- 31.01.2015
- 3185
- 1
№ 4 сабақ
Сабақтың тақырыбы. : Эпостық аңыздар мен ақын-жыраулар
Сабақтың мақсаты:
а) Білімділік: -Эпостық аңыздардың тарихи маңызы және XV-XVIII ғасырлардағы ақын-жазушылардың шығармалары, ерекшеліктері, маңызы жөнінде оқушыларға түсінік беру.
ә) Дамытушылық: Халық шығармашылығы дәстүрлерін қазіргі әдеби дәстүрлермен тығыз байланысты қарастыру.
б) Тәрбиелік: Халық шығармашылығы, оның тарихи маңызы жайында жан-жақты әңгімелей отырып, оқушыларды әдебиет пен өнерді сүюге,рухани ескерткіштерге құрметпен қарауға тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: аралас сабақ.
Сабақтың әдісі: СТО жобасымен
Сабақтың көрнекілігі: Ақын жыраулардың портреттері, мултимедиалық тақта, үнтаспалар.
Пәнаралық байланыс: қазақ әдебиеті, музыка.
Сабақтың барысы:
I.Қызығушылықты ояту.
II.Мағынаны тану.
III. Толғаныс.
Сабақтың жоспары:
1. Эпостық аңыздар.
2. XV-XVI ғасырлардағы ақын-жыраулар.
а) Сыпыра жырау.
ә) Асан қайғы
б) Сүйінші Қазтуған.
в) Доспамбет жырау.
г) Шалкиіз жырау.
3. XVII-XVIII ғасырлардағы қазақ жыраулары.
а) Жиембет Бортоғашұлы.
ә) Марғасқа жырау
б) Ақтамберді Сарыұлы
в) Тәтіқара ақын.
г) Үмбетей жырау.
д) Бұқар Қалқаманұлы.
I.Қызығушылықты ояту.
а) Ойқозғау.
1. Жыраулар деген кімдер?
2. Қазақ ертегілері неше түрге бөлінеді?
3. Тарихи оқиғаларға байланысты қандай аңыздарды білесіңдер?
ә) Біздің қазақ сахарасында рухани өмірдің өзіндік ерекшеліктері көп еді. Кең даладағы көшпенді тірлік, тұрмыстық-қоғамдық өзгешілік сөз өнерінің соны сыпатты қалыптасуына себеп болғанды. «Өнер алды –қызыл тіл, ал тіл шұрайы өлең сөз» деп танылды. Халықтың рухани өмірінде жетекші орынға шыққан поэзия әлденеше ғасыр бойы қазақ әдебиетінің жай ғана көшбасшысы емес, ең басты жанры қызметін атқарады. Қазақ атымен аталатын дербес әдебиеттің алғашқы өкілдері, өз кезінде бүкіл Дешті-Қыпшаққа даңқы жеткен Асан Қайғы, Қодан тайшы, Қазтуған жыраулар мұрасын біз жаңаның басы ғана емес, көненің жалғасы деп те қарауға тиіспіз.
Елге ұйықты, ер-азаматқа ақылгөй болған жыраулар қазақ поэзиясының болашақта ұмтылар бағыт-бағдарын, идеялық тұғыры мен көркемдік биігін де айқындап кетті. Кейінгі ұрпақ әулие танып, аңыз кейіпкеріне айналдырған, ал Шоқан Уәлиханов «көшпенділер философы» атаған Асан Қайғы өз заманының үлкен ойшылы еді.Сахара эпосын тудырушылардың бірі- ірі эпик, ерлік жырларын шығарушы жорық жырауы, әрі нәзік лирик болған Қазтуған өз артына өмір туралы , ата мекен, туған ел жайлы және әскери тақырыптағы сан талуан мазмұнды туындылардан құралған мол мұра қалдырады.Қазтуғанның біздің дәуірімізге жеткен жырлары табиғат аясындағы көшпендінің болмыс, тіршілік , өзін қоршаған орта туралы түсінігін бейнелейді. Жыраулар поэзиясының дамып, өркендеуіне Доспамбет,Сыпыра,Шалкиіз,Жиембет,Марғасқа,Ақтамберді,Тәтіқара, Үмбетей,Бұқар өнернамалары айрықша әсер етті.
Ауыз әдебиеті үлгілері қазақ халқының тарихи жадының негізі деп айтуға
болады. Ендеше сол қазақ халқының эпостық жанры туралы әңгімелейік.
Жоямерген Керқұла атты Кендебай
ә) Символды көрнекілік.
1. Оқушылаға мултимедиалық тақта арқылы суретті бейнелерді көрсетіп, ойларын ары қарай дамытамын.
2.Оқушыларды XV-XVI ғасырлардағы ақын- жыраулар ауылы,
XVII-XVIII ғасырлардағы ақын-жыраулар ауылы
деп екі ауылға бөліп, жоспар бойынша тапсырмалар беріледі.
II. Мағынаны тану.
1. Ассоциациалау
1-ші ауыл
 |
|||
 |
|||
2. Категориялық кесте
Қайғылы философ дала абызы толғауларымен Көшпенділер философы « Алаң да алаң , алаң жұрт» «Туған жермен қоштасу» өлең жазды «Би Темірге бірінші толғау»
2- ші ауыл
 |
«Әмірің қатты Есім хан» жырымен «Еңсегей бойлы ер есім» жырымен Жыр жазды жыраулығымен «Қамыстың басы майда,түсі сайда» жырымен Суырып салма ақындығымен жырымен Жеті жарғыны жасақтауға қатысқан
III.Толғаныс. ТИ кестесі
|
Кеше |
Бүгін |
|
Сыпыра жырау |
Ғарифолла Құрманғалиев |
|
Асан Қайғы |
Жәнібек Кәрменов
|
|
Сүйінші Қазтуған |
Манарбек Ержанов
|
|
Доспамбет жырау |
Бекболат Тілеуханов |
|
Шалкиіз жырау |
Рамазан Стамғазиев |
|
Жиембет Бортоғашұлы |
Қатимолла Бердіғалиев |
|
Марғасқа жырау |
Алтынбек Қоразбаев
|
|
Ақтамберді Сарыұлы |
Мейрамбек Беспаев
|
|
Тәтіқара ақын |
Серік Тоқтаров |
|
Үмбетей жырау |
Серік Тоқтаров |
|
Бұқар жырау |
Аманжол Әлтаев |
|
Сүйінбай Аронұлы |
Ақан Әбдуәлі |
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
№ 4 сабақ
Сабақтың тақырыбы. : Эпостық аңыздар мен ақын-жыраулар
Сабақтың мақсаты:
а) Білімділік: -Эпостық аңыздардың тарихи маңызы және XV-XVIII ғасырлардағы ақын-жазушылардың шығармалары, ерекшеліктері, маңызы жөнінде оқушыларға түсінік беру.
ә) Дамытушылық: Халық шығармашылығы дәстүрлерін қазіргі әдеби дәстүрлермен тығыз байланысты қарастыру.
б) Тәрбиелік: Халық шығармашылығы, оның тарихи маңызы жайында жан-жақты әңгімелей отырып, оқушыларды әдебиет пен өнерді сүюге,рухани ескерткіштерге құрметпен қарауға тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: аралас сабақ.
Сабақтың әдісі: СТО жобасымен
Сабақтың көрнекілігі: Ақын жыраулардың портреттері, мултимедиалық тақта, үнтаспалар.
Пәнаралық байланыс: қазақ әдебиеті, музыка.
Сабақтың барысы:
I.Қызығушылықты ояту.
II.Мағынаны тану.
III. Толғаныс.
Сабақтың жоспары:
1. Эпостық аңыздар.
2. XV-XVI ғасырлардағы ақын-жыраулар.
а) Сыпыра жырау.
ә) Асан қайғы
б) Сүйінші Қазтуған.
в) Доспамбет жырау.
г) Шалкиіз жырау.
3. XVII-XVIII ғасырлардағы қазақ жыраулары.
а) Жиембет Бортоғашұлы.
ә) Марғасқа жырау
б) Ақтамберді Сарыұлы
в) Тәтіқара ақын.
г) Үмбетей жырау.
д) Бұқар Қалқаманұлы.
I.Қызығушылықты ояту.
а) Ойқозғау.
1. Жыраулар деген кімдер?
2. Қазақ ертегілері неше түрге бөлінеді?
3. Тарихи оқиғаларға байланысты қандай аңыздарды білесіңдер?
ә) Біздің қазақ сахарасында рухани өмірдің өзіндік ерекшеліктері көп еді. Кең даладағы көшпенді тірлік, тұрмыстық-қоғамдық өзгешілік сөз өнерінің соны сыпатты қалыптасуына себеп болғанды. «Өнер алды –қызыл тіл, ал тіл шұрайы өлең сөз» деп танылды. Халықтың рухани өмірінде жетекші орынға шыққан поэзия әлденеше ғасыр бойы қазақ әдебиетінің жай ғана көшбасшысы емес, ең басты жанры қызметін атқарады. Қазақ атымен аталатын дербес әдебиеттің алғашқы өкілдері, өз кезінде бүкіл Дешті-Қыпшаққа даңқы жеткен Асан Қайғы, Қодан тайшы, Қазтуған жыраулар мұрасын біз жаңаның басы ғана емес, көненің жалғасы деп те қарауға тиіспіз.
Елге ұйықты, ер-азаматқа ақылгөй болған жыраулар қазақ поэзиясының болашақта ұмтылар бағыт-бағдарын, идеялық тұғыры мен көркемдік биігін де айқындап кетті. Кейінгі ұрпақ әулие танып, аңыз кейіпкеріне айналдырған, ал Шоқан Уәлиханов «көшпенділер философы» атаған Асан Қайғы өз заманының үлкен ойшылы еді.Сахара эпосын тудырушылардың бірі- ірі эпик, ерлік жырларын шығарушы жорық жырауы, әрі нәзік лирик болған Қазтуған өз артына өмір туралы , ата мекен, туған ел жайлы және әскери тақырыптағы сан талуан мазмұнды туындылардан құралған мол мұра қалдырады.Қазтуғанның біздің дәуірімізге жеткен жырлары табиғат аясындағы көшпендінің болмыс, тіршілік , өзін қоршаған орта туралы түсінігін бейнелейді. Жыраулар поэзиясының дамып, өркендеуіне Доспамбет,Сыпыра,Шалкиіз,Жиембет,Марғасқа,Ақтамберді,Тәтіқара, Үмбетей,Бұқар өнернамалары айрықша әсер етті.
Ауыз әдебиеті үлгілері қазақ халқының тарихи жадының негізі деп айтуға болады. Ендеше сол қазақ халқының эпостық жанры туралы әңгімелейік.
6 672 417 материалов в базе
Настоящий материал опубликован пользователем Амангалиева Агжан Хамитқызы. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт
Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материал
Ваша скидка на курсы
40%
Курс профессиональной переподготовки
500/1000 ч.
Курс повышения квалификации
72 ч. — 180 ч.
Курс повышения квалификации
72 ч. — 180 ч.
Курс повышения квалификации
36 ч. — 144 ч.
Мини-курс
3 ч.
Мини-курс
4 ч.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.