Открытый урок по родному(азербайджанскому) языку

Hazırlayıb:

Gecux ümumtəhsil məktəbinin ibtidai sinif

müəllimi Xoşqədəm  Məhəmmədova

ANA DİLİ FƏNNİNDƏN AÇIQ DƏRSİN İCMALI

© Fənn: Azərbaycan dili

© Mövzü: İlin fəsilləri

© Məqsəd:  

   T  Şagirdlərə ilin fəsilləri  ayırd etməyi öyrətmək.  

 T  Hər fəsildə baş vərən  dəyişikləri izah etmək;

 T  Doğma “ana dilinə” sevgi və maraq oyatmaq.

Dərsin tipi: İnduktiv dərs, quraşdırılmış.

İş forması:  Kiçik qruplarla iş.

Üsul:  oyunlar üzərində iş.

Əyani vəsaitlər:  kartoçkalar, cədvəl, iş vərəqləri, şəkillər, intrektiv lövhə.

1.Sinfin təşkili:

Uşaqların dərsə davamiyyətini geyd etmək.

Müəllim:  Salam,  uşaqlar! Salam əziz müəllimlər!

Bizim bu dərsimizə xoş gəlmisiniz.

Uşaqlar gəlin  bu  gün  dərsimizə  gələn  müəllimləri  təbrik  edək. 

 Uşaqlar,  bu  gün  ki  dərsimiz   viktorina  üsulunda  keçirələcək. 

Siz  çalışmalısız  ki  bu  dərs  qəribə  keçsin.  Sizə  kartoçka  tapşırıqları  veriləçək , şifahi  formasında  sorqu  sual  aparılacaq.  Hər  düzgün  cavabnıza  1  bal  qoyulacaq.  Ən   ucalı  bal  5  balla  qiymətləndiriləcək.

 Hər  bir  qrup  artıq  bal  qazana  bilər  səhv  buraxmış  qrupun  tapşırığına  düzgün  cavab  versə.

 İşinizə  başlayıncaq  qruplara  bölünək, hər  bir qrupa ad verək:

                     1.Qrup  -  “Bənövşə” adlanır

                     2. Qrup – “Qərənfil” adlanır

K.Uşinski ana dili haqqında dəmişdi. “Hər bir xalqın ruhunun ifadəsini ancaq  onun doğma ana dilində vermək olar”.

Bu dildə şeir də, mahnı da gözəldir. Bu dil sevinc də gətirir, təəssüf də...

Zərifdir, incədir, ecazkardır, Nəsimi dözümlü, Füzuli kədərli, Səməd şöhrətli.

Bəxtiyar ünvanlı dilim...

Fizuli zirvəli, Vaqif vüqarlı

Mənim Qorqud dilim, Ələsgər dilim.

Ömrümün naxışı, bəxtimin xalı

Dadda, şirinlikdə bal, şəkər dilim!

Müəllim: Uşaqlar “ana  dili” haqqında hansı ifadələr bilirsiz?

(slayd)

X  Ana  dili  bizim  müqəddəs  sərvətimizdir           anamızın  dilidir.

X  Dilsiz  insan  susuz  səhralara  bənzər.

X  Mənim  ana  dilim  Azərbaycan  dilidir.

X  Azərbaycan  dili  həm  qüdrətli  və  gözəl,                 həm  də  mənalı  və  şirin  dildir.

X  Azərbaycan  dili  bizim  varlığımız  və  sərvətimizdir.

Müəllim:  Çox  gözəl,    dəməli,  dünyada  ən  gözəl,  ən  şirin  dil  hər  insana  öz  doğma  “ ana  dilidir”.  Ona  görə  ana  dilini  bilmək,  sevmək,  qorumaq  bizim  borcumuzdur.

Motivasiya: İlin fəsilləri yazılan plakat təqdim olunur.(slayd)

2.  Keçmiş  materialın    sorğusu

J |.   Konkurs  “AKTUALLIQ  BİLİKİ”.  (slayd)

Müəllim:   İndi  isə  “ Aktuallıq  biliki ”  konkursuna  başlayırıq.  Diqqətli  olun  hər   qrupa  4  sual  veriləcək,  hər  düzgün  cavaba  1  bal  qoyulacaq.

1.   Qrupun   sualları   (slayd)

1)  Yazın gəlişini nədən bilmək olur?

 2) Yayı bildirən əlamətlər hansılardır?        

3) Yaz haqqında hansı  şeir bilirsiniz?   

Bahar

Baharı çox sevirəm,

Hər tərəf yaşıl olur.

Dağlardan gələn sular

Səl  olub axır – daşır.

Gəl,gəl a yaz günləri

İlin əziz günləri

Dağda ərit qarları,

Bağda ərit qarları.

 4)   Yay  haqqında hansı şeir bilirsiniz ?

Yay

Oyan günəş, oyan günəş!

Əlvan rəngə boyan günəş!

Gəzək yaşıl düzləri biz,

Qoy qamaşsın gözlərimiz.

Günəş qızdırır yeri,

Ağaclar gətirir bar.

Yaylaqlarda dincəlir,

Yay gələndə uşaqlar.

 2.  Qrupun  sualları   (slayd)

1)   Payızın yaydan fərqi nədədir ?   

2)  Qışın gəlişini  nədən bilmək olur?    

3)   Payız haqqında hansı  şeir bilirsiniz? 

Payız

Qızıl rəngli yarpaqlar

Tökülür xəzəl olur.

Bu fəsli çox sevirəm,

Havalar gözəl olur.

Ağaclardan dərilir

Alma, armud, heyva, nar.

Hərdən dolur, boşalır,

Göydə uçan buludlar.

4)  Qış  haqqında hansı şeiri bilirsiniz ?

Qış

Ağaclar olub yalın

Mən gəzəndə bağları,

Bürümüşəm ağ qalın

Yorğana budaqları.

                                   Buz salxıma bənzəyir                      

Küçələri bəzəyir

Atılıram, düşürəm

Buz üstə sürüşürəm.

|| Konkurs  “ BİTKİNİN HİSSƏLƏRİ ”  (slayd)

Müəllim: Uşaqlar ikinci konkurs “bitkinin hissələri” konkursudur.

Diqqətli olun şəkildə verilmiş bitkinin hissələrini tapın.

||| Konkurs  “İLİN FƏSİLLƏRİ” haqqında şeirlər (slayd)

 Bahar

Sənin gəlişinlə düzəndə, dağda

Qarlar selə dönüb axar ay bahar!

 Ətirli güllərdən qızlar, gəlinlər

Dərib sinəsinə taxar, ay bahar!

Yaşıla bürünər çəmən, dağ, meşə,

 Ayılar yuxudan nərgiz, bənövşə.

 Gışın şaxtasında, inan, həmişə

 Yaşıl reyhanların, qızılgüllərin

 Ətrini gətirər əsən yellərin.

 Mən bülbülüyəm bu şad ellərin,

 Sənin vurğununam, bahar, ay bahar!

                                                Zeynal Cabbarzadə

Yay

Qızmar günəş parlayır,               

Hava saf, göylər açıq.                 

Bizi dağlar çağırır,                     

Deyir: “Durma, seyrə çıx”

Budaqları bəzəyir

Qara gözlü albalı.

Ətirli, bal kimidir

Qaysı, göyəm, şaftalı.

 Günəş qızır, çimirik

Hər gün dənizdə, çayda,

Bizə mahnı söyləyir

Axan bulaq da, çay da.

Mirrməhdi  Seyidzadə.

Payız  yetişəndə

Əsdi xəzan yeli, payız yetişdi,

Bağların əhvalı tamam dəyişdi,

 Küləklər taladı bağçanı, bağı,

 Söndü al güllərin yanar çırağı.

 Arxlar kənarında otlar sapsarı,     

Oxuyan quşlar da lal olmuş çoxdan,    

 Yelin ayağına dolaşır xəzan.

Güllərin yerini tikanlar almış,

 Yarpaqsız, meyvəsiz bağlar boş qalmış.   

                                              Nizami Gəncəvi

Qış  gəldi

Qonaq  gəlir  elə  qış,

Soyumuşdur  havalar.

Ağ  gəyinmiş  hər  tərəf,

Dayanmadan  yağır  qar.

Heç  qorxmurlar  soyuqdan,

Geyinib  isti  paltar.

Qartopu  oynayırlar

Çöldə  qoçaq  uşaqlar.

Taxıl, meyvə bol olar,

Qar çox yağsa nə qədər.

Qışı da bahar kimi

Xoşlayır bizim ellər.

                                         Tofiq  Mütəllibov

                  İdman  dəqiqə   (slayd)

                                        Can,  gülüm,  can – can  (slayd)

Doğdu  günəş  qırmız

Can,  gülüm,  can – can.

Topladı  oğlan,  qızı,

Can,  gülüm,  can – can.

Hər  birimiz  bir  çiçək,

Can,  gülüm,  can – can.

Bir  bağçanın  ulduzu,

Can,  gülüm,  can – can.

I\/   Konkurs  “ TAPMACALAR ” (slayd)

Müəllim:   Bu  konkusmuz  “tapmacalar”  konkursudur. Diqqətli  olun  hər qrupa  4 tapmaca  veriləcək,  hər düzgün cavaba 1 bal  qoyulacaq.

1.  Qrup                                                                            

 Qar gedər, yer açılar,
Göydən yağış saçılar,
Bil, bu hansı fəsildir,
Çəmən, çiçək açılar?    (Bahar)

 Quşlar bala balalar,
Maldar ot, ələf çalar,
Bil, bu hansı fəsildir,
Sünbül, çıxar dən alar?    (Yay)

                                       Yagış  yağanda,

Çimər yuyunar.

Yazda  geyinər,

              Qışda  soyunar.    (Ağac)

                                  Ay gedər adam ilə,

Bir xonça badam ilə,

Nə dili var, nə  ağzı

                                Danışır adam ilə.    (Kitab)

2.  Qrup

 Meyvə dəyib dərilər,
Xırman, taxıl döyülər,
Bil, bu hansı fəsildir,
Aləm behiştə dönər?      (Payız)

Qar aləmi ağardar,
     Xalq malın dama salar,
Bil, bu hansı fəsildir,
                   Hər evdə ocaq yanar?      (Qış)

Yazda  şənləndirər,

Yayda  sərinlədər,

Payızda  yedirir,

 Qışda  qızındırar.     (Ağac)

                                    Altı daşdı, daş deyil.

Üstü daşdı, daş deyil.

Heyvan kimi otlayır.

                   Heyvana yoldaş deyil.   (Tısbağa)

\/   Konkurs   “ KROSSVORD” (slayd)

Müəllim:  İndi isə  hər  qrupa  “ KROSSVORD”   veriləcək və düzgün cavab 5 balla qiymətləndirəcək.

 

 

Dərsin  yekunlaşması

Müəllim: Uşaqlar,  çox  gözəl,  çox  afərin,  bu  gün  ki  dərsimizdə  hamınız  fəaliyyətinizi  göstərdiniz,  indi  gəlin  hər  komanda  nəticədə  neçə  bal  qazanıbsa  görək.            ( komandaların  ballarıni  deyib  alqışlayırıq).

Bu  gün  ki  dərsimiz  sona  çatdı,  çox  sağ  olun  gələn  görüşlərə  qədər.