Аңлатма язуы
9
нчы сыйныфның рус төркемендә татар теле фәне буенча эш программасы түбәндәге
документларны исәпкә алып төзелә:
1.
Рус телле балаларга татар телен һәм әдәбиятын коммуникатив технология
нигезендә укыту программасы 1-11 нче сыныфлар.Төзүче авторлар: Р.З.Хәйдәрова,р.Л.Малафеева.
Казан,2011
2.
ТР Мәгариф һәм фән министрлыгы боерыклары :
№
4154 /12 09.07ю2012,№ 4165/12 10.07.2012:” Татарстан республикасының гомуми
белем бирү мәктәпләрендә “Татар теле”,”Әдәбият”(“Әдәби уку”) фәннәрен башлангыч
һәм төп урта белем бирү оешмалары өчен төзелгән базис уку –укыту планнарын
гамәлгә ашыру”.
3.
2015-2016 нчы уку елына мәктәпнең базис укыту планы.
Татарстан
Республикасы мәктәпләре өчен татар теле дәресләренә 102 сәгать бирелә.Шулай
ук,базис укыту планында һәр сыйныфта сәгатьләр саны бүленеше күрсәтелә. 9 нчы
сыйныфта татар теле һәм әдәбияты дәресләренә мәктәпнең базис укыту планында
136 сәгать бирелә.Татар теле 2 сәгать 34 атна исәбеннән- 68 сәгать, әдәбият 2
сәгать исәбеннән 34 атна- 68 сәгать.Программаның эчтәлеген саклап: “Без
Татарстанда яшибез” циклы- 9 с. азрак бирелде,”Һөнәр сайлау”- 7с. азрак
бирелде,” Сәламәтлек-зур байлык” циклы -4с. азрак бирелде,” Беркем дә бернәрсә
дә онытылмый”- 14с. азрак бирелде.Әлеге үзгәреш теманың эчтәлеген тулысынча
ачарга ярдәм итә.Эш барышында түбәндәге кыскартылмалар һәм үзгәрешләр кертелде:
бәйләнешле сөйләм үстерү-БСҮ,хаталар өстендә эш-ХӨЭ,лексик-грамматик формаларны
камилләштерү-ЛГКК,ДМС- диалогик, монологик сөйләм,МТК-милли төбәк компоненты.
Татар
теленә өйрәтүнең төп максаты – гамәли максат: телне аралашу
чарасы буларак үзләштерү өчен, укучыларга гаилә-көнкүрешкә, уку хезмәтенә бәйле
сөйләм ситуацияләре кысаларында белем бирү һәм күнекмәләрен үстерү. Гомуми
белем бирү максаты укучыларның акыл эшчәнлеген активлаштыру, логик
фикерләү сәләтен камилләштерү, сөйләм культурасын үстерүдән гыйбарәт. Тәрбияви
максат балаларның рухи дөньяларын баету, аларны татар халкының мәдәнияте
һәм сәнгате белән таныштыру, төрле милләт вәкилләре арасында дуслык һәм хөрмәт
хисе тәрбияләүгә юнәлтелә.
Курс телдән
һәм язмача аралашу темаларына бүлеп өйрәнелә.Программада сөйләмнең орфоэпик,
интонацион, орфографик ягын, лексик ягын, грамматик ягын үзләштерүгә таләпләр
куелган. Сөйләм эшчәнлеге төрләренә өйрәтүгә таләпләр төгәл һәм ачык
билгеләнгән. 9 нчы класста грамматик материал элек өйрәнелгәннәрне кабатлауга
корылган, ләкин тулыландырыла, кызыклы мәгълүматлар белән баетыла. Татар теленә
өйрәткәндә предметара бәйләнеш әһәмиятле урын тота: география, тарих, рус теле
һәм башка фәннәрне кулланып укыту дәресне эчтәлекле һәм мавыктыргыч итеп
оештырырга мөмкинлек бирә
Укучыларның
белем дәрәҗәсенә таләпләр (лексик-грамматик минимум яки
үзләштерүне тәэмин итү)
Фонетика.Аңлый
белә. Татар теленә генә хас авазларның әйтелешен үзләштерү, татар һәм рус
телләрендә уртак булган, ләкин әйтелешләре белән аерылган авазларны чагыштырып
өйрәнү, басымның урынын белү, орфоэпик һәм орфографик кагыйдәләрне белү, иҗек
калыпларын, иҗек чигендәге фонетик үзгәрешләрне белү.
Куллана белү.
Авазларны сүзләрдә,сүзтезмәләрдә, җөмләләрдә, бәйләнешле сөйләмдә дөрес әйтүгә
ирешү; басымны дөрес кую, гади һәм кушма, хикәя, сорау, боеру, тойгылы
җөмләләрне дөрес интонация белән әйтү.
Актив үзләштерелгән
лексик берәмлекләренең язылышын истә калдыру, иҗек ахырындагы фонетик
үзгәрешләрне истә тотып, сөйләү һәм язу. Кушма, парлы, тезмә һәм кыскартылма
сүзләрне дөрес яза белү.
Лексика.
Аңлый белү.Аралашу
темаларына караган лексиканы, алынма сүзләрне, фразеологик берәмлекләр турында
төшенчәне антоним, синоним, омонимнарны аера белү. Татар телендә еш кулланыла
торган фразеологизмнарның татарча эквивалентын белү.
Куллана белә.
Аралашу темаларына караган сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзи белү, сүз
ясагыч кушымчалар ярдәмендә яңа сүзләр ясый белү, омоним, синоним,
антонимнарны, фразеологик берәмлекләрне сөйләмдә урынлы куллану, русча-татарча,
татарча-русча һәм башка төр сүзлекләрдән файдалана белү. Фразеологизмнарны дөрес
тәрҗемә итү, җөмләләр төзү.
Морфология.
Исем.
Аңлый белү.
Исемнең сорауларын, тартым һәм килеш белән төрләнүен, исем ясалышының төп
ысулларын белү. Тартымлы исемнәрне килешләрдә төрләндерә белү, 3төр изафәне
тану, аера белү.
Куллана белү.
Текстта һәм сөйләмдә исенәрне табып, килешен әйтә алу, кушымчаларның ялгану
тәртибен белү, аңлап уку, кушымчаларын дөрес ялгап, сүзтезмәләр төзү. Тартымлы
исемнәрне, изафәне сөйләмдә аңлап куллана белү, тәрҗемә итү.
Сан. Сан төркемчәләре.
Аңлый белү.
Микъдар, тәртип, җыю, бүлү саннарын таный һәм аера белү. Сан+ исем
конструкциясе.
Куллана белә.
Сан+ исем конструкциясен сүзтезмәләрдә, җөәләрдә, сөйләмдә дөрес куллану
Сыйфат.Сыйфат
төркемчәләре.
Аңлый
белү.Сыйфатның сорауларын, дәрәҗә кушымчаларын, иятүче сүз белән килгәндә
төрләнмәвен, исемләшүен белү.
Куллана белү.
Текстта һәм сөйләмдә сыйфатны дөрес тәрҗемә итү, сыйфат дәрәҗәләрен ясый белү,
сүзтезмәләр һәм җөмләләр төзү, сөйләмдә урынлы куллану.
Алмашлык.
Алмашлык төркемчәләре.
Аңлый белү.
Алмашлык төркемчәләрен танып белү.
Куллана белү.
Зат алмашлыкларын дөрес тәрҗемә итү, килешләрдә төрләнешен белү, фигыль
формалары белән яраклаштыра белү, алмашлык төркемчәләрен сөйләмдә, язуда дөрес
куллану.
Фигыль.
Аңлый белү.
Боерык фигыльне, хикәя фигыль формаларын, шарт фигыльне, инфинитив, сыйфат
фигыльнең заман формаларын, хәл фигыль төрләрен тану, аеру, төрләндерү.
Куллана белү.
Затланышлы һәм затланышсыз фигыльләрне тәрҗемә итү, сүзтезмәләр, җөмләләр төзү,
барлык-юклыкка кую, сөйләмдә урынлы куллана белү.
Рәвеш.Аңлый
белү. Рәвеш мәгънәләрен аңлау.Куллана белү. Рәвешләрне исемнәр, сыйфатлар,
фигыльләр янында куллана белү.
9 нчы
сыйныфта өйрәнелергә тиешле минимум:
1.Җөмләнең баш һәм
иярчен кисәкләренең исемнәрен әйтә,аларга сорау куя,аера белү.
2.Гади һәм кушма җөмләләрне
аера белергә өйрәтү.
3.Теркәгечле һәм
теркәгечсез тезмә кушма җөмләләрне сөйләмдә куллана белү күнекмәләрен
булдыру.
4.Җыючы һәм каршы
куючы,бүлүче теркәгечле тезмә кушма җөмләләрне сөйләмдә куллану.
5.Иярчен хәл
җөмләләрнең иярчен урын җөмлә,вакыт җөмлә,сәбәп җөмлә,максат җөмлә,шарт
җөмлә,кире җөмләләре белән таныштыру һәм аларны сөйләмдә урынлы
куллануларына ирешү.
6.Тезмә кушма һәм
иярченле кушма җөмләләрдә тыныш билгеләрен дөрес куя һәм аларны тиешле
интонация белән әйтә белү.
Календарь-тематик план
|
№
|
Дәрес темасы
|
Дәрес тибы
|
Үткәрү вакыты
|
Дәрестә эш төрләре, көтелгән нәтиҗәләр
|
Үзләш-терү дәрәҗә-сен тикше-рү
|
|
|
|
План буен-ча
|
Чын-лыкта
|
|
|
|
1 бүлек Без Татарстанда яшибез- 23 сәг.
|
|
|
|
1.
|
Исем.Ялгызлык
һәм уртаклык исемнәр.
|
ГКФ
|
|
|
Татар
телендә сыйфат дәрәҗәләрен аеру.
Предметның
билгесен белдереп, нинди, кайсы, кайдагы сорауларга җавап бирүе.4 дәрәҗәсе
булуы. Яңа лексика.
Дәрес
барышында җанлы сөйләмне аңлап, аралаша белүләренең үтәлешен тикшерү.
|
|
|
|
|
2.
|
Исемнәрнең
тартым белән төрләнеше.
|
ГКФ
|
|
|
Тартым кушымчаларын
куллану, яңа лексиканы куллану.
Тартым
кушымчаларын куллану, үзенчәлекләрен истә калдыру.
Б.с.: 1
зат -ым,-ем,-м
2зат –ың,-ең,-ң
3зат –ы,-е, -сы,-се;
к.с.:
1зат-ыбыз, -ебез, -быз,-без,
2зат –ыгыз,егез,-гыз,-гез,
3зат –лары,-ләре кушымчалары ,
яңа
лексиканы куллану.
Кагыйдәләрне
кулланып, эзлекле яза белү.
Кагыйдәләрне
кулланып, эзлекле яза белү.
Чагыштыру,
нәтиҗә ясау күнекмәләрен үстерү
Дәреслек
, таблица белән эшли белү.
|
|
|
|
|
3.
|
Тартымлы
исемнәрнең килеш белән төрләнеше. А.Ключарев биографиясе өстендә эш.
|
ЛГКК
|
|
|
Тартымлы
исемнәрнең килеш белән төрләнеше, үзенчәлекләрен истә калдыру.Тәрҗемә итү
күнекмәләре.
Дөрес
һәм төгәл җавап бирүне камилләштерү
Тексттан
тыш материаллар белән мөстәкыйль эшләргә өйрәнү
|
|
|
|
|
4.
|
Исем
фигыль кушымчалары.
|
ГКФ
|
|
|
Исем
фигыл формаларын,кушымчаларын куллану үзенчәлекләрен истә калдыру. Исем
фигыль формаларын кулланып җөмлә төзү.
Исем
фигыль,исем фигыльнең килеш белән төрләнү үзенчәлекләрен истә калдыру.Исем
фигыль формаларынкулланып җөмлә төзү.
Дөрес
һәм төгәл җавап бирүне камилләштерү
|
|
|
|
|
5.
|
Кереш
контроль эш.
|
ГКФ
|
|
|
Белем
һәм күнекмәләрнең үзләштерүдәрәҗәсен тикшерү.
Кагыйдәләрне
гамәлдә куллана белү күнекмәләре.
Контроль
эшкә анализ.
Сүз
төркемнәрен дөрес куллану.
Дөрес
һәм төгәл җавап бирүне камилләштерү
Дәреслек
белән эшли белү. Игътибарлылык һәм кызыксынучанлылыкны үстерү
|
Тест
№1 Кушымта №1
|
|
|
|
6.
|
“Татар
театры” тексты буенча лексик-грамматик материал өстендә эш.
|
ЛГКФ
|
|
|
Русча-татарча
тәрҗемә итү күнекмәләре өстендә эшләү.
Сүзлек
белән куллана белү.
|
|
|
|
|
7.
|
Теләк
белдерү формаларын зат-сан белән төрләндерү.
|
ЛКФ
|
|
|
“барасым
килә”, барырга телим” төзелмәләрен сөйләнештә дөрес куллану.
Игътибарлылык
һәм кызыксынучанлылыкны үстерү
|
|
|
|
|
8.
|
Татар
сәнгате шәхесләре. Композиторлар, җырчылар, рәссамнар, артистлар.
|
ЛГКФ
|
|
|
Татар
сәнгате шәхесләре белән таныштыру.
|
|
|
|
|
9.
|
.Сыйфат
һәм сыйфат дәрәҗәләре.
|
ГКФ
|
|
|
Сыйфат
төшенчәсен үзләштерү, дәрәҗә кушымчаларын язуда дөрес куллану. Яңа төшенчәне
сөйләмдә дөрес куллана белү.
Тыңлап
аңлау күнекмәләрен камилләштерү
|
|
|
|
|
10.
|
Алмашлык
һәм алмашлык төркемчәләре
|
ГКК
|
|
|
Алмашлыкларны,
яңа лексиканы сөйләмдә дөрес куллану
Дәреслек
белән эшли белү. Игътибарлылык һәм кызыксыну- чанлылыкны үстерү.
|
|
|
|
|
11.
|
Алмашлыкларның
килеш белән төрләнеше
|
ГКК
|
|
|
Алмашлыкларның
килеш белән төрләнеш үзенчәлекләре.
Дәреслек
белән эшли белү. Игътибарлылык һәм кызыксыну-чанлылыкны үстерү.
|
|
|
|
|
12.
|
Сан һәм
сан төркемчәләре
Саннарның
исем белән кулланылышы
|
ГКФ
|
|
|
Сан
төркемчәләре дөрес әйтү һәм язу.
Сан
төркемчәләрен аера белү.
Саннарны
дөрес әйтү һәм язу.
Дөрес
һәм төгәл җавап бирүне камилләштерү.
Саный
белү күнекмәләрен үстерү
|
|
|
|
|
13.
|
Җөмләнең
баш кисәкләре Җөмләнең иярчен кисәкләре.
Гади һәм
кушма җөмләләрне аера белергә өйрәтү.
|
ЛГКК
|
|
|
Җөмләнең
баш ,иярчен кисәкләрен русчага тәрҗемә итү, кулланылышын гамәли үзләштерү
Җөмләнең
баш кисәкләрен язма сөйләмдә дөрес куллану. Җөмләнең иярчен кисәкләренең
сорауларын истә калдыру,
җөмләдә
дөрес .
Дөрес
һәм төгәл җавап бирүне камилләштерү.
|
|
|
|
|
14.
|
Җөмләләрдә
аергыч,хәл, тәмамлык иярчен кисәкләрен билгеләү.
|
ЛГКК
|
|
|
Җөмләнең
иярчен кисәкләренең сорауларын истә калдыру,
Сораулар
буенча җөмләләрне иярчен кисәкләр белән тулыландыру.
Дөрес
һәм төгәл җавап бирүне камилләштерү.
|
|
|
|
|
15.
|
Кушма
җөмлә һәм аның төрләре
|
ГКФ
|
|
|
Гади
һәм кушма җөмләләрне аеру
Кушма
җөмләләрне, яңа лексиканы сөйләмдә дөрес куллану
Кушма
җөмләләрнең мәгънә ягыннан төрләрен аера белү.
Дәреслек
белән эшли белү
|
|
|
|
|
16.
|
Җөмләдә
бәйлекләрнең роле. “Каршы” бәйлеге алдында килгән сүзләрнең килеш
кушымчаларын билгеләү.
|
ЛГКФ
|
|
|
Җөмләдә
бәйлекләрнең роле. “Каршы” бәйлеге алдында килгән сүзләрнең килеш
кушымчаларын дөрес билгели белү.
Игътибарлылык
һәм кызыксынучанлылыкны үстерү.
|
|
|
|
|
17.
|
Контроль эш .“Җөмләнең баш
һәм иярчен кисәкләре”
|
ЛГКФ
|
|
|
Белем
һәм күнекмәләрнең үзләштерү дәрәҗәсен тикшерү.
Кагыйдәләрне
гамәлдә куллана белү күнекмәләре.
Биремнәрне,
күнегүләрне дөрес куллану
|
Кон-троль
эш № 1, Ку-шымта №1
|
|
|
|
18.
|
ХӨЭ. Хикәя
фигыль. Хәзерге заман, үткән заман, киләчәк заман хикәя фигыль кушымчалары.
|
ГКФ
|
|
|
Хикәя
фигыльнең заман формаларын, яңа лексиканы сөйләмдә, язуда дөрес кулланылашын
истә калдыру.
Дөрес
һәм төгәл җавап бирүне камилләштерү.
Үз
фикереңне әйтә белү.
|
|
|
|
|
2нче чирек
|
|
|
|
19
|
Хикәя
фигыль. Хикәя фигыльнең зат-сан белән төрләнүе
|
ЛГКК
|
|
|
Хикәя фигыльнең
заман формаларының сорауларын барлык һәм юклык формасын, зат-сан белән
төрләнешен дөрес куллану
Игътибарлылык
һәм кызыксынучанлылыкны үстерү
|
|
|
|
|
20.
|
Сыйфат
фигыль
Сыйфат
фигыльләрнең җөмләдә кулланылышы
|
ЛГКК
|
|
|
Сыйфат
фигыль формаларын, кушымчаларын куллану үзенчәлекләрен истә калдыру, җөмлә
төзү.Сыйфат фигыльнең заман формаларын истә калдыру , тестка анализ ясау
Сыйфат
фигыльнең заман формаларын сөйләмдә дөрес куллану
Сыйфат
фигыльләрне җөмләдә куллану.
Сыйфат
фигыльнең заман формаларын сөйләмдә дөрес куллану
Дөрес
һәм төгәл җавап бирүне камилләштерү.
Үз
фикереңне әйтә белү.
|
|
|
|
|
21.
|
Ләбибә
Ихсанованың “Бер маҗара” хикәясендә грамматик-лексик материал өстендә эш.
Тамырдаш сүзләр ясалышы.
|
ЛГКК
|
|
|
Русча-татарча
тәрҗемә итү күнекмәләре өстендә эшләү.
Игътибарлылык
һәм кызыксынучанлылыкны үстерү.
|
|
|
|
|
22.
|
Контроль эш №2 Фигыль темасы буенча.
|
ЛГКК
|
|
|
Белем
һәм күнекмәләрнең үзләштерү дәрәҗәсен тикшерү
Кагыйдәләрне
гамәлдә куллана белү күнекмәләре
Дөрес
һәм төгәл җавап бирүне камилләштерү
|
Кон-троль
эш № 2. Ку-шымта №1
|
|
|
|
23.
|
Хөэ.
Тезмә фигыльне язма сөйләмдә куллану
|
ЛГКК
|
|
|
Тезмә
фигыльне куллану, таба белү, дөрес куллану.
Сорауны
һәм җавапны дөрес формалаштыру
|
|
|
|
|
2 Һөнәр сайлау- 28 сәг.
|
|
|
|
24.
|
Тезүче
һәм ияртүче теркәгечләр.
|
ЛКК
|
|
|
Теркәгечле
һәм теркәгечсез җөмләләрне аеру, сөйләмгә чыгару.
Җыючы,
каршы куючы, бүлүче, теркәгечле кушма җөмләләрне танып белү һәм сөйләмдә
дөрес куллану
Үз
сөйләмеңне тыңлый һәм дөресли белергә өйрән
|
|
|
|
|
25
|
Тезмә
кушма җөмләләр.Тезмә һәм иярченле кушма җөмләләрдә тыныш билгеләре.Аларны
дөрес интонация белән әйтү.
|
ЛГКК
|
|
|
Тезмә
кушма җөмләләрне куллану, таба белү,
дөрес
куллану
Дөрес
һәм төгәл җавап бирүне камилләштерү
|
|
|
|
|
26.
|
Аналитик
чаралар белән бәйләнешле иярченле кушма җөмләләр.
|
ГКФ
|
|
|
Аналитик
чаралар белән бәйләнешле иярченле кушма җөмләләрне тексттан дөрес таба белү.
Үз
сөйләмеңне тыңлый һәм дөресли белергә өйрән
|
|
|
|
|
27.
|
Синтетик
чаралар белән бәйләнешле иярченле кушма җөмләләр.
|
ГКФ
|
|
|
Синтетик
чаралар белән бәйләнешле иярченле кушма җөмләләрне тексттан дөрес таба белү.
Сорауны
һәм җавапны дөрес формалаштыру
|
|
|
|
|
28.
|
БСҮ “Минем
яраткан һөнәрем” инша .
|
ЛГКК
|
|
|
Кешене
хезмәт бизи темасына әңгәмә.
Мәкальләр
белән аңлату.
Үз сөйләмеңне
тыңлый һәм дөресли белергә өйрән
|
Инша
язу № 1
БСҮ
№
2
|
|
|
|
29.
|
Җөмләләрнең
төрләрен билгеләү. Тезмә һәм иярченле кушма җөмләләр.
|
ГФК
|
|
|
Җөмлә
төрләрен дөрес билгели белү.
Нәтиҗә
ясый белү.
|
|
|
|
|
30.
|
И.Юзеевның
“Таныш моңнар” поэмасында лексик-материал өстендә эш.
|
ЛГКФ
|
|
|
Геройларны
сыйфатлаучы сүзләрне куллана белү.
Дөрес
һәм төгәл җавап бирүне камилләштерү
|
|
|
|
|
31.
|
Бәйләүче
чаралар . Сүзлек диктанты.
|
ЛГКК
|
|
|
Белем
һәм күнекмәләрнең үзләштерү дәрәҗәсен тикшерү.
Үз-үзеңә
контроль.
Нәтиҗә
ясый белү.
|
Сүзлек
дик-танты. №1
|
|
|
|
32.
|
ХӨЭ. Шарт
фигыль кушымчалары.
|
ГКФ
|
|
|
Иярчен
кушма җөмләләрне текстан табарга өйрәнү.
Биремнәрне,
күнегүләрне дөрес куллану.
|
|
|
|
|
3нче
чирек
|
|
|
|
33.
|
Тест
“Һөнәр сайлау” . Һөнәр турында рус һәм татар халык мәкальләре.
|
ЛКК
|
|
|
Белем
һәм күнекмәләрнең үзләштерү дәрәҗәсен тикшерү.
Мәкальләрне
гамәлдә куллана белү күнекмәләре.
Дөрес
һәм төгәл җавап бирүне камилләштерү.
|
Контроль бирем№2
|
|
|
|
34.
|
Хөэ.
Иярчен җөмлә төрләре.
Иярчен
җөмләләрдә бәйләүче чаралар.
|
ЛКГГ
|
|
|
Эшкә
анализ
Иярчен
җөмлә төрләрен аңлау.
Иярчен
җөмләләрдә бәйләүче чараларныурынлы куллана белү.
Дөрес
һәм төгәл җавап бирүне камилләштерү.
Монологик
сөйләм.
Үз
сөйләмеңне тыңлый һәм дөресли белергә өйрәнү.
|
|
|
|
|
35
|
Иярчен
хәл җөмләләрнең иярчен урын җөмлә,вакыт җөмлә,максат җөмлә, шар җөмлә,кире
җөмләләр белән таныштыру һәм аларны сөйләмдә дөрес куллану.
|
ГКФ
|
|
|
Иярчен
ия һәм хәбәр җөмләләрне аера белү. Иярчен ия һәм хәбәр җөмләләрдә бәйләүче
чараларны билгеләү.
Кагыйдәне
дөрес куллану.
|
|
|
|
|
36
|
Иярчен
тәмамлык, иярчен аергыч, иярчен хәл җөмләләр.
|
ГКФ
|
|
|
Иярчен
тәмамлык, иярчен аергыч, иярчен хәл җөмләләрдә бәйләүче чараларны билгеләү.
Кагыйдәне
дөрес куллану.
|
|
|
|
|
37
|
Иярчен
вакыт җөмләле кушма җөмләләр.
|
ГКФ
|
|
|
Иярчен
вакыт җөмләле кушма җөмләләрне аера белү.
Дөрес
һәм төгәл җавап бирүне камилләштерү.
|
|
|
|
|
38.
|
Контроль
эш
“Баш һәм иярчен җөмләләр”
|
контроль
|
|
|
Белем
һәм күнекмәләрнең үзләштерү дәрәҗәсен тикшерү.
Кагыйдәләрне
гамәлдә куллана белү күнекмәләре.
Дөрес
һәм төгәл җавап бирүне камилләштерү
|
Кон-троль
эш№ 3
|
|
|
|
39
|
Ярдәмлек
сүз төркемнәре. Ымлыклар. Аваз ияртемнәре.
|
ГКК
|
|
|
Ярдәмлек
сүз төркемнәрен истә калдыру.
Сөйләмдә
дөрес куллану.
Үз
сөйләмеңне тыңлый һәм дөресли белергә өйрән
|
|
|
|
|
40
|
Теркәгечләр.
Тезүче һәм ияртүче теркәгечләр.Теркәгечле һәм теркәгечсез тезмә кушма
җөмләләрне сөйләмдә куллана белү күнекмәләрен булдыру.
|
ГКК
|
|
|
Теркәгечләрнең
мәгънәсен русчага тәрҗемә итү, үзенчәлекләрен һәм кулланышын гамәли
үзләштерү.
Теркәгечләрне
телдән һәм язма сөйләмдә дөрес куллану, яңа лексика.
Тәрҗемә
итә белү күнекмәсен ныгыту. Сүзлек белән эшли белү
|
|
|
|
|
41
|
БСҮ “Ана” хикәясе буенча аудирование.
|
ЛГКК
|
|
|
Ана һәм
бала арсындагы мөнәсәбәт.
Кешене
кеше иткән мөһим сыйфатлар: мәрхәмәтлелек, шәфкатьлелек.
Үз
сөйләмеңне тыңлый һәм дөресли белергә өйрән. монолог
|
БСҮ
№ 3
104
бит-“Ана” хикәясе
|
|
|
|
42
|
Иярчен
урын җөмләле кушма җөмләләр.
|
ЛГКК
|
|
|
Иярчен
урын җөмләнең аналитик һәм синтетик төрләрен аңлап аера белү.
Иярчен
урын җөмләләрне мисалларда куллану.
Схема
буенча эшләүне камилләштерү
|
|
|
|
|
43
|
Иярчен
максат җөмләле кушма җөмләләр.
|
ЛГКК
|
|
|
Иярчен
максат җөмләле кушма җөмләнең аналитик һәм синтетик төрләрен аңлап аера
белү,мисалларда куллану.
Үз
сөйләмеңне тыңлый һәм дөресли белергә өйрәнү.
|
|
|
|
|
44
|
Иярчен
сәбәп җөмләле кушма җөмләләр.
|
ЛГКК
|
|
|
Ирчен
максат җөмләле кушма җөмләләрне куллану , аңлап аера белү,мисалларда куллану.
Сүзлек
белән эшләүне камилләштерү
|
|
|
|
|
45
|
Г.
Шәрәфи "Күңелләрдә гөл үсә" әсәрендәге лексик-грамматик материал
|
ЛКФ
|
|
|
Русча-татарча
тәрҗемә итү күнекмәләре өстендә эшләү.
Игътибарлылык
һәм кызыксынучанлылыкны үстерү.
|
|
|
|
|
46
|
Гади һәм
кушма җөмләләр.
|
ЛГКК
|
|
|
Гади һәм
кушма җөмләләрне сөйләмдә куллана белү.
Үз
сөйләмеңне тыңлый һәм дөресли белергә өйрән.
|
|
|
|
|
47
|
Ш.Галиевнең
“Урам ул нинди ?” шигырендәге лексик-грамматик материал
|
ЛКФ
|
|
|
Шигырьләрдән
гади һәм кушма җөмләләрне таба белү.Тәртип, кыю,әшәке сөйләмдә куллана белү.
Үз
сөйләмеңне тыңлый һәм дөресли белергә өйрәнү.
|
|
|
|
|
|
|
48
|
Фигыль
юнәлешләре Һәм төркемчәләре.
|
ГКК
|
|
|
Хаталарга
анализ ясый белү. Фигыль юнәлешләрен дөрес табу һәм билгеләү.
Схема
буенча эшләүне камилләштерү
|
|
|
|
|
49
|
Фразеологизмнар.
Рус һәм татар эквиваленты.
|
ЛКФ
|
|
|
Фразеологизмнар
белән таныштыру. Аларны җөмләдә таба белү.
Дөрес
һәм төгәл җавап бирүне камилләштерү
|
|
|
|
|
50
|
Җыючы,каршы
куючы,бүлүче теркәгечле тезмә кушма җөмләләрне сөйләмдә куллану.
|
ГКФ
|
|
|
Җөмләләрне
куллану , аңлап аера белү,
мисалларда
куллану.
Үз
сөйләмеңне тыңлый һәм дөресли белергә өйрәнү.
|
|
|
|
|
51
|
Контроль
эш
”Иярчен
урын,максат, сәбәп, шарт җөмләле кушма җөмләләр”.
|
ЛГКК
|
|
|
Кушма
җөмләләрне куллану, таба, аера белү.
Дөрес
һәм төгәл җавап бирүне камилләштерү
|
Кон-троль
эш № 5, Ку-шымта№1
|
|
|
|
52
|
ХӨЭ. Ш.
Еникеевның “Солтангәрәйнең язмышы” әсәрендәге лексик-грамматик материал.
|
ЛКФ
|
|
|
Әсәрдәге
лексик берәмлекләрне үз сөйләмеңдә куллануга ирешү.Кеше язмышына карата
кызыксыну булдыру.
Үз
сөйләмеңне тыңлый һәм дөресли белергә өйрән. Монолог.
|
|
|
|
|
4нче
чирек
|
|
|
|
3 Сәламәтлек –зур байлык-8 сәгать
|
|
|
53
|
“Тирәбездә
яхшы кешеләр” темасына хикәя язу.
|
ЛКФ
|
|
|
Кеше
язмышына карата кызыксыну булдыру. Үзеңнең фикерләреңне язмача җиткерә белү.
Уңай һәм
тискәре сыйфатларны аеру
|
|
|
|
54
|
Сөйләм
берәмлеге – текст.
|
ЛКК
|
|
|
Текстта
җөмләләрнең логик берәмлегенә анализ.
Диалог
төзү күнекмәләрен ныгыту.
|
|
|
|
55
|
Сүзләр
һәм сүзтезмәләр. “Мине дустым” темасына хикәя язу.
|
ЛКК
|
|
|
Үзеңнең фикерләреңне
язмача җиткерә белү.
Уңай һәм
тискәре сыйфатларны аеру.
|
|
|
|
56
|
Татар
теленнән рус теленә тәрҗемә итү.
|
ЛКК
|
|
|
Мәгънәви
тәрҗемә өстендә эш.
Сүзлек
белән эшләүне камилләштерү.
|
|
|
|
57
|
Фигыльләрнең
юклык формасы.
|
ГКФ
|
|
|
Фигыльләрнең
юклык формасы белән танышу, җөмләдә таба белү.
Схема
буенча эшләүне камилләштерү.
|
|
|
|
58
|
М.Гафури
“Кыр казы.” әсәрендәге лексик -грамматик материал.
|
ЛКФ
|
|
|
Җөмләнең
баш иячен кисәкләрен дөрес табу. Тирә-юнь, моңсу, сагына кебек сүзләрнең
мәгьнәсенә төшенү.
Дөрес
һәм төгәл җавап бирүне камилләштерү.
|
|
|
|
59
|
Р.Бәшәрнең
“Авыру урман” шигырендә күтәрелгән проблемалар. План буенча хикәя язу.
|
ЛКК
|
|
|
Әсәрдәге
лексик берәмлекләрне үз сөйләмеңдә куллануга ирешү. Әсәрдәге проблемага
карата кызыксыну булдыру.
Хикәя
язарга өйрәтү.
|
|
|
|
4 Беркем дә, бернәрсә дә онытылмый- 9
сәгать
|
|
|
60
|
Сыйфат
дәрәҗәләре. Сыйфат- исем сүзтезмәләр.
|
ГКФ
|
|
|
Сыйфат-
исем сүзтезмәләр төзи белү, аларны сөйләмдә куллану.
Схема
буенча эшләүне камилләштерү
|
|
|
|
61
|
И.Гази
“Ак сирень” әсәрендәге лексик-грамматик материал.
|
ЛГКК
|
|
|
Сыйфат
дәрәҗәләре, фигыль төркемчәләре . Тишә, дулкынлана, моңая, ашык-пошык,
сызгыра, еш кебек сүзләрне сөйләмдә куллану.
Дөрес
һәм төгәл җавап бирүне камилләштерү
|
|
|
|
62
|
Иярчен
кире җөмләле кушма җөмләләр
|
ГКФ
|
|
|
Иярчен
кире җөмләләрнең синтетик һәм аналитик төрләрен аңлау.Сөйләмдә урынлы
куллануга ирешү.
Үз сөйләмеңне
тыңлый һәм дөресли белергә өйрәнү.
|
|
|
|
63
|
“Ике
кояшым бар, Илсөя”текстын дәвам итеп язу.
|
ЛКК
|
|
|
Әсәрдәге
лексик берәмлекләрне үз сөйләмеңдә куллануга ирешү.Кеше язмышына карата
кызыксыну булдыру.
Дөрес
һәм төгәл җавап бирүне камилләштерү
|
|
|
|
64
|
Контроль эш.
|
контрль
|
|
|
Белем
һәм күнекмәләрнең үзләштерүдәрәҗәсен тикшерү.
Кагыйдәләрне
гамәлдә куллана белү күнекмәләре
Белемнәрне
практикда куллана белү.
|
Кон-троль
эш
№6
|
|
|
65
|
ХӨЭ.
Прогматик текстлар (Рецептлар, белдерүләр, афишалар язу)
|
ЛГКФ
|
|
|
Рецептлар,
белдерүләр, афишалар язарга өйрәнү.
Белемнәрне
практикда куллана белү.
|
|
|
|
66
|
Эпистоляр
жанр текстлары. (Хатлар, котлаулар яза белү). Нурания хаты.
|
ГКФ
|
|
|
Хатлар,
котлаулар язарга өйрәтү.
Белемнәрне
практикда куллана белү.
|
|
|
|
67
|
Сүз
төркемнәре. Исем, фигыль.
|
кабатлау
|
|
|
Җөмләләрдә
сүз төркемнәрен билгели белү.
Тест
материаллары буенча эш.
|
|
|
|
68
|
Ел
буена өйрәнгәннәрне кабатлау.
|
Кабатлау
|
|
|
Үткәннәрне
йомгаклау.
Тест
материаллары буенча эш.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Кушымта
№1
Тест №1
Кереш язма эш “ Сүз төркемпәре”
А1. Хәл
фигыль кушымчаларын табыгыз: А8.
Теләкне белдерүче сүз:
а) –ырга, -арга,
-гач; а)
риза; б) телим; в) сорыйм
б) –ып, -еп,
-ганчы, -гач; А9.
Сыйфат фигыль кушымчалары:
в) –гач, -ып,
-ды, -де а)
–ган, -гән, -гач
А2. Ия
түбәндәге сорауларга җавап бирә: б)
–нчы, -лар, -учы, -асы
а) кем? нинди?
кая? в)
-асы, -әсе, -учы, -үче, -ар, -әр
б) кем? нәрсә? А10.
Дөрес тәрҗемәне табыгыз:
в) кайчан?
кемгә? 1)
көләр
А3. Хәзерге
заман хикәя фигыль кушымчалары: а) смеется; б)
посмеется; в) будет смеяться
а) –ды, -ый,
-ган; 2)
тәрбиялелек
б) –ый, -и, -а,
-ә, -я; а)
воспитанный; б) воспитанность; в) воспитывает
в) –гән, -ачак,
-ыр 3)
әгәр
А4. Инфинитив
түбәндәге сорауларга җавап бирә: а) но; б) если;
в) да
а) кая? кемгә?
нишләргә? А11.
Сүзләрнең дөрес антоним парын табыгыз:
б) нишләргә?
нишләмәскә? 1)
эшчән
в) кайдан? ничек? а)
ялкау; б) куркак; в) начар
А5. Шарт
фигыль кушымчасы кайсы сүзгә ялгана: 2)
юмарт
а) Әни
кайт..., мин аш пешердем. а)
әдәпсез; б) саран; в) мактанчык
б) Әни
кайт..., кинога китәбез. 3)
тыйнак
в) Әни
кайт..., кунаклар килде. а)
начар; б) ихтирамсыз; в) мактанчык
А6. Исем
фигыльнең сораулары: А12.
Сыйфатларның ничә дәрәҗәсе бар?
а) нишләү?
нишләмәү? а)
1; б) 3; в) 4
б) нишләргә?
нишләмәскә? А13.
Чагыштыру дәрәҗәсендәге сыйфатны табыгыз:
в) нишли?
нишләргә? а)
матур; б) сарырак; в) аксыл
А7. Кайсы
сүзләрдә “ә” хәрефе языла? А14.
Парлы исемне табыгыз:
а) с...йкемле,
әңг...м..., т...мле; а)
көньяк
б) ...д....пле,
т...ртип, х...б...р; б)
аш-су
в) г...ди,
к...еф, кил...шү в)
ашлык
А15. Дөрес
тәрҗемәне табыгыз:
1) через
дорогу-
а) юлга
б) юл буйлап
в) юл аша
2) у
светофора –
а) светофор
янында
б) светофор
астында
Контроль
эш№ 2
1.Исемнәрне
таблицага
тутырыгыз.
|
Баш к.
|
Иялек к.
|
Юнәлеш
к.
|
Төшем к.
|
Чыгыш к.
|
Ур.-вакыт
к.
|
|
|
|
|
|
|
|
Елгадан,
истәлекләрне,шәһәрдә, Казанның,Республикага, аквапарктан,урамнан, бәйрәмгә,театрдан,музейга,халыкны,
Президентның, әдәбиятка, сәнгатьне,Кремльгә.
2.Билгесезлек
алмашлыкларының тәрҗемәсен табыгыз, алар белән җөмләләр төзегез.
Кемдер
кому-то
Нәрсәгәдер
от чего-то
Кемдәдер
чему- то
Кемгәдер
у кого-то
Нәрсәдәндер
кого-то
3.Тәрҗемә
итеп языгыз.
Все книги, все
пришли, со всем классом, вся школа, все красиво, все вкусно.
4. Как
скажете о том что:
-вы любите свой
родной край;
-у вас в
Татарстане много друзей;
- вы знаете
несколько национальных праздников;
-вам нравится
город, в котором вы живете;
-Президентом
Татарстана стал Рустам Миннеханов?
5.
Предложи другу:
- съездить на
каникулах в Казань;
- посетить
Националную бибилиотеку Татарстана;
- побывать в
Кремле,посмотреть башню Сююмбике, мечеть Кул Шариф.
Кон.эш№3:”
Хикәя фигыльләрнең заман формалары”.
- Бирелгән
фигыльләрне төрле заман формасында яз, төрле заман кулланып 5 җөмлә төзе.
Үрнәк: кабатла-кабатлый-кабатлады-кабатлаган-кабатлаячак-кабатлар.
Яңгыра, ишетел, эзлә, җый, сыйдыр.
- Нокталар
урынына фигыльнең тиешле заман кушымчасын куеп яз.
Без кичә дәрестә хәзерге заман хикәя
фигыль темасын өйрән... . Артур өй эшен әзерләмә... , ул бүген кабат “2” ле
билгесе ал... .Җәй көне балалар, бәлки, Болгар шәһәренә экскурсиягә бар... .
Мин, һичшиксез, югары уку йортында укы... . Син буш вакытыңны ничек үткәрә... ?
- Дустыңа
киңәшләр бир.
-
меньше
смотреть телевивор, больше читать книги;
-
сходить
в городскую библиотеку, так как там много интересных художественных книг.
-
Быть
на уроках внимательным.
- Вырази
желание разными способами:
Тебе хочется летом искупаться в реке Кама.
- Җөмләләрне
тәмамла.
Диктантны мин хаталы язсам, ... .
Әбием кунакка килсә, ... .
Дустым, син миңа
шалтыратсаң,
Контроль эш №4
1 вариант
1.Переведите
на татарский язык.
В 1906 году в Казане открывается первая татарская библиотека. Она была расположена в
здании гостиницы «Булгар» на 3 этаже. Открытие библиотеки было большим
праздником для всех. Здесь проводились литературно-музыкальные вечера.
2.Добавьте к каждому существительному соответствующие прилагательные.
...
китап, ... язучы, ... герой, ... балачак, ... китапханә, ... дәреслек, ... эш,
... ишек.
3.Переведите
и составьте с ними предложения.
Хочу кушать,
хочешь учиться, хотят работать.
4.Определите
главные члены предложения.
Ул талантлы шагыйрьләр белән аралашып яши.Талантлы композитор симфоник әсәрләр
иҗат итә. Аның таланты бөтен дөнья халкын таң калдыра.
5.Поставь
нужные
окнчания.
Бүген урам... бик
каты яңгыр яу... .
Мин авыл...
кунак... кайттым.
Татарстан...
шәһәр... бик зур.
-ләре;
-ды;-га; -да; -ка; -ның.
Вариант 2
1.Переведите
на татарский язык.
В
1906 году в Казане открывается первая татарская библиотека. Она была расположена
в здании гостиницы «Булгар» на 3 этаже. Открытие библиотеки было большим
праздником для всех. Здесь проводились литературно-музыкальные вечера.
2.Добавьте
к каждому существительному соответствующие прилагательные.
…
як, … юл, … табигать, ... дәүләт, ... республика, ... җиребез, ... елгалар,
... таулар.
3.Переведите
и составте
с ними предложения.
Хотите увидеть, хочешь рисовать, хочу
учиться.
4.Определите
главные члены предложения.
Немец
теле – иң
авыр фән. Марат немец телендә яхшы сөйләшә. Син немец теленнән
контроль эшне
ничек эшләдең?
4.Поставь
нужные окончания.
Марат кибет...
өй... кайта.
Театр егерме...
гасыр... барлыкка килгән.
Китапханә...
борынгы китаплар... күп.
-гә; -нче;
-дә; -да; -тән.
Сүзлек
диктанты №1
1) Сүзләрне
татарчага тәрҗемә итегез:
Заканчивает, портит, мечта, любовь, весть,
падает, укрепляет, закалка, свистит, отличается, спортивный кружок, повторяй,
ласковый, гордый, трудолюбивый, серьезный, отзывчивый, терпеливый, горе,
сорвал, мир, вред, торопится, удивленно. (25слов)
2) Бу сүзләр
белән 7 җөмлә төзеп языгыз.
3) Спорт
белән шөгыльләнү турында диалог төзеп языгыз.
4) Сүзләрнең
транскрипциясен языгыз:
Һава, шатлык, ошый, гаиләнең
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.