6 сынып,Мөлдір бұлақ – жасыл құрақ

                  Маңғыстау облысы

              Жаңаөзен қаласы

                                                      № 8 Қашаған Құржыманұлы атындағы

                                  орта мектептің өзін – өзі тану

  пәнінің мұғалімі Умирбаева Амангул Сергеевна

Өзiн-өзi тану сабағының жоспары

Тақырып:  Мөлдір бұлақ – жасыл құрақ 

Құндылық: Қиянат жасамау        Қасиеттер:  Шыншылдық, мейірімділік

Сынып «6»

Мақсаты: оқушылардың   адам  мен  табиғат  арасындағы үйлесімділік  туралы  түсініктерін  дамыту. Міндеттері: -оқушылардың   табиғаттың  тұтастығы  туралы   ұғымдарын  кеңейту; -оқушылардың   табиғатты   сақтау,  аялау  сезімдерін  дамытуға  ықпал  ету; -табиғатқа  сүйіспеншілікке,  мейірімділікке,қамқорлыққа  тәрбиелеу;	Ресурстар: Кітап, дәптер, үнтаспа, нақыл сөздер, слайд, сурет,  шар, гүл, жүрекше
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңi. 1) Тыныштық сәтi. Ыңғайланып отырыңыздар, денелеріңізді түзу ұстаңыздар. Аяқ-қолыңызды айқастырмаңыз. Қолыңызды тізеңізге немесе үстелге қоюға болады. Көздеріңізді жұмуларыңызды өтінемін. Елестетіп көріңіз: Күн нұры сіздің төбеңізден өтіп, кеудеңізге қарай бойлап барады. Кеудеңіздің орта тұсында гүл түйнегі орналасқан. Гүлдің түйнегі нұрдан баяу ашылып келеді. Балғын және таза әсем гүл сіздіңәр ойыңызды, әр сезіміңізді, эмоцияңыз бен тілек-қалауыңызды  шайып, жүрегіңіздіңқауызын ашты.  Нұр сәулесі сіздің бойыңызға ақырын тарай бастағанын елестетіңіз. Ол біртіндеп күшейе түсуде. Оймен осы нұрды қолдарыңызға түсіріңіз. Сіздің қолдарыңыз нұрға бөленіп, сәуле шашуда. Қолымыз тек жақсы, ізгі істер істейді және баршаға көмектеседі. Нұр аяқтарыңызға тарады. Аяқтарыңыз  нұр сәулесін шашуда. Олар сізді тек жақсылық жасау үшін жақсы жерлерге апарады. Олар нұр мен махаббат құралына айналды. Одан әрі нұр сіздің аузыңызға, тіліңізге тарады. Тіліңіз тек шындықты және жақсы, ізгі сөздер ғана айтады. Нұрды құлақтарыңызға бағыттаңыз, құлақтарыңыз тек жақсы сөз бен әсем әуенді ғана естиді. Нұр көздерімізге де жетті, көзіміз  тек жақсыға қарап, бәрінен жақсылықты ғана көреді. Сіздің басыңыз түгелдей нұрға бөленіп, басыңызға тек ізгі, сәулелі ой келеді.  Нұр бірте-бірте қарқын және шұғылана бастайды, сіздің денеңізден шығып, жан-жағыңызға сәуле шашады. Осы нұрды туысқандарыңызға, мұғалімдеріңізге, достарыңызға, таныстарыңызға бағыттаңыз. Нұрды уақытша  түсініспей, ренжісіп жүрген адамдарға да бағыттаңыз, олардың да жүрегі нұрға толсын. Осы нұр бүкіл әлемге: барлық адамдарға, жан-жануарларға, өсімдіктерге, барлық тірі жанға таралсын... Ғаламның барлық түпкір-түпкіріне нұр бағыттаңыз. Ойша айтыңыз: «Мен нұрлымын... Нұр менің ішімде... Мен Нұрмын». Осындай Нұр, Махаббат және Тыныштық күйінде  отыра тұрыңыз...  Енді осы Нұрды жүрегіңізге орналастырыңыз. Нұрға толы бүкіл әлем  сіздің жүрегіңізде. Оны осындай әсем қалыпта сақтаңыз. Жаймен көзіңізді ашуға болады. Рахмет.  2)Үй тапсырмасын тексеру. (5 мин)	Сабақ барысын талқылау: Оқушылардың емін – еркін дұрыс отыруын қадағалау
ІІ. Дәйек сөз.  Фариза  Оңғарсынованың                    Таза   болса,табиғат                     Аман  болар    адамзат!-деген  нақыл  сөзбен   оқушыларды таныстырып,дәйексөздің мағынасын қалай  түсінетіндерін  сұрау. Оқушыларға  дәйексөздегі  «тазалық»  пен  «амандық»  деген  ұғымдардың  мағынасы  әлдеқайда   тереңде  жатқандығына  оқушылардың  назарын  аударту.
ІІІ. Әңгiмелеу (сұхбат).    (5 мин) Мұғалім сыйы      Абайдың жұмбағы Абай үйінде отырып, өзінің досы Бегештен: -  Дауасыз не? арзан не, қымбат не? - деп сұрапты. Бегеш оған: -  Дауасыз - кәрілік; арзан - өтірік; қымбат - шындық,- деп жауап береді. Абай риза болады.Тағы бірде үйіне Төлтай, Ошыбай деген кісілер келгенде Абай: - Қаттыда не қатты, тәттіде не тәтті? - деп сұрайды.Ошыбай: - Құрттың ақ малтасына қосып жеген қанттан тәтті бар дейсіз бе? - дей бастағанда, Төлтай құрдасы Ошы байға кейіп: - Әй, сен оттама! Қатты деген жоқшылық, тәтті деген жан емес пе? - депті. Абай мырс етіп күліп: -  Жарайсың, Төлтай! - депті. Тапсырма Тапсырманы  орындау  үшін  «Табиғатты   аялайық!»   атты    мәтін   ұсынылған: Мәтінді оқыңдар.Түйінді   бөліктерге  бөліп,  мазмұнына сай ерекшеліктерін  анықтап,  ат  қойыңдар. Оқушылар   мәтінді  оқып,мағыналық  бөліктерін   табады.Ондағы  түйінді бөліктердісаралап   алады. Мәтіндегі  түйінді  бөліктер:   табиғат-құтты  қоныс,  табиғат-ана,  табиғат-ұстаз, Тапсырма Оқулықта берілген келесі  тапсырма Адам үшін  табиғаттың  маңызы  қандай  екенін және адамның  табиғатқа қатысы қандай   болуы  керектігін  өз  тәжірибелеріңе  сүене  отырып,талдаңдар. «Жасыл  ел»ұйымына ұсыныс  беріңдер. Түйіндеме Адам баласы табиғат  перзенті  екенін   әрдайым  есте ұстап,табиғат  анаға  ерекше  қарым-қатынас жасауының қаншалықты маңызды  екенін, табиғаттың  адамзат  баласына    сый-тартуы  шексіз  екенін   оқушылар   оқулықта  ұсынылғантөмендегі   түйіндеме   арқылы   ұғынады: Адам табиғатқа мейірімділікпен,сүйіспеншілікпен  қомқорплықпен қарап, үйлесімділік  сақталғанда,  адамзат   баласы  үшін    табиғат-кең   сарай,  мәңгі  тозбас  құтты  қоныс  болады. Мәтінмен   жұмыс Мәтінде    айтылған    табиғат  сұлу, қымбат, жақын, қатал, дана, жаюлы  кітап, жердің  құдіретті   әміршісі,  үйретуден  жалықпайтын  ұстаз,  табиғат  қызық,  асқақ  та   өр, шексіз, нәзік, табиғат қатал, әділ,  тіршілік  атаулының  реттеушіс,ұлы   сұрыптаушысы, кең  сарай,  мәңгі  тозбас  баспана  деген табиғаттың  асқан   қасиеттерінің  адам   баласына тарту  етер  сыйының  молдығымен  қатар,яғни Адам  баласы  Табиғаттың  ең  ұлы перзенті  болумен  бірге ең   ұлы қамқоршысы   екенін  ешқашан  естен  шығармауды  ескерткен  ой-толғамдарына   мұғалім  оқушылардың  назарын  баса  аударту. Тапсырма Табиғат  аясында   тәртіп сақтау, өзіңді  ұстай  білу   неліктен  керек  екені  жөнінде   оқушылар  оқушылар  тапсырманы орындау  кезінде ойланады. Табиғат  аясында  өзіңді-өзің  ұстай  білу   ережесінің   жобасын  тізіңдер. Оқу   ақпараты Оқушыларды  оқу  ақпаратымен  таныстыру,олардың  табиғаттың   тұтастығы  туралы ұғысдарын кеңейту. Қоршаған орта  неғұрлым  таза  болса,  адамның  денсаулығы  мықты,көңіл  күйі  көтеріңкі  болады. Ауаның,жер менсудың  табиғи  таза   қасиеттерінің  қолайсыз  өзгерістерге  ұшырауы-қоршаған  ортаның  ластануы.Олардың  адамның  денсаулығына,  өсімдіктердің  өсуіне, жануарлардың  тіршілік  етуіне  зиянын  тигізеді. Бұл  оқу  ақпараты оқушылардың  білімдерін   айқындай  түсіп,адам  мен  табиғат  арасындағы  үйлесімділік   маңыздылығына тәнті  етеді.
IV. Шығармашылық жұмыс, топтық жұмыс. Оқулықтағы шығармашылық жұмыс: Өздерің тұратын   жерлердегі  табиғат  ұйлесімділігі   сақталмай,қамқорлықты  қажет   ететін  жағдаяттарды  шешудің   жобасын  жасап, жария  етеді.  Дәптермен  жұмыс 4-тапсырма Жойлып,құрып  кету  қаупі  төніп  тұрған  табиғат  атынан  өтініш  хат  жазыңдар. 5-тапсырма  «Табиғатты   қорғау   және  сақтау» жобасын жасап,  жария  етіңдер. 6-тапсырма Табиғатқа байланысты  айтылған  тыйым  сөздердіжазыңдар. Мағынасын  айтып  түсіндіріңдер.
V.                Топпен ән айту. М.Мақатаевтың   «Өмір сүрейік  алмасып» өлеңі
VI.            Үй тапсырмасы.
VII.         Соңғы тыныштық сәтi. (Тыныштық... бар жерде, тыныштық... бүкiл әлемде)