Урок беларускай мовы ў 6 класе "Правапіс не (ня) з прыметнікамі"

Беларуская мова

6 клас

Урок 71. Правапіс не (ня) з прыметнікамі

Мэта: дапамагчы навучэнцам засвоіць правіла напісання  не (ня) з прыметнікамі; фарміраваць уменні прымяняць неабходны алгарытм разважання пры напісанні прыметнікаў з не (ня) разам або асобна;

выхоўваць любоў і пашану да роднага краю, мовы.

Тып урока: вывучэнне і замацаванне новага матэрыялу.

Матэрыялы і абсталяванне: беларуская мова: вучэбны дапаможнік для 6 класа(2020); раздатачны матэрыял.

Эпіграф:

         Як і кожны ў маёй старане,

         Я багацце нязмернае маю.

         Ды не ў грошах,

         Не ў золаце –

                                  не!

         У любові да роднага краю.

                                      Артур Вольскі

Ход урока

І. Арганізацыйны момант

ІІ. Праверка дамашняга задання

Настаўнік. Каб праверыць , наколькі добра вы засвоілі матэрыял мінулага ўрока, я прапаную вам выканаць невялікую самастойную работу (раздаю вучням карткі з тэстам).

Дапоўніце сказы

1.     Прыметнікі, у склад якіх уваходзіць два і болей каранёў, называюцца … (складанымі).

2.     Складаныя прыметнікі ўтвараюцца спосабамі …, …, … . (асноваскладання, асноваскладання і суфіксацыі, словаскладання).

3.     Складаныя прыметнікі могуць пісацца …. і ….  (разам і праз злучок).

4.     Прыметнікі, якія абазначаюць раўнапраўныя паняцці, пішуцца …  (праз злучок).

5.     Прыметнікі, утвораныя ад спалучэння прыслоўяў з прыметнікамі, пішуцца … (разам).

Арфаграфічная хвілінка “Граматычнае сіта”

Размяркуйце прыметнікі ў два слупкі (разам і праз злучок)

Земляробчы, сельскагаспадарчы, давыд – гарадоцкі, фізіка –матэматычны, заходнесібірскі, кісла – салодкі, паўднёва – ўсходні, высокаадукаваны.

ІІІ. Паведамленне тэмы і мэты ўрока

Зварот да эпіграфа (запісаны на дошцы)

Настаўнік (пасля зачытання эпіграфа). Тэма сённяшняга нашага ўрока – “Правапіс не (ня) з прыметнікамі”.

-          Як вы думаеце, чаму да нашага ўрока я падабрала такі эпіграф? Пра што

ён нам гаворыць? (адказы вучняў).

Настаўнік. Так. Нічога ў свеце няма даражэйшага для чалавека, як родны край, родная старонка – тое месца, дзе мы нарадзіліся і жывем. А яшчэ чалавеку неабходна мова, наша, беларуская. Таму што мы – беларусы.

Азнаямленне вучняў з мэтай урока.

IV. Вывучэнне і замацаванне новага  матэрыялу.

Самастойная работа вучняў з табліцай. Фармуляванне правіла.

	Правіла	Прыклад
Разам	1.     Без не (ня) не ўжываецца	неабсяжны
	2.     Можна замяніць сінонімам без не (ня)	нялёгкі – цяжкі нямоцны – слабы
Асобна	1.     Ёсць супрацьпастаўленне са злучнікам а	не глыбокая, а мелкая рака
	2.     Зусім не … Далёка не … Нічуць не … Ніколькі не …	зусім не вучоны

Раздаю навучэнцам алгарытм разважання па  вывучанай тэме

Вызначаю, ці ўжываецца прыметнік без не (ня): ·        калі не ўжываецца, пішу разам; ·        калі ўжываецца, то: 1.     высвятляю,ёсць ці падразумяваецца супрацьпастаўленне; 1)    калі ёсць, пішу асобна; 2)    калі няма, пішу разам. 2.     Разважаю, ці можна замяніць прыметнік з не (ня) сінонімам без не (ня) або выразам, блізкім па значэнні: 1)    калі можна, пішу разам; 2)    калі нельга, пішу асобна. 3.     Правяраю, ці ўжываюцца з прыметнікамі словы далёка не, зусім не, ніколькі не: 1)    калі не ўжываюцца, пішу асобна

Работа з падручнікам

-         Калектыўная работа над выкананнем пр.339 вучэбнага дапаможніка.

-         Выкананне пр.340 вучэбнага дапаможніка

Фізкультхвілінка

-         Час усім нам разам устаць,

-         Крыху костачкі размяць.

-         Падымаемся высока,

-         Закранаем мы аблокі.

-         Хутка ветрык наляцеў,

-         Замарозіць не паспеў.

-         Адпачылі з вамі трошку.

-         І за ведамі ў дарожку!

Самастойная работа па картках у парах. Узаемаправерка.

-         Спішыце, раскрываючы дужкі і выбіраючы адпаведане напісанне не (ня) з прыметнікамі

1.     Слова! Яно (не/ня) абсяжнае ,  як сусвет, (не/ня) вычэрпнае, як акіян (У.Юрэвіч). 2. Вёска была па тым часе зусім (не/ня) вялікая (І.Чыгрынаў). 3. Цякла тут з лесу (не/ня) вялічка травой заросшая крынічка (Я.Колас). 4. Усе мы – грамадзяне (не/ня) залежнай Рэспублікі Беларусь (А.Вольскі).

-         Злучыце пары слоў

Неактыўны                          малы

Небагаты                             смелы

Небаязлівы                          пасіўны

Невясёлы                             бедны

Невялікі                               сумны

-         Заданне. Паглядзіце відэаролік. Запішыце словы, якія вы не ведалі. Утварыце словазлучэнні з процілеглым значэннем. (Перадача “Гатуем разам”)

https://www.youtube.com/watch?v=ctFjENyAbDk

Алей смачны-

Патэльня гарачая-

Кроп свежы-

Выніковы тэст

Адзначце нумары, дзе не (ня) з прыметнікамі напісана правільна

1.     Несціханы

2.     Фільм зусім не цікавы

3.     Не высокі, а нізкі

4.     Несмачны квас

5.     Нядужы хлопчык

6.     Неяркая зорка

7.     Нясмелы чалавек

8.     Няпрыгожы пенал

9.     Не вялікі дом

10. Невысокі дом

Адказы:1, 2, 3, 5, 7, 10.

V. Падвядзенне вынікаў урока. Выстаўленне і каменціраванне адзнак

VI. Рэфлексія

Закончыце сказы:

Сёння на ўроку я даведаўся…

Мне спадабалася …

Цяжкім для мяне было…

VII. Агучванне дамашняга задання

§55, пр. 341 або напісаць невялікае сачыненне на тэму “Зіма”, выкарыстаўшы ў ім прыметнікі з не (ня).