Презентация по калмыцкому языку на тему "Тоолгч нерн . Товчлгч кичэл"

• 1 слайд

  Кичәл-зуульчлhн
  Кичәлин төр:
  
  «Эн илвтә
  тоолгч нерн!» (товчлвр кичӘл)
  
  Цаhан Амна хойрдгч дундын школ
  Хальмг келнӘ багш Очирова Татьяна Владимировна
  

• 2 слайд

  Фонозарядк
  
  Аңга аңгас миңһн мөңг шиңгәҗ.
  
  

• 3 слайд

  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  Моhа сарин арвн нәәмн.
  Классин кӨдлмш.
  
  Кичәлин тӨр:
  Тоолгч нерн. Товчлвр кичӘл.
  
  
  
  
  
  
  

• 4 слайд

  Кедү?
  
  Кедүдгч?
  
  Кедүтә?
  Тоолгч нерн
  Тоолгч нерн әмтнд
  Юмна то медүлнә.
  Эн келлhнә хүв
  Долан әңгд йилhрнә.
  
  

• 5 слайд

  хойр цецгә
  hурвн эрвәкә
  Үндсн тоолгч нерн
  Юмна то заана.
  Кедү? гидг сурврт
  Эн хәрү өгнә.
  
  Үндсн тоолгч нерн
  
  

• 6 слайд

  Дара тоолгч нерн
  Юмна дара медүлнә.
  
  Кедүдгч? гидг сурврт
  
  Эн хәрү өгнә.
  
  
  Дара тоолгч нерн
  
  

• 7 слайд

  Нас медүлгч нерн
  Мана келнд бәәнә,
  
  Кедүтә? гидг сурврт
  
  Эн хәрү өгнә.
  
  
  Аав кедүтә? Аав найта.
  Ээҗ кедүтә? Ээҗ далн долата.
  Ач күүкн кедүтә?
  Нас медүлгч нерн
  

• 8 слайд

  
  
  
  
  Цуглулгч тоолгч нерн
  
  Цуглулгч медүлгч нерн
  Цугтаhинь баглҗ тоолна.
  Кедүлн? гидг сурврт
  Керглҗ эн олзлна.
  
  
  Күүкд кедүлн? hурвулн йовна.
  
  

• 9 слайд

  Хувагч тоолгч нерн
  
  Хувагч тоолгч нерн
  Кедүhәд? Күртсинь медүлнә.
  Кемр зәңгд орхларн
  Цәәлһлт, уршг болна.
  
  Араш кедүhәд? альм хуваҗ?
  
  
  
  
  

• 10 слайд

  Хүв медүлгч тоолгч нерн
  
  Бүкл юмна хүвинь
  Бас тооhар заана.
  Тиим тоолгч неринь
  Хүв медүлгч гинә.
  
  Кедү? Дөрвнә негинь, дөрвнә.
  

• 11 слайд

  Тоолгч нерн
  Тоолгч нерн - келлhнә хүв.
  Юмна то медүлнә.
  
  1- гч а ш л в р :
  Үндсн тоолгч нерн
  
  Дара тоолгч нерн
  
  Нас медүлгч тоолгч нерн
  

• 12 слайд

  Н А А Д Ы Я !!!
  

• 13 слайд

  Наадн «Чик - буру»
  1. Нег юм темдглсн деерән кен? кемб? юн? юмб? гидг сурврт хәрү өгдг үгмүд тоолгч нерн гиҗ нерәднә.
  2. Тоолгч нерн долан әңгд хувагдна.
  3. «Хойр» гидг то үндсн тоолгч нерн.
  4. Нас медүлгч т.н.кедүтә? гидг сурврт хәрү өгнә.
  5. Дара тоолгч нерн нас медүлнә.
  6. Неҗәд, хошад, долаhад – хувагч т.н.
  7. Нас медүлгч т.н. –ад, -әд гидг суффиксәр бүрднә.
  8. Хүв медүлгч т.н. кедү? гидг сурврт хәрү өгнә.
  9. Бүкл – целое
  Өрәл – половина
  Өрәсн - часть от пары
  Икр – близнецы (двойняшки, тройняшки и.т.д.)
  Күсдундур – полторы.
  10. Тоолгч нерн угаhар бәәҗ болх.
  
  

• 14 слайд

  Хәрүhинь ирлцүлтн
  

• 15 слайд

  Кичәлин дара
  
  1.Тууҗ.
  Эсв.
  Цогц батруллhна кичәл.
  3.Төрскн литератур.
  4.Хальмг келн.
  
  

• 16 слайд

  арслң - орс + лаң
  лаң - китдин мөңгн
  деншг(копейка) -
  
  деншг
  hурвн
  далн
  зун далн тавн
  
  
  мөңгн
  
  хальмг үүрмг мөңгнә нерд
  арслң - орс + лаң
  лаң - китдин мөңгн
  деншг(копейка) - денежка
  
  деншг
  деншг
  деншг
  деншг
  

• 17 слайд

  Кезәңк зәрм утын кемҗән
  «Тавн тө сахлта нег тө өвгн» хальмг тууль
  Зулла насна hолыг хальмгуд дөрү кемҗәләд кенә.
  зулын авъяс
  «Җаңhрин бәәшңгиг оhтрhуhас hуру дутуhар бәhҗ гиҗ Күңкән Алтн Чееҗ келв.
  «Җаңhрас»
  

• 18 слайд

  Завср
  

• 19 слайд

  Физминутк
  
  
  Байрта бәәхлә, иигәд ке,
  Байрта бәәхлә, иигәд ке,
  Байрта бәәхлә, нег-негән хәләһәд,
  Инәһәд, эргәд дуһрыя!
  

• 20 слайд

  Эсв
  
  Мана школын 6-гч класст 27 сурhульчнр сурhуль сурна. 6Б класст 14 күн бәәнә. 6А класст кедү күн сурна?
  
  

• 21 слайд

  Цогц батруллhна кичәл
  
  
  Дважды два четыре!
  Дважды два четыре!
  А не пять и не семь -
  Это ясно всем!
  
  орс дууhас
  

• 22 слайд

  Хойр, хойр, дөрвн!
  Хойр, хойр, дөрвн!
  Тавн биш, долан болшго –
  Төрүц эндүршгов!
  

• 23 слайд

  2-гч даалhвр – зургар көдллhн
  Көвүд хоккей наачана.
  Нааднд хойр команд орлцҗана.
  Һурвдгч тойгта наадач шайб цокчана.
  Эн наадна то: тавн-хойр.
  
  
  

• 24 слайд

  Хальмг келнд орчултн:
  Пятилетний мальчик –
  По одной конфете –
  Пойти вчетвером –
  Десятый класс –
  Всего три яблока –
  

• 25 слайд

  
  
  Өгсн тоолгч нердиг кергтә әңгинь олад келтн.
  Долата, һучн тавдгч, һурваһад, зурһалулн, зун хойр, хө мөстә, долахн, нәәмдгч, йисәд, арвулн.
  

• 26 слайд

  2-гч ашлвр:
  Тоолгч нерн орч нернә хүвс авна.
  3-гч даалhвр
  Би ( кедүтәв? ) 10
  Бидн ( кедүтәвидн? ) 10
  Чи ( кедүтәч? ) 10
  Та ( кедүтәт?) 10
  Тер ( кедүтә?) 10
  
  арвтав
  арвтавидн
  арвтач
  арвтат
  арвта
  

• 27 слайд

  Хальмг утх-зокъял
  
  
  hал шил нүдтә
  hанцарн йовдг баатр.
  Далта Манҗин күүкн
  Далн йисн девлтә.
  Ах – дү дөрвн нег махлата.
  Дөш деер
  Дөрвн hалун.
  Довун деер
  Долан нүкн.
  Ах – дү тавна гиҗгнь гилгр.
  

• 28 слайд

  Эн Манҗин Аркадь дуулҗасн дуудд ямаран тоолгч нерн бәәнә? Соңстн !
  «Иньг мини»
  «Муктин»