Сутектің химиялық қасиеттері және алыну жолдары

• 1 слайд

  Оттек.
  Оксидтер. жану тарауынан
  Үй тапсырмасын сұрау
  Жаңаөзен мектеп-гимназиясы
  
  
  
  
  
  
  Ашық сабақ
  Тақырыбы: Сутектің химиялық қасиеттері және алыну жолдары
  
  
  
  Пән мұғалімі: Атабай А
  
  
  
  2015-2016 оқу жылы
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  

• 2 слайд

  Оттек.
  Оксидтер. жану тарауынан
  Үй тапсырмасын сұрау
  Сабақтың мақсаты:
  Білімділік: Оттегінің физикалық естеріне түсіре отырып, сутегінің алынуы және химиялық қасиеттері жөнінде түсінік беру.
  Дамытушылық: Оқушылардың химиялық элемент туралы алған білімдерін толықтыру, есептер шығарту арқылы білімдерін дамыту
  Тәрбиелік: Оқушылардың химия пәніне деген қызығушылықтарын арттыра отырып,топпен жұмыс жасауға, шапшаңдыққа тәрбиелеу.
  Сабақтың түрі: Жаңа сабақ
  Сабақтың әдісі: топпен жұмыс, кластер, венн диаграммасы, сұрақ-жауап, тірек-сызба.
  Сабақтың көрнекілігі: Периодтық жүйе, реакция теңдеулері, кестелер мен сызбалар, бағалау парақтары.
  Сабақтың түрі: іскерлік ойын сабақ
  Сабақтың әдісі: топпен жұмыс, кластер, венн диаграммасы, сұрақ-жауап, тірек-сызба.
  Сабақтың көрнекілігі: Периодтық жүйе, реакция теңдеулері, кестелер мен сызбалар, бағалау парақтары.
  
  

• 3 слайд

  Оттек.
  Оксидтер. жану тарауынан
  Үй тапсырмасын сұрау
  І.Ұйымдастыру.
  а) оқушылармен сәлемдесу.
  ә)оқушыларды түгендеу.
  б) оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  в) оқушыларды топқа бөлу.
  ІІ.Үйтапсырмасы.
  §30-31. Сутек. Сутектің физикалық қасиеттері және қолданылуы.
  Топ мүшелеріне сутектің физикалық қасиеттері және сутектің қолданылуы деген тақырып үйге тапсырма ретінде берілген болатын. Енді әр топ өздеріне берілген тақырыпты кеңінен ашып, таныстырады.
  1. «Сутек» тобы: 2. «Оттек» тобы:
  Сутектің физикалық қасиеттері: Сутектің қолданылуы:
  
  ?
  ?
  

• 4 слайд

  Оттек.
  Оксидтер. жану тарауынан
  Үй тапсырмасын сұрау
  1. Сутек газын кім ашты? Who invented the hydrogen?
  2. Сутек қандай газ? What gas is hydrogen?
  3. Сутектің латынша атауы? How do we say hydrogen in latin?
  4. Сутектің периодтық жүйедегі орны? What is the hydrogen place inperiodic table of Mendeleyev?
  5. Сутектің салыстырмалы атомдық массасы? What is comparative mass of hydrogen?
  6. Сутектің молекулалық массасы? The molecule mass of hydrogen?
  7. Сутек газын жай зат екенін анықтап, «гидрогениум» деп атау берген ғалым? Who called hydrogen as «gidrogen»?
  8. Сутектің судағы массалық үлесі қанша % ? What is the mass of hydrogen in water?
  

• 5 слайд

  Өндірісте сутекті алу әдісі
  Суды тұрақты электр тоғының көмегімен айыру:
  тұрақты ток
  2H2O = 2H2 +O2
  СН 4 + 2Н 2О = СО2 + 4Н 2
  Метанның су буымен әрекеттесуі
  t0
  -165 кДж
  

• 6 слайд

  Металдардың белсенділік қатары
  Li K Ba Ca Na Mg Al Mn Cr Zn Fe Co Sn Pb H2 Cu Hg Ag Au
  Өте белсенді металл
  Су
  Ме гидроксиді
  Сутек газы
  2Na
  2H2O
  2NaOH
  H2
  Орташа белсенді металл
  Қышқыл
  Тұз
  Сутек газы
  Zn
  2HCl
  ZnCl 2
  H2
  Сутекті зертханада алу
  

• 7 слайд

  Зертханада сутегін жинаудың
  екі әдісі
  Суды ығыстыру арқылы
  Ауаны ығыстыру арқылы
  

• 8 слайд

  Сутекті алу
  Сутекті алу үшін, шыны аспап – Кипп аппаратын пайдаланады.
  Кипп аппараты екі бөліктен тұрады. Кипп Петер Яков - голландиялық химик. Ол 1853 жылы сутекті алатын аппаратты ойлап тапты.
  

• 9 слайд

  Сутек молекуласының құрылысы қарапайым болғанымен едәуір берік қосылыс. Ол қыздырғанда оттегімен шабытты әрекеттесіп, көп жылу бөледі. Жану нәтижесінде су түзіледі.
  Күкіртті балқытта отырып, оған сутек газын жіберсе, шіріген жұмыртқаның иісіндей иісі бар күкіртсутек газы бөлінеді:
  Сутек газы хлормен әрекеттесіп, өткір иісті хлорсутек газы бөлінеді:
  
  
  Сутек басқа да бейметалдармен және металдармен реакцияға түседі. Қыздырғанда белсенді металдар: натрий, кальций сутекпен әрекеттесіп, гидридтер түзеді.
  натрий гидриді
  
  кальций гидриді
  Сутектің металдармен әрекеттесуі арқылы алынған металл гидридтері – қатты заттар.
  Сутектің күрделі заттармен әрекеттесуі. Металл оксидтерімен сутектің әрекеттесуі оның маңызды қасиеттерінің бірі. Реакция нәтижесінде металл оксидінің құрамындағы оттек сутекпен қосылып, су тамшылары пайда болады. Ал сынауық түбінде қызғылт түсті металл мыс қалады.
  

• 10 слайд

  IV. Жаңа сабақты бекіту.
  1. Сиқырлы сандық
  1. Белсендіме.  +  қышқыл     =   ?  + ?
  2. Белсендіме.  +   су     =   ? +  ?
  3. Шіріген жұмыртқаның иісіндей иісі бар газ. (күкіртсутек – H2S, «аш-екі-эс» )
  4. Сутек пен натрий әрекеттескенде не түзіледі? (натрий гидриді-NaH )
  5. Ең жеңіл газ (сутек, Н, гидрогенниум, водород)
  6. Сутектің судағы массалық үлесі?
  7. Массасы 8 г мыс (ІІ) оксидін сутекпен тотықсыздандырғанда қанша грамм таза мыс түзілетінін есептеңдер?
  8. Массасы 28 г кальций сумен әрекеттескенде қанша грамм сутек газы бөлінетінін есеттеңдер?
  9. 20г кальций сутекпен әрекеттескенде түзілетін кальций гидридінің массасы қанша?
  
  

• 11 слайд

  Ғажайып химия
  10
  20
  30
  10
  20
  30
  10
  20
  30
  

• 12 слайд

   
  
  Жауабы
  артқа
  
  
  Белсені металл
  
  +
  
  
  
  Қышқыл
  ?
  ?
  
  +
  

• 13 слайд

   
  
  артқа
  
  
  Белсені металл
  
  +
  
  
  
  Қышқыл
  
  
  Тұз
  
  сутек
  
  +
  

• 14 слайд

  Жауабы
  артқа
  

• 15 слайд

  Химияның міндеті қандай?
  артқа
  Заттарды қолдану үшін қасиеттерін айқындау, адамдардың сұранысына қажет заттар алу, табиғи қорларды тиімді пайдаланып, қоршаған ортаны қорғау
  

• 16 слайд

  Зат массасының сақталу заңын ашқан кім?
  Жауабы
  артқа
  

• 17 слайд

  Зат массасының сақталу заңын ашқан кім?
  артқа
  М.В.Ломоносов
  

• 18 слайд

  Атом-молекулалық ілім ненің жиынтығы?
  Жауабы
  артқа
  

• 19 слайд

  артқа
  Атомдар мен молекулалар туралы мағлұматтардың жиынтығын атом- молекулалық ілім деп атаған.
  Атом-молекулалық ілім ненің жиынтығы?
  

• 20 слайд

  Валенттілік дегеніміз не?
  Жауабы
  артқа
  

• 21 слайд

  артқа
  Валенттілік – химиялық элемент атомының басқа химиялық элемент атомдарының белгілі бір санын қосып алу қасиеті
  Валенттілік дегеніміз не?
  

• 22 слайд

  Химия ғылым ретінде қай ғасырларда қалыптасты?
  Жауабы
  артқа
  

• 23 слайд

  артқа
  ХІХ – ХХ ғасырларда
  Химия ғылым ретінде қай ғасырларда қалыптасты?
  

• 24 слайд

  Химиялық реакция теңдеуін аяқтаңдар:
  Са(ОН)2+НСl=
  Жауабы
  артқа
  

• 25 слайд

  артқа
  Cа(ОН)2+2НCl=CаСl2+2Н2О
  

• 26 слайд

  Реакция теңдеулерін аяқтап, теңестіріңдер
  Na + O2 →
  KOH + H2SO4 →
  Жауабы
  артқа
  

• 27 слайд

  артқа
  4Na + O2 → 2Na2O 2KOH + H2SO4 →
  → К 2SO4 + 2H2O
  

• 28 слайд

  
  
  Оксидтер дегеніміз не?
  Жауабы
  артқа
  

• 29 слайд

  артқа
  Оксидтер – біреуі оттек болып келетін екі элементтен құралған қосылыстар
  
  Оксидтер дегеніміз не?
  
  

• 30 слайд

  Алюминий (ІІІ) гидроксидінің құрамындағы элементтердің массалық үлесі қандай?
  Жауабы
  артқа
  

• 31 слайд

  артқа
  

• 32 слайд

  Массасы 20,8г ВаСl2 Н2SО4пен әрекеттескенде тұнбаға түсетін
  ВаSО4 массасын есептеңдер
  
  Жауабы
  артқа
  

• 33 слайд

  ВаСl2+Н2SО4=ВаSО4+2НСl
  
  208г ВаСl2 -233г ВаSО4
  20,8г –Хг
  Х=23,3г
  
  артқа
  

• 34 слайд

  20г кальций ауада жанғанда түзілетін кальций оксидінің массасы қанша?
  
  Жауабы
  артқа
  

• 35 слайд

  артқа
  2Ca + O2 = 2CaO
  80г 112г
  20г Х г
  
  Х = = 28г СаО
  
  

• 36 слайд

  
  
  
  
  
  
  Не себепті сутек тиімді отын ретінде бағаланады?
  
  
  
  
  
  
  Арнайы құрал Кипп аппаратының құрылысын және жұмыс істеуін айтыңыз?
  2. Ойлан тап
  

• 37 слайд

  Екі топқа да берілетін графикалық диктант бірдей, «Сутек» тобы сөйлем сутекке сәйкес келсе «+», қате болса «-» қояды, ал «Оттек» тобы тұжырым оттекке сәйкес келсе «+»,болмаса «-» белгісін қояды.
  «Сутек» «Оттек»
  
  1.Суда ериді
  2. Суда нашар ериді
  3. Жеңіл газ
  4.Ауыр газ.
  5. Жанғыш.
  6. Жануды қолдайды.
  7. Кәдімгі жағдайда О2-мен әрекеттескенде қопарылыс береді.
  8. Жай жанады.
  9. Ауаны ығыстырып жинайды.
  10. Суды ығыстырып жинайды
  
  

• 38 слайд

  1.Сутегінің латынша аталуы
  A) оксигениум B) гидрогениум C) гидраргирум D) силициум E) аурум
  2.Жер шарында сутегінің массалық үлесі (%)
  A) 1 B) 5 C) 10 D) 15 E) 20
  3.Күн жүйесі планеталарының ……….% -ін сутек атомы құрайды
  A) 63 В) 75 C) 84 D) 92 E) 50
  4.Сутек газын ашқан ғалым
  A) Г.Кавендиш B) Дж. Прустли С) М.В.Ломоносов D) Р.Бойль E) А.Беккерель
  5.Сутек жай зат ретінде…………. кездеседі
  A) жер қыртысында B) адам ағзасында C) аспан әлемінде D) Тұздарда E) суда
  6.Сутек газы
  Түсті В) түссіз C) дәмді D) өткір иісті E) ауадан ауыр
  7.Сутек ........... сұйылады
  – 196 ºС B) – 200 ºС C) – 183 ºС D) – 253 ºС E) – 151 ºС
  
  Оқушы білімін бағалауға арналған тест
  

• 39 слайд

  8.Сутек ауадан………. жеңіл
  A) 1,5 есе B) 5,7 есе C) 14,5 есе D) 28,1 есе E) 30,5 есе
  9.Н2 өнеркәсіптік алыну реакциясы
  A) Zn + 2HCl ZnCl2 + H2↑ B) Ca + 2H2O Ca (OH)2 + H2↑
  C) Zn + H2 SO4 ZnSO4 + H2↑ D) 2Na + 2H2 O 2NaOH + H2↑
  E) 2H2 O 2H2 ↑ + O2↑
  10.H2 зертханада алыну реакциясы
  A) СН4 + 2H2О СO2 + 4H2↑ В ) Zn + 2HCl ZnCl2 + H2↑
  C) 2H2 O тұрақты тоқ 2Н2 + О2↑ D) H2 + СuOt H2 O + Сu
  E) H2 + Cl2 t 2HCl
  11.Сутек металдарымен әрекеттескенде түзілетін заттар
  A) гидридтер B) гидраттар C) гипохлоридтер D) гидроксидтер
  E) кристаллогидраттар
  12.Сутек атомдарынан және қышқыл қалдықтарынан тұратын күрделі заттар
  A) негіздер B) қышқыл тұздар C) тұздар д) қышқылдар E) оксидтер
  13.Металл атомдарынан және қышқыл қалдықтарынан тұратын күрделі заттар
  A) қышқылдар B) тұздар C) негіздік оксидтер D) негіздер E) қышқылдық оксидтер
  

• 40 слайд

  
  
  
  14.Сутегімен жоғары температурада әрекеттесетін заттар
  A) О2, N2, CuO
  B) H2О, O2, Fe2 O3
  C) O2, S, H2O
  D) H2О, Cl2, WO3
  E) HgО, H2O, Fe3 O4
  15.Сутегімен әрекеттеспейтін зат
  A) N2,
  B) S
  C) O2
  D) HCl
  E) Cl2
  16.Зертханада сутек және оттек газдарын алу үшін қолданылатын реактивтер
  A) Cu және HCl, KClO3
  B) Zn және HCl, KMnO4
  C) H2O2, HCl
  D) Na2O, HCl
  E) MgO, H2SO4
  
  

• 41 слайд

  Өз біліміңді тексер
  1. в, 2.а, 3.д, 4.а, 5.с, 6.в, 7.д, 8.с, 9.е, 10.в, 11.а, 12.а, 13.в, 14.а, 15.д, 16.в
  

• 42 слайд

  Бағалау
  Үйге тапсырма: § 32
  е.ж 3-10, 3-11, 3-12, 3-18, 3-19 есептерді шығару.
  

• 43 слайд

  Назар аударғаныңызға
  рахмет!