Презинтация "Абай және әлем әдебиеті"

• 1 слайд

  №19 орта мектеп мемлекеттік мекемесі
  

• 2 слайд

  Ғылыми жоба
  ТАҚЫРЫБЫ:
  
  
  Абай және әлем әдебиеті
  
  
  Секция: қазақ әдебиеті
  Орындаған: Тетуман Арайлым
  Ғылыми жетекшісі:Оразымбетова Т.М.
  

• 3 слайд

• 4 слайд

  Омар Һайям мен Абай шығармаларындағы үндестік
  
  
  
  
  
  
  Жас та өтер, бірте-бірте,кәрі де өтер,
  Баянсыз бұл жалғанның бәрі бекер.
  Жаһанда мәңгі жасар жан жоқ, сірә,
  Кетеміз, кетті,келер, тағы кетер,-
  
  
  
  
  
  
  
  Жас қартаймақ, жоқ тумақ,туған өлмек,
  Тағдыр жоқ, өткен өмір қайта келмек.
  Басқан із, көрген қызық, арта қалмақ,
  Бір құдайдан басқаның бәрі өзгермек.
   
  
  

• 5 слайд

  Иасауи және Абай
  
  
  
  
  
  
  
  
  Жасы кіші үлкенен ұялмай жүр.
  
  Сұрам сақтар нәпсікін тиялмай жүр.
  
  Арақ ішкен, мас болған жұрттың бәрі,
  
  Не пайда, не залалды біле алмай жүр.
  
  
  Үлкен-кіші адамнан ибалық кетті,
  
  Қыз-бозбала жастардан әдеп кетті.
  
  Мінез-құлықты бұзатын әлек жетті,
  
  Бұл не деген замана болды достар?-
  

• 6 слайд

  Бес нәрседен қашық бол
  Жүсіп Баласағұн Абай Құнанбаев
  1.Ұшқалақтық
  2. Сараңдық
  3. Ашу
  4. Надандық
  5. Өтірік
  1.Өсек
  2.Өтірік
  3. Мақтанша 4. Еріншек
  5. Бекер мал шашпақ
  

• 7 слайд

  Баласағұн мен Абайдың тіл туралы ойлар тізбегі
  
  
  
  
  
  Ақыл, білім,тілмашы- тіл, бұл кепіл,
  Жарық төгіп, елжіретер тіл деп біл.
  Тіл қадірлі етер, ерге бақ қонар,
  Қор қылар тіл, кететұғын бас болар.
  
  
  
  
  
  
  Ет жүрексіз ерінің айтпа сөзін,
  Тіл үйренген нәпсінің қу мінезін
  Тілде сүйек, ерінде жиек бар ма?
  Шымылдық боп көрсетпес шынның жүзін.
  

• 8 слайд

  Махмұт Қашқари мен Абайдың табиғат лирикасындағы үндестік
  
  
  
  
  
  Қордайдың аққу- қазы қаңқылдайды,
  Төске алып, тау самалын салқындайды.
  Жаз шығып, түйін тастап, бүр ашылды,
  Аспаннан түрлі гүлге нұр шашылды.
  Құс сайрап, сай-саладан су тасыды,
  Сұлулық көзді тартты таңғажайып,
  
  
  
  
  
  
  Жазғытұры қалмайды қастың сызы,
  Масатыдай құлпырар жердің жүзі.
  Жан- жануар, адамзат анталаса,
  Ата –анадай елжірер күннің көзі.
  Жоғары –төмен, үйрек- қаз,
  Ұшып тұрса сымпылдап,-
  
  

• 9 слайд

  Мақтұмқұлы, Абай және Иасауи өлеңдеріндегі жастар жайлы ойларының сәйкестігі
  Әдеп кетті,ұят кетті жастардан,
  Ойнап күлу, оларда жоқ басқа арман.
  Бұл сөзімді табылар ма қостар жан,
  Ақыр заман қалмады ма жақындап?
  
  
  
  
  
  
  
  Қарындас қара жерге тыға алмай жүр,
  Бүгіннің сөзін бірі құп алмай жүр.
  Жасы кіші үлкеннен ұялмай жүр, Сұрамсақтар нәпсісін тыя алмай жүр.
  
  Үлкен-кіші адамнан ибалық кетті,
  Қыз-бозбала, жастардан әдеп кетті
  Мінез-құлықты бұзатын әлек жетті,
  Бұл не деген заман болды, достар ?
  

• 10 слайд

  Екі алтын діңгек -Абай мен Пушкин
  

• 11 слайд

  А
  

• 12 слайд

  ТАБИҒАТ ЛИРИКАСЫ
  Абай «Қыс» өлеңінде: Пушкин «Зима» өлеңінде:
  Ақ киімді, денелі, ақ сақалды, Зима!...Крестьянин, торжествуя,
  Соқыр мылқау танымас тірі жанды На дровнях обновляет путь;
  Үсті-басы ақ қыру, түсі суық Его лощадка, снег почуя,
  Басқан жері сықырлап келіп қалды. Плетется рысью как-нибудь;
  
  

• 13 слайд

  Лермонтов және Абай
  Не пылит дорога,
  Не дрожат листы,
  Подожди немного
  Отдохнешь и ты.
  Шаң шығармас жолдағы,
  Сілкіне алмас жапырақ.
  Тынығарсың сен дағы.
  Сабыр қылсаң азырар.
  

• 14 слайд

  Абайдың Лермонтовтан аудармалары
  «И скучно и грустно»
  «Выхожу один я на дорогу» «Жолға шықтым бір жым-жырт түнде»
  «Плененный рыцарь» «Тұтқындағы батыр»
  Горные вершини» «Қараңғы түнде тау қалқып»
  «Парус» «Жалау»
  «Демон» «Шайтан»
  «Дума» «Ой»
  «Не верь себе» «Өзіңе сенбе жас ойшы»
  «Кинжал» «Қанжар»
  «Әм жабықтым,әм жалықтым»
  

• 15 слайд

• 16 слайд

  
  
  Мақсатым: Ұлы данышпан Абайдың тамыры терең, тілі бай екендігін дәлелдеу. Абай ойы Әлем елдері классиктерімен үйлесетінін дәлелдеу.
  
  Міндетім: Ұлы орыс елі мен киелі қазақ елінің достығын нығайтуға үлес қосу, әлем елдері ақындарының жүрегінің бірге соғып, бірге жырлауын ұғындыру.
  Ұсынысым: 1.Мектеп бағдарламасына «Әлем әдебиеті» пәні қосылса.
  2.Мектеп оқулықтарында қазақ әдебиетіндегі Пушкиннің қазақ тіліне аударылған өлеңдеріне көбірек орын берілсе,ақыл-ойға үндейтін Қашқари, Иассауи,Баласағұн,Мақтымқұлы шығармаларына көп орын берілсе.
  Арманым: Болашақта аудармашы болып, Пушкин мен Абайды елімнің жүрегіне бірге қонақтату, Абай шығармаларымен үндесетін өзге тіл шығармаларын қазақ тілінде сайратып, әлем ұрпағына жариялау.
  

• 17 слайд

  Назарларыңызға рахмет!