Творческий отчет по самообразованию

Өзін-өзі жетілдіру бойынша шығармашылық есеп

         Бүгінгі таңдағы еліміз бен бүкіл әлемде жүріп жатқан экономикалық-әлеуметтік дамулар білім беру саласына өзіндік ықпалын тигізуде. Келешек ұрпаққа білім берудің мақсаттары мен мәні, мазмұны мен түрлері, түбірімен жан-жақты қайта ойластырылып, жаңа сапаға жету міндеті көзделуде.

          Әлемнің жетекші елдерінің көпшілігінің білім беру жүйесі білім берудің мақсатын, мазмұны мен технологияларын оның нәтижесіне қарап бағалайтын болды. Білім берудің қазіргі негізгі мақсаты білім алып, білік пен дағды -  машыққа қол жеткізу ғана емес, солардың негізінде дербес, әлеуметтік және кәсіби біліктілікке – ақпаратты өзі іздеп табу, талдау және ұтымды пайдалану, жылдам өзгеріп жатқан бүгінгі дүниеде лайықты өмір сүру және жұмыс істеу болып табылады. Білім беру елдің тұтас үздіксіз білім беру жүйесінің базалық буыны ретінде жұмыс істейді.

          Білім берудің мақсаты  - жылдам өзгеріп отыратын дүние жағдайларында алынған терең білімнің, кәсіби дағдылардың негізінде еркін бағдарлай білуге, өзін-өзі іске асыруға, өзін-өзі дамытуға және өз бетінше дұрыс, адамгершілік тұрғысынан жауапты шешімдер қабылдауға қабілетті жеке тұлғаны қалыптастыру. Қойылған мақсаттарды іске асыру үшін: білім берудің мазмұнын дүниені тұтастай қабылдауды қамтамасыз ететін тіл мен әдебиет, адамтану, қоғамтану, математика, информатика, жаратылыстану, өнер, технология, дене тәрбиесі сияқты білім беру салалары арқылы іске асыру қажет. 

          Қазіргі білім  берудегі басты мақсат жас ұрпақтың білім деңгейін көтеру және жан-жақты дамыған, білімді, өмір сүруге бейім, қабілетті жеке тұлға қалыптастыру.

          Қазақстан Республикасының президенті Н.Ә.Назарбаев: «Қазақстанның                              болашағы  - бүгінгі жастар. Сіздер оларға қалай білім берсеңіздер, Қазақстан сол деңгейде болады. Сондықтан ұстазға жүктелетін міндет ауыр» - деген болатын.

          Пәнді оқып үйрену барысында оқушылар дүниенің үш құрамдас бөлігі: адам, қоғам, табиғат саласынан білім алады. Биология, химия, география пәндерінің бастама негіздері қаланып, соның ішінде қоршаған дүние заттары, құбылыстары, табиғат,экология туралы ғылыми түсінік қалыптасады. Соның ішінде биология-бұл орта буында алғаш қосылатын пән. Сондықтан оқушы орта буында өсімдік құрылысы, өсімдік жайындағы білім берудің алғашқы баспалдағымен танысады.     Осы пәнді оқытуда жаңа технологиялардың тиімді әдісін  алып жетілдіру барысында есте сақтауға негізделген ақыл ойын дамытатын оқуға көшу, мұғалім мен оқушының тең субъектіге түсіп, ынтымақтастықта болуын қажет етеді. Осы мақсатқа жету үшін өзімнің ұстаздық іс-тәжірибемде білім берудегі озық технологиялардың бірі «Жаңа технологиясын» қолданамын. Жаңа технологияны пайдалану жобасы арқылы стратегияларды пайдалануда оқушының ізденушілік, зерттеушілік әрекетін ұйымдастыруға жол ашылады. Осы технологияны пайдаланып, мұғалімнің бағыттауымен оқушының өз бетінше білімді меңгеруі, ізденуі, шығармашылыққа бағыт алуы. Оның бірнеше стратегиялары бар: тірек-сызба, ой қозғау, топтастыру, Венн диаграммасы, эссе жазу және т.б.

          Менің сабақ  беру барысында пайдаланып жүрген проблемам: «Биология сабақтарында жаңа технологиялық әдістерді пайдалана отырып, оқушының шығармашылық қабілетін арттыру». Ондағы мақсатым-оқушыларды өздігінен жұмыс істей білуге, ойлауға, қосымша материалдарды іздестіріп, оларды орынды пайдалануға баулу білім деңгейін толықтыру. Шығармашылық қабілет әр баланың бойында болуы мүмкін. Мұғалімнің міндеті- оқушы бойындағы жасырынып жатқан мүмкіндіктерді ашып көрсете отырып, қабілеттің дамуына түрткі бола білу.  Сонымен оқушы шығармашығы  дегеніміз не?     

          Осы мақсаттарға көз жеткізу үшін жаңа технологиясын пайдалану жобасының бірнеше әдістерін пайдаланып сабақтар өткізіп жүрмін.

          Атап айтсақ: Ассоциация, топтастыру, Венн диаграммасы, биологиялық диктант жазу, тестілеу өткізу және т.б.

          Мысалы: «Жасуша органоидтары» тақырыбында  өткен  сабақта ассоциация, зерттеу шеберханасы (іздену, суреттеу, эссе) әдістері пайдаланылды.

          Қызығушылықты ояту үшін жасуша тақырыбына ассоциация құрылды. Оқушылар өздері білетін адам мүшелері туралы білімдерін тақтаға жазады. Мағынаны тану үшін оқушыларды үш топқа бөліп, зерттеу шеберханасының төмендегі әдістерін қолдандым:

          1.Іздену әдісі.

          2. Суреттеу әдісі.

          3. Үйге тапсырма ретінде оқушыларға жұртшылықтан сұхбат алуға, сұрақтар әзірлеп келу тапсырмалары беріледі. Осы әзірленген сұрақтар бойынша топтар бір-біріне сұрақтар беріп, сұхбат алынды.

          «Ой-толғаныс» бөлімінде оқушылар осы тақырып бойынша алған білімдерін жаңа сабақпен байланыстыра отырып, осы тақырыбында бес минуттық эссе жазу арқылы сабақ қорытындыланып бекітілді.

          Жаңа технологиясының негізіндегі сабақ процесінде мұғалім мына нәтижеге жетеді:

-              жүйелі тапсырма беруге ұмтылады.

-              оқушыны басқа жақтарынан таниды.

-              өзін жетекші бағыттаушы ретінде таниды.

-              оқушының жұмысын бағалайды.

          Жаңа технологияларын пайдалану стратегияларын сабақта пайдалана отырып өткізу барысында оқушы әрекетіне тоқталсақ:

-              мақсат қоюға үйренеді.

-              әр нәрсеге өз көзқарасы қалыптасады.

-              бұрынғы білетіндерін салыстырады.

-              бірігіп жұмыс жасайды.

-              бір-бірімен тіл табысады, келісімге келуді үйренеді.

-     қорытынды жасай алады.                                                                                                     

         Жаңа технология формаларын пайдалана отырып оқушыны өз бетімен жұмыс істеуге, қаралып отырылған мәселеге өзіндік көзқарасын, пікірін айтуға, оны дәлелдеуге, шығармашылықпен жұмыс істеуге ұмтылтады.

         Болашақта менің көптеген мақсаттарым бар, оның бірі жалпы биология пәнінен электронды кітап және тест жинағын жасау.

Биология пәнінің оқытушы                               А. Шижбанова