Конспект урока чеченского языка "Билгалдош карладаккхар"

Урокан ц1е: Билгалдош карладаккхар.

1алашо: Билгалдашах 1амийнарг т1еч1аг1дар, и юкъахь долуш предложенеш х1итто хаар. Билгалдашо предложенехь деш долу син-таксически г1уллакх. Билгалдешан терахь, классан гайтам, цуьнан даржаш. Т1еэцна билгалдешнаш нийсаяздан хаар.Доттаг1ашка болу безам ч1аг1бар.

Урок д1аяхьар.

1.Ойла т1еерзор.

2.Ц1ахь бина болх таллар.

3. Дешархошка болх бойту уьн т1ехь тобанашца:

1-      ра     тоба

1.  Билгалдош, цуьнан маь1на, морфологически бил- галонаш.

2.   Легаде акха цициг, гергарниг.

3.   Морфологически къастам бе: Мерзо нам болу иг ду пгхан бешара 1ежаш.

2-         г1а  тоба

1.   Билгалдешнийн тайпанаш.

2.    Легаде телевизионни хаам, телевизионниниг.

3.   Сиха говр, говза пхьар боху билгалдешнаш дус- таран а, т1ехдаларан а даржашка х1иттаде.

4.1амийнарг карладаккхар, т1еч1аг1дар

1.   Дешархоша кхочушдо 65-г1а шардар.

2.    Сирла, воккха, дика, хаза, атта, парг1ат боху билгалдешнаш дустаран а, т1ехдаларан а даржаш­ка х1иттаде.

3.  Легаде бабиниг, бабин пух1анан бой, ламанан леча, юьртара майда, юьртарниг боху дешнийн цхьаь- накхетарш.

       4. 0ьг1аза, дегаза, сийсаза, эвхьаза боху билгалдеш- наш юкъахь долуш, дешнийн цхьаьнакхетарш х1иттаде, т1аккха уьш юкъахь долуш предложе- неш язъе.

      - Муха кхолладелла и билгалдешнаш?

5.Дешархошка шайга болх байтар

1-ра кеп.

1.  Кхочушдо 68-г1а шар дар.

2.  Легаде таьллийн ора- маш, таьллийниг.

3.  Шедачу куьйгаца хъаъс- тира цо буобер. Билгалдаьккхинчу бил- галдашна бе морфологи­чески къастам.

2-г1а кеп.

1.  Кхочушдо 70-г1а шардар.

2.  Легаде баьллийн мутт, баьллийниг.

3.  Белхалой бовхачу кха- чанах кхетаза дукха хан яра.

Билгалдаьккхинчу билгалдашна бе морфологи­чески къастам.

6.Хьалххе хаийтаран диктант

Къегина кхеттачу малхо серлаяьккхина 1уьллура ерриге а район. Кху ломан басера охьахьаьжча, шерра къаьстара дукхахйолу ярташ. Нихалахь дара Ибрах1иман ден-ненан ц1а а. Кхузара охьахьаьжча гора к1антана баьццарчу стоьмийн дитташна юкъахь шайн ц1енойн кибарчигийн тхов. (С-Хъ. Нунуев)

-   Оьшучу интонацица д1аеша роман т1ера кийсак.

-    Исбаьхьаллин сурт xIottoш мел г1о дина аьлла хета шуна билгалдешнаша?

Дал аде л масалш.

-   Билгалдаха билгалдешнаш, схьаязде уьш дозуш долчу ц1ердешнашца.

-   Морфологически къастам бе буха сизаш хьаькхначу билгалдешнашна.

7.Рефлекси.

Ц1ахь бан болх

1.Карлаяха 1 – 11-г1ий пп, 12-чу хаттаршна жоьпаш ло.