Открытый урок: Темы §35.Альдегиды.

Бекітемін:    Б Оразгелдиева

Қызылорда облысы ,

Жаңақорған ауданы,

Сүттіқұдық ауылы

№52 Б Аралбаев атындағы  орта мектептің  химия пәні мұғалімі:

                                                                                                Акбарова  Гүлназ  Низаметдиновна

Сыныбы – 11(Ж)           Химия                              күні: 28.01.2013 жыл

Тақырыбы	§35.Альдегидтер.	уақыты
Білімділік мақсаты: дамытушылық: тәрбиелік:	Оқушыларға альдегидтердің классификациясы,номенклатурасы,изомериясы, карбониль тобының құрылысы,олардың  алынуы туралы білімді қалыптастыру; альдегидтердің гомологтарының формуласын, изомерлерінің формуласын құру, алыну теңдеулерін құрастыру, білім-білік  дағдыларын  жетілдіру, есте сақтау қабілеттерін дамыту,сөздік қорын молайту. сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.
Сабақ типі:	жаңа сабақ
Сабақ өткізілу түрі:	мұғалімнің түсіндіруі (ауызша), кітаппен өз бетінше жұмыс ,жаттығулар орындау, тәжірибе жасау.
Құралдар мен реактивтер:	интерактивті тақта, дәптер ,  калий перманганаты,  метил спирті,  сынауықтар,
Ұйымдастыру кезеңі:	(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)   -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;   -оқушыларды психологиялық дайындау. Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.
Үй тапсырмасын тексеру кезеңі:	Сабақтың  білімділік мақсаты: -үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ; -білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ; -кеткен кемшіліктерді жою. 1.Үй тапсырмасын айналым бойынша тексеру ,кеңесшілер көмегімен.
Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:	1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау. Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.Білімді жаңғырту.  (Актуализация ) Білімділік міндеттері: . -оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.  -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға; - оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.  2.Оқыту проблемалары: 1.Білімді жаңғырту:  Альдегидтер.  Жіктелуі.   Изомериясы.  Фронталды сұрақтар: Гомологтар деген не?  Изомерлер деген не? Қандай заттар спирттер деп аталады?  Фенолдар деген не? Мысал келтіріңдер. 2.Айналымды жүзеге асырыңдар:          +хлор                                            +NaOH                                        +CuO            Cu+H2O                 +H2,темп.,К С2Н6-------------СН3-СН2-С1-----------СН3-СН2-ОН------------СН3-С            -----------СН3-СН2-	3-5
Жаңа сабақты түсіндіру кезеңі:	Білімділік міндеттері:  Берілген материалды оқушылардың қабылдауын есте сақтауын қамтамасыз ету;  - оқушылардың білімді қабылдауына,алған білімнен қорытынды шығаруға,жүйелеуге қажетті  түрлі әдіс –тәсілдерді үйрету; - оқушылардың білімді қайта жаңғырту әдістерін қабылдауы;берілген оқу материалын өз бетінше ұғынуға ,түсініктерді ,заңдарды, анықтамаларды философиялық тұрғыдан түсінуге көмек жасау. 1.Мұғалімнің түсіндіруі:  А)  анықтама:  Карбонильді қосылыстарға құрамында,  С=О тобы бар кетондар ,  альдегидтер жатады . Біз альдегидтерді қарастырамыз.Олардың жалпы  формуласы:              R --СOH            Альдегидтер.  Альдегидтер дегеніміз  — молекуласындагы карбонил тобы     С = О көмірсутек радикалымен және сутекпен байланыскан органикалык заттар: .  Альдегидтер қаныққан   ,  қанықпаған,  ароматты болады. Б) номенклатурасы және изомериясы: Альдегидтерді халықаралык номенклатура бойынша   атау көмірсутек атауына аль- жұрнағын жалғаймыз, атомдарды нөмірлеуді  карбониль тобы тұрған жерден бастап ең ұзын тізбектен бастайды,  тривиальды номенклатура бойынша   альдегидтер тотыққанда айналатын сәйкес карбон қышқылдардың атауымен атайды.Мысалы:  НСОН құмырсқа альдегиді,   метаналь.   Альдегидтер изомерленуі көмірсутек қаңқасының құрылысы мен класаралық(кетондармен) изомері болады.Мысалы: бутаналь, бутанон-2.  В). Карбониль тобының құрылысы: Карбониль тобындағы көміртек атомы гибридтелген күйде болады.Онымен байланысқан атомдар бір жазықтықта жатады,арасындағы бұрыш  1200.   С=О байланысы С—Н байланысына қарағанда қысқа.  Қос байланыс полюсті.  Неге?  (электртерістілікпен байланыстырыңдар ---әртүрлі). Электрон бұлтының тығыздығы электртерістілігі жоғары оттек атомына қарай ығысады,осыған байланысты ішінара оттек теріс зарядқа ие болады. Г). Альдегидтердің алынуы: Өндірісте  көмірсутектерді ауадаға оттекпен тотықтырып алады:                                                              Температура,  катализатор               СН4 + О2 (ауа) =================      Н ------С                 + Н2О                                                                              Құмырсқа альдегиді                                                                  Температура,  катализатор                2С2Н4 + О2 (ауа)=================     2СН3 ------С                 + Н2О                                                                                      Сірке альдегиді Лабораториялық тәжірибе : «Біріншілік спирттерді тотықтыру»:                                   (О) СН3ОН ------------НСОН метанол             метаналь Ацетилен және оның гомологтарын гидратациялау  (Кучеров реакциясы) :                                                                  HgSO4, 300 С НС====СН +Н2О---------------  СН2==СН------------   СН3—СОН                                                                         Винил спирті                 сірке альдегиді Алкандардың дигалогентуындыларын гидролиздеу: СН3—СНСI +2Н2О   -----------------СН3—С--          +2НСI	2-3
Жаңа сабақты қалай қабылдағанын алғашқы тексеру кезеңі:	Білімділік мақсаты:   - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;    -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;    - кеткен кемшілікті жою жұмыстары; 1.құрылысы мынадай спиртті тотықтыру арқылы алған альдегидті жаз:        (СН3)2—СН—СНСН3-СН2ОН. 2.мына заттарды ата:    3. мына заттардың құрылымдық формуласын жазыңдар: А)   2,3 –диметилбутаналь: Б).2,4- диметилпентаналь: В).3-метилбутанон-2: Г).2,4-диметилбутанон-3: 4. пентаналь,  гексаналь үшін изомерлер формуласын жазыңдар:	15-20
VI.Білімді қорытындылау және жүйелеу:	-тапсырмаларды оқушылар өз бетінше орындайтындай дәрежеге жеткізу; -оқушылар білімі мен сыныптың ерекшелігіне қарай отырып тапсырманың күрделілігін анықтау; 2.фронталды әңгімелесу: 1.Альдегидтердің- дегеніміз? 2.Альдегидтерді халықаралық номенклатура бойынша қалай атайды? 3. Альдегидтерді тривиальды номенклатура бойынша қалай атайды? 11-В-2 көрсету.	2-3
VII.Білімді тексеру және өз бетінше тексеру кезеңі:	-оқушылардың өтілген материалды қаншалықты дұрыс  меңгергенін анықтау; Оқушылардыңіс-әрекеті мен біліміндегі олқылықтарды анықтау.Кеткен олқылықтардың   себебін анықтау. -оқушылардың өзін –өзі бағалау қабілеттерін дамытуға жағдай жасау 1.Дәптермен жұмыс	5-8
VIII.Үй тапсырмасын беру кезеңі:	Білімділік міндеттері: -оқушыларға  үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету 1. Үй тапсырмасын орындауға берілетін нұсқаулар.  Параграф   9.1-оқу,9,10  жатт.жазбаша (192бет)        2.Дәптерге жазғандарын тексеру .	2-5
IX.Сабақ қорытындысын шығару кезеңі.	- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.	1-2
Рефлексия кезеңі:	Білімділік міндеттері: -оқушы мен мұғалім арасындағы дұрыс қарым қатынасты тудыру. -оқушылардыңөзін өзі басқару және басқа адамдармен дұрыс қарым –қатынас принципін үйрету.	1-2