Презентация на тему: "Номдар".

• 1 слайд

  УǼ
  БОН
  ХОРЗ
  

• 2 слайд

  Дæ бон хорз, миногон!
  

• 3 слайд

  Хъазт «Ссар уæлдай дзырд».
  1. Бур, хур, цъиу, арв.
  2.Мæй, æхсæв, стъалытæ, мæйрухс.
  3. Денджызон, змис, фурд, нау.
  4. Бæлас, сыф, уалдзыгон, хъæд.
  

• 4 слайд

  Дзырд кæронмæ баххæст кæн
  Миногон нысан кæны …
  
  
  Миногон дзуапп дæтты фæрстытæн …
  
  
  
  
  
  
  
  
  предмет
  предметы æууæл
  предметы архайд
  
  кæцы?
  цахæм ?
  цавæр ?
  цы хуызæн ?
  
  чи?
  цы ?
  

• 5 слайд

  Базон-базон - тæ
  

• 6 слайд

  Урс у сæкæрау, æмæ адджын нæу,
  Фæлмæн бæмбæгау, æмæ хъарм нæу.
  (мит)
  

• 7 слайд

  Урс мæсыджы бур æхсин.
  (айк)
  

• 8 слайд

  Нæ чысыл мæсыг рæсугъд амад,
  Йæ алы дур дæр фидар æвæрд.
  
  (нартхор)
  

• 9 слайд

  Чысыл дурыны -- урс нæмгуытæ.
  (нас)
  

• 10 слайд

  .
  .
  Байхъусын аргъаумæ:
  
  Иухатт дын Миногон йе ' мбæлттимæ араст ис балцы Морфологийы бæстæм.Уыд сæрдыгон бон. Бæстæ иууылдæр дидинæг калдта.Изæрырдæм схæццæ сты бæрзонд хохмæ æмæ дзы федтой гæнах , кæцы арæзт уыд урс æмæ сау дуртæй. - Цы мæ чи цæры тар гæнахы? – кæрæдзийы рафæрс- бафæрс кодтой æмбæлттæ.
  Уæд дын хъæлдзæг æмæ хæрзарæзт миногонтæн сæ зæрдыл æрлæууыд , ам кæмдæр кæй цардысты паддзах Номдар æмæ паддзах Мивдисæг. Бæлццæттæ дуар бахостой , æхсæвиуат сæ искуы скæнын хъуыд. Гæнахы фæсдзæуинтæ мивдисджытæ Хæц æмæ Ахсын дуар байгом кодтой æмæ уазджыты мидæмæ бакодтой.Уыцы рæстæг Номдар æмæ Мивдисæг бадтысты къонайы фарсмæ. Уазджыты дæр уырдæм фæхуыдтой. Æмбæлттæ бацыдысты агъуыстмæ , кæцы ран уыд тынг æнкъард хуызтæй фæлыст. Хъæлдзæг миногонтæ сæхи тынг æвзæр æнкъардтой сæхи уыцы агъуысты. Уыдон радзырдтой сæ диссаджы рæсугъд паддзахады тыххæй, цас фæлмæнзæрдæ æмæ сын рæсугъд æмбæлттæ ис.
  Æхсæвæры фæстæ уазджытæн бауат кодтой .. Агъуысты ма баззадысты Номдар æмæ Мивдисæг .
  

• 11 слайд

  Номдар Мивдисæгмæ фæдзырдта , цæмæй аныхас кæной , уый тыххæй..
  - Цыдæр æнкъард цард кæнæм , никуыдæм цæуæм , хæлæрттæ дæр нын нæй. Ды сахуыр дæ æрмæстдæр амонын æмæ архайын , æз та æрмæстдæр предметтæ фæзæгъын . Афтæ мах цæрæм бирæ рæстæг.Нæ сыхæгтимæ цæрæм хæларæй , уымæн æмæ йæ æмбарынц æнæ мах Ирон æвзаджы бæстæйы фæцæрæн кæй нæй , фæлæ нæ тæрсгæ дæр кæнынц. Цот нын нæй. Цæй æмæ нæхицæн райсæм чызгæн Миногоны. Тынг хъæлдзæг æмæ рæсугъд у ! - æнкъардхуызæй дзырдта Номдар.
  Райсомæй аходæны фæстæ уазджытæ сæхи хъæлдзæг дардтой . Номдар Миногонæн загъта , цæмæй иумæ цæрой . Уыйфæстæ ацыдысты дыргъдонмæ.
  Миногон уайтагъд райдыдта йæ куыстытæ. Йæ бон нæ уыд йæ алыварс алцыдæр рæсугъд æмæ аив куынæ уа , уæд. Уый уыд фæлмæнзæрдæ Миногон .
  Дидинæг акалдтой канд уардитæ нæ , фæлæ бæстæ иууылдæр дидинæг фестад. Гæнах фæфидыдта.
  Хъæлдзæг цъиутæ сæ цъæхснаг хъæлæсæй заргæ ратæх- батæх кодтой . Цъæх арв фæбæрзонддæр ис, уæлдæф фæрог дæр. Æмбæлттæ баныхас кодтой , кæй никуыуал фæхицæн уыдзысты.
  
  
  

• 12 слайд

  Уæдæй абонмæ Номдар æмæ Миногон хæларæй цæрынц æмæ кусынц Морфологийы бæстæйы
  Афтæ хæларæй абон дæр цæрынц Номдар æмæ Миногон!
  Номдар хистæр у, уый тыххæй Миногон йемæ сразы вæййы , стæй йыл фæсмон дæр нæ фæкæны.
  

• 13 слайд

  Вот север, тучи нагоняя, дохнул, завыл – и вот сама идёт волшебница зима!
  

• 14 слайд

  Побелело на ночь всюду. А у нас в квартире чудо! За окошком двор исчез – там волшебный вырос лес ! Морозный узор.
  

• 15 слайд

  Миты тъыфылтæ урс гæлæбу-
  тау уæлдæфы кафынц.
  

• 16 слайд

  Бæлæстæ лæууынц сæ урс къабаты ног чындзытау.
  

• 17 слайд

  «Зымæг хъал чызгау йæ базыл
  Урс зæлдаг дзыккутæ фаста»
  

• 18 слайд

  Б. Кустодиев Зима
  

• 19 слайд

  Сараз дзырдбæстытæ
  Бон ….
  Боныхъæд…
  Хур …
  Мигътæ …
  Мит …
  

• 20 слайд

  – Бакæс æмæ тексттæ абар.
  
  

• 21 слайд

  - Кæцы текст уæ зæрдæмæ фæцыд æмæ цæмæ ?
  - Кæрæдзийæ цавæр дзырдтæй хицæн кæнынц тексты?
  - Цавæр ныхасы хаймæ хауынц ацы дзырдтæ?
  - Тексты мидæг цæмæ хъæуынц? (æххуыс кæнынц предмет æрфыссынæн, нæ ныхас нын кæнынц ирддæр æмæ хъæздыгдæр)
  - Цы æххуыс сты миногонтæ?
  - Миногонтæ нын рæсугъд кæнынц не ' взаг.
  - Тексттæй дæ зæрдæмæ кæцы фæцыд , уый ныффысс дæ тетрады.
  

• 22 слайд

  Хибарæй куыст
  3. Сфæлдыстадон куыст. Къордттæй куыст къайгай .
  - Къордты хъуамæ сæвæрат миногонтæ , цæмæй текст срæсугъд уа, уый тыххæй.Текст лæвæрд цæуы, миногонтæ та уæм сты карточкæты.
  - Цавæр миногонты руаджы текстæн дæттынц аивдзинад?
  (миногонтæ – эпитеттæ).
  Дзырдуатон куыст
  

• 23 слайд

  
  Æрцу, уалдзæг!
  Бон чысыл фæдаргъдæр,
  Хъарм дымгæ кæны,
  
  Уалдзæг, рацу тагъддæр!
  Зæрдæ дæм бæллы.
  
  Быдыртæ ‘мæ хъæдтæ
  Хинымæр тыхсынц,
  Алы бон æнхъæлмæ
  Уалдзæгмæ кæсынц.
  Кочысаты Мухарбег
  
  
  

• 24 слайд

  Йæ фæдыл нæ хъæдыл
  Фæхæцыд сыфтæр;
  Нæ хуымтæ кæндтытæ,
  Нæ ласæн цьыфдæр.
  
  Цырд лæппу гæлæбу
  Æрцахста..Зæгъ ын:
  -Нæ уалдзæг-дæ уазæг,-
  Ныууадз æй цæрын!
  Къоста
  
  
  
  
  
  Мит тайы, их сайы,
  Фæхъулон ис зæхх:
  Йæ цæгат фæзæйнад,
  Йæ хуссар фæцъæх.
  

• 25 слайд

  ТЕКСТ СРАСТ КÆНЫН
  
  Ралæууыд уалдзæг. Хур халы митын мæсгуытæ. Къанæутты зынынц хур æмæ арв. Хъæды къуыбæртты тæф кодта.
  

• 26 слайд

  Хатдзæгтæ:
  - Цæуыл дзырдтам нæ урочы ?
  - Цавæр бынат ахсынц миногонтæ ныхасы мидæг?
  - Цы хонæм эпитет?
  

• 27 слайд

  РЕФЛЕКСИ
  Урок уыд …
  Урочы мæхи æнкъардтон …
  Æз разы дæн мæ куыстæй урочы…
  

• 28 слайд

  ТЫНГ ХОРЗ!
  

• 29 слайд

  
  
  
  
  ХÆДЗАРМÆ КУЫСТ