Уҡытыу башҡорт телендә алып барылған мәктәптәрҙең 5-се кластары өсөн башҡорт (туған) теленән эш программаһы

                        «Тикшерелде»                                                                                                    «Килешелде»                                                                                                        «Раҫланды»

                Методик берекмә етәксеһе                                                                               Директорҙың уҡытыу- тәрбиә                                                                                           ДБДБбУ  Приказ  №                     

               _______/                              /                                                                                    эштәре буйынса урынбаҫары                                                                                   «31»  08.2020  йыл.                                                                                                                                                                                                                                                                   

           Протокол № 6   «29»  08.2020 йыл                                                                              _____/                                /                                                                                    

                                                                                                                                               «31»  08.2020 йыл.                                                                                            

                                                                               Башҡортостан Республикаһы мәғариф министрлығы

                                                                                                            Дәүләт бюджет дөйөм белем биреү учрежденияһы

  3-сө һанлы Башҡорт республика гимназия-интернатының

                                                                                             башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡытыусыһы  Йосопова Гөлсинә Фәйзулла ҡыҙы

      тарафынан төп дөйөм белем биреү кимәлендә  2019-2020 уҡыу йылдарына 

     5а класы  өсөн «Башҡорт теле» нән төп дөйөм белем биреү буйынса

   өлгө программалар нигеҙендә башҡорт теленән  эш программаһы төҙөлдө

   .

Программа: Уҡытыу туған (башҡорт) телдә  алып  барылған дөйөм белем  биреү ойошмаларының 5-11 кластары  өсөн «Башҡорт теле» предметы  буйынса  белем  биреү өлгө  программалары. Өфө: Китап, 2017й    Дәреслек: Дөйөм белем  биреү урта мәктәбенең 5-се  класс уҡыусылары өсөн дәреслек. 3-сө баҫма.  Башҡорт теле. / Автор-төҙөүселәр В.Ш.Псәнчин.,Ю.В.Псәнчин -  Өфө: Китап, 2011й.

Аңлатма яҙыу

Уҡытыу  башҡорт  телендә  алып  барылған  мәктәптәрҙең  5-се кластары  өсөн башҡорт (туған)  теленән  эш программаһы

Дөйөм белем биреү ойошмаларында башҡорт телен туған теле булараҡ өйрәнеү буйынса программа Федераль дәүләт стандарттарында ҡуйылған талаптар һәм һөҙөмтәләр нигеҙендә төҙөлдө.

Программа үҙенсәлектәренең характеристикаһы: Эш программаһы Башҡортостан Республикаһы Мәғариф министрлығы тарафынан тәҡдим ителгән Төп дөйөм белем биреү буйынса башҡорт мәктәптәре өсөн башҡорт теле (5-9-сы кластар) буйынса өлгө программалар. Төҙөүсеһе: Ғәбитова З.М., Өфө: Китап, 2012. – 48 бит., «Башҡорт теленән программалар. 5-11 кластар өсөн. В.Ш.Псәнчин., Ю.В.Псәнчин»  – Ижевск: «КнигоГрад», 2008 нигеҙендә төҙөлдө.

Башҡортостан Мәғариф Министрлығы тарафынан тәҡдим ителгән программа Күмертау ҡалаһы 3-сө Башҡорт республика гимназия - интернаты дәүләт дөйөм белем биреү бюджет учреждениеhының «Уҡыу планы»на ярашлы рәүештә тормошҡа ашырыла.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                        

       Эш программаһы түбәндәге норматив –хоҡуҡ документтарына нигеҙләнеп төҙөлдө:

1.        Рәсәй Федерацияһы Мәғариф һәм Фән министрлығының №1089 бойороғо менән 5.03.2004 10.11.2011 йыл раҫланған Дәүләт белем биреү стандарттарының Федераль компоненты, Рәсәй Федерацияһы Мәғариф һәм Фән министрлығының 10.11.2011 йыл №2643 31.01.2012 йыл № 69 бойороғо менән үҙгәртелгән.

2.         Рәсәй Федерацияһының “Рәсәй Федерацияһында Мәғариф тураһында” Федераль законы 29.12.2012 №273-ФЗ.

3.        Башҡортостан Республикаһының”Башҡортостан Республикаһының Мәғариф тураһында” законы 01.07.2013 №696-3

4.        ”Рәсәй Федерацияһы халыҡтары телдәре тураһында” законы 25 октябрь 1991 №1807-1 (24.07.98, 11.12.2002 йыл үҙгәртелгән)

5.        ”Башҡортостан халыҡтары телдәре тураһында” законы 15.02.1999йыл №216-3

6.        Башҡортостан Республикаһында Милли мәғарифты үҫтереү концепцияһы 31.12.2009 йыл №УП-730

2.Уҡыу предметына дөйөм характеристика

     Башҡорт теле – башҡорт халҡының туған теле һәм Башҡортостан Республикаһының дәүләт теле булып һанала.

     Туған телдең метапредмет белем биреү функцияһы мәктәптә белем алыу процесында бала шәхесен формалаштырыуҙа “Башҡорт теле” предметының универсаль , дөйөмләштереү  характерын билдәләй. Башҡорт теле баланың фекер үҫешенә булышлыҡ итә; уҡыусыларҙың интеллектуаль һәм ижади һәләтен үҫтерергә ярҙам итә; белем һәм күнекмәләрҙе үҙ аллы үҙләштереү һәләттәрен үҫтерә, шулай уҡ уҡыусыларҙың үҫтереүсе уҡыу эшмә­кәрлеген ойоштора. Туған тел башҡорт мәҙәниәтен өйрәнеүгә нигеҙ булып тора һәм башҡорт әҙәбиәтенең рухи тел байлығын үҫтереүгә булышлыҡ итә; уҡыусыларҙы кешелектең мәҙәни-тарихи тәжрибәһенә ылыҡтыра. Киләсәктә төрлө белемде үҙләштереү һәм һаҡлау формаһы булараҡ, башҡорт теле бөтә предметтар менән тығыҙ бәйләнештә тора һәм профессиональ күнекмәләрҙе үҙләштереү сифатына йоғонто яһай. Аралаша белеү, шул һөҙөмтәлә уңыштарға өлгәшеү, юғары профессиональ һәм социаль әүҙемлек шәхес тормошоноң төрлө өлкәләрендә өлгәшелгән уңыштарын билдәләүсе характеристика булып тора. Туған тел ул баланың төрлө тормош ситуацияларында тәрбиә-этик нормаларын формалаштырыу нигеҙе; әхлаҡ нормалар позицияһынан сығып, үҙ ҡылыҡтарына дәлилле баһа биреү мөмкинлеген дә үҫтерә.

Төп мәктәптә башҡорт телен уҡытыу маҡсаттары:

     1) туған телгә ҡарата һөйөү, мәҙәниәт күренеше булараҡ, телгә ҡарата аңлы ҡараш тәрбиәләү; туған телдең төп аралашыу, кеше эшмәкәрлегенең төрлө сфераһынан белем алыу ҡоралы булыуын, йәмғиәттә ҡабул ителгән әхлаҡ-этик нормаларҙы үҙләштереү сараһы булыуын аңлау; туған телдең эстетик ҡиммәттәрен үҙләштереү;

     2) көндәлек тормошта һәм уҡыу эшмәкәрлегендә туған телде аралашыу сараһы булараҡ үҙләштереү;  үҙ-ара аңлашыу һәм үҙ-ара фекер алышыуға һәләтлелекте үҫтереү;  үҙ телмәреңде камиллаштырыу; мөһим төп уҡыу белемен һәм универсаль уҡыу хәрәкәттәрен  (эшмәкәрлек маҡсаттарын аныҡ итеп әйтә белеү, уны планлаштырыу, библиографик эҙләнеү үткәреү, төрлө типтағы лингвистик һүҙлектәрҙән, сығанаҡтарҙан, Интернеттан тейешле мәғлүмәтте алыу һәм эшкәртеү һ. б.) үҙләштереү;

     3)   тел системаһы төҙөлөшөн һәм уның хәрәкәттә булыу законлығын үҙләштереү; стилистик ресурстарҙы һәм төп әҙәби тел нормаларын күҙәтергә өйрәнеү; анализлау, сағыштырыу, классификациялау һәм тел факттарын баһалау һәләттәрен үҫтереү; яҙма һәм һөйләү телмәрен, телмәр эшмәкәрлеге төрҙәрен, аралашыуҙың төрлө ситуацияларында телде ҡулланыу ҡағиҙәләрен, телмәр этикет нормаларын үҙләштереү; актив һәм потенциаль һүҙлек запасын байытыу; телмәрҙә грамматик сараларҙы ҡулланыу күләмен киңәйтеү; алынған белемде, күнекмәне аралашыу процесында, уҡыу эшмәкәрлегендә һәм көндәлек тормошта ҡулланыу һәләтлеген камиллаштырыу.

     Төп дөйөм белем биреү мәктәптәрендә башҡорт теле курсының йөкмәткеһе белем биреү процесында метапредмет һәм предмет маҡсаттарына өлгәшеүгә йүнәлдерелгән. Был үҙ йәһәтендә коммуникатив, тел, лингвистик һәм мәҙәни компетенцияны формалаштырыуҙы һәм үҫтереүҙе күҙ уңында тота.

     Коммуникатив компетенция телмәр эшмәкәрлегенең төрҙәре, һөйләү һәм яҙма телмәр төрҙәрен үҙләштереүҙе иҫәптә тота, тел материалын һәм күнекмәләрҙе кәрәкле ситуацияларҙа ҡуллана алыуҙы талап итә. Коммуникатив компетенция аралашыуҙың маҡсатын билдәләй, телмәр ситуацияһын баһалай белеүҙе, аралашыусының коммуникация ысулдарын һәм ниәттәрен иҫәпкә алыуҙы, адекват стратегик аралашыуҙы һайлауҙы һәм үҙ телмәреңде аңлы рәүештә үҙгәртеүгә әҙер булыуҙы күҙ уңында тота.

Тел һәм лингвистик компетенция йәмғиәт күренеше булараҡ, тел тураһында тейешле белемде формалаштырыуҙы аңлата; башҡорт әҙәби теленең төп нормаларын үҙләштереү; һүҙлек запасын һәм уҡыусы телмәренең грамматик төҙөлөшөн байытыу; фән булараҡ лингвистика тураһында тейешле белем, уның төп бүлектәренә кәрәкле булған тел күренешен һәм факттарын анализлау һәм баһалау мөмкинлеген формалаштырыу; төрлө төрҙәге лигвистик  һүҙлектәр менән ҡуллана белеү.

Мәҙәни компетенция башҡорт теленең мәҙәнәтен сағылдырыусы форма булараҡ аңлауҙы күҙ уңында тота, тел һәм халыҡ тарихының бәйләнештә булыуын, башҡорт теленең милли-мәҙәни үҙенсәлеген, башҡорт телмәр этикет нормаларын үҙләштереүҙе, халыҡ-ара аралашыу мәҙәниәтен үҙләштереү; милли мәҙәни компонентлы һүҙҙәр мәғәнәһен аңлатыуҙы белдерә.

Башҡорт теле курсының коммуникатив-эшмәкәрлек йүнәлешен көсәйтеү, уны белем алыуҙа метапредмет һөҙөмтәләргә йүнәлтеү кешенең тышҡы мөхиткә тиҙ яраҡлашыу һәләтле һәм унда әүҙем эшмәкәрлекте дауам итеүгә һәләтле булараҡ, функциональ грамоталылыҡты формалаштырыуҙың мөһим шарттары булып тора.

Функциональ грамоталыҡтың мөһим индикаторы – предмет-ара статус: коммуникатив универсаль уҡыу эшмәкәрлеге (телмәр эшмәкәрлегенең бөтә төрҙәре менән эш итеү, тиңдәштәре һәм оло кешеләр менән аралашыуҙы ҡороу; телдән һәм яҙма телмәрҙе адекват ҡабул итеү; ҡуйылған проблема буйынса үҙ ҡарашыңды теүәл, дөрөҫ, логик яҡтан төҙөк һәм тасуири әйтеп биреү, аралашыу прцесында яҙма һәм һөйләү телмәре нормаларын һәм башҡорт телмәр этикетын һаҡлау); танып белеү универсаль уҡыу эшмәкәрлеге (проблеманы аныҡлау, дөрөҫ аргументлай белеү, логик яҡтан төҙөк фекер йөрөтөү, иҫбатлай табыу, раҫлаусы йә кире ҡағыусы тезис килтереү; библиографик эҙләнеүҙе торошҡа ашырыу, төрлө сығанаҡтарҙан кәрәкле мәғлүмәтте алыу, төп һәм өҫтәмә мәғлүмәтте билдәләү, уҡыу маҡсатын асыҡлау, аралашыу маҡсатынан сығып уҡыу төрөн һайлау; мәғлүмәти-компьютер сараларын ҡулланыу; мәғлүмәтте системаға килтереү һәм киренән эшкәртеү һәм уны төрлө ысулдар менән күрһәтеү һ.б.); регуляти универсаль уҡыу хәрәкәте (эшмәкәрлек маҡсатын ҡуя һәм аныҡ итеп әйтә белеү, эшмәкәрлекте эҙмә-эҙлекле планлаштыра һәм кәрәк саҡта үҙгәртә белеү; үҙ контроль, үҙ баһалау, үҙ коррекциялау һ.б. тормшҡа ашырыу.) Функциональ грамоталылыҡтың мөһим компоненты телмәр эшмәкәрлеге төрҙәренә нигеҙләнә һәм мәктәптә башҡорт телен өйрәнеү аша уҡыусыларҙың фекерләү һәләтен маҡсатлы йүнәлештә үҫтереүҙе күҙ уңында тота.

Функциональ грамоталылыҡты формалаштырыу, уҡыусыларҙың телмәр эшмәкәрлеген камиллаштырыу, башҡорт теленең төҙөлөшө һәм аралашыуҙың төрлө шарттарында уны ҡулланыу үҙенсәлектәрен белеү нигеҙендә төҙөлә. Уҡыу процесы телде анализлау күнекмәләрен формалаштырыуға ғына йүнәлдерелгән булырға тейеш түгел, ә шулай уҡ телмәр мәҙәниәтен тәрбиәләү, тормошта мөһим күнекмәләрҙе формалаштырыу, төрлө уҡыу төрҙәрен ҡулланыу, тексты мәғлүмәти эшкәртеү, мәғлүмәтте төрлө формала эҙләү, телмәр ситуацияһына, әҙәби тел нормаларына һәм аралашыуҙың этик нормаларына яраҡлы төрлө ысулдарын файҙаланыу. Шулай итеп, төп дөйөм белем биреү мәктәптәрендә башҡорт телен уҡытыу баланың дөйөм мәҙәни кимәлен үҫтереүгә, артабан уҡыуын төрлө белем биреү учрежденияларында дауам итә алырлыҡ кимәлдә булырға тейеш.

3. Башҡорт (туған) теленең уҡыу планындағы урыны.

   Башҡортостан Республикаһының башҡорт телендә уҡытылған дөйөм белем биреүсе мәктәптәр өсөн йыллыҡ өлгө уҡыу планы башҡорт телен   420  сәғәт күләмендә уҡытыуҙы күҙ уңында тота: 5-се класс – 105, 6-сы класс – 105, 7-се класс – 70, 8-се класс – 70, 9-сы класс – 70 сәғәт.

4.“Башҡорт (туған)  теле” предметының өйрәнеү һөҙөмтәләре.

Төп мәктәп сығарылыш уҡыусыларының башҡорт теленән программаһы үҙләштереүҙең шәхси һөҙөмтәләре булып түбәндәгеләр тора:

1) башҡорт телен башҡорт халҡының төп милли-мәҙәни ҡиммәте булараҡ аңлау, интеллектуаль, ижади һәләттәрен һәм шәхестең мораль-этик сифаттарын үҫтереүҙә башҡорт теленең роле, уның мәктәптә белем алыу процесындағы әһәмиәтен билдәләү;

2) башҡорт теленең эстетик ҡиммәтен аңлау; башҡорт теленә ҡарата ихтирам, уның менән ғорурланыу тойғоһо тәрбиәләү; милли мәҙәни сағылыш булараҡ, башҡорт теленең таҙалығын һаҡлау тураһында хәстәрлек күреү; телмәр үҙ камиллаштырыуға ынтылыу;

3) аралашыу процесында кәрәкле һүҙлек запасын эйә булыу һәм үҙ фекереңде иркен еткереү өсөн тейешле грамматик сараларҙы үҙләштереү; үҙ телмәреңде күҙәтең һәм уны баһалау күнекмәһен булдырыу.

Башҡорт  теле программаһын үҙләштереүҙең метапредмет һөҙөмтәләре булып:

     1) телмәр эшмәкәрлегенең бөтә төрҙәрен үҙләштереү:

аудирование һәм уҡыу:

·          телдән һәм яҙма хәбәр иткән мәғлңмәтте (коммуникатив йүнәлеш, текст темаһы, төп фекер; төп һәм өҫтәмә мәғлүмәт) адекват ҡабул итеү;

·          төрлөсә уҡыу күнекмәләрен булдырыу (эҙләнеү, ҡарап сығыу, танышыу, өйрәнеү), төрлө стилдәге, жанрҙағы текстарҙы үҙләштереү;

·          төрлө стилдәге һәм жанрҙағы тексты ишетеп, адекват ҡабул итеү; төрлө төрҙәге аудирование менән эш итеү (һайлап алыу, танышыу);

·          төрлө сығанаҡтарҙан мәғлүмәтте һайлап алыу һәләтлеге (матбуғат саралары, уҡыу өсөн тәғәйенләнгән компакт-дискылар, Интернет ресурстары); төрлө типтағы һүҙлектәр менән иркен ҡулланыу, белешмә өсөн әҙәбиәт, шулай уҡ электрон ҡулланмаларҙан һайлап алыу күнекмәләрен булдырыу;

·          һайлап алыу алымдары менән эш итә белеү һәм тәғәйен темаға материалды системаға килтереү; уҡыу йә аудирование һөҙөмтәһендә алынған мәғлүмәтте үҙ аллы эҙләй алыу күнекмәләренә эйә булыу; мәғлүмәтте үҙ аллы эҙләй алыу күнекәләренә эйә булыу; мәғлүмәтте үҙ аллы эҙләй алыу күнекмәләренә эйә булыу; мәғлүмәтте ҡайтанан эшләй алыу, еткерә белеү;

·          стилистик үҙенселектәрҙе иҫәпкә алып, йөкмәткенән һәм ҡулланылған тел сараларынан сығып, фекерҙе сағыштыра алыу;

               һөйләү һәм яҙыу:

·          алдағы уҡыу эшмәкәрлегенең (индивидуаль һәм коллектив) маҡсатын билдәләү һәләтлелеген, хәрәкәттең эҙмә-эҙлелеге, өлгәшелгән һөҙөмтәләрҙе баһалау һәм уларҙы телдән һәм яҙма формала адекват аныҡ итеп әйтеү;

·          тыңлаған йә уҡылған тексты тәҡдим ителгән кимәлдә (план, һөйләү, конспект, аннотация) һөйләй алыу;

·          төрлө стилдә һәм жанрҙа, адресланыуға ҡарап һәм аралашыу ситуацияһына ҡарап телдән һәм яҙма текст төҙөй алыу;

·          телдән һәм яҙма формала үҙ фекереңде иркен еткерә белеү, тексты логик яҡтан эҙмә-эҙлекле төҙөү талаптарын һаҡлау;

·          төрлө төрҙәге монологты (хәбәрләү, һүрәтләү, фекер йөрөтөү; төрлө төрҙәге монологтарҙың берләшеүе) һәм диалог (этикеты һүҙ эсенә алған, диалог-һорашыу, диалог-аралашыуға өндәү, диалог-фекер алышыу һ.б; төрлө төрҙәге диалогтың берләшеүен) үҙләштереү;

·          ғәмәлдә төрлө телмәрҙәге аралашыуҙың орфоэпик, лексик, грамматик, хәҙерге башҡорт әҙәби теленең стилистик нормаларын һәм яҙма телдә төп орфографик һәм пунктуацион ҡағиҙәләрҙе һаҡлау;

·          телмәр этикет нормаларын һаҡлап, аралаша алыу, телмәр аралашыу процесында ым-ишара, мимиканы урынлы ҡулланыу;

·          уҡыу процесында һәм көндәлек аралашыуҙа үҙ контролдә тота алыу; йөкмәткенән, һүҙҙәрҙе урынлы ҡулланыуҙан сығып, үҙ телмәренеңде баһалай белеү; грамматик һәм телмәр хаталарын таба һәм уларҙы төҙәтә алыу; үҙ тексыңды мөхәррирләү һәм камиллаштыра белеү;

     2) алынған белем һәм күнекмәләрҙе көндәлек тормошта ҡуллана белеү; башҡорт теленән башҡа фәндәрҙә белем алыу сығанағы булараҡ файҙаланыу;

     3) аралашыу процесында тир-яҡтағы кешеләр менән коммуникатив маҡсатлы бәйләнештә, ниндәйҙер эш төрөн бергә эшләү, бәхәстә, күтәрелгән көнүҙәк темаларҙа фекер алышыуҙа ҡатнашыу; шәхестәр менән мәҙәни аралашыу барышындағы төрлө ситуациялаҙа телмәр этикетының мили-мҙәни нормаларын үҙләштереү.

Предмет һөҙөмтәләре:

1) телдең төп функциялары тураһында, башҡорт теленең башҡорт халҡының милли теле, Башҡортостан Республикаһының дәүләт теле булыуы тураһында, тел менән халыҡ мәҙәниәтенең бәйләнештәре тураһында, кеше һәм йәмғиәт тормошондағы роле тураһында ҡараш булдырыу;

2) гуманитар фәндәр системаһында башҡорт теленең урынын һәм мәғарифта тулыһынса уның ролен аңлау;

3) башҡорт теле тураһында төп фәнни нигеҙҙе үҙләштереү; уның кимәл һәм берәмектәр бәйләнешен аңлау;

4) тел ғилеменең төп аңлатмалары: лингвистика һәм уның төп бүлектәре; тел һәм телмәр, телмәр аралашыуы, һөйләү һәм яҙма телмәр, монолог, диалог һәм уларҙың төрҙәре; аралашыу ситуациялары, фәнни, публицистик, рәсми-эшлекле стилдәр, матур әҙәби тел;

5) башҡорт теленең лексикаһы һәм фразеологияһының төп стилистик ресурстарын, башҡорт әҙәби теленең төп нормаларын, һөйләү этикет нормаларын үҙләштереү;

6) телдең төп берәмектәрен, грамматик категорияларын анализлау һәм таныу, тел берәметәрен аралашыу шарттарына ярашлы ҡулланыу;

7) һүҙгә төрлө анализ төрҙәрен (фонетик, морфематик, һүҙьяһалыш, лексик, морфологик), төп билдә һәм структура күҙлегенән сығып, күп аспектлы анализ яһау;

8) тел-һүрәтләү саралары һәм уларҙы үҙ телмәрендә ҡулланыу;

9) башҡорт теленең эстетик функцияһын таныу, матур әҙәбиәт текстарын анализлағанда телмәрҙең эстетик кимәлен баһалау.

5. Уҡыу предметының (курс) йөкмәткеһе

5-се класс (136 сәғәт, аҙнаға 4 сәғәт)

1-4 кластарҙа морфология һәм орфографиянан үтелгәндәрҙе ҡабатлау, системалаштырыу, нығытыу (5с.) Һүҙҙең морфологик киҫәктәре: тамыр һәм ялғауҙар. Ҡалын һәм нәҙек ялғауҙар. Исемдәрҙең һан, килеш менән үҙгәреше, күплек һәм килеш ялғауҙарының дөрөҫ яҙылышы. Яңғыҙлыҡ исемдәрҙең дөрөҫ яҙылышы. Сифат. Дәрәжәләре. Һандарҙың дөрөҫ яҙылышы. Ҡылымдар, уларҙың үҙгәреше.

Синтаксис һәм пунктуация. Телмәр мәҙәниәте (22 с.) Синтаксис һәм пунктуация тураһында тәшәнсә. Һүҙбәйләнеш, Һүҙбәйләнештә эйәртеүсе һәм эйәреүсе һүҙҙәр. Хәбәр, һорау, өндәү, бойороҡ һөйләмдәр. Һөйләмдең баш һәм эйәрсән киҫәктәре; эйә, хәбәр, аныҡлаусы, тултырыусы. Хәл. Йыйнаҡ һәм тарҡау һөйләмдәр. Тиң киҫәкле һөйләмдәр. Теркәүесһеҙ һәм теркәүесле тиң киҫәктәр эргәһендә тыныш билдәләре. Өндәш һүҙҙәр. Улар эргәһендә тыныш билдәләре. Ҡушма һөйләм тураһында төшөнсә. Тура телмәр. Тура телмәрле һөйләмдә тыныш билдәләре. Диалог. Текст тураһында төшөнсә.

Фонетика. Графика. Орфография. Орфоэпия. Телмәр мәҙәниәте (26с.) Фонетика тураһында төшөнсә. Телмәр өндәре. Телмәр ағзалары. Өндәрҙең яһалышы. Һуҙынҡылар һөм тартынҡылар. Ҡалын һәм нәҙек һуҙынҡылар. Яңғырау һәм һаңғырау тартынҡылар. Өн һәм хәреф. Алфавит. Орфография тураһында төшөнсә. Ижек, төрҙәре.. Һүҙҙәрҙе юлдан-юлға күсереү. Баҫым.

Лексика. Телмәр мәҙәниәте (7с.) Лексика тураһында дөйөм төшөнсә. Башҡорт теленең һүҙ байлығы. Һүҙлектәр. Һүҙҙең лексик мәғәнәһе. Тура һәм күсмә мәғәнәле һүҙҙәр. Синонидар. Антонимдар. Омонимдар.

Һүҙьяһалыш. Орфография. Телмәр мәҙәниәте (3с.) Тамыр һәм ялғауҙар. Яһаусы һәм үҙгәртеүсе ялғауҙар. Һүҙьяһалыш. . Һүҙьяһалыш юлдары. Ҡушма һүҙҙәрҙең дөрөҫ яҙылышы.

Морфология. Телмәр мәҙәниәте. Һүҙ төркөмдәре тураһында төшөнсә (1с.)

Үҙ аллы һм ярҙамсы һүҙҙәр (1с.)

Исем һәм уны телмәрҙә ҡулланыу (14с.) Исемдең дөйөм мәғәнәһе. Морфологик билдәләре һәм синтаксик вазифалары. Уртаҡлыҡ һәм яңғыҙлыҡ исемдәр. Уларҙың дөрөҫ яҙылышы. Исемдәрҙең яһалыу юлдары.

Ҡылым (24с.) Ҡылымдың мәғәнәһе. Морфологик билдәләре. Үҙ аллы һәм ярҙамсы ҡылымдар. Ҡылымдарҙың яһалыу юлдары. Ҡылымдарҙың затлы формалары. Һөйкәлештәре.

Үтелгәнде ҡабатлау (5с.)

№	Темалар	Дәрес һаны	Дата		Тема буйынса төп йөкмәткеһе	Уҡыусылар эшмәкәрлегенең төп төрҙәренә характеристика (уҡыу эшмәкәрлеге кимәле буйынса)	Өйгә эш
			Прогр.	Фактик
1	Тел –  аралашыуҙың иң мөһим сараһы.	1			Башҡорт теле – туған тел, баланың әсә теле. Уның төрки телдәр ғаиләһенә ҡарауы.Ҡәрҙәш телдәр араһында башҡорт теленең роле.	1 – 4  кластарҙа үтелгәндәрҙе иҫкә төшөрөү. Карточкалар менән эшләү. «Белем байрамы» тураһында шағир-яҙыусыларҙың шиғырҙарын, хәтирәләрен уҡыу аша һөйләү телмәрен үҫтереү, белем алыуҙа туған телдең ролен аңлатыу, туған телгә һөйөү тәрбиәләүҙе дауам итеү, туған тел тураһындағы шиғырҙарҙы тасуири уҡыу күненкмәләрен үҫтереү.Грамматика буйынса башланғыс кластарҙа үтелгәндәрҙе иҫкә төшөрөү, яҙыу һәм һөйләү телмәрендә дөрөҫ ҡулланыу.	Тел тураһында шиғыр ятларға, мәҡәлдәр яҙырға.
2	Һүҙҙең морфологик киҫәктәре:тамыр һәм ялғауҙар.Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.Исем.	1			Исемдәрҙең  заман, һан, зат һәм барлыҡ- юҡлыҡ менән үҙгәреше.	Белем алыу өсөн тырышыа уҡырға кәрәклек тураһында фекер алышыу аша телмәр үҫтереү.«Тыуған илебеҙҙе, уның байлығын, матурлығын һаҡлау- һәр кемдең изге бурысы» темаһына һөйләшеү. Һүҙ киҫәктәре, исем тураһында башланғыс кластарҙа алған белемде нығытыу һәм артабан үҫтереү. Индивидуаль һәм коллектив эшләү күнекмәләрен үҫтереү. Һүҙлектәрҙе файҙаланырға  һәм ижади эшкә өйрәтеү.	§1,7-се күнегеү Тексҡа нигеҙләнеп, үҙҙәре йәшәгән төбәк тураһында яҙырға.
3	Сифат.Сифаттарҙың дөрөҫ яҙылышы.	1			Һүҙ төркөмө булараҡ сифат, дәрәжәләре.	Шағир-яҙыусыларҙың әҫәрҙәренән өҙөктәр уҡыу.Уларҙың төп фекерен билдәләргә өйрәнеү, һүҙлек запасын яңы һүҙҙәр менән байытыу өҫтөндә эште дауам итеү. Халҡыбыҙҙың  һөнәр –кәсептәре тураһындағы белемде байытыу, уларга кыҙыҡһыныу уятыу.Сифат буйынса алған белемде  телмәрҙә дөрөҫ ҡулланырға һәм яҙырға өйрәтеү. Сифат дәрәжәләрен таныу.Тейешле миҫалдар килтереү. Сифат һүҙ төркөмөн дөрөҫ ҡулланыу күнекмәләрен тәрбиәләү. Һүҙлектәрҙе файҙаланырға һәм ижади эшкә өйрәтеү.	12-се  күнегеү. Миҫалдар яҙырға.
4	Һан.Ябай һәм ҡушма һандар.	1			Һандарҙы телмәрҙә дөрөҫ ҡулланыу.	Шағир-яҙыусыларҙың әҫәрҙәренән өҙөктәр уҡыу.Уларҙың төп фекерен билдәләргә өйрәнеү, һүҙлек запасын яңы һүҙҙәр менән байытыу өҫтөндә эште дауам итеү. Халҡыбыҙҙың  һөнәр –кәсептәре тураһындағы белемде байытыу, уларга кыҙыҡһыныу уятыу.Сифат буйынса алған белемде  телмәрҙә дөрөҫ ҡулланырға һәм яҙырға өйрәтеү. Сифат дәрәжәләрен таныу.Тейешле миҫалдар килтереү. Һан һүҙ төркөмөн дөрөҫ ҡулланыу күнекмәләрен тәрбиәләү. Һүҙлектәрҙе файҙаланырға һәм ижади эшкә өйрәтеү. Һандың дөйөм категория мәғәнәһен, морфологик билдәләрен һәм синтаксик ролен анализлау.	Ете һаны тураһында проект эшләргә Һандар менән. Мәҡәлдәр яҙыр.
5	Ҡылым.	1			Ҡылымдарҙың заман, зат, һан менән үҙгәреше.	Р.Сабитовтың «Белем иле» шиғырын тасуири уҡыу, уны анализлау аша белем алыу өсөн тырышлыҡ кәрәклеге тураһында фекер алышыу.«Ҡылым» темаһы буйынса башланғыс кластарҙа үтелгәндәрҙе ҡабатлау,ҡылымдарҙың үҙгәрешен, грамматик формаларын телмәрҙә дөрөҫ ҡулланырға өйрәтеү.  Һүҙлектәрҙе файҙаланырға һәм ижади эшкә өйрәтеү.Ҡылымдың  дөйөм категория мәғәнәһен, морфологик билдәләрен һәм синтаксик ролен анализлау.	16-17-се күне-геүҙәр. «Белем-ле кеше ниндәй ул?» темаһына фекерләү иншаһы яҙырға.
6	Контроль диктант.	1			«Көҙ мәле», «Көҙ етте».	Белемде нығытыу. Уҡыусыларҙың белемен баһалау. Үтелгәндәрҙе   ҡабатлау, системалаштырыу.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
7	Синтаксис һәм пунктуация. Һүҙбәйләнеш.	1			Грамматиканың бүлеге булараҡ синтаксис. Синтаксистың  төп берәмеге булараҡ һөйләм һәм һүҙбәйләнеш.	Башланғыс кластарҙа һүҙбәләнеш тураһындаалған белемде иҫкә төшөрөү, нығытыу.Һүҙбәйләнештәрҙең эйәреүсе һәм эйәртеүсе һүҙҙәрҙең үҙ-ара бәйләнеү юлдарын дөрөҫ билдәләү. Төркөмдәрҙә, парҙарҙа индивидуаль  эшләү. Үҙеңдең һәм бер-береңдең эшен тикшереү, баһалау.Синтаксистың төп атамаларын үҙләштереү.Фекерҙе формалаштырыуҙа һәм сағылдырыуҙа синтаксистың ролен, һүҙ менән һүҙбәйләнештең  айырмалыҡтарын, һүҙбәйләнеш һәм һөйләмдең баш киҫәктәре булып килгән һүҙҙәр теҙмәһен аңлау.	§2;22,24-се күнегеүҙәр.
8	Һүҙбәйләнештә эйәреүсе һәм эйәртеүсе һүҙҙәр.	1			Һүҙбәйләнештәрҙең төп билдәләре, яһалыу юлдары: теҙмә һәм эйәртеүле бәйләнеш.	Эйәреүсе һәм эйәртеүсе һүҙҙәр һәм уларҙың үҙ-ара бәйләнеү юлдарын дөрөҫ билддәләргә өйрәнеү.Һөйләмдәрҙе һүҙбәйләнештәргә тарҡатырға өйрәнеү. Һөйләмдәрҙе һүҙбәйләнештәргә схема йәки синтаксик анализ формаһында тарҡатыу.Һүҙбәйләнештәргә анализ яһау.Төркөмдәрҙә, парҙарҙа, индивидуаль эшләү.тураһында алған белемде иҫкә төшөрөү, нығытыу. Үҙеңдең һәм бер-береңдең эшен тикшереү, баһалау.   Һүҙбәйләнештәрҙең эйәреүсе Һөйләм составындағы һүҙбәйләнештәрҙе таныу; эйәртеүсе һәм эйәреүсе һүҙ; һүҙбәйләнеш һәм ҡушма һүҙҙәр.	§2; 26,28-се күнегеүҙәр. «Көҙ» темаһына миниатюр инша яҙырға.
9	Һөйләм.	1			Аралашыуҙың  иң мөһим һәм төп формаһы булараҡ һөйләм.Һөйләмдең башҡа тел  берәмектәренән айырмалығы.	Һөйләмдең сиктәрен билдәләү.	§3;31,34-се күнегеү. Таблицаны тултырырға.
10	Хәбәр, һорау, өндәү һөйләмдәр.	1			Ябай һөйләм; әйтелеү маҡсаты буйынса һөйләм төрҙәре һәм уларҙың мәғәнәһе , структур үҙенсәлектәре.	Әйтелеү маҡсаты буйынса һөйләм төрҙәрен таныу. Интонация һәм мәғәнәүи үҙенсәлектәре буйынса хәбәр, һорау, бойороҡ, өндәү һөйләмдәрҙе анализлау.	§4;37,40-сы күнегеүҙәр.
11	Биремле диктант	1			«Көҙ күренештәре»	Белемде нығытыу. Уҡыусыларҙың белемен баһалау. Үтелгәндәрҙе   ҡабатлау, системалаштырыу.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
12	Һөйләмдең  баш  киҫәктәре. Йыйнаҡ  һөйләм.	1			Һөйләмдең  баш киҫәктәре: эйә, хәбәр; йыйнаҡ һәм тарҡау һөйләмдәр.	Һөйләмдең грамматик нигеҙен, ябай һәм ҡушма, ҡатмарлы структуралы һөйләмдәрҙе таныу; баш һәм эйәрсән киҫәктәрен табыу; төрлө һүҙ төркөмдәренән килеүен күҙәтеү; йыйнаҡ һәм тарҡау һөйләмдәрҙе айырыу, сағыштырыу.	§5; 44,48-се күнегеүҙәр.
13	Һөйләмдәрҙең  эйәрсән   киҫәктәре.Тарҡау һөйләм.	1			Һөйләмдәрҙең  эйәрсән   киҫәктәре, уларҙың айырмаһын билдәләү.	Һөйләмдең эйәрсән киҫәктәрен таныу,  башҡа һүҙ төркөмдәренән айыра белеү,анализлау.	§6; Беҙ- тәбиғәт дуҫтары» темаһына инша яҙырға.
14	Аныҡлаусы.	1			Аныҡлаусының төп билдәләре.	Һөйләмдең эйәрсән киҫәктәрен таныу,  башҡа һүҙ төркөмдәренән айыра белеү,анализлау.	§7;59-сы   күнегеү.
15	Тултырыусы.	1			Тултырыусының төп билдәләре.	Һөйләмдең эйәрсән киҫәктәрен таныу һәм анализлау.	§8;60-61-се күнегеүҙәр. Индивидуаль эш:берәй ҡырағай хайуанды тасуирларға.
16	Хәлдәр.	1			Хәлдәр  төп билдәләре.	Һөйләмдең эйәрсән киҫәктәрен таныу,  башҡа һүҙ төркөмдәренән айыра белеү,анализлау.	§9;70,71-се күнегеүҙәр.
17	Һөйләмдәрҙең  эйәрсән   киҫәктәре буйынса телгәнде ҡабатлау.	1			Һөйләмдәрҙең  эйәрсән   киҫәктәре, уларҙың айырмаһын билдәләү.	Һөйләмдең грамматик нигеҙен, ябай һәм ҡушма, ҡатмарлы структуралы һөйләмдәрҙе таныу; баш һәм эйәрсән киҫәктәрен табыу; төрлө һүҙ төркөмдәренән килеүен күҙәтеү; йыйнаҡ һәм тарҡау һөйләмдәрҙе айырыу, сағыштырыу, белемде нығытыу.	Үтелгәндәрҙе ҡабатларға. Изложение яҙырға әҙерләнергә.
18	Изложение	1			«Телевизор ҡараусы маймылдыр,  «Умарталыҡта».	Телмәр үҫтереү.Һөйләмдәрҙе дөрөҫ төҙөргә һәм  абзацтарға бүлергә өйрәтеү.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау. Изложениены яҙып бөтөрөргә
18	Һөйләмдең тиң киҫәктәре.	1			Тиң киҫәкле һөйләмдәр. Теркәүесле һәм теркәүесһеҙ (ә, ләкин, һәм,шулай уҡ) тиң киҫәктәр. Улар араһында тыныш билдәләре.	Тиң киҫәктәрҙең төрлө типтәғы бәйләнешен таныу һәм дөрөҫ интонация менән әйтеү.	§10; 82-се күнегеү.Әҙәби китаптан тиң киҫәкле 5 һөйләм яҙып алырға,схема яһарға.
20	Һөйләмдең тиң киҫәктәре араһында тыныш билдәләре ҡуйылышы.	1			Тиң киҫәкле һөйләмдәр. Теркәүесле һәм теркәүесһеҙ (ә, ләкин, һәм, шулай уҡ) тиң киҫәктәр.Улар араһында тыныш билдәләре.Тиң киҫәкле һөйләмдәр. Һөйләмдәрҙә тиң киҫәктәрҙең булыу шарттары.   Тиң киҫәктәрҙең бәйләнеү юлдары.	Тиң киҫәктәрҙең төрлө типтәғы бәйләнешен таныу һәм дөрөҫ интонация менән әйтеү.	§10; «Бесәндән ҡайтыу» картинаһы буйынса инша яҙырға әҙерләнергә.
21	Инша.	1			«Бесәндән ҡайтыу».	Белемде нығытыу. Уҡыусыларҙың белемен баһалау. Үтелгәндәрҙе   ҡабатлау, системалаштырыу. Тиң киҫәктәрҙе ҡулланыу.	Иншаны яҙып бөтөрөргә.
22	Текст.	1			Текст тураһында төшөнсә, уның өлөштәре, һөйләмдәрҙең үҙ-ара бәйләне­ше (танышыу). Ҡыҙыл юл.	Текстың билдәләрен белеү. Теманы, текстың төп фекерен, сығанаҡ һүҙҙәр-ҙе, текста һөйләмдәрҙең бәйләнеү төрҙәрен билдәләү.	§11;87-се күнегеү.Ғәли Ибраһимов тураһында өҫтәлмә белешмә әҙерләргә.
23	Өндәш һүҙҙәр.	1			Өндәш һүҙҙәр, уларҙың функцияһы һәм интонацияһы  улар эргәһендә тыныш билдәләре.	Төп функцияларын аңлау;өндәш һүҙле һөйләмдәрҙе таныу һәм дөрөҫ интонация менән әйтеү; телмәрҙә ҡулланыу.	§12;90-сы күнегеү. Г.Юнысова тураһында өҫтәлмә белешмә әҙерләргә.
24	Синтаксик анализ тәртибе. Тест һәм викторина.	1			Синтаксик анализ яһау тәртибе менән танышыу.	Ябай һөйләм,һөйләмдең баш һәм эйәрсән киҫәтәре, тиң киҫәктәр, өндәш һүҙҙәр тураһында алған белемде нығытыу маҡсатында тест һәм һорауҙарына яуап биреү. Синтаксик анализ яһау тәртибе менән танышыу.Һөйләм телмәрен үҫтереү өҫтөндә эш. Төркөмдәрҙә, парҙарҙа,индивидуаль эшләү. Үҙеңдең һәм бер-береңдең эшен тикшереп баһалау.	Бирелгән һөйләмгә синтаксик  анализ яһарға. Китаптар миңә тормошта үҙ урынымды күрһәттеләр,улар мине тормош һаҙлығынан тартып сығарҙылар. «Туған әҙәбиәт» дәреслегенән һайлап,бер һөйләмгә  синтаксик  ан§13; 93; 97-се күнегеүҙәр.ализ яһарға.
25	Ҡушма һөйләм.	1			Ҡушма һөйләм тураһында  һөйләмдә эйәһе лә төшөнсә (һәр ябай, хәбәре лә булған ҡушма һөйләмдәр менән эш ителә), улар араһында һәм, ә, ләкин, иә, йәки, әгәр,  шуның өсән, шуға күрә, сөнки  теркәүестәре алдын­да өтөр ҡуйып яҙыу.	Теркәүесле һәм теркәүесһеҙ ҡушма һөйләмдәрҙе, һөйләмдәрҙе бирелгән үрнәктәр буйынса, тексты үҙгәртеп, йөкмәткене теүәл һаҡлап үҙгәртеү.	§13; 93; 97-се күнегеүҙәр.
26	Контроль диктант.	1			«Изге китап»	Уҡыусыларҙың белемен баһалау. Үтелгәндәрҙе   ҡабатлау, системалаш.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
27	Тура телмәр.Диалог.	1			Тура телмәрле һөйләмдәрҙә тыныш билдәләренең ҡуйы­лышы.	Тура телмәрле һөйләмдәрҙе, диалогтарҙы дөрөҫ тауыш менән тасуири уҡыу алымдарына эйә булыу.	§14;103-сө күнегеү.
28	Синтаксис буйынса  үтелгәнде ҡабатлау.				Синтаксик анализ яһау тәртибен нығытыу.	Һөйләмдәргә синтаасик анализдар эшләү.	3 һөйләмгә синтаксик анализ яһап килергә.
29	Инша  Ә.Ситдикованың «Бал еҫе» картинаһы буйынса инша яҙыу.	1			Ә.Ситдикованың «Бал еҫе» картинаһы	Телмәр үҫтереү.Һөйләмдәрҙе дөрөҫ төҙөргә һәм  абзацтарға бүлергә өйрәтеү.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау. Иншаны яҙып бөтөрөргә
30	Телмәр өндәре һәм уларҙың төрҙәре. Фонетика тураһында төшөнсә.	1			Тел ғилеме бүлеге булараҡ фонетика. Тел берәмеге булараҡ өн. Өндәрҙең мәғәнә айырмалыҡ функцияһы.	Фонетиканың төп аңлатмаларын үҙләштереү.  Өндәрҙең мәғәнә айырмалыҡ функцияһын аңлау.	109-сы күнегеү.
31	Өн һәм хәреф. Алфавит	1			Өндәрҙең яҙыуҙа хәрефтәр менән белдерелеүе. Алфа­вит. Орфоэпия һәм  орфография тураһында төшөнсә. Ике өндө белдереүсе һәм айырыуҙы һәм йомшаҡлыҡты белдереүсе билдәләр. Телмәр ағышында өндәрҙең үҙгәреше.Тел ғилеме бүлеге булараҡ фонетика. Тел берәмеге булараҡ өн. Өндәрҙең мәғәнә айырмалыҡ функцияһы.	Алфавитты белеүҙәрен төркөмдәрҙә тикшереү.Өндәрҙең хәрефтәр менән бирелешен,ике өндө белдергән хәрефтәр,бер өндө лә белдермәүсе хәрефтәр тураһында аңлатыу, уҡыусыларҙың сығыштарын тыңлау.  Һүҙҙең өн һәм хәреф составын сағыштырыу һәм анализлау. Алфавитты ҡулланыу. Орфоэпик күҙлектән сығып, үҙ һәм икенсе кеше телмәрен анализлау; үҙ телмәреңде дөрөҫләү	Алфавитты  ятларға
32	Өн һәм хәреф. Алфавит	1			Өндәрҙең яҙыуҙа хәрефтәр менән белдерелеүе. Алфа­вит. Орфоэпия һәм  орфография тураһында төшөнсә. Ике өндө белдереүсе һәм айырыуҙы һәм йомшаҡлыҡты белдереүсе билдәләр. Телмәр ағышында өндәрҙең үҙгәреше.Тел ғилеме бүлеге булараҡ фонетика. Тел берәмеге булараҡ өн. Өндәрҙең мәғәнә айырмалыҡ функцияһы.	Алфавитты белеүҙәрен төркөмдәрҙә тикшереү.Өндәрҙең хәрефтәр менән бирелешен,ике өндө белдергән хәрефтәр,бер өндө лә белдермәүсе хәрефтәр тураһында аңлатыу, уҡыусыларҙың сығыштарын тыңлау.  Һүҙҙең өн һәм хәреф составын сағыштырыу һәм анализлау. Алфавитты ҡулланыу. Орфоэпик күҙлектән сығып, үҙ һәм икенсе кеше телмәрен анализлау; үҙ телмәреңде дөрөҫләү	Үтелгәнде ҡабатларға.
33	Һуҙынҡы  өндәр	1			Өндәрҙең мәғәнә айырмалыҡ функцияһы.Һуҙынҡы өндәрҙең төрҙәре һәм дөрөҫ әйтелештәре.	Һуҙынҡы өндәр һәм уларҙың төрҙәргә бүленеше тураһында үтелгәнде ҡабатлау. Һүҙбәйләнештәрҙе ҡабатлау,өндәрҙең үҙгәрештәре тураһында төркөмдәрҙә эшләү.	Һуҙынҡы өндәр тураһында терәк- схема әҙерләргә.
34	Тартынҡы өндәр.	1			Өндәрҙең мәғәнә айырмалыҡ функцияһы.Тартынҡы өндәрҙең төрҙәре һәм дөрөҫ әйтелештәре.	Тартынҡы өндәр һәм уларҙың төрҙәргә бүленеше тураһында үтелгәнде ҡабатлау. Һүҙбәйләнештәрҙе ҡабатлау,өндәрҙең үҙгәрештәре тураһында төркөмдәрҙә эшләү.	Тартынҡы өндәр тураһында терәк- схема әҙерләргә
35	Һуҙынҡы өндәрҙең дөрөҫ әйтелеше.	1			Нәҙек һәм ҡалын  һуҙынҡылар һуҙынҡылар иренләшкән һәм иренләшмәгән һуҙынҡылар, һуҙынҡы өндәрҙең үҙгәреше..	Дөрөҫ һөйләү күнекмәләрен үҫтереү,һуҙынҡыларҙың яҙыу һәм һөйләү телмәрендәтөшөп ҡалыу осраҡтарын үҙләштереү.Тыуған ер һәм уның матурлыҡы тураһында төркөмдәрҙә эшләү,бер–береңдең эшен баһалау.	§15;111се күнегеү.
36	Һуҙынҡы өндәрҙең дөрөҫ әйтелеше.	1			Нәҙек һәм ҡалын  һуҙынҡылар һуҙынҡылар иренләшкән һәм иренләшмәгән һуҙынҡылар, һуҙынҡы өндәрҙең үҙгәреше..	Дөрөҫ һөйләү күнекмәләрен үҫтереү,һуҙынҡыларҙың яҙыу һәм һөйләү телмәрендәтөшөп ҡалыу осраҡтарын үҙләштереү.Тыуған ер һәм уның матурлыҡы тураһында төркөмдәрҙә эшләү,бер–береңдең эшен баһалау.	§15;112-се күнегеү.
37	Һуҙынҡы өндәрҙең дөрөҫ яҙылышы	1			Һуҙынҡыларҙың дөрөҫ әйтелеше ҡағиҙәләрен үҙләштереү.Дөрөҫ һөйләү һәм яҙыу күнекмәләрен үҙләштереү	Һуҙынҡыларҙың дөрөҫ әйтелеше ҡағиҙәләрен үҙләштереү.Дөрөҫ һөйләү һәм яҙыу күнекмәләрен үҙләштереү. Парҙарҙа, төркөмдәрҙә эшләү. Орфографик диктант яҙыу, тест эшләү.	118-се күнегеү.
38	Һуҙынҡы өндәрҙең дөрөҫ яҙылышы	1			Һуҙынҡыларҙың дөрөҫ әйтелеше ҡағиҙәләрен үҙләштереү.Дөрөҫ һөйләү һәм яҙыу күнекмәләрен үҙләштереү	Һуҙынҡыларҙың дөрөҫ әйтелеше ҡағиҙәләрен үҙләштереү.Дөрөҫ һөйләү һәм яҙыу күнекмәләрен үҙләштереү. Парҙарҙа, төркөмдәрҙә эшләү. Орфографик диктант яҙыу, тест эшләү.	119-сы күнегеү.
39	О,ө,ы,е хәрефтәренең дөрөҫ яҙылышы	1			[О], [ө],[ы],[е] хәрефтәренең дөрөҫ яҙылышта бирелешен үҙләштереү,уларҙы дөрөҫ әйтеү һәм яҙыукүнекмәләрен үҫтереү	[О], [ө],[ы],[е] хәрефтәренең дөрөҫ яҙылышта бирелешен үҙләштереү,уларҙы дөрөҫ әйтеү һәм яҙыукүнекмәләрен үҫтереү.Рус телендәге һүҙҙәр менән сағыштырыу, һыҡымталар яһау. Төркөмдәрҙә эшләү.	«Оҫтаның ҡулы етәү»темаһына инша яҙырға
40	Инша «Ҡыш миңә ни өсөн оҡшай?»	1			Телмәр үҫтереү	Ҡыш тураһында картиналар ҡулланыу, һөйләмдәрҙе дөрөҫ яҙырға өйрәтеү	Иншаны яҙып бөтөрөргә
41	Тартынҡы өндәрҙең дөрөҫ әйтелеше	1			Орфоэпия һәм орфография тураһында төшөнсә. Һөйләү һәм яҙыу телмәрендә өндәрҙең үҙгәреше.	1.Тартынҡы өндәрҙе дөрөҫ әйтеү күнекмәләрен - һүҙбәйләнештә һуҙынҡынан һуң,яңғырау тартынҡыларҙан һуң һаңғырау тартынҡыларҙың үҙгәреншен,ике һуҙынҡы араһында, һүҙ аҙағында яңғырау тартынҡының дөрөҫ әйтелешен үҙләштереү. Төркөмдәрҙә ижади эштәр эшләү. 2.  Тартынҡыларҙың  дөрөҫ әйтелеш нормаларын, яҙыу ҡағиҙәләрен күҙәтә белеү.  Өйрәнелгән орфографик ҡағиҙәләрҙе системаға һала белеү күнекмәһенә эйә булыу.	135-се күнегеү.
42	Тартынҡы өндәрҙең дөрөҫ әйтелеше	1			Орфоэпия һәм орфография тураһында төшөнсә. Һөйләү һәм яҙыу телмәрендә өндәрҙең үҙгәреше.	1.Тартынҡы өндәрҙе дөрөҫ әйтеү күнекмәләрен - һүҙбәйләнештә һуҙынҡынан һуң,яңғырау тартынҡыларҙан һуң һаңғырау тартынҡыларҙың үҙгәреншен,ике һуҙынҡы араһында, һүҙ аҙағында яңғырау тартынҡының дөрөҫ әйтелешен үҙләштереү. Төркөмдәрҙә ижади эштәр эшләү. 2.  Тартынҡыларҙың  дөрөҫ әйтелеш нормаларын, яҙыу ҡағиҙәләрен күҙәтә белеү.  Өйрәнелгән орфографик ҡағиҙәләрҙе системаға һала белеү күнекмәһенә эйә булыу.	136-сы күнегеү.
43	Тартынҡы өндәрҙең дөрөҫ яҙылышы	1			Орфоэпия һәм орфография тураһында төшөнсә. Һөйләү һәм яҙыу телмәрендә өндәрҙең үҙгәреше.	Тартынҡы өндәрҙе дөрөҫ әйтеү, дөрөҫяҙыу күнекмәләрен үҙәләштереү.Төркөмдәрҙә ижади эштәр эшләү.Бер-береңдең эшен баһалау.Һүҙлек диктанты яҙыу. Тартынҡыларҙың  дөрөҫ әйтелеш нормаларын, яҙыу ҡағиҙәләрен күҙәтә белеү.  Өйрәнелгән орфографик ҡағиҙәләрҙе системаға һала белеү күнекмәһенә эйә булыу.	140-сы күнегеү.
44	Тартынҡы өндәрҙең дөрөҫ яҙылышы	1			Орфоэпия һәм орфография тураһында төшөнсә. Һөйләү һәм яҙыу телмәрендә өндәрҙең үҙгәреше.	Тартынҡы өндәрҙе дөрөҫ әйтеү, дөрөҫяҙыу күнекмәләрен үҙәләштереү.Төркөмдәрҙә ижади эштәр эшләү.Бер-береңдең эшен баһалау.Һүҙлек диктанты яҙыу. Тартынҡыларҙың  дөрөҫ әйтелеш нормаларын, яҙыу ҡағиҙәләрен күҙәтә белеү.  Өйрәнелгән орфографик ҡағиҙәләрҙе системаға һала белеү күнекмәһенә эйә булыу.	Күрмә изложение яҙырға әҙерләнергә. Үтелгәнде ҡабатларға.
45	Өндәрҙең оҡшашыуы.	1			Уҡыусыларҙы практик планда сингармония, ассимиляция менән (тер­миндарҙы әйтмәйенсә) таныштырыу.	Өндәрҙең оҡшашыуы буйынса ҡағиҙәләрҙе үҙләштереү,уларҙы һөйләү һәм яҙыу телмәрендә дөрөҫ ҡулланыу.Батырлыҡ, героизм тураһында фекер уртаҡлашыу. Төркөмдәрҙә һәм парҙарҙа эшләү.Бер-береңдең эштәрен баһалау.Өйрәнелгән орфографик ҡағиҙәләрҙе системаға һала белеү күнекмәһ­енә эйә булыу.	«Кем ул герой» темаһына фекерләү иншаһы яҙырға §22;164-се күнегеү.
46	Талғын өндәр	1			Өндәрҙең тартынҡыларға һәм һуҙынҡыларға бүленеүенә, тартынҡыларҙың яңғырау һәм һаңғырауға бүленеүенә бәйләп,р,л,м, н, ң,й,в (уы)-талғын –(сонор) өндәрҙең тәбиғәте  тураһында белем биреү,телдең орфографик ҡағиҙәләре тураһындағы белемде киңәйтеү, дөрөҫ яҙыу күнекмәләрен булдырыу,тыуған илгә һөйөү тәрбиәләү.	Тағын өндәрҙең үҙенсәлектәрен үҙләштереү.Дөрөҫ яҙыу күнекмәләрен үҫтереү.Төркөмдәрҙә эшләү һәм ҡағиҙә сығарыу.Һүҙлек диктанты яҙыу.Бер- береңдең эштәрен тикшереү,анализлау. Ватансылыҡ сифаттары тәрбиәләүҙе дауам итеү.	Ағиҙел йылғаһы тураһында белешмә әҙерләргә.
47	Фонетик тикшереүҙең тәртибе	1			Һүҙгә фонетик анализ яһау. Бирелгән билдәләмә буйынса өндәрҙе төркөмләү һәм анализлау.	Һүҙгә фонетик анализ яһау. Бирелгән билдәләмә буйынса өндәрҙе төркөмләү һәм анализлау.	Бирелгән шиғырҙағы билдәләнгән һүҙҙәргә фонетик анализ яһарға
48	Тест №1(синтаксис һәм пунктуация)	1			Синтаксис һәм пунктуация.	Синтаксис һәм пунктуация буйынса белемде үҙләштереү.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
49	Изложение«Аҡ икмәк»	1			«Аҡ икмәк»	Телмәр үҫтереү.Һөйләмдәрҙе дөрөҫ төҙөргә һәм  абзацтарға бүлергә өйрәтеү.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
50	Телмәр  үҫтереү.(инша)	1			«Тыуған ауылым – алтын бишегем».	Телмәр үҫтереү.Һөйләмдәрҙе дөрөҫ төҙөргә һәм  абзацтарға бүлергә өйрәтеү.	Иншаны яҙып бөтөрөргә.
48	Ижек. Уларҙың төрҙәре.	1			Асыҡ һәм ябыҡ ижектәр. Ижектәрҙең төрҙәре, һүҙҙәрҙе юлдан юлға күсереү.	Һүҙҙәрҙе ижектәргә бүлеү һәм уларҙы юлдан юлға дөрөҫ күсереү.  (Төп башҡ­орт һүҙҙәрендәге һәм рус теленән үҙләштерелгән һүҙҙәрҙәге ижектәрҙе сағыштырыу).	§18;146-сы күнегеү.
49	Ижек. Уларҙың төрҙәре.	1			Асыҡ һәм ябыҡ ижектәр. Ижектәрҙең төрҙәре, һүҙҙәрҙе юлдан юлға күсереү.	Һүҙҙәрҙе ижектәргә бүлеү һәм уларҙы юлдан юлға дөрөҫ күсереү.  (Төп башҡ­орт һүҙҙәрендәге һәм рус теленән үҙләштерелгән һүҙҙәрҙәге ижектәрҙе сағыштырыу).	§18;149-сы күнегеү.
50	Контроль диктант.	1			«Торатау еҫле үлән»,«Сейә япрағын ҡойғас…».	Үтелгәндәрҙе ғәмәлдә ҡуллана белеү, системалаштырыу. Үҙ белемеңде баһалау.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
51	Хаталар өҫтөндә эш.	1			Уҡыусыларҙың белемен баһалау. Үтелгәндәрҙе   ҡабатлау.	Ебәрелгән хаталар өҫтөндә эшләү, һәр ҡағиҙәне ҡабатлау, һығымта яһау.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
52	Баҫым. Логик баҫым.	1			Баҫым үҙенсәлектәре. Асыҡ һәм ябыҡ ижектәр. Баҫымлы һәм баҫымһыҙ ижектәр.	Баҫым урынын билдәләү һәм уның һүҙҙәргә ялғау ҡушылғанда үҙгәрешен күҙәтеү, баҫымдың төп ҡағиҙәләрен, әйтелеш нормаларын үҙләштереү.	§19;152-се күнегеү.
53	Баҫым. Логик баҫым.	1			Баҫым үҙенсәлектәре. Асыҡ һәм ябыҡ ижектәр. Баҫымлы һәм баҫымһыҙ ижектәр.	Баҫым урынын билдәләү һәм уның һүҙҙәргә ялғау ҡушылғанда үҙгәрешен күҙәтеү, баҫымдың төп ҡағиҙәләрен, әйтелеш нормаларын үҙләштереү.	§19;153-154-се күнегеүҙәр
54	Фонетика бүлеген ҡабатлау	1			Уҡыусыларҙың белемен баһалау. Үтелгәндәрҙе   ҡабатлау.Фоетик анализды ныҡлап	«Фонетика» темаһы буйынса үтелгәнде ҡабатлау.Өн һәм хәрефтәр буйынса төркөмдәрҙә тест, эшләү	Үтелгәндәрҙе ҡабатларға,  һүҙлек диктантына әҙерләнергә
55	Тест №2	1			Фонетика һәм графика.	Фонетика һәм графика буйынса белемде үҙләштереү.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
56	Контроль диктант.	1			«Таҡыя башлы ҡыңғырау».	Үтелгәндәрҙе ғәмәлдә ҡуллана белеү, системалаштырыу. Үҙ белемеңде баһалау.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
57	Хаталар өҫтөндә эш.	1			Уҡыусыларҙың белемен баһалау. Үтелгәндәрҙе   ҡабатлау.	Ебәрелгән хаталар өҫтөндә эшләү, һәр ҡағиҙәне ҡабатлау, һығымта яһау.	Хаталар өҫтөндә эш.
58	Лексика. Һүҙҙең мәғәнәһе.	1			Тел ғилеме бүлеге булараҡ лексикология. Телдең берәмеге булараҡ һүҙ. Башҡа тел берәмектәренән һүҙҙең айырмалығы. Һүҙҙең лексик һәм грамматик мәғәнәһе.	Лексикологияның төп аңлатмаларын үҙләштереү. Һүҙҙең лексик һәм грамматик мәғәнә айырмалыҡтарын аңлатыу; һүҙҙең лексик мәғәнәһен төрлө ысулдар менән аңлатыу. Аңлатмалы, ике телле, орфография һүҙлектәрен файҙаланырға өйрәтеү.	§23;172-се күнегеү
59	Һүҙҙең күп мәғәнәлеге.	1			Бер һәм күп мәғәнәле һүҙҙәр.	Күп һәм бер мәғәнәле һүҙҙәрҙе айырыу.	§24;174,176-сы  күнегеү.
60	Һүҙҙең күсмә мәғәнәлеге.	1			Һүҙҙәрҙең тура һәм күсмә мәғәнәһе.	Күп мәғәнәле, тура һәм күсмә мәғәнәле һүҙҙәрҙе айырыу.	§25;179-сы күнегеү.
61	Ҡабатлау. Синонимдар.	1			Ҡағиҙәләрҙе иҫкә төшөрөү. башҡорт теленең синонимдар һүҙлеге.	Үтелгәндәрҙе ғәмәлдә ҡуллана белеү, системалаштырыу. Үҙ белемеңде баһалау. Синонимдарҙың мәғәнәүи һәм стилистик айырмалыҡтарын билдәләү. Һүҙҙәрҙе ҡапма-ҡаршы ҡуйыу;	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
62	Контроль диктант	1			«Ҡыш бабай ҡайҙа йәшәй?»	Үтелгәндәрҙе ғәмәлдә ҡуллана белеү, системалаштырыу. Үҙ белемеңде баһалау.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
63	Омонимдар.	1			Омонимдарҙың күп мәғәнәле һүҙҙәрҙән айырмалығы; синонимдарҙың мәғәнәүи һәм стилистик айырмалыҡтары;	Синонимдарҙың мәғәнәүи һәм стилистик айырмалыҡтарын билдәләү. Һүҙҙәрҙе ҡапма-ҡаршы ҡуйыу;	§26;184,188-се күнегеү.
64	Антонимдар.	1			Башҡорт теленең  антонимдар  һүҙлеге.	Антоним һәм омонимдарҙы парҙарҙа табыу.	§27;189-сы күнегеү.
65	А.Костин «Ҡыш» картинаһы	1			Телмәр үҫтереү	Телмәр үҫтереү.Һөйләмдәрҙе дөрөҫ төҙөргә һәм  абзацтарға бүлергә өйрәтеү.	Иншаны яҙып бөтөрөргә
	Бөтәһе: 64 сәғәт
	III сирек
1	Изложение	1			«Әсә ниңә һөйөндө?»	Телмәр үҫтереү.Һөйләмдәрҙе дөрөҫ төҙөргә һәм  абзацтарға бүлергә өйрәтеү.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
2	Һүҙьяһалыш һәм орфрграфия. Тамыр һәм ялғауҙар.	1			Һүҙьяһалыш юлдары.Һүҙ составы.	Ялғауҙар һәм уларҙың дөрөҫ яҙылышын ғәмәлдә дөрөҫ ҡулланыу.	§28;194-се күнегеү.
3	Ялғауҙарҙың төрҙәре.Яһаусы һәм үҙгәртеүсе ялғауҙар.	1			Ялғауҙарҙың төрҙәре. Һүҙ яһаусы һәм үҙгәртеүсе ялғауҙар.	Ялғауҙар һәм уларҙың дөрөҫ яҙылышын ғәмәлдә дөрөҫ ҡулланыу. Инеш күнегеүгә күҙәтеү.Ҡағиҙә сығарыу.Төркөмдәрҙә күнегеүҙәр эшләү.Һығымта яһау.Уҡыусыларҙың бер-береһенең эштәрен баһалауы.Халҡыбыҙҙың үткәне,һөнәр кәсептәре тураһында әңгәмә ҡороу.	§29;«Байлыҡ муллыҡ байрамы»тема-һына мәҡәлә яҙырға.
4	Тамыр һәм яһалма һүҙ.	1			Тамыр һәм һүҙҙең нигеҙе (яһалма һүҙ).	Тамыр һәм һүҙҙең нигеҙе (яһалма һүҙ), төрлө ялғауҙар һүҙ составын тәшкил итеүен аңлау.	§30;200-се күнегеү.
5	Ялғауҙарҙың дөрөҫ яҙылышы.	1			Һүҙ яһаусы һәм үҙгәртеүсе ялғауҙар. Һүҙьяһалыш юлдары. Телдә һүҙьяһалыш ысулдары.	Һүҙяһаусы һәм үҙгәртеүсе ялғауҙарҙы айыра белеү.	§31;204-се күнегеү.
	Ялғауҙарҙың дөрөҫ яҙылышы.	1			Һүҙ яһаусы һәм үҙгәртеүсе ялғауҙар. Һүҙьяһалыш юлдары. Телдә һүҙьяһалыш ысулдары.	Һүҙяһаусы һәм үҙгәртеүсе ялғауҙарҙы айыра белеү.	§31;207,209-сы күнегеү.
6	Һүҙьяһалыш. Һүҙҙәрҙең яһалыу юлдары.				Һүҙьяһалыш юлдары.	Төрлө юлдар менән яһалған һүҙҙәрҙе телмәрҙә ҡулланырға өйрәтеү.	§32;217-се күнегеү.
7	Контроль диктант.	1			«Ҡыш бабай ҡайҙа йәшәй?».	Үтелгәндәрҙе ғәмәлдә ҡуллана белеү, системалаштырыу. Үҙ белемеңде баһалау.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
8	Хаталар өҫтөндә эш.	1			Уҡыусыларҙың белемен баһалау. Үтелгәндәрҙе   ҡабатлау.	Ебәрелгән хаталар өҫтөндә эшләү, һәр ҡағиҙәне ҡабатлау, һығымта яһау.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
9	Ҡушма һүҙҙәр.	1			Ҡушма һүҙҙәрҙең яһалышы.	Ҡушма һәм парлы һүҙҙәрҙең дөрөҫ яҙылышын үҙләштереү.	§33;220-се күнегеү.
10	Ҡушма һүҙҙәрҙең дөрөҫ яҙылышы.	1			Ҡушма һүҙҙәрҙең дөрөҫ яҙылышы	Ҡушма һәм парлы һүҙҙәрҙең дөрөҫ яҙылышын үҙләштереү.	§34;Изложение яҙырға әҙерлә-нергә «Янған-тау» тексы.
11	Изложение	1			« Янғантау».	Телмәр үҫтереү.Һөйләмдәрҙе дөрөҫ төҙөргә һәм  абзацтарға бүлергә өйрәтеү.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
12	Һүҙьяһалыш бүлеген ҡабатлау				Һүҙьяһалыш юлдары.Һүҙ составы. Һүҙ яһаусы һәм үҙгәртеүсе ялғауҙар. Һүҙьяһалыш юлдары. Телдә һүҙьяһалыш ысулдары.	Һүҙяһаусы һәм үҙгәртеүсе ялғауҙарҙы айыра белеү. Тамыр һәм һүҙҙең нигеҙе (яһалма һүҙ), төрлө ялғауҙар һүҙ составын тәшкил итеүен аңлау.	«Һүҙҙәр  илендә» темаһына ижади эш эшләргә.
13	Контроль диктант.	1			Ялғауҙарҙың төрҙәре. Һүҙ яһаусы һәм үҙгәртеүсе ялғауҙар.	Үтелгәндәрҙе ғәмәлдә ҡуллана белеү, системалаштырыу. Үҙ белемеңде баһалау.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
14	Хаталар өҫтөндә эш.	1			Уҡыусыларҙың белемен баһалау. Үтелгәндәрҙе ҡаб.	Ебәрелгән хаталар өҫтөндә эшләү, һәр ҡағиҙәне ҡабатлау, һығымта яһау.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
15	Үҙ аллы һәм ярҙамсы һүҙҙәр. Һүҙ төркөмдәре.	1			Грамматика бүлеге булараҡ мофология. Һүҙҙең грамматик мәғәнәһе һәм уның лексик мәғәнәһенән айырмалығы. Башҡорт телендә һүҙ төркөмдәре системаһы.	Морфологияның төп аңлатмаларын үҙләштереү. Һүҙҙең лексик мәғәнәһенән айырмалы рәүештә грамматик үҙенсәлектәрен аңлау.Үҙ аллы һүҙ төркөмдәрен һәм уның формаларын таныу.	§35;224- се күнегеү.
16	Исем.	1			Һүҙ төркөмө булараҡ исем, уның дөйөм категория мәғәнәһе, морфологик билдәләре, синтаксик функциялары.	Исемдең дөйөм категория мәғәнәһен, морфологик билдәләрен, синтаксик ролен анализлау.	§36;227- се күнегеү.
17	Уртаҡлыҡ һәм яңғыҙлыҡ исемдәр.	1			Уртаҡлыҡ һәм яңғыҙлыҡ исемдәр. Уларҙың дөрөҫ яҙылышы.Башҡорт телендә һан, килеш, исемдәрҙең эйәлек һәм хәбәрлек категориялары.	Уртаҡлыҡ һәм яңғыҙлыҡ исемдәрҙе дөрөҫ әйтеү һәм яҙыу күнек­мәләре биреү. Исемдәрҙең һан, килеш, эйәлек һәм хәбәрлек категорияларын таныу.	§37;230-233-сө күнегеү.
18	Исемдәрҙең яһалышы.Ялғауҙар ҡушыу юлы менән менән исем яһалыу.	1			Исемдәрҙең яһалышы һәм дөрөҫ яҙылышы. Башҡорт телендә һан, килеш, исемдәрҙең эйәлек һәм хәбәрлек категориялары.	Исемдәрҙең ниндәй һанда, килештә килеүен билдәләү Телмәрҙә исемдәрҙе, уларҙың ялғауҙарын дөрөҫ әйтергә һәм яҙырға өйрәтеү.	§38;240-сы күнегеү.
19	Һүҙҙәрҙе ҡушыу юлы менән исем яһалыу.	1			Исемдәрҙең яһалышы һәм дөрөҫ яҙылышы. Башҡорт телендә һан, килеш, исемдәрҙең эйәлек һәм хәбәрлек категориялары	Исемдәрҙең ниндәй һанда, килештә килеүен билдәләү Телмәрҙә исемдәрҙе, уларҙың ялғауҙарын дөрөҫ әйтергә һәм яҙырға өйрәтеү.	§39;240,            244-се күнегеү.
20	Һүҙҙәрҙе парлау юлы менән исем яһалыу.	1			Исемдәрҙең яһалышы һәм дөрөҫ яҙылышы. Парлау юлы менән яһалған исемдәрҙең дөрөҫ яҙылышы.	Исемдең дөйөм категория мәғәнәһен, морфологик билдәләрен, синтаксик ролен анализлау.Парлау юлы менән яһалған исемдәрҙең дөрөҫ яҙыу ҡағиҙәһен аңлау.	§ 40; 251-се күнегеү буйынса изложение яҙырға әҙер.
21	Һүҙҙәрҙең бәйләү һәм ҡыҫҡартыу юлы менән исем яһалыу.	1			Исемдәрҙең яһалышы һәм дөрөҫ яҙылышы. Һүҙҙәреҙең бәйләү һәм ҡыҫҡартыу юлы менән исем яһалған яһалған исемдәрҙең дөрөҫ яҙылышы.	Исемдең дөйөм категория мәғәнәһен, морфологик билдәләрен, синтаксик ролен анализлау.  Бәйләү һәм ҡыҫҡартыу юлы менән яһалған исемдәрҙең дөрөҫ яҙыу ҡағиҙәһен аңлау.	§ 41; 254-се күнегеү.
22	Исем» һүҙ төркөмөн тикшереү тәртибе	1		1	Һүҙ төркөмө булараҡ исем, уның дөйөм категория мәғәнәһе, морфологик билдәләре, синтаксик функция.	Исемдең дөйөм категория мәғәнәһен, морфологик билдәләрен, синтаксик ролен анализлау.	§39;248-се күнегеү.
23	Инша картина буйынса М.Меостың «Тауҙарҙа томан» картинаһы	1		1	М.Меостың «Тауҙарҙа томан» картинаһы	Телмәр үҫтереү. Һөйләмдәрҙе дөрөҫ төҙөргә һәм  абзацтарға бүлергә өйрәтеү.	Иншаны яҙып бөтөрөргә
24	«Исем» темаһы буйынса үтелгәндәрҙе ҡабатлау.	1		1	Һүҙ төркөмө булараҡ исем, уның дөйөм категория мәғәнәһе, морфологик билдәләре, синтаксик функция.	Исем, исемдәрҙең яһалышы буйынса терәк –схема ҡулланып һөйләү.Һүҙлек менән эш.Төркөмдәрҙә эшләү. Уҡыусыларҙың бер-береһенең  эштә-баһалауы.Тасуири уҡыу, һөйләү телмәрен үҫтереү өҫтөндә эш: тексты укыу, йөкмәткеһен һөйләү,төп фекерен билдәләү.	Әсәйегеҙгә характеристика яҙырға.
25	Изложение				Методик ҡулланма 89-сы бит.	Телмәр үҫтереү. Һөйләмдәрҙе дөрөҫ төҙөргә һәм  абзацтарға бүлергә өйрәтеү.	Изложениены яҙып бөтөрөргә
26	Контроль диктант.	1			«Балыҡ тонсоғоуы».	Үтелгәндәрҙе ғәмәлдә ҡуллана белеү, системалаштырыу. Үҙ белемеңде баһалау.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
27	Ҡылым. Ҡылымдың  мәғәнәһе, морфологик билдәләре.Синтаксик роле.	1			Һүҙ төркөмө булараҡ ҡылым, уның морфологик билдәһе, синтаксик функцияһы. Ҡылым һөйкәлештәре.Ҡушма ҡылым.	Ҡылымдың мәғәнәһе. Морфологик билдәләре (зат, һан менән үҙгәреүе, өс төрлө заманда, барлыҡта-юҡлыҡта ҡулланылыуы), синтаксик вазифалары	§42;250,257-се күнегеү.
28	Үҙ аллы һәм ярҙамсы ҡылымдар ҡылымдар.	1			Һүҙ төркөмө булараҡ ҡылым, уның морфологик билдәһе, синтаксик функцияһы. Ҡылым һөйкәлештәре.Ҡушма ҡылым. Үҙ аллы ҡылымдарҙың ярҙам--сы ҡылым вазифаһында йөрөүе (ташла - эшләп ташла, бир - уҡып бир).	Ҡылымдың мәғәнәһе. Морфологик билдәләре (зат, һан менән үҙгәреүе, өс төрлө заманда, барлыҡта-юҡлыҡта ҡулланылыуы), синтаксик вазифалары. Ҡушма ҡылымдарҙы таныу. Үҙ  аллы һәм ярҙамсы ҡылымдарҙы айыра белеү.	§44;266-сы  күнегеү.
29	Күнегеүҙәр өҫтөндә эш	1			Белемде нығытыу.	Үтелгәндәрҙе ғәмәлдә ҡуллана белеү, системалаштырыу. Үҙ белемеңде баһалау.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
30	Контроль диктант.	1			«Изгетау».	Үтелгәндәрҙе ғәмәлдә ҡуллана белеү, системалаштырыу. Үҙ белемеңде баһалау.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
31	231-се күнегеү буйынса инша				Ф.Кащеевтың “Бабай” исемле картинаһы.	Телмәр үҫтереү.Һөйләмдәрҙе дөрөҫ төҙөргә һәм  абзацтарға бүлергә өйрәтеү.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
32	Тамыр һәм нигеҙ ҡылымдар.	1			Тамыр һәм яһалма ҡылымдар (бар - барһа, барған, эшлә - эшләй, эшләмәй һ.б.).	Төрлө  ысул һәм саралар менән ҡылым яһау күнекмәһен үҫтереү.	§45;270- се күнегеү
33	Ҡылымдарҙың яһалышы.	1			Һүҙ төркөмө булараҡ ҡылым, уның морфологик билдәһе, синтаксик функцияһы.	Ҡылымдың дөйөм категория мәғәнәһен, морфологик билдәләрен һәм синтаксик ролен асыҡлау.	§46;274-се күнегеү.
34	Инша	1			«Яҙ килә»	Телмәр үҫтереү.Һөйләмдәрҙе дөрөҫ төҙөргә һәм  абзацтарға бүлергә өйрәтеү.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
35	Тест №3	1			Лексика, морфология	Лексика һәм морфология буйынса белемде үҙләштереү.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
36	Күнегеүҙәр өҫтөндә эш.	1			Уҡыусыларҙың белемен баһалау. Үтелгәндәрҙе ҡаб.	Үтелгәндәрҙе ғәмәлдә ҡуллана белеү, системалаштырыу. Үҙ белемеңде баһалау.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
37	Ҡабатлау/ Лексика, морфология.Исем.	1			Уҡыусыларҙың белемен баһалау. Үтелгәндәрҙе ҡаб.	Үтелгәндәрҙе ғәмәлдә ҡуллана белеү, системалаштырыу. Үҙ белемеңде баһалау.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
38	Ҡабатлау/ Лексика, морфология.Исем.	1			Уҡыусыларҙың белемен баһалау. Үтелгәндәрҙе ҡаб.	Үтелгәндәрҙе ғәмәлдә ҡуллана белеү, системалаштырыу. Үҙ белемеңде баһалау.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
	IV сирек
1	Ҡылымдың затлы  формалары. Бойороҡ Һөйкәлеше.	1			Бойороҡ  һөйкәле­ше ҡылымдарының мәғәнәһе: һан, зат менән үҙгәреүе.	Бойороҡ  һөйкәлеше ҡылымдарының мәғәнәләрен билдәләү; үтенесте, инәлеүҙе, ҡаты бойороуҙы, саҡырыуҙы, өндәшеүҙе телмәрҙә ҡуллана белеү күнекмәһен булдырыу.	§47-49;                  277,280- се күнегеү.
2	Хәбәр һөйкәлеше.	4			Хәбәр   һөйкәлеше ҡылымдарының мәғәнәһе.уларҙың үткән, хәҙерге, киләсәк замандарҙа килеүе.	Хәбәр һөйкәлеше ҡылымдарының үткән заман, хәҙерге заман, киләсәк заман, формаларын телмәрҙә ҡуллана белеү күнекмәһе булдырыу.	§ 50; 285-се  күнегеү.
3	Хәбәр   һөйкәлеше ҡылымдарының  заман менән үҙгәреше.	1			Хәбәр   һөйкәлеше ҡылымдарының мәғәнәһе.уларҙың үткән, хәҙерге, киләсәк замандарҙа килеүе.	Хәбәр һөйкәлеше ҡылымдарының үткән заман, хәҙерге заман, киләсәк заман, формаларын телмәрҙә ҡуллана белеү күнекмәһе булдырыу.	§ 51; 287-се  күнегеү.
4	Хәбәр   һөйкәлеше ҡылымдарының  үткән заманы.	1			Хәбәр   һөйкәлеше ҡылымдарының мәғәнәһе,уларҙың үткән заманда килеүе.	Хәбәр һөйкәлеше ҡылымдарының үткән  заман, формаларын телмәрҙә ҡуллана белеү күнекмәһе булдырыу.	§ 52; 287-се  күнегеү.
5	Хәбәр   һөйкәлеше ҡылымдарының  үткән заманы.	1			Хәбәр   һөйкәлеше ҡылымдарының мәғәнәһе,уларҙың үткән  заманда килеүе.	Хәбәр һөйкәлеше ҡылымдарының үткән заман  формаларын телмәрҙә ҡуллана белеү күнекмәһе булдырыу.	§ 52; 292-се  күнегеү.
6	Хәбәр   һөйкәлеше ҡылымдарының  хәҙерге заманы.	1			Хәбәр   һөйкәлеше ҡылымдарының мәғәнәһе,уларҙың  хәҙерге заманда килеүе.	Хәбәр һөйкәлеше ҡылымдарының хәҙерге заман  формаларын телмәрҙә ҡуллана белеү күнекмәһе булдырыу.	§ 53; 300-сө  күнегеү.
7	Хәбәр   һөйкәлеше ҡылымдарының  хәҙерге заманы.	1			Хәбәр   һөйкәлеше ҡылымдарының мәғәнәһе,уларҙың хәҙерге заманда  килеүе.	Хәбәр һөйкәлеше ҡылымдарының  хәҙерге заман  формаларын телмәрҙә ҡуллана белеү күнекмәһе булдырыу.	§ 53; «Салауат батыр» темаһына инша яҙырға.
8	Хәбәр   һөйкәлеше ҡылымдарының  киләсәк  заманы.	1			Хәбәр   һөйкәлеше ҡылымдарының мәғәнәһе, уларҙың киләсәк замандарҙа килеүе.	Хәбәр һөйкәлеше ҡылымдарының  киләсәк заман, формаларын телмәрҙә ҡуллана белеү күнекмәһе булдырыу.	§ 53;307-се күнегеү.
9	Хәбәр   һөйкәлеше ҡылымдарының  киләсәк  заманы.	1			Хәбәр   һөйкәлеше ҡылымдарының мәғәнәһе, уларҙың  киләсәк замандарҙа килеүе.	Хәбәр һөйкәлеше ҡылымдарының үткән киләсәк заман, формаларын телмәрҙә ҡуллана белеү күнекмәһе булдырыу.	§ 53;.312-се күнегеү.
10	Контроль диктант.	1			«Сер».	Үтелгәндәрҙе ғәмәлдә ҡуллана белеү, системалаштырыу. Үҙ белемеңде баһалау.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
11	Хаталар өҫтөндә эш.	1			Уҡыусыларҙың белемен баһалау. Үтелгәндәрҙе ҡаб.	Ебәрелгән хаталар өҫтөндә эшләү, һәр ҡағиҙәне ҡабатлау, һығымта яһау.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
12	Шарт һөйкәлеше	1			Шарт  һөйкәлеше ҡылымдарының мәғәнәһе һәм яһалы­шы Уларҙың зат, һан, юҡлыҡ менән үҙгәреше.	Шарт һөйкәлеше ҡылымдарын телмәрҙә ҡуллана белеү күнекмәһе булдырыу.	§55; 315-се күнегеү.
13	Теләк һөйкәлеше	1			Теләк  һөйкәлеше ҡылымдарының мәғәнәһе, уларҙың яһалышы һәм үҙгәреше.	Теләк  һөйкәлеше ҡылым­дарының төрлө мәғәнә биҙәген сағылдырған формаларын телмәрҙә ҡулла­ныу, уларҙың стилистик үҙенсәлектәрен билдәләй белеү һ.б.	§56;324-се күнегеү
14	Изложение	1			«Ҡарҙағы яҙыуҙар».	Телмәр үҫтереү.Һөйләмдәрҙе дөрөҫ төҙөргә һәм  абзацтарға бүлергә өйрәтеү.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
15	Ҡылымды  тикшереү тәртибе.	1			Ҡылымдарға грамматик анализ эшләү.	Ҡылымды тикшереү тәртибен өйрәтеү.	Һөйләмдәр тикшерергә.
16	Ҡылым темаһын ҡабатлау.	1				Ҡылым, уның мәғәнәһе һәм төп грамматик билдәләре, һөйләмдә ҡылым­дың урыны.	Ҡабатларға
17	Тест №4/ Ҡылым.	1			Морфология.Ҡылым.	Морфология, ҡылым буйынса белемде үҙләштереү.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
18	Контроль диктант	1			“Кемдәр шатлана”.	Үтелгәндәрҙе ғәмәлдә ҡуллана белеү, системалаштырыу. Үҙ белемеңде баһалау.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
19	Инша.	1			Р.Ишбулатов«Өфөлә Еңеү байрамы»картинаһы.	Телмәр үҫтереү.Һөйләмдәрҙе дөрөҫ төҙөргә һәм  абзацтарға бүлергә өйрәтеү.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
20	Бөтә үтелгәндәрҙе ҡабатлау/ дөйөмләштереү.(Синтаксис һәм пунктуация)	1			Уҡыусыларҙың белемен баһалау. Үтелгәндәрҙе ҡаб.	Үтелгәндәрҙе ғәмәлдә ҡуллана белеү, системалаштырыу. Үҙ белемеңде баһалау.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
21	Бөтә үтелгәндәрҙе ҡабатлау/ дөйөмләштереү.(Синтаксис һәм пунктуация)	1			Уҡыусыларҙың белемен баһалау. Үтелгәндәрҙе ҡаб.	Үтелгәндәрҙе ғәмәлдә ҡуллана белеү, системалаштырыу. Үҙ белемеңде баһалау.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
22	Бөтә үтелгәндәрҙе ҡабатлау/ дөйөмләштереү.(Синтаксис һәм пунктуация)	1			Уҡыусыларҙың белемен баһалау. Үтелгәндәрҙе ҡаб.	Үтелгәндәрҙе ғәмәлдә ҡуллана белеү, системалаштырыу. Үҙ белемеңде баһалау.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
23	Бөтә үтелгәндәрҙе ҡабатлау/ дөйөмләштереү.(Фонетика һәм графика)	1			Уҡыусыларҙың белемен баһалау. Үтелгәндәрҙе ҡаб.	Үтелгәндәрҙе ғәмәлдә ҡуллана белеү, системалаштырыу. Үҙ белемеңде баһалау.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
24	Бөтә үтелгәндәрҙе ҡабатлау/ дөйөмләштереү.(Фонетика һәм графика)	1			Уҡыусыларҙың белемен баһалау. Үтелгәндәрҙе ҡаб.	Үтелгәндәрҙе ғәмәлдә ҡуллана белеү, системалаштырыу. Үҙ белемеңде баһалау.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
25	Бөтә үтелгәндәрҙе ҡабатлау/ дөйөмләштереү.(Фонетика һәм графика).	1			Уҡыусыларҙың белемен баһалау. Үтелгәндәрҙе ҡаб.	Үтелгәндәрҙе ғәмәлдә ҡуллана белеү, системалаштырыу. Үҙ белемеңде баһалау.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
26	Бөтә үтелгәндәрҙе ҡабатлау/ дөйөмләштереү.( Лексика).	1			Уҡыусыларҙың белемен баһалау. Үтелгәндәрҙе ҡаб.	Үтелгәндәрҙе ғәмәлдә ҡуллана белеү, системалаштырыу. Үҙ белемеңде баһалау.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
27	Бөтә үтелгәндәрҙе ҡабатлау/ дөйөмләштереү.(Һүҙьяһалыш һәм орфография).	1			Уҡыусыларҙың белемен баһалау. Үтелгәндәрҙе ҡаб.	Үтелгәндәрҙе ғәмәлдә ҡуллана белеү, системалаштырыу. Үҙ белемеңде баһалау.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
28	Бөтә үтелгәндәрҙе ҡабатлау/ дөйөмләштереү.(Һүҙьяһалыш һәм орфография).	1			Уҡыусыларҙың белемен баһалау. Үтелгәндәрҙе ҡаб.	Үтелгәндәрҙе ғәмәлдә ҡуллана белеү, системалаштырыу. Үҙ белемеңде баһалау.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
29	Бөтә үтелгәндәрҙе ҡабатлау/ дөйөмләштереү.(Морфология һәм орфография).	1			Уҡыусыларҙың белемен баһалау. Үтелгәндәрҙе ҡаб.	Үтелгәндәрҙе ғәмәлдә ҡуллана белеү, системалаштырыу. Үҙ белемеңде баһалау.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
30	Бөтә үтелгәндәрҙе ҡабатлау/ дөйөмләштереү.(Морфология һәм орфография).	1			Уҡыусыларҙың белемен баһалау. Үтелгәндәрҙе ҡаб.	Үтелгәндәрҙе ғәмәлдә ҡуллана белеү, системалаштырыу. Үҙ белемеңде баһалау.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
31	Бөтә үтелгәндәрҙе ҡабатлау/ дөйөмләштереү.(Морфология һәм орфография).	1			Уҡыусыларҙың белемен баһалау. Үтелгәндәрҙе ҡаб.	Үтелгәндәрҙе ғәмәлдә ҡуллана белеү, системалаштырыу. Үҙ белемеңде баһалау.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
32	Йомғаҡлау	1
	Бөтәһе: 136 сәғәт