӱлте.
Ҫын
куҫěнчен пăхса апат ыйтмастăп,
Мана
валли апат кашни тěлте.
М. Юхма
Кайăкчăх
Те
эп – кайăк, те эп – чăх,
Нимле
пěлейместěп.
Тусăм,
кил те лайăх пăх,
Тен,
эсě пěлейěн.
М. Юхма
Карăк
Карăк
тěкě пит хитре
Йăл
та йăл ҫиҫет сěре.
Ҫавăнпа
пуль ун юрри
Вăрманта
халь чи хитри.
М. Юхма
Карăш
Уй-хирте
чупса ҫӱрет
Карăш
хăй пěччен кăна.
Ун
чěппи таҫта йěрет,
Карăш
тупě-ши ăна?
М. Юхма
Кăвакал
Нарт-нарт
кăвакал
Шывра
ишет, савăнать,
Ик
ҫунатне шарт! Ҫапать.
Нарт-нарт
кăвакал
Кӱлле
чăмать, ҫухалать,
Лăпкă
шыва хумхатать.
Нарт-нарт
кăвакал
Шывран
тухать, савăать,
Сар
сăмсине пăркалать.
Нарт-нарт
кăвакал
Чěпписене
йыхăрать,
Киле
ертсе таврăнать.
Кăвакарчăн
Мир
кайăкě тесе мана
Саваҫ
ыр кăмăллă ҫынсем.
Вěсем
пекех, ачам, сана
Юратчăр
хăвăн тусусем.
М. Юхма
Кăйкăр
Ҫиҫěм
пек вěҫет ҫӱлте пěр кăйкăр
Манăн
та вěҫес килет унпа.
Кăйкăра
вěҫме чарма ан хăйăр,
Ăмăртать
унта вăл тăвăлпа.
М. Юхма
Кăрлик
Кăрлик
тесе мана калаҫҫě,
Мана
пěлет пěтěм тěнче.
«Кăрлик!»
- ман юрăсем янраҫҫě
Атăл
ҫинче, Ҫавал ҫинче.
М. Юхма
Кăсăя
Хитре
кайăк кăсăя, -
Куртăм
эп тăсса мăя.
Сиккелет
йывăҫ ҫинче,
Тěлěнет
унран тěнче.
М. Юхма
Кăсăя
Чи-чи, кӑсӑя,
Вӑхӑтна ан яр сая,
Утмӑл тенкӗ укҫу пур,
Хӑвӑрт вӗҫме вӑю пур.
Пасар ялне ҫитсе кил,
Кантӑр вӑрри илсе кил.
Кантӑр вӑрри ҫисессӗн,
Ҫумӑр шывӗ ӗҫсессӗн
Пурнӑҫ кайӗ лайӑхрах,
Кӑмӑл пулӗ хавасрах.
Урӑх пире мӗн кирлӗ?
Лайӑх кӑмӑл пит кирлӗ.
Ю. Сементер
Кěпшěл
Пӗри ҫӳрӗ мӗшӗл-мӗшӗл,
Тепри пулӗ вӗлтӗркке...
Ӑнланать пурне те кӗпшӗл:
Кирлӗ пурнӑҫра йӗрке.
Ир-ирех вӑл вӑранать те
Тирпейлет малтан хӑйне,
Йӑвинчен часрах тухать те
Вӗҫтерет апат патне.
Хыр та чӗнчӗ ав хавассӑн,
Хурӑн чӗнчӗ: «Пул хӑна!»
Иртерех тӑрса тухсассӑн
Кайӑк тутӑ яланах.
Ю. Сементер
Куккук
-
Ку-ку! Ку-ку! – тесе куккук,
Куккуклатать
сěм вăрманта. –
Ах,
ачамсем ниҫта та ҫук,
Шырап
унта, шырап кунта …
М. Юхма
Курак
«Ка-ак!
Ка-ак!» - тесе калать курак,
Эп
мěн ěҫленине курса.
-
Кашни ěҫре, тен, савăнăҫ пурах! –
Ěнентеретěп
эп курак туса.
М. Юхма
Пăрчăкан
Ман
пек маттур хěрсене
Пăрчăкан
пек тееҫҫě.
Эп
ҫапла маттуррине
Вěсем
ăҫтан пěлеҫҫě?
М. Юхма
Пăрчăкан
Эпӗ, ачасем, паян -
Ирех йӑран чавакан.
Юрататӑп хам ӗҫе, -
Вылянать ҫеҫ кӗреҫе.
Умӑмрах ҫӳрет ялан
Йӑпӑр-йӑпӑр пӑрчӑкан.
Вӑл пӗрмай ыйтать манран:
«Тупса пар мана ӑман!»
Эп паратӑп та ӑман,
Вал мана калать: «Халь кан» .
Эп кансассӑн, пӑрчӑкан,
Кам чавать вара йӑран?
Ю. Сементер
Пăчăр
Пăчăр-пăчăр
пăчăрпи,
Халь
эп пултăм Чăпарпи.
Чăнласах
та эп чăпар,
Пурěпěр
эп куккук мар.
М. Юхма
Пилеш
кайăк
Пит
хитре эс, пилеш кайăк,
Пăнчă-пăнчă
тěкӱсем.
Юрруна
юрлатăн лайăх,
Ман
пата вěҫсе килсем!
М. Юхма
Саркайăк
Хитре
кайăк эп – саркайăк,
Юррăм
та ман питě лайăх.
Юррăмпа
эп ҫынсене
Пулăшатăп
сипленме.
М. Юхма
Сар кайăк
Capă, сарӑ, сап-сарӑ,
Ҫурхи хӗвел сап-сарӑ.
Тӳпери хӗвел пекех
Сарӑ кайӑк сап-сарӑ.
Сарӑ хӗвел мӗн тӑвать?
Сарӑ тӗспе ҫупӑрлать.
Сарӑ кайӑк мӗн тӑвать?
Савӑнӑҫ юрри юрлать.
Ю. Сементер
Ҫерҫи
-
Чим–чим–чим! – тет ҫерҫи,-
Кам
кунта пахча хуҫи?
Кантăр
та акма пěлен,
Тырă
– пулă ӱстермен.
М. Юхма
Ҫирěктăрри
Эсир
ăҫта, ачасем?-
Эпě
ҫирěк тăрринче.
Ҫирěк
ӱсет сăрт ҫинче,-
Килěр
выляма , туссем.
М. Юхма
Тăмана
Тăмана
тесе ҫынсем
Ятлаҫаҫҫě
хăш чухне,
Эп
епле пит ăслине
Пěлеймеҫҫě
– шим вěсем?
М. Юхма
Тӑри
«Тӑтӑр-и? Тӑтӑр-и? Тӑтӑр-и?» -
Пуринчен те ыйтать вӑл тӑри.
Эпир тӑнӑ пурте тахҫанах,
Кур, ӗҫлетпӗр кунта, пахчарах!
М.Юхма
Тӑрна
- Сан ташшу хитре, тӑрна,
Ташласа парсам мана!..
Эх, ташлать, ташлать тӑрна,
Савӑнтарчӗ вăл мана.
М. Юхма
Текӗрлӗк
Чупса ҫӳрет ҫул хӗрринче
Пӗр текӗрлӗк пӗр-пӗчченех.
Ҫухатнӑ пулӗ чӗппине,
Тупса парар ӑна, пичче.
М. Юхма
Турткӑш
Турткӑш хӳри пит вӑрӑм та хитре
Пин те пӗр уйри чечек пекех.
Юнашар тӑрса, ӳкерттерер пӗрре,
Хыҫҫӑн вӑйӑ пуҫлӑпӑр пӗрлех.
М. Юхма
Уйӑп
Уйӑп хӗрлӗ пӗсехеллӗ,
Сивěрен те хӑрамасть.
Пилеше ҫиет пит меллӗ,
Хӑй вара ним шарламасть.
М. Юхма
Уйăп
Ҫитрӗм вӑрмана уйпа,
Тӳрех куртӑм уйӑпа.
Уйӑп, хӗрлě пӗсехе,
Ҫухатман-мӗн тимлӗхе.
- Чарӑн! -тет. - Ӑҫта каян?
Усал шухӑш ҫук-и сан?
Кайӑксем кӑҫал аран
Хӑтӑлайрӗҫ пушартан.
Ҫавӑнпа туртаканран
Сыхланать паян вӑрман.
- Уйӑп, ырӑ шухӑшпа
Килтӗм эпӗ ҫак ҫулпа.
Тен, сире пулӑшмалла,
Апат-ҫимӗҫ памалла.
Уйӑп ларчӗ юнашар.
- Юрӗ, - терӗ, - калаҫар.
Ю. Сементер
Уйăпсем
Шур
хурăнсем хушшинче
Йăм-йăм
хěрлě пилешсем.
Яштак
пилешсем ҫинче
Савăнаҫҫě
уйăпсем.
Улатакка
Так-так таккать ялан улатакка
Тем тӗрлӗ йывӑҫа сěм вӑрманта.
Мӗскер шыратӑн эс унта,
улатакка,
Сана кирли, тен, пур пулě кунта.
М. Юхма
Ула такка
Пӗр шаккарӑм, пěр таккарӑм
Юман атте вуллине,
Шěкӗрен йӑлтах тасатрӑм
Кӑкӑрне те ҫурӑмне.
Мӗнлерех-ши ун тӑррийӗ
Терӗм, пӑхрӑм хӑпарса.
Эй, мӑнтарӑн, хуп нӑррийӗ
Хунӑ ҫӑмарта туса!
Кур-ха эсӗ: сӑтӑр хурчě
Пӗртте ӳркенсе тӑмасть,
Пурнӑҫ йӗркине пӑсуҫӑ
Юманран та хӑрамасть!
Шак! шаккатӑп, так! таккатӑп
Унашкал хурт-кӑпшанка,
Пурпӗрех таса тытатӑп
Ҫак хӗвеллě уҫланка.
Ю. Сементер
Улатӑпа
Вӑрманта эп пурӑнатӑп,
Кӑвакарчӑн пек курнатӑп.
Ҫук, эп кӑвакарчӑн мар,
Эп - улатӑпа, ҫакна та манар мар.
М. Юхма
Ӳхӗ
Темӗскер те эп пӗлетӗп,
Мӗн ыйтсан та, «ӗхӗ» тетӗп.
Ҫавӑнпа мана ҫапла
«Ӱхӗ» теҫҫӗ пулмалла.
М. Юхма
Хӑлат
Хӑватлӑ ҫуначӗ хӑлатӑн,
Ҫӳлте вӑл хитрен ярӑнать.
Мӗскер унта эсӗ шыратӑн?
Тен, вӑл ҫӗр ҫинчех тупӑнать.
М. Юхма
Хир кӑркки
Эп - кӑркка, анчах мана эсир
Картара нихҫан та кураймастӑр.
Маншӑн тӑван килем вал -
уй-хир,
Хир кӑркки тесе мана калатӑр.
М. Юхма
Хир чӑххи
Эп - хир чӑххи, хирте пурнатăп,
Кашни тěм маншăн тăван кил.
Хама телейлěскер тесе шутлатӑп, -
Мана юрӑсенче мухтать ӑш ҫил.
М. Юхма
Хурчӑка
Хурчӑкаран пурте хӑраҫҫӗ,
Курсассӑнах пурте тараҫҫӗ.
Эс мӗншӗн, хурчӑка, ҫапла
Пурне те хӑрататӑн хурахла?
М. Юхма
Чакак
Чак та чак тет, чаклатать чакак,
Апата манне вӑрласшӑн чаклатать.
Ак ярса тытатӑп та патак
Пӗҫеркке паратӑп эп сана пӑртак.
М. Юхма
Чана
Йăви тавра вӗҫет чана,
Чěппи пурришěн ун савăнмалла.
- Хӑв чӗппӳне парсам мана,
Унпа выляр пытанмалла.
М. Юхма
Чарлан
Шурлӑхра ҫӳрет чарлан,
Шапасем шырать чарлан.
Шапасем, пытанӑр частарах,
Ав, чарлан ҫӳрет халь ҫывӑхрах.
М. Юхма
Чепчен
Ай,
мěнле хитрее юрлать чепчен
Шарă–шурă
хурăн тăрринче.
Ун
сасси те питě те чечен,
Юрринче
итлет мěнпур тěнче.
М. Юхма
Чӗкеҫ
Вӑш та вӑш вӗҫет чӗкеҫ,
Чӗпписем ҫумра вӗҫеҫ.
Ах, ҫунат тупасчӗ ман,
Вӗсемпе вӗҫесчӗ ман!
М. Юхма
Шаланкă
Шӑрӑх. Кӳлӗ хухнине
Чунӗпе туять уланкӑ,
Пулӑсем пӑлханнине
Сывлӑшра сисет шаланкӑ.
Ҫумӑр ҫӑвасса кӗтет
Типӗ хир, вӑрман, уҫланкӑ.
«Ҫутаратӑп, чимӗр», - тет
Хурӑн тӑрринчи шаланкӑ.
Пуҫтарать пӗлӗтсене,
Йыхӑрать тек йěс карланкӑ.
Шӑварать чӑваш ҫӗрне
Ҫумӑр кайӑкӗ - шаланкӑ.
Ю. Сементер
Шӑкӑлчи
Шӑкӑлчи хӑйне сӑрланӑ
Пин ытла пуль сӑрӑпа.
Ун хӳри кӑна варланнӑ
Таҫта тупнӑ хӑрӑмпа.
М.Юхма
Шӑнкӑрч
Вӗҫсе килтӗм кӑнтӑртан
Хам ҫуралнӑ тавранах.
Илсе килтӗм эп унтан
Ҫӗнӗ юрӑсем пайтах.
М. Юхма
Шăнкăрч
Шӑнкӑрч килчӗ кӑнтӑртан.
Ыйтрӑм эп ирпе унтан:
- Мӗнле ҫитрӗн? Лайӑх-и?
Тепӗр ҫу каҫмалӑх-и?
Шӑнкӑрч ячӗ юрласа,
Шӑнкӑрч пачӗ каласа:
- Килсе ҫитрӗм аванах,
Кӗтӗм хамӑн йӑванах.
Йӑвине юсанӑшӑн,
Пушатса тасатнӑшӑн
Юрӑпа эп тав тӑвам,
Йышӑн пирӗнтен салам.
Ю. Сементер
Шăнкăрч
-
Ши – шăнкăрчăм, шăнкăрчăм,
Ма
хурлăхлă, шăнкăрчăм?
Ма
салхуллă шăхăратăн,
Юрламасăр
ларатăн?
-
Кěме-ларма йăвам ҫук,
Йăва
тума пӱртěм ҫук.
-
Ши шăнкăрчăм, шăнкăрчăм,
Ан
кулян пит, шăнкăрчăм,
Халех
пӱртне тăватăп,
Сана
ҫакса паратăп.
-
Юрлăп сана тав туса,
Юрлăп
сана мухтаса.
-
- Ши – шăнкăрчăм, шăнкăрчăм,
Ма
савăнăҫлă шăнкăрчăм?
-
Кěме-тухма пӱртěм пур,
Чěп
кăларма йăвам пур.
Юрлап
сана мухтаса,
Юрлап
сана тав туса.
Шӑпчӑк
Таврара унччен пит шӑпчӗ.
Вӗҫсе килтӗм те эп, шӑпчӑк,
Тӗрлӗ юрӑ шӑрантартӑм, -
Ҫынсене хаваслантартӑм.
М.Юхма
Юрă
ăсти
Авă
ларать пěр кайăк,
Кěвě
калать пит лайăх:
Вăл
ҫунатлă шăпăрҫă,
Ячě
унăн – шăнкăрчă.
Тăри
юрри
Тăр-тăри
те тăр-тăри
Мана
эсир куртăр-и?
Хěвелпе
пěрле вăрантăм,
Тӱпене
вěҫсе хăпартăм,
Ҫумăр
пěлěчě ҫинче
Пите
ҫурăм ир ҫинче.
Мăшăр
шăнкăрч
Петюк
йăва ăсталарě,
Ҫакрě
тирек тăррине.
Мăшăр
шăнкăрч вěҫсе килчě,
Йышăнчě
ҫěн вěллене.
Ир-ирех
вěсем пуҫлаҫҫě
Хăйсен
хитре юррине,
Петюка
тăма хушаҫҫě,
Йыхăраҫҫě
шкул енне.
Куккук
Авăт,
авăт, куккук,
Ан
шелле сассуна.
Ян!
янрат эс, куккук,
Уй-хире,
вăрмана.
Сан
сассу ман ăшри
Хěлěхе
хускатать.
Чăн
чăваш сассине
Илтнěнех
туйăнать.
Чăвашсен
ҫěрěнчен
Вěҫсе
ҫитрěн-ши эс?
Тăвансен
саламне
Илсе
килтěн-и эс?
М. Ахманэ
Курак
Чăваш
ялěнче курак
Вырăсла
ыйтать:
-
Как? Как?
Ларнă
та йăмра ҫине
Каҫăртать
хăй сăмсине.
Чăвашла
ыйтсан кăна
Хурав
парăп эп ăна.
Н. Симунов
Шăнкăрч
– вěҫсе кайсан та – килě,
Юррипе
вăратě ҫур кунне.
Хăрнă
улмуҫҫи ҫеҫ чěрěлеймě –
Шур
ҫеҫке ҫураймě ҫуркунне.
Г.Дегтярев
Карăш
Эп, карӑш, халӑхра каларӑш,
Чысра тытатӑп ятӑма,
Вун икӗ куккукпа пӗр харӑс
Эп пултаратӑп авӑтма.
Этем те, кайӑк та ӑнлантӑр
Ҫурхи кунсен пӗлтерӗшне,
Ҫӗр типрӗ - сухалатӑр, актӑр,
Кашни ӑнтартӑр хӑй ěҫне.
Кӗркуннеччен эп тӗрӗслетӗп
Хирти тыр-пулӑн ӳсӗмне,
Ҫӑкри сипетлӗ пултӑр тетӗп,
Хӗвел пек тухтӑр куҫ умне.
Ю. Сементер
Ҫерҫи
Ҫерҫи чӗвӗл-чӗвӗл тет,
Ырӑ хыпар пӗлтерет:
Кěҫех пирӗн еннелле
Ăшӑ ҫумӑр килмелле.
Ăшӑ ҫумӑр килӗ те
Уя-хире шӑварӗ,
Кӗркуннепе кӗлете
Ылтӑн тырӑ тултарӗ.
Ю. Сементер
Ҫирěк тăрри
Шурӑ ҫирӗк тӑрринче -
Ҫирӗк тӑрри кайӑкě.
Пырса ыйтрӑм пӗринче:
- Унта сана лайӑх-и?
- Лайӑх, лайӑх, пит лайӑх, -
Терě мана ҫав кайӑк. -
Ҫирӗк вӑрри пухатӑп,
Ҫирӗп ҫиппе ҫыхатӑп,
Хам йӑвана хуратӑп,
Ҫиес килсен ҫиетӗп,
Савӑннипе юрлатӑп,
Сире вӑййа чӗнетӗп.
Ю. Сементер
Кукăр сăмса
Ҫак кайӑкӑн теетӗр,
Сӑмси кукӑр теетӗр,
Ҫав сӑмаха илтнӗ чух
Ман кӳренес шухӑш ҫук
Ма тесессӗн, тӑвансем,
Хаклӑ, ырӑ ҫыннӑмсем,
Сӑмси кукӑр пулсан та
Ӗҫе тӳрӗ тӑватӑп,
Эсир йӑнӑш утсан та
Тӳрлетес шут тытатӑп.
Ю. Сементер
Шăкăлчи
Вӑрманти пур кайӑкпа
Кӑмӑл тулли калаҫап,
Уйӑппа та шӑпчӑкпа
Шӑкӑл-шӑкӑл пурӑнап.
Ҫийӗм-пуҫӑм яп-яка,
Сассӑм - кěмӗл шӑнкӑрав,
Пӗтӗм юрӑҫ кайӑка
Пухӑнма ярап йыхрав.
Ю. Сементер
Куккук
«Куккук канмасӑр авӑтатчӗ...»
Тесе юрлаҫҫӗ ман ҫинчен,
Чӑнах, канмасӑр авӑтасчӗ,
Ěмри ан татӑлтӑр ҫынсен.
Ачи тӗреклӗн уралантӑр,
Яшлантӑр ҫӗр ҫулхи Кӗлпук,
Ыр ҫын ӗрчетěр те хунатӑр, -
Ман урӑхла тӗллевӗм ҫук.
Ю. Сементер
Ӱхě
Кӗҫӗр вӑрмана мӗн пулнӑ -
Ěрлешет те кӗрлешет,
Вӗрен ҫакнӑн, ӳрлӗк хунӑн
Ӱлешет, ӳхӗрешет.
Ҫук, вӑрманӗ тӑнӑҫ теҫҫӗ,
Ма шавлас ҫил ҫук ҫинче,
Ӱхӗсем-мӗн ӳхӗреҫҫӗ
Ӳхинкел ӳплисенче.
Ю. Сементер
Тăмана
-Тӗвик-тӗвик тӑмана,
Каласамччӗ эс мана,
Санӑн килӳ ӑҫтарах -
Тӑварах, анатарах?
-Манӑн килӗм ав лере,
Анкартинче, ӳплере,
Ҫӑка кашта хунӑскер,
Ҫиелтен хуп витнӗскер.
-Тӗвик-тěвик тӑмана,
Ыран тӑнӑ-тӑманах
Ман сан пата пырасчӗ,
Юмахласа ларасчě.
-Ыран мана ӳплере
Эс тупайӑн-ши вара?
Эп ҫӗрле ялан ӗҫре,
Тул ҫутӑлсан - канура.
Ю. Сементер
Тăри
Ачасем, туятӑр-и,
Мӗншӗн манӑн ят тӑри?
Ма тесен хир ҫийӗнче,
Тырӑ пусси тӑрринче,
Шӑрантарап юррӑма,
Йыхӑратӑп ир тӑма.
Шӑтакан калчасенне
Сиктеретӗп сӑпкине,
Сас парап хӗвел енче -
Пурӑнатӑп ҫӗр ҫинче.
Ю. Сементер
Текерлěк
Таврӑнчӗ апатпала текерлӗк -
Йӑвинче ун пěр чӗппи те ҫук.
Тухса кайрӗ шырама текерлӗк,
Кун шырарӗ, каҫ шырарӗ - ҫук.
Тул пӗрчи шап-шуррӑн сӑмсаланчӗ,
Шӑтса тухрӗ ун ҫӑварӗнче,
Эрлӗ сасӑ инҫете саланчӗ
Йӑлӑмри парка ҫаран ҫинче.
Ю. Сементер
Пăчăр
Кӑчӑр-кӑчӑр ҫурла сассине
Пӑчӑр илтрӗ ыраш хушшинче,
Куҫса кайрӗ хӑва кассине,
Йӑва турӗ ҫырма хӗрринче.
Кӑчӑр-кӑчӑр ҫурли выртӑрах,
Йӑва валли ҫавах вырӑн пур,
Ҫийӗ хӑмӑл хӳттинчи тырра,
Уҫӑ шыв ӑна ӗҫтерӗ шур.
Ю. Сементер
Путене
Эпӗ, путӗр путене,
Аслӑ хирте пурнатӑп,
Ҫӗрле ыраш пуссине
Ҫывӑратса яратӑп,
Кӑнтӑрла та каҫхине
Ун канӑҫне сыхлатӑп,
Тырӑ-пулӑ тухӑҫне
Пысӑк пулма сунатӑп.
Ю. Сементер
Кăйкăр
Ӑмӑрт кайӑк, пӗркӗт, кӑйкӑр -
Эпěр пурте пӗр йӑхран.
Кам ҫула пӳлмешкӗн хӑйтӑр
Кӑйкӑр йышӗ улӑхсан.
Ҫӑлтӑрсем пире курнаҫҫӗ
Кил ҫути пек ҫывӑхран,
Сӑвӑҫсем пире мухтаҫҫӗ
Эпӗр паттӑр пулнӑран.
Ю. Сементер
Карăк
Карӑк тени мӗн тени?
Карӑп ҫӗнӗрен тени.
Ҫěнěрен мӗн кармалла?
Телей ҫулӗ кармалла.
Ун ҫине хӑпармалла,
Мал еннелле каймалла,
Сӗрен витӗр тухмалла,
Хӗвеле пуҫ таймалла...
Ҫапла шутлать карӑкӑр.
Карӑкпа пěрле пулсан,
Вăл шутланӑ пек тусан
Пурнӑҫа ӑнтарӑпӑр,
Телей ҫулӗ карӑпӑр.
Ю. Сементер
Пилеш
кайăкě
Вӑрманти сӗвек пилеш тайлӑкӗ,
Пилешсем шап-шур ҫуркунне.
Пилешсем ҫинче пилеш кайӑкӗ
Шӑратать хитре юррине.
Вӗренме кайран куҫса кайӑп-и
Хулана тӑван ялӑмран,
Сан юрру-кěввӳ, пилеш кайӑкӗ,
Тухас ҫук нихҫан асӑмран.
Ю. Сементер
Шăпчăк
Шӑпчӑк пырса ларсассӑн
Ҫӑка ярать юрласа.
Шӑпчӑк пырса ларсассӑн
Юман ярать юрласа.
Шӑпчӑк пырса ларсассӑн
Вӑрман ярать юрласа.
Атя, Анюк, вӑрмана,
Ҫӑка ҫумне тӑрӑпӑр,
Атя, Ҫинук, вӑрмана,
Шӑпчӑкпала юрлӑпӑр.
Ю. Сементер
Шěлинкурăс
Палан тесен палан пек,
Пилеш тесен пилеш пек:
Ҫийӗ-пуҫӗ хӗп-хӗрлӗ,
Ҫунат вӗҫӗ тӗп-тěрлӗ.
Шӑхличӗпе шӑхӑрать,
Йӑх-несӗлне йыхӑрать,
Пӗтӗм хӗрлӗ кӑкӑра
Хӑй тавралла пуҫтарать.
Ю. Сементер
Чавка
Ӗне ҫинче ларать чавка,
Ан пыр, Тимуш, пит ҫывӑха,
Чавка кайӑк вӗҫсе кайӗ,
Ула таккана пуҫ тайӗ,
Эс хӑратни ҫинчен калӗ.
Ула такки час хускалӗ,
Сан патна вӗҫсе ҫитейӗ,
Тимуш усал ача тейӗ.
Ю. Сементер
Курак
Ҫил-тӑмана ҫӗнтерсе
Курак килет кӑнтӑртан,
Кив йӑвине ҫӗнетсе
Сасӑ парать кӑмӑлтан.
Ун сассине илтсенех
Ҫула тухать Хӗл Мучи,
Кайрӑм ӗнтӗ тет тинех,
Эс халь пул тет кил хуҫи.
Ю. Сементер
Чакак
Чак-чак-чакакак,
Чак-чак-чакакак!
Чакак пӗр ҫул тултарчě,
Хӑна-вӗрле пуҫтарчӗ.
Ӑсан сӑра ӑсасшӑн,
Курак кукӑль касасшӑн,
Пӑчӑр парне парасшӑн,
Шӑпчӑк шӑпӑр каласшӑн,
Тӑри ташша тухасшӑн,
Тӑхран такмак пуҫласшӑн
Чак-чакак чарӑнаймасть,
Ҫынна сӑмах параймасть.
Ю. Сементер
Хăлат
Ҫӳл тӳперех пурӑнатӑп,
Ҫулҫӑ евӗр ярӑнатӑп,
Аялта шӑши курсассӑн
Чул пекех ҫӗре чӑматӑп,
Ҫийӗнчех ярса тытатӑп.
Тиркеместěп чӗпсене те,
Йӑпӑрт ҫеҫ анса илетӗп,
Хырӑма тӑрантарсассӑн
Пӗр кана эп тӗлӗретӗп,
Унтан ҫӳле ҫӗкленетӗп.
Ю. Сементер
Хурчăка
Укӑлчара хурӑн та ҫӑка,
Ҫӳлте вӗҫсе ҫӳрет хурчӑка,
Систермесӗр сиксе ӳкесшӗн,
Хур чӗппине тытса ҫиесшӗн.
Хӳтěлеҫҫӗ хурӑн та ҫӑка:
«Хур чӗппине ан тив, хурчӑка,
Асӑрха та вичкӗн куҫупа
Тытса ҫи е пулӑ, е шапа».
Ю. Сементер
Чěкеҫ
Чӗкеҫ, чӗкеҫ, чӗкеҫӗм,
Чӗвӗл-чӗвӗл чӗлхеҫӗм,
Ентӗ вӗҫсе килтӗн-и,
Ҫырмаран тӑм илтӗн-и
Ҫӗнӗ йӑва ҫавӑрма
Ирпе ирех тӑтӑн-и,
Чӑваш ҫӗрне мухтама
Ҫӗнӗ сӑвӑ хыврӑн-и?
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.