Физика фани укитилишида ИКТНИНГ урни

• 1 слайд

  Эгамназаров Бекназар Хакимович
  Фарғона вилояти Бешариқ тумани ХТБ тасарруфидаги 1-умумий ўрта таълим мактаби физика фани укитувчиси
  

• 2 слайд

  Режа
  Кириш
  Физика фани укитилишини компьютерлаштириш муаммоси ва унинг таркиби.
  Дарсларни компьютерда ташкил этиш ва ундан фойдаланиш методикаси.
  Компьютерли таълим воситалари
  Компьютерли таълимнинг техник воситалари
  Компьютерли таълимнинг дидактик воситалари
  Лаборатория ишларини такомиллаштиришда компьютер технологияларидан фойдаланиш усуллари
  9. Физикадан виртуал лаборатория ишларини
  ўтказиш усуллари
  
  

• 3 слайд

  1. Кириш
  Ҳозирги пайтда таълимга ахборот технологияларини жадал татбиқ этиш, таълим жараёнини компьютерлаштириш етакчи педагогик-услубий ғояга айланган. Навбатдаги асосий вазифа ахборот технологиялари ва компьютерлаштириш бўйича эришилган натижаларни умумлаштириш йўли билан яхлит педагогик-услубий назарияни асослашдан иборат.
  Аxборот теxнологияларидан таълим тизимида, айникса физика, кимё ва биология фанини ўкитишда фойдаланиш - электрон дарсликлар, укув фильмлари, ходиса ва жараёнларнинг виртуал моделлари, тест дастурлари ва виртуал лабаратория дастурлари ва хоказо боскичлардан иборат бўлиб, ёшларнинг табиий фанларга бўлган кизикишларини оширишда, ходиса ва конуниятларни чукуррок англаб етишларида, масофавий ва мустакил таълим олишларида мухим ахамиятга эгадир. Булар орасида физика, кимё ва биология таълимини асосий муаммоларидан бири лабораторияларнинг электрон вариантини яратиш шу куннинг долзарб муаммоларидан биридир.
  

• 4 слайд

  1. Кириш
  Таълим-тарбия жараёнида педагогик ва ахборот технологияларни муваффақиятли қўллаш учун табиий фан ўқитувчилари махсус методик билим ва кўникмаларни эгаллашлари, педагогик амалиётда зарур бўладиган методик тайёргарликка эга бўлишлари лозим.
  Умумий урта таълим тизимида табиий фанлар ўқитилишини ташкил қилиш масаласи, табиийки, физика, кимё ва биология фанларидан лаборатория машғулотларини самарадорлигини ошириш билан боғлиқ.
  Физика, кимё ва биология фанларини ўрганишда лаборатория ишларини бажариш муҳим ўрин эгаллайди. Ўқув жараёнида лаборатория машғулотларининг самарадорлигини ошириш муаммоси мураккаб ва кўп қирралидир. Уни ҳал этиш лаборатория машғулотларини ўтказишнинг турларига хос бир қатор хусусиятларни ҳисобга олишни тақозо этади.
  

• 5 слайд

  Компьютернинг таълим-тарбия соҳасидаги аҳамияти беқиёс. У таълим тизимини маъмурий бошқаришдан тортиб алоҳида мактаб фаолиятини ташкил этиш, бошқариш, назорат қилишгача, ўқув предметларини ўрганишни ташкил қилишдан тортиб ўқувчиларнинг индивидуал машғулотларини ташкил этишгача бўлган муаммоларни қамраб олади.
  Компьютер маълумотларни сақловчи, уларни қайта ишловчи, турли шакл ва усулларда ўқувчиларга етказувчи ўта қулай восита сифатида тан олинмоқда. Таълим-тарбия ишига компьютерларнинг татбиқ қилинишини инсоният тарихида китобнинг пайдо бўлиши, унинг ўрни ва аҳамиятига қиёслаш мумкин. Зеро, китобдан маълумотларни сақлаш ва тарқатиш мақсадида фойдаланилса, компьютердан дарс жараёнида ўқувчиларга билим беришда фойдаланилади. Иккинчидан, компьютернинг таълим беришдаги вазифаси дарс жараёни билан чегараланмайди. Ўқувчилар у билан мустақил ишлаб, ҳатто уйда ҳам билим олишлари мумкин.
  1. Физика фани укитилишини компютерлаштириш муаммоси
  

• 6 слайд

  Учинчидан, компьютер тармоқларидан фойдаланиш, масофадан ўқитиш ҳозирги кун учун орзу бўлмай қолди. Бу ногирон болалар учун таълим олишнинг ягона имконияти, иқтидорли, ўта қизиқувчан ўқувчилар учун мустақил таълим олиш воситаси.
  Компьютерли ўқитишнинг афзалликлари жуда кўп: ўқувчиларда маълум малакаларни шакллантириш вақти қисқаради; машқ қилинадиган топшириқлар сони ошади; ўқувчиларнинг ишлаш суръати жадаллашади; компьютер томонидан фаол бошқаришни талаб қилиниши натижасида ўқувчи таълим субъектига айланади; ўқувчилар кузатиши, мушоҳада қилиши қийин бўлган жараёнларни моделлаштириш ва бевосита намойиш қилиш имконияти ҳосил бўлади; коммуникация воситаларидан фойдаланган ҳолда дарсни узоқдаги манбалар билан таъминлаш имконияти ҳосил бўлади; компьютер билан мулоқот дидактик ўйин характерини олади ва бу билан ўқувчиларда ўқув фаолиятига мотивация кучаяди ва ҳоказо. Шу сабабли таълимни компьютерлаштириш муаммоларини ҳал қилиш бўйича барча иқтисодий ривожланган мамлакатларда, улар билан бир қаторда республикамизда ҳам турли йўналишдаги илмий тадқиқот ишлари ўтказилмоқда.
  1. Физика фани укитилишини компютерлаштириш муаммоси
  

• 7 слайд

  Компьютер технологиясидан фойдаланиб, олий ўқув юртларида таълимни ташкил қилиш мобайнида турли ахборотларни йиғиш ва уларни қайта ишлаш, зарур бўлганда керакли маълумотларни олиш мумкин. Компьютер ёрдамида назорат қилинадиган параметрлар тўплами кенг бўлиб, улардан асосийлари сифатида қуйидагиларни кўрсатиш мумкин:
  - ўқувчининг масалани ечишга сарфлаган вақтини назорат қилиш;
  - саволларга ўқувчи томонидан берилган жавобларнинг тўғри ёки нотўғрилигини тезликда аниқлаш;
  - саволларга жавоб беришда ўқувчининг қўшимча имкониятларига ва ўтилган мавзуларга мурожаатини аниқлаш;
  -берилган масалани ечишга неча марта уринганликларини аниқлаш
  1. Дарсларни компьютерда ташкил этиш ва ундан фойдаланиш методикаси
  

• 8 слайд

  Ўқувчи компьютер технологиясидан фойдаланиб, ташкил этилган дарсда фан мавзусини мустақил ҳолда ўзлаштираётганида, тушунмаган жойларини ўқитувчидан сўрайди, ўқитувчи билан якка тартибда суҳбатлашиш имкониятига эга бўлади. Ўтилаётган янги мавзуни мустаҳкамлаш қисмида тушунарли бўлмаган материалларни қайтадан кўриб чиқиш имкониятига эга бўлинади. Ўқитувчи учун эса ҳар бир дарс охирида барча ўқувчиларни баҳолаш имконияти яратилади.
  Компьютер орқали тест ўтказилганда ўқувчи ўқув фани юзасидан берилган саволларга мустақил жавоб беради ва тест охирида ўзининг ўтилаётган ўқув фани ҳақида қандай билимга эга эканлигини мустақил аниқлай олади.
  Маълумки, компьютер технологиясидан фойдаланиб, ташкил этилган ўқитиш ва ўқувчиларнинг олган назарий билими назоратини ташкил қилганда, ўқувчига мўлжалланган ўқув материалини тўла етказиш ва ўқув фани дастурига мос ўзлаштирилган назарий билими, эгалланган амалий кўникма ва малакаларни бир вақтнинг ўзида тез ва аниқ текшириш учун кам вақт сарфланади. Бу эса ўз навбатида кўпгина нарсаларни, жумладан, вақтни, ўқувчи энергиясини, маблағни ва бошқаларни иқтисод қилишга олиб келади
  1. Дарсларни компьютерда ташкил этиш ва ундан фойдаланиш методикаси
  

• 9 слайд

  Электрон ўқув дастурлари асосида ўқувчилар ҳар бир мавзу билан таништирилиб, ўтилган мавзулар асосида доимий равишда синов тестидан ўтказилиб турилади Яъни ҳар бир мавзунинг ўқувчилар томонидан ўзлаштирилиши доимий назорат қилиниб, таклиф этилаётган модел ёрдамида таҳлил қилинади.
  1. Дарсларни компьютерда ташкил этиш ва ундан фойдаланиш методикаси
  Укувчи
  Ўқитувчи
  Электрон дастур
  Кўргазмали материаллар
   
  Натижа
  Салбий омиллар таъсири
  

• 10 слайд

  Компьютерли таълим воситалари
  20.06.2022
  http://aida.ucoz.ru
  10
  Таълимни компьютерлаш-тириш воситалари
  Техник
  воситалар
  Дидактик воситалар
  Фаолият воситалари
  Дастурий воситалар
  
  
  
  Компьютерли таълим воситаларини қуйидаги тўрт гуруҳга ажратиш мумкин:
  
  

• 11 слайд

  Компьютерли таълим воситалари
  20.06.2022
  http://aida.ucoz.ru
  11
  Техник воситалар - маълумотларни қайта ишловчи, буюрилган амалларни бажарувчи қурилмаларни ўз ичига олади. Бундай қурилмаларга компьютернинг ўзидан ташқари ташқи техник воситалари, турли ташкилий техника, телекоммуникация ва алоқа воситалари ҳам киради.
  Дидактик воситалар — ўқув материалининг ўқитиш ва ўқиш эҳтиёжларига кўра ўзгартирилган шакллари. Бундай воситалар қаторига таъриф, қоида, топшириқ, муаммо, машқ, савол, тест топшириғи, алгоритм, дастур, чизма, жадвал кабилар киради.
  Дастурий восита – компьютер ёрдамида вертуал лаборатория ишларини яратиш ва ундан фойдаланиш учун хизмат қиладиган дастурлар мажмуидан иборат. Дастурий таъминот умумтизимли ва амалий дастурий маҳсулотлардан ташкил топади.
  

• 12 слайд

  Компьютерли таълимнинг техник воситалари
  20.06.2022
  http://aida.ucoz.ru
  12
  Техник воситалар
  Моддий воситалар
  Номоддий воситалар
  ранг
  Компьютерлараро алоқа воситалари ва ҳ.к
  Компьютернинг ташқи
  қурилмалари
  шрифт
  Компьютер ва унинг қурилмалари
  Кадр ва ҳ.к.
  

• 13 слайд

  Компьютерли таълимнинг техник воситаларидан ташқари дидактик воситалари ҳам мавжуд бўлиб, унга расмда тасвирланган ўқув материалининг ўзгарган шакллари киради
  
  20.06.2022
  http://aida.ucoz.ru
  13
  ДИДАКТИК ВОСИТАЛАР
   
   
  
  
   
  Расмлар Графиклар
   
  
  Жадваллар Слайдлар
   
  
  Ўйинлар Кроссвордлар
   
  Машқлар Тестлар
   
  
  Ўқув материали матни ва ҳ.к.
  

• 14 слайд

  Лаборатория ишларини такомиллаштиришда компьютер технологияларидан фойдаланиш усуллари
  
  Ўқувчилар мустақил ишлаганларида бюджет вақтдан ютилади. Баъзи олий ўқув юртларида тайёр дастурларни ЭҲМ га киритиб иш бажарганларида 30-40 минут вақт сарфланиб, битта лаборатория ишида 2-3 соатча вақт тежалган.
  Экспериментал йўл билан олинган қиймат ва ҳисобланган натижаларни тезда текшириб кўриш мумкин.
  Ўқувчилар билимини машина стандарти бўйича синаб кўриш имконияти туғилади.
  ЭҲМ қўлланилганда физика фанига қизиқиш ортади.
  Тежаб қолинган жисмоний куч ва вақтни машғулотларни ижодий ривожлантиришга сарфлаш имкони туғилади.
  ЭҲМ га дастур тузиб киритиш услуби ва имкониятлари билан ўқувчилар танишуви кейинчалик курс ва битирув ишларида ЭҲМ ни ишлатиш кўникмаларини ҳосил қилади.
  
  20.06.2022
  http://aida.ucoz.ru
  14
  

• 15 слайд

  Физикадан виртуал лаборатория ишларини
  ўтказиш усуллари
  
  Таълим жараёнида замонавий ахборот технологияларидан фойдаланган ҳолда дарсларни ташкилаштириш учун маълум бир шарт шароитлар мавжуд.
  Биринчидан, ахборот ресурслари булиши керак.
  Буларга,
  Шахсий компьютер
  Проектор
  Мультимедиа воситалари
  Сканер (мураккаб схемалар ва чизмаларни, негатив плёнкадаги тасвирларни компьютерга утказиш учун)
  Рақамли фотоаппарат
  Видео камера (видео конферинциялар ўтказиш учун ва яна бошқа мақсадларда)
  Принтер, нусха кўчирувчи қурилма (тарқатма материалларни қоғозга тушириш ва кўпайтириш ва яна бошқа мақсадлар учун) ва бошқа ресурслар.
  
  20.06.2022
  http://aida.ucoz.ru
  15
  

• 16 слайд

  Ахборот технологиялари имкониятидан фойдаланган ҳолда компьютер моделларини ўқув жараёнларида фойдаланиш ўзининг самарасини беради. Компьютер моделларини ўқув жараёнларида қўллаш тамойиллари қуйидагилар:
  1. Компьютер дастури тажрибани ўтказиш мумкин бўлмаган ёки тажриба кузатиб бўлмас даражада ҳаракатланган пайтда қўлланилиши лозим.
  2. Компьютер дастури ўрганилаётган детални аниқлашда ёки ечилаётган масаланинг иллюстрациясида ёрдам бериши керак.
  3. Иш натижасида ўқувчилар модель ёрдамида ҳодисаларни характерловчи катталикларнинг ҳам сифатий, ҳам миқдорий боғланишларини кўра билишлари керак.
  4. Дастур билан ишлаш пайтида ўқувчиларнинг вазифаси турли қийинликдаги топшириқлар устида ишлашдан иборат, чунки бу ўз устида мустақил ишлашга имкон беради
  20.06.2022
  http://aida.ucoz.ru
  16
  

• 17 слайд

  Педагогик технологияни ишлаб чиқиш ва амалга ошириш илмий муаммо сифатида махсус тадқиқотлар олиб боришни кўзда тутади. Бунда энг аввало қуйидагиларни аниқлаш лозим:
  таълим технологияларини илмий ишлаб чиқиш ва амалиётга жорий қилиш учун ижтимоий педагогик асослар мавжудлигини аниқлаш;
  таълим тизим сифатида нимани англатиши ва қандай таркибий қисмлардан ташкил топганлигини белгилаш;
  таълим технологиясининг функционал тизими жараён сифатида нималардан иборатлигини аниқлаш;
  таълим технологиялари Кадрлар тайёрлаш миллий дастури мақсадларига қай даражада тўғри келишини ва баҳолаш мезонини кўрсатиб бериш;
  педагогик технология тизимлари назариясининг асосий қонуниятларига мослигини назарда тутиб, уларнинг йўл-йўриғини ишлаб чиқиш.
  20.06.2022
  http://aida.ucoz.ru
  17
  

• 18 слайд

  Виртуал лаборатория ўқув мультимедиа мажмуаларидан фойдаланиш яхши самара беради. Билиш фаолиятининг асосий босқичларига қуйидагилар:
  1. Танишув, қабул қилиш: методик тавсиялар, босма қўлланмалар.
  2. Англаш, мустаҳкамлаш ва билимларни текшириш: электрон ўқув қўлланмалар, тест тизимлари, виртуал ўқув хоналари.
  3. Касбий йўналган кўникма ва малакаларни шакллантириш, интуисияни ривожлантириш: математик ёки иммитасион моделлаш, тренажерлар ва бошқа ўқув тизимлари.
  4. Лойиҳа-тадқиқотчилик ўқув фаолияти: ўқув ёки ишлаб чиқариш қўшимча дастур пакетлари киради.
  
  20.06.2022
  http://aida.ucoz.ru
  18
  

• 19 слайд

  Компьютерли таълимнинг асосий мақсади таълим самарадорлигини ошириш ва сифатини яхшилаш. Компьютерли таълим қачон ва қандай шароитда исталган педагогик самарани беради? Бу саволга жавоб бериш таълим турларини, жумладан, кўргазмали таълим билан компьютерли таълимни ўзаро боғлаб таҳлил қилишни тақозо қилади
  20.06.2022
  http://aida.ucoz.ru
  19
  

• 20 слайд

  Физика фанини ўрганишда лаборатория ишларини бажариш муҳим ўрин эгаллайди. Ўқув жараёнида лаборатория машғулотларининг самарадорлигини ошириш муаммоси мураккаб ва кўп қирралидир. Уни ҳал этиш лаборатория машғулотларини ўтказишнинг турларига хос бир қатор хусусиятларни ҳисобга олишни тақозо этади. Шулардан энг муҳими назарий билимларни амалда текшириб кўриш орқали, ўқувчиларни ижодкорлик қобилиятларини ошириш ҳисобланади, ҳар қандай билим маълум вақт ўтгандан кейин хотирадан ўчиб кетиши табиий ҳолдир. Назарий билимларни мустаҳкамлаш мақсадида ўқув жараёнида вертуал лаборатория машғулотларидан фойдаланиб ўқувчиларнинг ижодкорлик ва билим фаолиятини ошириш муаммосини ҳал этиш мумкин. Бунинг учун ўқувчи физикадан лаборатория машғулотларини ўтказиш шакллари, усуллари ва воситаларини тўғри танлай билиши лозим.
  
  20.06.2022
  http://aida.ucoz.ru
  20
  

• 21 слайд