Презентация "ҚАЗІРГІ ЗАМАНҒЫ ӘСКЕРИ АТАУЛАРДЫҢ ҚАЗАҚ ТІЛІ ЛЕКСИКАСЫНДАҒЫ ОРНЫ"

• 1 слайд

  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  ҚАЗІРГІ ЗАМАНҒЫ ӘСКЕРИ АТАУЛАРДЫҢ ҚАЗАҚ ТІЛІ ЛЕКСИКАСЫНДАҒЫ ОРНЫ
  
  Әскери терминдер
  

• 2 слайд

  
  Елдікті ойласақ әскери термин мәселесін де ұмытпайық!
  
  

• 3 слайд

  
  ЖАУЫНГЕРЛІК РУХ!
  
  

• 4 слайд

  «Өге бұйрық», «Ағышы», «Ордубашы», «Жұғрышы», «Шабушы», «арқышы», «Құлабұз», «Түксін», «Таяңын», «Иалафар», «Иалабашы», «Жабғы», «Ыдықұт», «Елтебер»...
  Сіз бұлардың не екенін білесіз бе?
  

• 5 слайд

  
  
  Қазіргі заманғы әскери лексиканың даму бағыты мынадай лексика-семантикалық топтарға бөлінеді. Олар:
  
  
  әскери қару-жарақ, құрал-жабдықтарға қатысты сөздер;
  әскери атақ, дәреже, кәсіби бейімділікті білдіретін сөздер;
  әскери іс-әрекет, пәрмендер атаулары.
  

• 6 слайд

  Әскери терминдердің тілімізде қолданыла бастауы.
  
  Тілімізде әскери терминдердің жиі қолданыла бастауы Отан соғысының алғашқы жылдарынан басталады. Мерген, оқ, батыр, зеңбірек сөздері жаңа мағынаға ауысты. Қазақтың сөз маржандарында батыр, ер, ерлік тәрізді әскери мағыналас сөздер қазақтың төл сөздері деңгейінде еркін пайдаланылды. Оларда әскери, тәртіп, армия, командир, Отан, бұйрық сөздері жиі қолданылады: «Әскери қызмет - шыңдалу мектебі», «Әскери білім жеңіске жеткізер», «Тәртіп - армияның жан-жүрегі», «Тәртіптен ерлікке дейін бір-ақ қадам», «Командир тапсырмасы - Отан бұйрығы», т.б.
  

• 7 слайд

  Сұрақ жауап
  Берен мылтық мен білтелі мылтық айырмашылығы қандай?
  Зеңбірек сөзі аудармасы ?
  Атқыш деген сөздің синонимін атаңыз?
  Командирдің құраны?
  Адъютант деген кім?
  Армия мен әскери теңіз флотындағы кіші командирлер құрамындағы жоғары атақ иесі ?
  Ручной пулемет сөзінің қазақша нұсқасы ?
  
  
  
  
  

• 8 слайд

  Қол пулеметі
  Қол пулеметі деген сөз калька жолымен «ручной пулемет» деп өз тілімізге сөзбе-сөз аударылады. Сонымен бірге мылтық сөзі - пулемет, автомат терминдерімен жарыса қолданылады. Берен мылтық - пистонмен атылатын мылтық. Білтелі мылтық - «фитиль» сөзі «білте» деп айтылған, киіктің мүйізінен істелген мылтық. Қозы-көш, қол мылтық, қос ауыз мылтық, жебе мылтық, қара мылтық деп аталған.
  
  

• 9 слайд

  Кәсіби бейімділікті білдіретін сөздер
  Әскери істегі жоғары лауазымдық атақ - «генерал» сөзі. Генерал латынньң генералис сөзінен шыққан, «басты, негізгі» деген мағынаны білдіреді.
  Сержант – латынның (сервиенс) «қызметкер» деген сөзінен шыққан.
  Полковник – орыс тілінде жаңа әскери құраманың - полктың пайда болуымен дүниеге келген сөз.
  

• 10 слайд

  Құпия сөздері табыңыз!
  
  САНТЕД
  тнанелтей
  амйор
  тарнасши
  
  

• 11 слайд

  Әскери іс-әрекет, пәрмендер атаулары
  Смирно!» бұйрығын қазақ тілінде беру үшін мынадай нұсқалар айтылып жүр: Қалт!, Қатып тұр!, Тік тұр!, Тіктел!
  

• 12 слайд

  «Шагом-марш!» - Адымдай аршында!, Алға бас!, Адымдап қадамда!, Қадам бас!, Адымда!, Аршында!, Аяқ бас!, Адым - бас! т.б.
  
  Әскери іс-әрекет, пәрмендер атаулары
  

• 13 слайд

  Әскери іс-әрекет, пәрмендер атаулары
  Смирно!» бұйрығын қазақ тілінде беру үшін мынадай нұсқалар айтылып жүр: Қалт!, Қатып тұр!, Тік тұр!, Тіктел!
  

• 14 слайд

  Қалай ойлайсыз не себептен пәрмендер қысқа да нұсқа болу керек?
  

• 15 слайд

  Ұлы Отан соғысы кезінде...
  

• 16 слайд

  Зейн салып тыңдағандарыңызға
  РАХМЕТ
  

Краткое описание документа:

ҚАЗІРГІ ЗАМАНҒЫ ӘСКЕРИ АТАУЛАРДЫҢ ҚАЗАҚ ТІЛІ ЛЕКСИКАСЫНДАҒЫ ОРНЫ Әсекри терминдер «Өге бұйрық», «Ағышы», «Ордубашы», «Жұғрышы», «Шабушы», «арқышы», «Құлабұз», «Түксін», «Таяңын», «Иалафар», «Иалабашы», «Жабғы», «Ыдықұт», «Елтебер»...Сіз бұлардың не екенін білесіз бе?