Информатика пәнінен сабақ жоспары «Алгоритм және оның атқарушылары». (6-сынып)

Жамбыл орта мектеб

Сабақ №         Сыныбы: 6                                                                                     Күні:

Сабақ тақырыбы: «Алгоритм және оның атқарушылары».

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға  алгоритм түсінігі мен оны орындаушылар туралы негізгі түсініктерін қалыптастыру. 

Дамытушылық: оқушылардың танымдық және шығармашылық қабілеттерін жан-жақты дамыту;

Тәрбиелік: оқушыларды ұқыптылыққа, уақытты тиімді пайдалануға тәрбиелеу.               

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: тақта, кестелер.

Пәнаралық байланыс: Қазақ тілі, әдебиет, математика

Сабақтың жоспары:

І. Ұйымдастыру.

ü  Оқушылармен сәлемдесу;

ü  оқушыларды түгендеу;

сабақты бастауға жағдай жасау.

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау

1.«Лото»ойыны(сұрақ-жауап)

2. Сәйкестендіру

ІІІ. Жаңа тақырыпты меңгерту

ІV.Сабақты бекіту

Оқулықпен жұмыс

Шығармашылық тапсырма 

V. Қорытындылау

Тест тапсырмасы

VІ Бағалау

VІІ. Үйге тапсырма

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау

1.«Лото»ойыны(сұрақ-жауап)

1. Ақпарат дегеніміз не,ақпаратпен не істей аламыз? Латынның «түсіндіру, баяндау,мәлімет деген мағынаны береді.ақпаратты сақтаймыз,өңдейміз,жеткіземіз

2. Ақпараттың ең кіші өлшем бірлігі? Бит

3. Бірінші есептеу машинасын кім ойлап шығарды? 1642  жылы Блез Паскаль

4. Алғашқы есептеу құрылғысы?   Саусақ, түйіншектер

5. Компьютерлік вирус дегеніміз не? Өздігінен көбеюге қабілетті зақымдаушы программа

6. Файлдарды мұрағаттау деген не? Оларды бір мезгілде сыға отырып, бір файлға қою

7. 1946ж. ЭЕМ-нің жұмыс атқару принціпі мен құрылғыларын толық көрсеткен ғалым ...

                                                                       Американ математигі Джон Фон Нейман

2.Сәйкестендіру

ЭЕМ буындары	Элементтік базасы
І буын,1946 – 1958жж	Болашақтың компьютері
ІІ буын, 1958 – 1964жж	Микропроцессорлар
ІІІ буын,1964 – 1972жж	Интегралды сызбалар
ІV буын, 1970 жылдан	Электрондық лампалар
V буын,құру талаптары	Жартылай өткізгіштер, транзисторлар

ІІІ. Жаңа сабақ.

 «Алгоритм» ұғымы информатикада ақпарат сияқты іргелі ұғымдар қатарына жатады. Алгоритм атауы атақты араб математигі Әбу Жафар Мұхаммед ибн Мұса әл-Хорезми ( 763-850 ж.ж) есімінің латынша Algorithmi (Алгоритми) болып жазылуына шыққан. Ол санаудың ондық жүйесінде көп орынды сандар мен арифметикалық амалдардың орындалу ережесін ұсынған. Бұл ережелер қосынды мен көбейтіндіні табуға арналған амалдарды орындауға қажетті тізбектен құрылған. Сол ереже осы күнге дейін қолданылып келеді.

Туғаннан бастап баланы тәрбиелеу, оларды әртүрлi ережелердi сақтауды, ертеңгiсiн жуыну, киiну, шешiну, тамақ iшу, сабаққа бару, жолдан өту .т.б. меңгерудi және қатаң орындауды талап етемiз. Одан әрi бала-бақшада және мектепте тәрбиеленудiң күн тәртiбi болады. Оларды оқыту белгiлi ретпен өтедi. Ал барлық мүмкiн болатын ойындар ереже бойынша ұйымдастырылады. Демек кез-келген iс-әрекеттер анықталған жарлық бойынша жүзеге асады, яғни анықталған алгоритм бойынша орындалады.

Адам жас кезiнен бастап күнделiктi өмiрде алгоритмдi меңгередi және орындайды. Яғни, алгоритм дегеніміз – жеке қадамдардан тұратын, реттелген нұсқаулар тізбегі

Алгоритм дегеніміз – іс әрекеттің рет-ретімен орындалуы. Кез-келген есепті қарапайым амалдарды тізбектей орындау арқылы шығаруға болады. Алгоритімді компьютерде орындау үшін оны программа түрінде жазып шығу керек.

Программа компьютерге түсінікті командалардан тұрады. Осы командалар тізбе орындау соңында есептің нәтижесі шығады. Командалар тізбегін – программа қарастыруға болады. Команда бір ғана қарапайым амалды орындау үшін берілген бұйрық ретінде қабылданады. Командалар: арифметикалық немесе логикалық амал; ақпарат тасымалдау командасы; берілген сандарды салыстыру командасы; берілген сандарды салыстыру командасы; нәтижені экранға, қағаз басып шығару командасы; келесі командаға көшу тәртібін орындау; т.б. болып бөлінеді.

Атқарушы түсінігі

Алгоритм атқарушысының рөлін адам немесе автоматтандырылған құрылғы: компьютер, робот және т.б. орындайды.

Жалпы алғанда, өміріміздің барлығы алгоритм тізбектерінен тұрады десек те болады.

Алгоритм орындалу барысында атқарушы қандай инструкция келесі орындалу керектігін біледі. Атқарушы орындай алатын командалардың жиынын атқарушы командалар жүйесі деп атаймыз.

Сонымен, алгоритм атқарушысы алдын-ала қойылған әрекеттерді орындап, нәтижеге жететін адам, компьютер немесе техника болуы мүмкін. Егер есепті шешу үшін техникалық құралдар пайдаланылса, орындалатын әрекеттер тізбегі нақты және түсінікті болу керек. Қаншалықты әрекеттер түсінікті де, нақты болса, соншалықты нәтижеге жету тез және дұрыс болады.

Алгоритм дегеніміз іc-әрекеттің рет-ретімен орындалуы.
Алгоритмдегі кез келген іс-әрекет  б ұ й р ы қ  деп аталады.
Алгоритмді жүзеге асырушыны  о р ы н д а у ш ы деп атаймыз.

Алгоритмнің негізгі қасиеттері :

v   Түсініктілік – алгоритмді атқарушысы оны қалай орындайтынын білуі керек.

v   Дискреттілік– алгоритм нақты әректтерден тұрады, келесі қадамы белгілі тәртіппен жүзеге асады.

v   Анықтылық – алгоритмнің әрбір ережесі анық ,      мағыналы болу керек.

v   Нәтижелілік – орындалатын қадамдардың соңында алгоритм нәтижеге жетуі керек.

v   Жалпылық – қандай да алгоритмді түрлі бастапқы мәліметтермен бірнеше рет қолдануға болады.

Мысалы: Студент болу үшін:
1. Мектепті тәмәмдау
2. ҰБТ-дан өту
3. Құжаттарды тиісті жерге өткізу
4. Конкурстан өту
5. Таңдаған мамандығы бойынша оқиты

 жоғарғы оқу орнын анықтау

Бұйрық номері	Алгоритмнің бұйрығы	Бұйрықтың орындалу нәтижесі
1	Қаламды ал	Қалам қолда тұр
2	«Ана» сөзін жаз	«Ана» сөзі жазылды
3	Қаламды орнына қой	Қалам үстелге қойылды
4	Соңы	Алгоритм орындалды

ІV. Жаңа сабақты бекіту.

1.Оқулықпен жұмыс

Тапсырма № 5
«Ағаш отырғызу» алгоритмін құрыңдар

Тапсырма № 6
«Сурет сал» алгоритмі кестесін    толтырыңдар.

Бұйрық номері	Алгоритмнің бұйрығы	Бұйрықтың орындалу нәтижесі
1	Көк қарындашты ал
2	Шардың суретін сал
3	Шарды боя
4	Қарындашты орнына қой
5	Соңы

2.Шығармашылық тапсырма

«Өткел» тапсырмасының алгоритмін  сөз түрінде жаз:

Қайықшы өзеннің бір жағасынан екінші жағасына қасқырды,ешкіні және қырыққабатты жеткізуі керек. Бірақ қайыққа біреуін ғана отырғыза алады. Жағада қасқыр  мен ешкіні  немесе ешкі мен қырыққабатты бірге қалдыруға болмайды,өйткені бірін - бірі жеп қояды.

Не істеу керек?

V .  Қорытындылау

Тест тапсырмалары

1. «Алгоритм» атауы қайдан шыққан?

А) Мұхаммед әл-Хорезми атының латынша айтылуынан 

Б) Мұхаммед әл-Хорезми атының арабша айтылуынан        

В) әл-Фараби атының латынша   айтылуынан

2. Алгоритм дегеніміз не?

А) Қоршаған ортада болып жатқан түрлі құбылыстар

Б) Орындаушының белгілі бір мақсатқа жету барысындағы ретімен орындалатын түсінікті дәл ұйғарым

В) Алғашқы берілген мәліметтерді пайдаланып жұмыс жасау

3. Алгоритмнің негізгі қасиеттерін көрсет

А) алгоритмнің айқындылығы, түсініктілігі, тиістілігі

Б) алгоритмнің үздіктілігі, түсініктілігі, тиістілігі, мақсаттылығы

В) алгоритмнің айқындылығы, үздіктілігі, жалпыға бірдейлігі, нәтижелігі, формальді орындалуы

4.Алгоритм  орындаушыларына жатпайтынын көрсетіңдер:

А) Жазу үстелі

В) Адам

С) Ыдыс жуатын машина

Д) Робот

5. Кез – келген алгоритмнің соңғы бұйрығын көрсетіңдер

А) Бітіру

В) Алгоритмдегі іс –әрекетті аяқтайтын кез келген бұйрық

С) Соңы

VI. Үйге тапсырма  § 8 Алгоритм және оның атқарушылары

«Көшені қиып өту» алгоритм құрып  келу

VIІ. Бағалау.