Флюс астында дәнекерлейтін автоматтар

13. Газбен бөліп кесетін қондырғылар мен машиналар

Газ оттегілі   кесу  металды   газ  оттегілі   жалынмен  тұтану   температурасына   дейін  қыздырғанша  оның   таза  оттегінде   жану   қабілетіне   негізделген. 

Оттегімен   кесілетін   мателдарға   мынадай  талаптар   қойылады: 

І. Металдың   тұтану   температурасы    оның  балқу    температурасынан  төмен  болуы.  

2.   Металл   тотығының  балқу   температурасы   металдың   балқу   температурасынан   төмен  болуы. 

3.   Металл  жанғанда   бөлінген   жылу  оның   төменгі   қабаттарын  тұтануға   жеткілікті   температураға   дейін  қыздыруы. 

4.   Металдың жылыулықты  тым  жоғары   өткізгіш  болмауы. 

5.   Металды  кескендегі   түзілетін   тотықтарының   сұйық    аққыштығы  жақсы  және кесу   арқасынан  жеңіл  үрілуі  керек. 

 Бұл талаптарға  құрамында  көміртегі  0,7 %-ке  дейін    көміртекті  және   аз легірленген    болаттар   сәйкес  келеді. 

 Жоғарғы   көміртекті,  жоғары   легірленген  болаттар,  шойындар, түсті  металлдар мен  олардың   қорытпалары  жоғарыдағы  талаптарға  сәйкес  болғандықтан  оттегімен   кесілмейді.  Сондықтан   кесу   аумағына   оттегімен   қоса  ұнтақ  флюс  берілетін   оттегілі-флюсті   ксуді   қолданады.  Ол үшін   қосымша  жылу  шығарып,  баяу   балқитын   тотықтарды,  сұйылтатын  темір   ұнтағын  пайдаланады.  

 Қарапайым  газ  оттегілі   кесуді  қолмен, жартылай  автоматты  және   автоматты   тәсілдермен  орындайды.  

Мына  23-суретте   кескіштің   нобайы   көрсетілген. Кескіштің   тұтқасы  7 мен   қорабы  8 бар,  сол  қорабқа   жамылғы   гайка   ІІ арқылы   инжектор  10 кигізілген    араластырушы   үнгір  12  жалғанады.   Шлангалы  кжппель  5 арқылы   келетін   оттегі   әрі  қарай  екі   бағытпен   жүреді. Қздыру  жалынының  оттегісі   вентиль  4 пен   реттеліп   инжектордың   орталық  каналына  барады.   

Араластырушы   үнгірге   жеткен  оттегі   ағысы   ниппель  6 мен  нентиль  9 арқылы   ацетилен  сорылатын   каналдарға   ыдырайды.   Жанар   қосылым   құбыр  13 арқылы   кескіш   бүркеншігіне   жетіп, сыртқы  15 және ішкі  14 мундштуктер аралығындағы    санлаудан   шығып  жалындатып   жана  бастайды. 

23 –cурет.  Ацетилен-оттегілі кескіштің  нобайы

 Оттегінің  бір бөлігі   вентиль  3 арқылы   құбырдан  2 өтіп,  бүркеншікке  І барады  да,   ішкі  мундштуктің  14 орталық   каналынан  өтіп,  кескіш   оттегі   ағысы   пайда  болады.  

 Газ  оттегілі   кесу  былайша   жүргізіледі.  Кесіліетін   металл  қыздыру   жалынымен  тұтану   температурасына   дейін   қызғанда  /металдың   қалыңдығына   байланысты   оған  5-40 с   уақыт  кетеді/  оттегі   беріліп   металл жанады.  Жану  кезінде   пайда  болған   едәуір   жылу   металдың   төменгі    қабаттарын   тұтану   температурасына   дейін   қыздырады.  Пайда  болған    сұйық   тотықтар   кесілу    арнасынан   кесу   оттегісімен    үрленіп   тазартылады. 

 Қол   кескіштермен   қалыңдығы  6-300 мм   болаттарды  550-800 мм/мин жылдамдықпен  кесуге  болса, арнайы   кескіштермен   қалыңдығы  3 м және   онан да   қалың    болаттарды   кесуге  болады. 

 Газ оттегілі   кескенде   ацетиленнен  басқа   газдарды  да   пайдалануға  болады,   мысалы   табиғи  және   мұнай   газдарды,   сутегі,   керосир және   бензин  буы.

Доғамен   кесудің   бірнеше   түрлері  бар. 

І. Көмір  және металл  электродтарымен   кескенде   металдың   балқу   жылдамдығы   мен  тереңдігі   негізінен ток  күшіне   байланысты   болады. Сондықтан   доғамен  кесу  үшін   үлкен ток   күштерін    пайдаланады: 300600  А металл электродымен  және  400-1500 а-көмір  электродтарымен   кескенде  екі   тәсілі  де  шойын   бұйымдарын  және   жоғары   легірленген  болаттарды   кесу   үшін  қолданады. 

2.   Ауа-доғалы   кесуде   көбінесе   графитті   электродтармен қоса  /қысымы

0,4 МПа  шамасында/ қысылған   ауа  беріледі.   Кері   қарама  қарсылық  күші  150-400 А  тұрақты  токпен  кеседі.   Қалыңдығы  20 мм-ге  дейін   тот   баспайтын  болаттары  кесу  үшін   қолданады. 

3.   Оттегі-доғалы  кесу   әдісінде  металл электроды мен бұйым  аралығында  жанатын  доға   жылуымен  тұтану   температурасына  дейін  қыздырылады.  Металдың   жануы мен   кесу  беттеріндегі   тотықты    тазарту  оттегі   қарқынымен   жасалады. Бұл  әдісті   негізінен  құрастыру   жұмыстарында   қолданады. 

4.   Қалың   қабатты   алюминий  /100-120 мм/ және  оның    қорытпаларын   кесу   үшін   тікелей   әрекетті   плазма   доғаларын   пайдаланады.  Жанама  әрекетті   плазмалық   доғаларды   жұқа  болат   табақ   темірлерін,  алюминий  мен  мыс  қорытпаларын,  кейбір   металл  емес   материалдарды   /керамика  және  т.б./ кесу  үшін   қолданады.  

 Плазма  түзетін   газ   ретінде  аргон, оның   сутегімен   қоспасы,  тазартылған   азот және   сығылған   ауа  қолданылады.  

 Металды   цирконий   электродымен   ауа-плазмалы   кескенде   оның   сапасы  жоғары   болып,  газ-оттегілі   кесумен  салыстырғанда   жылдамдығы   2-5 есе  жоғары  болады.