Мектептегі мазасыздануды анықтауға арналған тест

Филипстің мектептегі мазасыздықты

анықтауға арналған тесті.


Мақсаты: Кіші және орта жастағы балаларда болатын мазасыздықтың түрін және денгейін зерттеу.

Нұсқау: «Балалар, қазір сіздерге мектепте өздеріңізді қалай сезінетіндеріңізді анықтауға арналған бірнеше сұрақтан тұратын сауалнама ұсынылады. Сұраққа дұрыс және шынайы жауап беруге тырысыңыз, бұл жерде дұрыс немесе дұрыс емес, жақсы немесе жаман жауаптар жоқ, жауап парағының жоғары жағына өз аты жөніңізді және сыныбыңызды жазыңыз. Егер сұраққа келіссеңіз «+» , егер келіспесеңіз «-» белгісін қойыңыз».
Сауалнама
1. Барлық сыныпты бір денгейде ұстап тұру қиынға соға ма ?
2. Егер мұғалім сізден өткен материалдан қаншалықты білетіндігіңізді тексеретінін болса сіз толқисыз ба?
3. Сыныпта мұғалім ұнайтындай жұмыс жасау саған қиындық келтіре ме ?
4. Сен сабаққа жауап бере алмағаныңа, мұғалімнің қатты ашуланған кейіпі түсіңе кіретін кез бола ма ?
5. Сыныпта сені әлдекімнің ұрып соққан кезі болды ма ?
6. Сен сабақты түсінбейінше мұғалім жаңа материалды түсіндіруге асықпайтынын қалайсың ба ?
7. Тапсырманы орындауда немесе жауап беруде сен қатты толқисыңба?
8. Қарапайым нәрседен қателесемін бе деп, өз ойыңды айтуға батылың жетпейтін кез бола ма ?
9. Сабақ айтуға шақырғанда сенің тізең қалтырай ма ?
10. Түрлі ойындар ойнаған кезде сені кластастарың жиі күлкі қыла ма ?
11. Күтпеген кезде төмен баға алып қалған кездерің болды ма ?
12. Сенде екінші жылға қалдырама деген күдік болды ма ?
13. Ойынға іріктеу болғанда мені алмайды деген оймен ойыннан бас тартуға тырысасың ба ?
14. Сабақ айтуға шақырғанда сенің бүкіл денең қалтырайтын кез болама ?
15. Сенің унатқан ісіңді, сыныптастарыңның біреуі орындағысы келмейтін кездері бола ма ?
16. Тапсырманы орындауды бастар алдында қатты толқисыңба ?
17. Ата-анаңның ойлаған бағаны алуға қиынға соға ма ?
18. Сыныпта жағымсыз жағдайға түсіп қаламын ба деп, кейде қорқасың ба ?
19. Сабаққа жауап беруде қателессең, сыныптастарыңнын күлкі қылған кездері болды ма?

20. Сен өз кластастарыңа унайсың ба ?
21. Тапсырманы жақсы орындадым ба деп, уайымдайсың ба?
22. Сен сыныпта жасаған жумысыңның бәрін есте жақсы сақтағаныңа сенімдісің бе ? 

23. Мектепте мұғалімнің сұрағына жауап бере алмай тұрғаның кейде түсіңе жиі ене ме ? 
24. Сенімен сыныптағы балалардың көпшілігі дос екені рас па ?
25. Сенің жұмысыңның қортындысы сыныптастарыңның жұмыс қортындысымен тең келетінін білсең, сен ынтамен жұмыс істейсің бе?
26. Сенен бір нәрсе сұрағанда аз толқысам екен деп жиі армандайсың ба ?
27. Ерегіске түсіп қаламын ба деп, қорқатын кез бола ма ?
28. Мұғалім сенің сабаққа дайындығыңды тексеретіндігін айтқанда жүрегіңнін қатты соға бастағанын сезесің бе ?
29. Сен жақсы баға алсаң, достарың сені жақсы көрінгісі келді деп ойлай ма?
30. Сыныптастарыңның көпшілігі саған ерекше ынтамен көз қараста болатынын сезесің бе ? 
31. Сенің көңіліңе тиетіндей бірдеңе айтатын сыныптастарың бар ма?
32. Үлгерімі төмен оқушылар достарын алшақтатып алады деп ойлайсың ба ?
33. Сыныптастарыңнын көпшілігі саған назар аудармайтынға ұқсай ма?
34. Сырт көзге оғаш көрінемін бе деп, жиі қысыласың ба ?
35. Саған деген мұғалғмнің көзқарасына ризасың ба ?
36. Сыныптас балалардың аналары сияқты сенің анаң көңілді кеш ұйымдастыруға көмектесе ме ?
37. Айналаңдағы адамдардың сен туралы пікірі сені толғандыра ма ?
38. Бұрынғыға қарағанда болашақта жақсы оқитыныңа үміттенесің бе ?
39. Өзіңді сыныптастарың сиақты мектепте жақсы киінемін деп санайсың ба?
40. Сабаққа жауап беріп тұрғанда, басқалар мен туралы не ойлайды деп жиі ойланасың ба?
41. Сыныпта ерекше қабілеті жоқ балаларға қарағанда , ерекше қабілетті балалар қандайда бір құқыққа ие бола ма ?
42. Сенің ісің алға басқан кезде сыныптастарыңнын кейбірі сені күндей ме?
43. Сыныптастарыңнын саған деген көзқарасына ризасың ба?
44. Мұғаліммен жеке қалғанда сен өзіңді жақсы сезінесің бе?
45. Сенің сыртқы тұлғаңа және жүріс тұрысыңа кластастарыңның күлкі қылатын кезі болды ма?
46. Мектептегі өз жұмысыңды орындауда басқа балаларға қарағанда мазасызданамын деп ойлайсың ба?
47. Сен сабаққа жауап бере алмаған кезде, жылағың келіп тұрғанын сезесің бе?
48. Сен кешке ұйқыға жатқанда ертен мектепте не болады екен деп мазасызданған кезің болды ма? 
49. Қиын тапсырманы орындау үстінде бұрын жақсы білетін нәрсеңді мүлдем ұмытатыныңды кей кезде сезесің бе?
50. Тапсырманы орындау үстінде сенің қолың қалтырай ма?
51. Мұғалім класқа тапсырма беріп жатқанда сен өзіңнін күйгелектене бастағаныңды сезесің бе?
52. Мектепте сенің біліміңді тексеремін деп қорқыта ма?
53. Мұғалім сыныпқа тапсырма беріп жатқанда, сен оны дұрыс орындай алмайтын шығармын деген үрей қорқынышыңды сезінесің бе ? 
54. Сен орындай алмаған нәрсені сыныптастарыңнын орындағанын түсіңде көретін кез бола ма?

55. Мұғалім сабақты түсіндіріп жатқанда, сенің ойыңша сыныптастарыңнын саған қарағанда жақсы түсінетін сиақты ма? 
56. Мектепке келе жатқан жолда, мұғалім бақылау жұмысын беретін шығар деп мазасызданасың ба? 
57. Сен тапсырманы нашар орындаған шығармын деп сезінесің бе?
58. Мұғалім тақтаға тапсырма орындауға шақырғанда сенің қолың ақырын қалтырай ма? 

Қортындылау және өңдеу:
Тест кілтіне сәйкес келмеген жауаптар өңдеуге бөлінеді. Мысалы 54 сұраққа бала иә деп жауап берсе, кілтте бұл сұрақта «-» белгісіне байланысты баланың жауабы «жоқ» болады. Кілтке сәйкес келмеген жауаптардан мазасыздықтың бар екені көрінеді.

Өңдеу төмендегідей:
1) Тестің барлық түріне сәйкес емес жалпы сандар: егер олар 50%-ден жоғары болса, онда баланың мазасыздық қалпы «жоғары»деп айтуға болады, ал егер тест сурақтарының жалпы саны 75%-тен көп болса, онда «ең жоғарғы» мазасыздық күйі болғаның анықтайды.
2)Сәйкес келген сандардың әрқайсысы мазасыздықтың 8 факторын білеміз.
Мазасыздықтың денгейі бірінші жағдайдағыдай анықталады.
Мектептегі ішкі эмоционалдық жағдай мазасыздықтың синдромдары мен санына байланысты талданады.

Факторлар 

Сұрақтар

Мектептегі жалпы мазасыздық 

2,4,7,12,16,21,23,26,28,46,47,49,50,51,52,53,54,55,56,57,58, Е=22

Әлеуметтік стресті ұйымдастыу

5,10,15,20,24,30,33,36,39,42,44

Е=11

Қажеттілікті өтеудегі сәтсіздік кедергілері

1,3,6,11,17,19,25,29,32,35,38,41,43

Е=13

Үрейдің көрінісі 

27,31,34,37,40,45

Е=6

Білімді тексеру үстіндегі үрей

2,7,12,16,21,26

Е=6

Айналасы күткен нәтежеден үрейлену 

3,8,13,17,22

Е=5

Физиологиялық тұрғыдан Қарсыласудың төменгі табалдырығы

29,14,18,23,28

Е=5

Мұғаліммен қарым қатынасындағы үрейлену мәселесі

2,6,11,32,35,14,44,47

Е=8

Кілті: «+» «-»

1-

11-

21-

31-

41+

51-

2-

12-

22+

32-

42-

52-

3-

13-

23-

33-

43+

53-

4-

14-

24+

34-

44+

54-

5-

15-

25+

35+

45-

55-

6-

16-

26-

36+

46-

56-

7-

17-

27-

37-

47-

57-

8-

18-

28-

38+

48-

58-

9-

19-

29-

39+

49-

10-

20-

30-

40-

50-

Қорытынды:
1) Сәйкес емес сандар белгісі ( «+»-«иә» -«-»- «жоқ» ) әр факторда (абсолютті сәйкес емес сандар проценті: <50% :>50% >75%).
2) Бұл мәліметті жеке диаграмма түрінде көрсетеді.
3) Барлық кластар үшін әр сәйкес емес сандар өлшемі абсалютті мағынасы <50% >50% >75%.
4) Бұндай мәліметтерді диаграмма тұрінде береді.
5) Аталған факторға сәйкес емес оқушылар саны: >50% және >75% (барлық факторлар үшін). 
6) Екінші рет жасаған қорытындымен салыстырып көрсету.
7) Әр оқушыға толық информация беру (тест қортындысы бойынша). 
Әрбір синдромға сипаттама (факторға) сипаттама
1. Мектептегі жалпы мазасыздық –бұл баланың жалпы эмоционалдық жағдайы мектеп өміріндегі әр түрлі жағдайлармен байланысты формасы.
2. Әлеуметтік стресті ұйымдастыру – баланың эмоционалдық жағдайы қоршаған ортамен әлеуметтік байланыстың дамуы.
3. Қажеттілікті өтеудегі сәтсіздік кедергілері қолайсыз психикалық жағдай, жоғары сәттілікке жетуге өзінің мүмкіндігін дамыта алуы.
4. Үрейдің көрінісі – ситуацяны жағымсыз эмоцияда уайымдау кездескен қажетті жағдайда өз мүмкіндігін көрсете алмау.
5. Білімді тексеру үстіндегі үрей-тексеру жағдайындағы үрейлену білімі жетістігі, мүмкіндігі.
6. Айналасы күткен нәтижеден үирену –айналасындағы адамдардан жағымсыз баға алу қорқынышы.
7. Стреске физиологиалық тұрғыдан қарсыласудың төменгі табалдырығы – төменгі табалдырықтың психофизиологиалық ерекшілікке байланысты.
8. Мұғаліммен қарым –қатынасындағы үрейлену мәселесі – мектепке үлкендермен жалпы жағымсыз эмоциалық қарым- қатынасы баланың оқу үлгерімінің төмендеуі.