Бакӕсӕм
ма фӕйнӕгыл Хъодзаты Ӕхсары фыст ӕмдзӕвгӕйы скъуыддзаг:
«Бӕстӕтӕ бирӕ сты, дуне-уӕрӕх,
Цард сӕ рӕвдауы фарнӕй.
Фӕлӕ дӕу хуызӕн, мӕ Райгуырӕн зӕхх,
Ацы стыр дунейыл нӕй».
Куыд
уӕм кӕсы, ацы рӕнхъытӕ цӕмӕн бакастӕн? Урочы ма сӕмбӕлдзыстӕм ацы рӕнхъытыл.
Ацы скъуыддзаг у нӕ урочы эпиграф.
Сывӕллӕттӕ,
абон уӕ ӕз хонын дунейы алфамблай абалц кӕнынмӕ.
Куыд
ӕмбарут дзырд «алфамблай»?
Абайты
Васойы дзырдуат нын дӕтты ахӕм нысаниуӕг:
Алфамблай
(аlfamblaj)-
кругом, вокруг, со всех сторон, ома нӕ алыварс.
Цӕмӕй
ацы дзырд нӕ зӕрдыл бадарӕм, уый тыххӕй,табуафси, зӕгъут йемӕ дзырдбӕстытӕ
ӕмӕ дзы спайда кӕнӕм хъуыдыйады дӕр.
Дунейы
алфамблай, зӕххы къорийы алфамблай.
Экскурсийы
архайджытӕ сахары алфамблай ӕрзылдысты.
Æвӕццӕгӕн,
сымах искуы фехъуыстат журнал «Вокруг света», кӕй хонынц, уый кой. Чи зоны,
исчи йӕ цӕстӕй дӕр федта, ӕмӕ йӕ кӕсгӕ дӕр бакодта. Абон мӕн фӕнды, цӕмӕй
иумӕ саразӕм нӕхи чысыл журнал ӕмӕ йын рубрикӕтӕ дӕр нӕхӕдӕг ӕрхъуыды кӕнӕм.
Æз уын бацӕттӕ кодтон ӕрмӕг. (Байуарын скъоладзаутӕн). Табуафси, ӕркӕсут ӕм.
Мӕн
фӕнды, цӕмӕй нӕ балц райдайӕм дард бӕстӕй. Уыцы бӕсты у тынг хъарм, зымӕг цы
у, уый зонгӕ дӕр нӕ кӕнынц. Хуыйны- Мысыр (Египет). Ацы бӕстӕ зындгонд у
ӕрмӕст йӕ хъарм уӕлдӕфӕй нӕ.Хонынц ма йӕ пирамидӕты бӕстӕ дӕр. Сымахӕн дӕр,
ӕвӕццӕгӕн, ацы бӕстӕ зонгӕ у. Зӕгъӕт –ма, Мысыры тыххӕй чи цы зоны, уый?
Тынг
хорз.
Табуафси,
бакӕсӕм нӕ цыбыр хъусынгӕнинаг.
Мысирӕгтӕ-Египеты
цӕрджытӕ
.
Мысыры пирамидӕтӕ сты тӕккӕ зынраиртасӕн ӕмӕ
мистерион фӕзынд историон дунейы. Уыдон бӕрзонд фӕцыдысты Ливийы тӕвд ӕдзӕрӕг
ран. Сты сӕдӕмӕ хӕстӕг. Æнӕхъӕн дунейыл дӕр айхъуыст фараон Хеопсы пирамидӕйы
кой. Тӕккӕ егъаудӕр кӕй у, уымӕ гӕсгӕ хаст у дунейы авд алӕмӕты диссӕгтӕм.
Мысыры цӕрӕг адӕмы динмӕ гӕсгӕ, пирамидӕтӕ уыдысты фараонтӕн асинтӕ, кӕцытыл
уыдон цыдысты уӕлӕрвтӕм. Уымӕ гӕсгӕ тӕккӕ фыццагдӕр пирамидӕтӕ амадтой
асинтимӕ.
Сывӕллӕттӕ,
ӕмӕ махмӕ, Ирыстоны, ахӕм цыртдзӕвӕны хуызӕн ницы ис? Пирамидӕтимӕ кӕй
абарӕн ис?Куыд ӕнхъӕл стут? («Мӕрдты горӕт» Дӕргъӕвсы)
Дӕргъӕвс тынг рагон хъӕу у- фондзсӕдӕ азӕй йыл фылдӕр цӕуы.Уый раиртӕстой
археологтӕ.Дӕргъӕвс хъӕздыг у рагон архитектурон цыртдзӕвӕнтӕй.
Хъӕуы зӕрдылдарӕн бынӕтты сӕйрагдӕр ӕмӕ диссагдӕр у Мӕрдты горӕт. Уый нӕм
баззад астӕуккаг ӕнустӕй. Зӕппӕдзты цы мӕрдтӕ ӕвӕрд ӕрцыд,уыдон дзурӕг сты, ам
йӕ рӕстӕджы бирӕ адӕм кӕй цард, ууыл. Дӕргъӕвсы некрополь( грекъагау
некрос-мард,полис-горӕт) у Цӕгат Кавказы тӕккӕ стырдӕр. Исдзы 95
зӕппадзы.Ахуыргӕндтӕ куыд нымайынц, афтӕмӕй зӕппӕдзтӕ амайын райдыдтой ирӕтты
фыдӕлтӕ – алантӕ.
Сывӕллӕттӕ,
баххӕст кӕнӕм хӕслӕвӕрд.Хъуыдыйӕдтӕй рафыссут ивгуыд афоны мивдисджытӕ уӕ тетрӕдтӕм. Мивдисӕг рафыстам, йӕ
фарсмӕ та йын фыссӕм нырыккон ӕмӕ суинаг афоны. Табуафси. Исчи рауайӕд
фӕйнӕгмӕ, иннӕтӕ та сӕ бынӕтты кусынц.
(фӕцыдысты-цӕуынц-фӕцӕудзысты,айхъуыст-хъуысы-айхъуысдзӕн,уыдысты-сты-уыдзысты,амадтой-амайынц-амайдзысты,раиртӕстой-иртасынц-иртасдзысты,баззад-зайы-баззайдзӕн
, амайын райдыдтой-амайынц- амайын райдайдзысты)
Уӕдӕ уын
ахӕм хӕслӕвӕрд.Куыд схондзыстӕм нӕ фыццаг рубрикӕ уӕдӕ?
Нӕ
фыццаг рубрикӕ у «Стыр балц».
Бафыссӕм
ӕй нӕ «журналы»
Хатдзӕгтӕ
Сывӕллӕттӕ,
нӕ зӕрдыл ма ӕрлӕууын кӕнӕм мивдисӕг «уӕвын». Уый у ӕххуысгӕнӕн мивдисӕг.
Ныртӕккӕ дзы хъуыдыйӕдты мидӕг спайда кӕндзыстӕм ӕмӕ бӕлвырддӕр нӕ зӕрдыл
ӕрлӕудзӕн.
Нӕ
алыварс Дӕргъӕвсы быдыртӕм куы акӕсӕм ,уӕд зӕрдӕ рухс кӕны. Цӕмӕй цымӕ? Алыхуызон
рӕсугъд дидинджыты уындӕй.Æз дӕр дзы ссардтон «Алӕмӕты дидинӕг».
Хъазт:
Ахуыргӕнӕг райдайы хъуыдыйад, йӕ къухы «Алӕмӕты дидинӕг»,кӕцы базондзӕн
скъоладзауты сусӕг хъуыдытӕ ӕмӕ бӕллицтӕ.Ахуырдзау дидинӕгӕй «сыф» ратоны,
ӕмӕ кӕсы фыстытӕ.Уыцы ныхӕстӕ сты хъуыдыйады дарддӕр бавӕрын кӕй хъӕуы,уыдон.Чи
бакӕсы хъуыдыйад, уый сбӕрӕг кӕны мивдисӕг «уӕвын»-ы цӕсгом, нымӕц, афон ӕмӕ
формӕ
Æз дӕн
(зӕрдӕргъӕвд скъоладзау). (1-ц.цыбыр формӕ)
Æз уыдзынӕн
(ӕнӕхъӕн дунейыл зындгонд дохтыр)….
Æз дӕн
(хӕларзӕрдӕ ӕрдхорд).
Æз арӕх
вӕййын (мӕ хъуыдыты дард балцы).
Æз
уыдтӕн (мӕ рагфыдӕлты зӕххыл).
Æз уыдзынӕн
(мӕ бинонты фидар мӕсыг)
Ӕз дӕн (
сӕрӕн лӕппу).
Æз
уыдзынӕн (ахуыргонд адӕймаг).
Зарӕг «Мӕ Ирыстон»-мӕ гӕсгӕ улӕфӕм сыгъдӕг
уӕлдӕфӕй, хурмӕ не уӕнгтӕ аивазӕм, алӕмӕты дидинджытӕ сӕмбырд кӕнӕм, Мысыры
денджызы баленк кӕнӕм.
Дарддӕр
уӕ хонын нӕ балцы. Нӕ дыккаг рубрикӕйӕн дӕр та хъуамӕ сӕргонд ӕрхъуыды
кӕнӕм.
Фӕнды
мӕ базонгӕ кӕнын иу дзырды нысаниуӕгимӕ.Ацы дзырд нӕ кӕм бахъӕудзӕн, уый
ныртӕккӕ бамбардзыстут уӕхӕдӕг.Уый у дзырд «Феномен»Уырыссаг ӕвзагиртасӕг
Даль йӕ ӕмбарынгӕнӕн дзырдуаты (Толковый словарь русского языка) дӕтты ахӕм
ӕрмӕг :«ФЕНОМЕН( греч. ) -явление, случай,
событие в природе; редкое, необычайное явление». Ома, цыдӕр диссаг ,стӕм
хатт кӕй фенӕн ис,ахӕм.
Ӕмӕ цы фендзыстӕм мах
абон ахӕм диссагӕй, куыд ӕнхъӕл стут? Ракӕсут ма фӕйнӕгмӕ.
Презентацийы фӕрцы ӕвдыст
цӕуынц дунейы ӕнахуыр цадтӕ.
Хӕслӕвӕрд: Карточкӕтыл
куыст (хъуыдыйӕдтӕ баиу кӕнын).
Уӕдӕ куыд схондзыстӕм нӕ
журналы дыккаг рубрикӕ?
Табуафси, бафыссут ӕй
афтид рӕнхъы ӕмӕ нӕ журнал цӕмӕй фӕаивдӕр уа, уый тыххӕй нӕ цадты нывтӕн сӕ
бынӕттӕ ссарӕм журналы.
Хатдзӕгтӕ
Баулӕфыдыстӕм.Æрыздӕхӕм нӕхи Ирыстонмӕ.Цымӕ ам,
нӕ райгуырӕн бӕсты алӕмӕты диссӕгтӕ нӕй, куыд ӕнхъӕл стут?
Уӕдӕ уын ӕз радзурдзынӕн
ӕмӕ равдисдзынӕн Ирыстоны ӕппӕты зынраиртасӕн ӕмӕ сусӕг ран. Кӕд ӕмӕ ӕрдӕбон
ӕнахуыр цадты кой кодтам, уӕд махмӕ, Ирыстоны та ис ӕнахуыр диссаджы
ӕхсӕрдзӕнтӕ(Мидаграбинские водопады). Зынраиртасӕн уымӕн загътон ӕмӕ сӕ
сбӕрӕг кодтой хӕрз ӕрӕджы.( Видеоӕрмӕг равдисын).
Слайдтӕ Мидаграбины ком.
Уӕ «журналты» уырыссаг
ӕвзагыл ис текст фыст ацы донхауӕнтӕй (ӕхсӕрдзӕнтӕй)
иуы тыххӕй. Ныртӕккӕ мӕ фӕнды цӕмӕй акусӕм тӕлмацгӕнджытӕй. Табуафси, текст
уал иумӕйагӕй бакӕсӕм. Ныр та 3 къордӕй бакусӕм. Фыццаг къорд тӕлмац кӕны 1
абзац … Мӕн фӕнды, цӕмӕй текстӕн йӕ алкӕцы абзацы сӕйраг хъуыды куыд зӕгъат иронау
иу хъуыдыйадӕй, хуыздӕр уыдзӕн вазыгджын хъуыдыйадӕй.Ацы хъуыдыйӕдтӕ
ныффысдзыстӕм ӕмӕ сӕ хъуыдыйады уӕнгтӕм гӕсгӕ равзардзыстӕм.
Чудо-водопад
в Северной Осетии
Большой
Зейгаланский водопад расположен в Северной Осетии, в долине реки
Мидаграбиндон недалеко от селения Джимара. Этот водопад находится высоко в горах
и раньше о его существовании знали только местные жители, проживающие в этой
местности.
Полноводный
и очень живописный Зейгалан в летнее время, а когда наступают холода, водопад
превращается в ледяное великолепие. С гор низвергаются вниз большие и
красивые оледенения. Даже когда погода солнечная и теплая, над вершинами гор
собираются тучи и облака.
Специальных
дорог к водопаду нет, поэтому, чтобы полюбоваться этой красотой нужно идти
несколько километров пешком, проходя вброд горные речки. Этот водопад
считается не только одним из самых больших в России, но и в Европе.
Ирыстоны
стыр ӕхсӕрдзӕн Зӕйгӕлӕн ӕмбӕхст у бӕрзонд хӕхты рӕбын ӕмӕ ӕрӕджыйы онг йӕ кой
бирӕтӕ нӕ фехъуыстой.
Зӕйгӕлӕны
ӕхсӕрдзӕн ӕрмӕст кӕлы сӕрдыгон, фӕлӕ зымӕг куы ралӕууы, уӕд диссаджы рӕсугъд
ихтӕ фесты.
Къахвӕндӕгтӕ
нӕй ацы ӕхсӕрдзӕнты бынатмӕ ӕмӕ сын цӕмӕй сӕ рӕсугъддзинӕдтӕ фенӕм, уый
тыххӕй цалдӕр километыры цӕуын хъӕуы фистӕгӕй.
Хатдзӕгтӕ
: Абарын уырыссаг ӕвзаджы «глагол»
Уӕдӕ куыд схондзыстӕм нӕ
журналы дыккаг рубрикӕ?
«Феномен»
|
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.